12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
ABŞ və İran “nüvə sazişi”nin bir addımlığındadır
Tarix: 25-08-2022 12:49 | Bölmə: Slayd
ABŞ və İran “nüvə sazişi”nin bir addımlığındadır

İsrail Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının (JCPOA) hazırkı variantını pis hesab edir və istənilən halda İslam Respublikasının nüvə bombası yaratmaq cəhdlərinə qarşı çıxacaq. Bunu İsrailin baş naziri Yair Lapid deyib. Bəyanat “nüvə sazişi” üzrə danışıqlar prosesində aydın irəliləyişin olması fonunda verilib. İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian ölkəsinin Avropa İttifaqının (Aİ) təkliflərinə cavabını çatdırıb. O, ABŞ tərəfindən öyrənilib və prinsipcə bəyənilib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

ABŞ İranın cavabına öz rəsmi şərhini verməli idi. Onların mətni, Amerika rəsmilərinin vədlərinə əsasən, açıqlanmayacaq.

Bununla belə, Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays brifinqdə açıq şəkildə bildirib ki, bəzi mübahisəli məsələlərə baxmayaraq, Birləşmiş Ştatlar ümumiyyətlə, Tehranla əməkdaşlıqdan razıdır: “İranın uğur qazanma şansı olmayan bəzi tələblərindən imtina etməsi bizi ruhlandırır”.

Həqiqətən də İranın danışıqlarda mövqeyi nəzərəçarpacaq dərəcədə yumşalıb. Daha əvvəl CNN öz mənbələrinə istinadla xəbər vermişdi ki, İran ABŞ-ın bəlkə də ən bezdirici tələbini geri götürüb: İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunu (İİKK) terror təşkilatları siyahısından çıxarmaq. Bu qərar, əgər Amerika rəhbərliyi bunu etsəydi, təbii ki, heç bir praktiki nəticəsi olmayacaqdı. Axı təşkilatın rəhbərliyinə daxil olan konkret şəxslər hələ də sanksiyalar altında qalacaqdı. Lakin SEPAH-ın terrorçular sırasından çıxarılması simvolik bir hərəkət kimi İran rəhbərliyi üçün zəruri idi. Bu, Cozef Baydenin İran istiqamətində sələfi Donald Trampın mirasını pozmağa hazır olduğunu göstərir. Məhz onun prezidentliyi dövründə İranın dövlət qurumu olan SEPAH terrorçular siyahısına salınıb.



Rəsmi Tehranın tələbindən imtina etməsi Baydeni özünü tənqidlərə məruz qoymaq zərurətindən azad edir. Noyabr ayında ABŞ-da aralıq və yerli seçkilər keçirilir və seçki kampaniyası tam sürətlə gedir. İrana İİKK-nın terrorçular siyahısından çıxarılması kimi nümayişkaranə güzəştdən, şübhəsiz ki, ABŞ prezidentinin əleyhdarları və ilk növbədə Tramp istifadə edə bilərdi.

Çərşənbə günü ABŞ İran hakimiyyətinə qarşı bir növ yoxlama keçirdi. ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Mərkəzi Komandanlığı bildirib ki, Baydenin əmri ilə Amerika təyyarələri “İran SEPAH-ı ilə əlaqəli qrupların istifadə etdiyi infrastruktur obyektlərinə” hücum edib. Amma İran Xarici İşlər Nazirliyi bunu qəti şəkildə təkzib edib. Xarici İşlər Nazirliyi bəyanatında ölkənin Suriyaya hər hansı zərbə endirilməsini pislədiyini vurğulayaraq, amerikalıların hücum etdiyi obyektlərin SEPAH-la əlaqəsi olmadığını qeyd edib.

Abdollahian daha əvvəl demişdi ki, “nüvə sazişi” ilə bağlı danışıqlar yalnız İranın qırmızı xətlərinə əməl olunarsa, mümkündür. Göründüyü kimi, Suriyadakı hücumlar bu xətlər arasında deyil.

Aİ-nin JCPOA ilə bağlı təklifləri İranın 17 bankı və 150 iqtisadi qurumuna qarşı sanksiyaların ləğvini nəzərdə tutur. Ən əsası isə İran neftinin ixracına icazə veriləcək. Bu, Rusiya tədarüklərinə qoyulan embarqonun yaratdığı problemləri qismən həll etməyə kömək edəcək. Rusiya Federasiyasından neft 2022-ci ilin sonuna kimi Aİ-də alınmayacaq.

Bu şərtlər daxilində Lapid sövdələşmə ilə bağlı qarşıdan gələn razılaşmanı tənqid edib. Onun tənqidi bəyanatı ilə eyni vaxtda İsrail Milli Təhlükəsizlik Şurasının rəhbəri Yair Hulatın ABŞ-a səfərindən sonra “nüvə sazişi”ni müzakirə edib. “Biz hamıya açıqladıq: əgər saziş imzalansa, bu, İsraili təmin etməyəcək. İranın nüvə dövlətinə çevrilməməsi üçün hərəkətə keçəcəyik. Biz ekstremist və zorakı islamçı rejim tərəfindən başımızın üstündə nüvə təhlükəsi ilə yaşamağa hazır deyilik. Bu baş verməyəcək, çünki biz buna imkan verməyəcəyik”, - deyə Lapid bildirib.

Təbii ki, baş nazirin sözləri qismən seçkiqabağı xarakter daşıyır: payızda ölkədə parlament seçiləcək. Buna baxmayaraq, RIAC eksperti Kirill Semyonovun NG-yə verdiyi şərhdə qeyd etdiyi kimi, İsrail aydın taktikaya riayət edir. O, “nüvə sazişi”nin başa çatmasının qarşısını almaq üçün daim Ağ Evə yeni ideyalar verməyə çalışır. Sonun yaxın olduğuna əminlik var.

Düzdür, ekspert həddindən artıq optimizmə qarşı xəbərdarlıq edir: “Açıq məlumatlara görə, həqiqətən də əsas problemlər aradan qaldırılıb. Lakin belə hal ilk dəfə deyil ki, müşahidə olunur. Baş verməmişdən əvvəl belə görünürdü: son addımı atmaq qalır və “nüvə sazişi” bərpa olunacaq. Lakin birdən tərəflərdən biri yeni tələblər irəli sürür və yenidən çətin danışıqlar başlayır”, - deyə Semyonov bildirib.




Bölməyə aid digər xəbərlər