12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
İsveç və Finlandiya: NATO-nun yeni üzvləri Ankaranın tələblərinə boyun əyəcəkmi?
Tarix: 26-08-2022 12:15 | Bölmə: Slayd
İsveç və Finlandiya: NATO-nun yeni üzvləri Ankaranın tələblərinə boyun əyəcəkmi?

Avqustun 26-da Türkiyə, İsveç və Finlandiya rəsmiləri Skandinaviya ölkələrinin NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı iyun müqaviləsini nəzərdən keçirmək üçün görüşəcəklər.

Stokholm və Helsinki Rusiyanın Ukraynaya fevraldakı işğalından sonra Atlantik müdafiə paktına qoşulmaq niyyətlərini elan edərək, uzun müddət davam edən hərbi neytrallıq siyasətindən əl çəkdilər. Bu addım alyansın 30 üzvü tərəfindən geniş şəkildə qarşılanıb, lakin Türkiyə bildirib ki, bu iki ölkə terrora qarşı yanaşmalarını sərtləşdirməsə, hər bir üzv dövlət tərəfindən qəbul edilməli olan bu addımı təsdiq etməyəcək.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Al-Monitor” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Ankara ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən terror qruplaşması hesab edilən Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) tərəfdarlarının, eləcə də 2016-cı ildə Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhdlə əlaqəli olanların fəaliyyətindən xüsusilə narahatdır. Qrupun lideri, ABŞ-da yaşayan Fəthullah Gülənin adı ilə Türkiyə hökuməti tərəfindən Fətullah Gülən Terror Təşkilatı (FETÖ) adlandırılan sonuncu qrup Türkiyə və bir neçə müttəfiqi xaricində beynəlxalq səviyyədə terror təhlükəsi kimi tanınmır.

Türkiyə daha sonra PKK-nın Suriya qolu olan “Xalq Müdafiə Birlikləri”nə (YPG) qarşı tədbir görülməsini tələb edib. YPG Qərb dövlətləri tərəfindən terror təşkilatı kimi qəbul edilmir. Bu vəziyyət Türkiyənin Qərblə münasibətlərində, xüsusən də kürd döyüşçülərinin ABŞ-ın Suriyada İŞİD-ə qarşı apardığı kampaniyada rolunu nəzərə alsaq, özünü büruzə verir.

NATO-nun iyunun 28-də Madriddə keçirilən sammitində əldə edilən razılaşma, deyəsən, Ankaranın narahatlığını aradan qaldırdı, Şimali Avropa hökumətləri Türkiyənin terrorçu hesab etdiyi şəxslərə qarşı daha sərt addımlar atacağını vəd edib. Onlar, həmçinin, Türkiyənin həbsdə olan ekstradisiya sorğularını sürətli və hərtərəfli həll etməyə razılaşıblar.

İsveçin xarici işlər naziri Ann Linde Finlandiyada Cümə günü keçiriləcək görüşün məqsədini açıqlayıb: “Məsələ NATO-nun Madriddə keçirilən sammiti zamanı Türkiyə, İsveç və Finlandiyanın əldə etdiyi razılaşmaya necə əməl etməyimizlə bağlıdır ki, bu da Türkiyənin İsveç və Finlandiyanın tələblərini qəbul etməsi üçün ilkin şərt idi”.

Daha yaxın baxışda iyun memorandumu İsveç və Finlandiyaya əhəmiyyətli hərəkət imkanı verir. Məsələn, ekstradisiya haqqında bənddə deyilir ki, işlərə Ekstradisiya haqqında Avropa Konvensiyasına uyğun olaraq baxılacaq.

Müqavilənin imzalanmasından bir neçə gün sonra Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan gözləntiləri yerinə yetirilməsə, Türkiyənin NATO-nun Şimali genişlənməsinə mane olmağa davam edəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edib.

İsveç və Finlandiyanın üzvlüyü Ərdoğanın hakim partiyası və müttəfiqləri vasitəsilə parlamentə nəzarət etdiyi Türkiyə də daxil olmaqla, hər bir üzv dövlətin qanunverici orqanları tərəfindən təsdiqlənməlidir.

Həftəsonu Türkiyənin ədliyyə naziri Bekir Bozdağ razılaşmanın monitorinq komitəsinin Cümə günü keçirilən iclasının çətin ola biləcəyini qeyd edib: “Hazırda İsveç və Finlandiyadan terror cinayətlərində ittiham olunan və Türkiyə tərəfindən ekstradisiyasını tələb edən şəxslərin heç biri Türkiyəyə ekstradisiya edilməyib”.

Bozdağ Türkiyənin terror şübhəliləri üçün əvvəlki ekstradisiya tələblərini yenidən təqdim etdiyini və iyun razılaşmasından sonra yeni işlərlə bağlı sənədlər təqdim etdiyini bildirib. Qeyd olunur ki, razılaşmaya əsasən, İsveç 73 terror şübhəlisini geri qaytaracağına söz verib.

“Bu ünsiyyətdən sonra bu günə qədər heç bir ölkədən Türkiyəyə müsbət və ya mənfi cavab verilməyib”, - deyən Bozdağ, İsveçin son vaxtlar elan etdiyi fırıldaqçılıq səbəbilə axtarışda olan türk vətəndaşının ekstradisiyasının razılaşmanın səlahiyyətlərinə aid olmadığını açıqlayıb.

“Türkiyənin bu məsələ ilə bağlı gözləntiləri yerinə yetirilmədikcə, İsveç və Finlandiya üçtərəfli razılaşmada Türkiyəyə verdikləri vədi yerinə yetirmiş sayılmayacaq, - deyə nazir əlavə edib. – NATO-ya üzvlük prosesi bir addım da irəli getməyəcək”.

Türkiyə rəsmiləri İsveçdə PKK-ya dəstək verməkdə ittiham olunan bir türk vətəndaşının təhvil verilməsi ilə bağlı yayılan məlumatı şərh etməyiblər.

Ərdoğan avqustun 8-də deyib: “PKK üzvlərinin küçələrdə çılğınlaşdığı dövlətlərin üzvlüyü NATO-nun təmsil etdiyi dəyərlərə zərər verəcək”.

O, əlavə edib: “Heç bir NATO ölkəsi FETÖ qorxaqları və türk ədalətindən qaçan PKK terrorçuları üçün etibarlı sığınacaq olmamalıdır”.

Ankaranın səbri iyun ayından bəri PKK və YPG-yə dəstək nümayişləri ilə də sınanır. İsveçin NATO-ya üzvlüyünə qarşı çıxan Sol Partiya millət vəkilləri siyasi mitinq zamanı PKK və YPG bayraqları ilə pozalar verib, ölkə daxilində qruplara dəstək nümayişləri keçirilib.

A. Linde Sol Partiya qanunvericilərinin hərəkətlərinin təşviqini “tamamilə qəbuledilməz” adlandırıb. İsveçin baş naziri Maqdalena Andersson əlavə edib ki, “PKK təkcə İsveçdə deyil, AB-də də terror təşkilatı təyin edilib və bu cür bayraqlarla poza vermək son dərəcə yersizdir”.




Bölməyə aid digər xəbərlər