12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Kiberhücumlar başlaya bilər - Xəbərdarlıq
Tarix: 24-03-2022 16:54 | Bölmə: Slayd
Kiberhücumlar başlaya bilər

ABŞ prezidenti Bayden Rusiya tərəfindən ölkəsinə qarşı kiberhücum hazırladığına dair kəşfiyyat məlumatı aldıqlarını bildirib. Bayden ABŞ-dakı bütün təşkilatları təcili tədbir görməyə çağırıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, ekspertlər də Rusiyanın Ukraynanı dəstəkləyən ölkələrə kiberhücumlar edə biləcəyindən narahatdır. Eyni zamanda Böyük Britaniyanın hakimiyyət orqanları da oxşar bəyanatlar verirlər. Bununla belə, Böyük Britaniya və ABŞ iddialarını əsaslandıracaq heç bir dəlil göstərmirlər. Kreml isə əvvəlki açıqlamada belə ittihamların “Rusiya fobiyası”ndan qaynaqlandığını bildirib.

Qeyd edək ki, Rusiya dağıdıcı hücumlar həyata keçirə bilən əsas kiber alətlərə və hakerlərə malik super dövlətdir.

Ukrayna Rusiyanın kiberhücumlarından o qədər təsirlənməsə də, ekspertlərin fikrincə, Ukraynanı dəstəkləyən ölkələr Rusiyanın kiberhücumlarının hədəfinə çevrilə blərlər.

“Rapid7” kibertəhlükəsizlik firmasının nümayəndəsi Cen Ellisin sözlərinə görə, Baydenin xəbərdarlıqları, xüsusən də Qərbin sanksiyalar tətbiq etməyə başladığı bir vaxtda məntiqlidir.

Ekspertləri ən çox narahat edən ssenarilər bunlardır:

Kritik hücumların hədəfi enerji infrastrukturu ola bilər. Buna qədər Rusiya tez-tez Ukraynaya kiberhücum üsullarını sınaqdan keçirib.

2015-ci ildə Ukraynanın elektrik şəbəkəsi “BlackEnergy” adlı virusun hücumuna məruz qalıb və ölkənin qərbində yerləşən elektrik şirkətinin 80 min müştərisi qısa müddətə qaranlıqda qalıb. Təxminən bir il sonra, bu dəfə “Industroyer” adlı kiberhücum paytaxt Kiyevin beşdə birində bir saat ərzində elektrik enerisinin kəsilməsinə səbəb olub.

“Rusiya nəyə qadir olduğunu göstərmək üçün Qərbə belə bir hücum etməyə cəhd göstərə bilər”,- kibertəhlükəsizlik rəsmisi Marina Krotofil bildirib. Onun fikrincə, elektrik şəbəkələrini hədəfə alan kiberhücumların heç biri uzun müddət fasilələrə səbəb olmayıb: “Mürəkkəb texniki sistemlərə təhlükəsiz kiberhücum etmək olduqca çətindir. Sistemlərdə təhlükəsizlik tədbirləri görüldüyü üçün bəzən bu, qeyri-mümkün ola bilir”.

M. Krotofil kimi ekspertlər Qərbin yəqin ki, Rusiya şəbəkələrinə təsir etmək iqtidarında olduğunu və belə bir hücumun əks-nəticə verə biləcəyini deyirlər.

ABŞ, Avropa Birliyi və Böyük Britaniya bu proqram təminatına görə Rusiya hərbi hakerlərini ittiham edirlər. Ukraynada istifadə olunan məşhur mühasibat proqramının yeniləməsində gizlənən bu proqram bütün dünyaya yayılaraq minlərlə şirkətin kompüter sistemlərini sıradan çıxarıb və təxminən 10 milyard dollar zərərə səbəb olub.

Şimali koreyalı hakerlər də oxşar hücumu həyata keçirməkdə ittiham olunublar.

“WannaCry” adlı zərərli proqram 150 ölkədə 300 000-ə yaxın kompüterdəki məlumatları yoluxdurub.

C. Ellis deyir ki, belə hücumların böyük qarışıqlığa, iqtisadi qeyri-sabitliyə və hətta insan itkisinə səbəb olması mümkündür: “Bu, əlaqəsiz görünə bilər, lakin həyati əhəmiyyətli infrastrukturlar çox vaxt həyatımızın bütün digər aspektləri kimi bir-biri ilə əlaqəli texnologiyalarla işləyir”.

Bununla belə, Surrey Universitetinin kompüter alimi, professor Alan Vudvord belə hücumların Rusiya üçün də riskli olacağını deyir.

“Bu cür idarəolunmaz hücumlar bioloji silah kimidir, müəyyən bir yerdə müəyyən infrastrukturu hədəfə almaq çox çətindir. Rusiyada WannaCry və NotPetya hücumlarının qurbanları olub”, - Vudvord deyib.

Xatırladaq ki, 2021-ci ilin mayında hakerlər mühüm neft kəmərini sıradan çıxardıqdan sonra ABŞ-ın bəzi ştatlarında fövqəladə vəziyyət elan edilib. Hücum Rusiya hökumətinə işləyən hakerlər tərəfindən deyil, baş ofisi Rusiyada olduğu düşünülən “DarkSide” adlı qrup tərəfindən həyata keçirilib. Bir neçə həftə sonra dünyanın ən böyük mal əti emalı şirkəti olan “JBS Revil” qrupunun kiberhücum nəticəsində ət tədarükünü dayandırıb.

Ekspertlərin fikrincə, Rusiya ilə bağlı ən böyük narahatlıqlarından biri də Kremlin kibercinayətkar təşkilatların ABŞ-a koordinasiyalı hücumlar planını dəstəkləməsidir.

Professor Vudvord deyir ki, ümumi qarışıqlıq kibercinayətkarlara fidyə proqramı ilə hücum etmək əmri verməklə yaradıla bilər. Üstəlik, bu qrupların birbaşa Rusiya dövləti ilə əlaqəsi ola bilmədiyi üçün danmaq imkanı var.

C. Bayden bildirib ki, Rusiya ABŞ-a böyük bir hücum təşkil edəcəyi təqdirdə cavab verməyə hazırdırlar. Bununla belə, son həftələrdə Ukraynada müharibənin hər iki tərəfinin hakerlərinin yaratdığı kiber qarışıqlıq hadisələrin nə qədər sürətlə böyüyə biləcəyini göstərib. Ona görə də atılacaq hər bir addım çox diqqətlə nəzərdən keçiriləcək.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər