12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Putinin dostu və Rusiyanın ən zəngin şəxsi sanksiyalardan sığortalanıb
Tarix: 22-03-2022 17:29 | Bölmə: Slayd
Putinin dostu və Rusiyanın ən zəngin şəxsi sanksiyalardan sığortalanıb

Vladimir Potanin Rusiyanın ən varlı adamı, ölkənin ən böyük şirkətlərindən birinin rəhbəri və Putinin dostudur. O, həm də digər oliqarxların sərvətinə cavabdeh olsa da, Qərbin sanksiya siyahısında adı yoxdur. Görəsən, V. Potaninin bu toxunulmazlığının arxasında nə dayanır?

Reyting.az
Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda bu suala aydınlıq gətirməyə çalışıb.

V. Potanin haqqında çoxları eşitməyib, lakin o, dünyanın ən zəngin şəxslərindəndir.

Bloomberg Milyarderlər İndeksinə görə, Rusiyanın ən varlı şəxsi olan Potanin prezident Putinlə çox yaxın əlaqələrə malikdir. Əslində, Potaninin adı ABŞ Maliyyə Nazirliyinin 2018-ci ildə elan etdiyi 114 rusiyalı siyasətçi və 96 oliqarxdan ibarət “Putin siyahısı”na daxil edilib. Bununla belə, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün ilk günündən Roman Abramoviçdən tutmuş Oleq Deripaskaya qədər bir çox rus oliqarxları ABŞ və Avropanın ağır iqtisadi sanksiyalarının hədəfi olub, Potaninə isə toxunulmayıb. Amma bu o demək deyil ki, rusiyalı iş adamı prosesdən itkisiz çıxıb. Potanin də 27 gün ərzində sərvətinin təxminən dörddə birini itirib və onun cari sərvətləri 24,9 milyard dollara qədər azalıb.



Bəs onun sərvətinin mənbəyində nə dayanır?

Xatırladaq ki, 61 yaşlı V. Potanin dünyanın ən böyük təmizlənmiş nikel istehsalçısı olan “Nornikel” şirkətinin baş direktoru və əsas səhmdarıdır.

INSIDER-in məlumatına görə, Potanin “Nornikel”in 34,6 faizinə sahibdir. “Nornikel” dünyada yüksək keyfiyyətli nikelin 22 faizini və palladiumun 40 faizini istehsal edir. “Bloomberg”in məlumatları şirkətin 2021-ci il dövriyyəsinin 17,9 milyard dollar olduğunu göstərir.

Lakin “Nornikel” Potaninin ilk şirkəti deyil. Rusiyalı iş adamı 1990-cı ildə dağ-mədən, enerji və daşınmaz əmlak sektorlarında fəaliyyət göstərən “İnterros” holdinqini təsis edib. 2002-ci ildə qurulan “Open İnvestments” həm də “İnterros” daxilində daşınmaz əmlak şirkəti idi.

“Open İnvestments” saytı yazır ki, şirkətin bazar payı 2018-ci ildə 5,1 milyard dollara çatıb. Potanin 2010-cu ildə “İnterros” səhmlərindən imtina edib.

Digər tərəfdən, Rusiyanın dərman şirkəti “Petrovax” Potaninin nəzarətindədir. 1961-ci ildə Moskvada anadan olan Potanin diplomat və həkim oğludur. Beynəlxalq əlaqələr üzrə təhsil alan Potanin universitetdən sonra səkkiz il Sovet Xarici Ticarət Nazirliyində işləyib. O, 30 yaşında tanış olduğu Mixail Proxorovla iş ortağı olub. Onlar əvvəlcə Beynəlxalq Maliyyə və İnvestisiya Şirkətini, sonra isə o zaman Rusiyanın ən böyük özəl bankı olan “Oneks”i qurublar. 1992-ci ildə, 31 yaşında Potanin bankın baş meneceri olub.



1996-cı ildə, Boris Yeltsinin hakimiyyəti dövründə Potanin Baş nazirin enerji və iqtisadiyyata məsul birinci müavini kimi siyasi səhnəyə çıxıb. Həmin illərin mənbələrinə görə, Potanin “Böyük yeddilik” adlanan oliqarxlar qrupunun tərkibində olub və bu qrup Yeltsinin ikinci dəfə seçkilərdə qalib gəlməsinə kömək edib. Potanin 1996-cı ilin avqustundan 1997-ci ilin martına qədər Baş nazirin müavini vəzifəsində çalışıb. Demək olar ki, indiki məşhur və çox imkanlı oliqarxların çoxu varlıqlarını Potaninə borcludurlar, baxmayaraq ki, onun özü kölgədə qalıb. Çünki Potanin Xarici Ticarət Nazirliyində işlədiyi müddətdə “pay üçün kredit” proqramına nəzarət edib. 1990-cı illərə damğasını vuran bu proqram çərçivəsində Rusiyanın varlı sahibkarları və bankları Moskva hökumətinə borc pul verir və bunun müqabilində ölkənin təbii sərvətlərinin istismarına cavabdeh olan şirkətlərin səhmlərini alırdılar.

Beləliklə, Potanin “Nornikel” üzərində nəzarəti ələ keçirib və bununla da Rusiyanın ən zəngin şəxsinə çevrilə bilib. Sərvəti 13,9 milyard dollar dəyərində qiymətləndirilən məşhur oliqarx Roman Abramoviç “pay üçün kredit” proqramı ilə aldığı səhmlərlə “Nornikel”in daha bir ortağı olub. Şirkətin açıqlamalarına görə, Abramoviç “Nornikel”in səhmlərinin təxminən 2 faizinə sahibdir. Oleq Deripaskaya məxsus “Rusal” alüminium şirkəti də “Nornikel”də 26 faizdən çox paya malikdir.

Abramoviç və Deripaska Qərbin sanksiyalarından əziyyət çəksələr də, Potanin belə bir problemlə üzləşməyib. Lakin bu, Potaninin Putin və Rusiya iqtisadiyyatı üçün digər oliqarxlardan daha az əhəmiyyət kəsb etməsi demək deyil.

Bəs niyə Potaninə sanksiya tətbiq edilmir? Bunun arxasında “Nornikel”in qlobal sənayedəki yeri və əhəmiyyəti dayanır. “The Wall Street Journal” bu yaxınlarda “Bu Rus Metal Nəhəngi Sanksiya üçün Çox Böyük Ola bilər” adlı hesabatında buna aydınlıq gətirib.

Qəzetə danışan analitiklərin fikrincə, Qərb dövlətləri “Nornikel” və Potaninə tətbiq olunacaq sanksiyanın qlobal iqtisadiyyata və özlərinə vuracağı zərərdən qorxur və bu istiqamətdə addım atmaqdan çəkinirlər. Bu, neft və təbii qaz kimi bir çox əmtəə şirkətləri üçün doğrudur, lakin xüsusilə palladiuma gəldikdə “Nornikel”ə alternativ tapmaq çox çətindir.



Palladium katalitik çeviricilərin və yarımkeçirici çiplərin istehsalında mühüm rol oynayır, burada “Nornikel” bazarın 40 faizini tutur. Nikel - elektrikli avtomobil akkumulyatorları üçün kritik metaldır.

“Nornikel” həmçinin kobalt və mis kimi enerji ötürücü metallar da istehsal edir.

Putinlə Potaninin tanışlığı ən azı 20 il əvvələ gedir. Bu iki şəxsin 2000-ci ildən bəri müxtəlif tədbirlərdə yanaşı şəkilləri də yayılıb. Potaninin arxivində Dmitri Medvedevlə olan fotoşəkilləri də var. 2008-2012-ci illərdə Rusiya prezidenti olmuş Medvedev Putinin ondan sonra yenidən prezident seçilməsi üçün aparılan kampaniyaları dəstəkləyib.

Potanin həm də 2014-cü ildə Soçidə keçirilən Qış Olimpiya Oyunlarının maliyyələşdirilməsinə kömək edən bir neçə rusiyalı milyarderdən biri olub. “Forbes” jurnalının məlumatına görə, Potanin xizək kurortu və bir neçə başqa obyektə ümumilikdə 2,5 milyard dollar sərmayə qoyub.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər