12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Yeni baş nazir üçün 7 problem - Trass bunların həllini bacaracaqmı?
Tarix: 06-09-2022 07:35 | Bölmə: Slayd
Yeni baş nazir üçün 7 problem - Trass bunların həllini bacaracaqmı?
Liz Trass

Böyük Britaniyanın xarici işlər naziri Liz Trass hakim Mühafizəkarlar Partiyasının lideri seçilib. Trass hökuməti formalaşdırmaq üçün Kraliça II Elizabet tərəfindən qəbul ediləcək və ölkənin yeni baş naziri olacaq. Amma L. Trassın mübarizə aparmalı olduğu bir sıra problemlər var. Bu problemlər sırasında ilk yerləri yaşayış dəyəri, Milli Səhiyyə Xidmətinin vəziyyəti və Ukraynadakı müharibə tutur.

Reyting.az
Trassın qarşılaşacağı yeddi vacib problemi təqdim edir:

Yeni baş nazirin qarşılaşacağı əsas problem ölkədə yaşayış xərclərinə hərtərəfli və radikal həll yolu tapmaqdır. Mühafizəkarlar Partiyasında liderlik yarışı davam etdikcə, bu məsələ daha da ciddi miqyas alıb. Məsələnin kökündə enerji, xüsusilə də təbii qaz axınında yaranmış çətinliklər dayanır. Bu problemin yaranmasında Ukrayna müharibəsi və Kremlin siyasətinin də rolu danılmazdır. Avropa ölkələrinin qış üçün təbii qaz ehtiyatı toplamasına paralel olaraq, enerjinin qiymətləri də qalxmağa başlayıb. Görünür, vətəndaşların əksəriyyəti artan enerji qiymətlərini qarşılamaqda çətinlik çəkəcək. Yeni baş nazir on milyardlarla funt-sterlinqə çatacağı gözlənilən dəstək paketi ilə bağlı qərar verməlidir.

Ölkədə ərzaq da bahalaşır və inflyasiyanın 15 faizi keçəcəyi gözlənilir. Bundan əlavə, həm fiziki şəxslər, həm də şirkətlər üçün faiz dərəcələri artır. Başqa sözlə, iqtisadi problemlər ciddidir və bu problemlərin həlli ehtiyatlı, əsaslı və vaxtında müdaxilə tələb edir.

Yeni baş nazir Milli Səhiyyə Xidmətindəki (NHS) problemləri də həll etməlidir. NHS-nin fəaliyyəti illərdir pisləşib, lakin koronavirus pandemiyası işləri daha da çətinləşdirib. Xəstəxana növbələrinin sayı rekord həddə çatıb. Təxminən səkkiz nəfərdən biri müalicə üçün növbə gözləyir. Digər tərəfdən, təcili çağırış mərkəzlərinin zənglərə cavab verə bilməməsi və xəstəxanaların təcili yardım şöbələrində uzun gözləmələr də xəstələrə mənfi təsir göstərir. Maaşlarından narazı olan NHS işçiləri isə tətilə çıxırlar. Qrip epidemiyalarının baş verə biləcəyi və COVİD-19-a yoluxanların artacağı gözlənilən qış fəslində NHS-də vəziyyətin daha da ağırlaşacaq.

Hökumətin sosial yardımla bağlı da bir sıra planları var, lakin bu planlar sosial xidmətlərə vəsait ayırmaqdansa, vətəndaşların aktivlərinin qorunmasına yönəlib. Belə olan halda hökumətin onu maliyyələşdirmək üçün sosial sığorta haqlarını artırmasının düzgün olub-olmadığı müzakirə mövzusudur.

Üçüncü çətin məsələ Ukrayna müharibəsidir. Baş nazir Boris Conson müharibənin ilk günlərində Ukraynaya hərbi və siyasi dəstək təklif edib, Rusiyaya qarşı əlindən gələni əsirgəməyib. Yeni baş nazirin silah tədarükünü davam etdirəcəyi gözlənilir. Lakin müharibə uzanarsa, vətəndaşları Ukraynaya verilən dəstəyin iqtisadi dəyərinə inandırmaqda çətinlik yarana bilər. Yüksək yaşayış tələbi və artan enerji qiymətləri ilə mübarizə aparan vətəndaşları Ukraynanı müdafiə etmək üçün bu maliyyə yükünə dözməli olduqlarına inandırmaq asan olmayacaq. Bundan əlavə, Avropada ukraynayönlü müttəfiqliyi qorumaq üçün diplomatiya sahəsində də intensiv işlər görülməlidir.

Dördüncü problem aylarla davam edən daxili çəkişmələrdən sonra Mühafizəkarlar Partiyasının yenidən birləşməsi yeni baş naziri gözləyən əsas siyasi məsələlərdən biridir.

Partiya qarşısında qısamüddətli sınaq da var: pandemiya qadağaları zamanı baş nazirin iqamətgahında keçirilən partiyalarla bağlı Boris Consonun İcmalar Palatasını aldatması araşdırılmalıdır. Partiya komissiyası B. Consonun cəzalandırılmasına qərar verərsə, Mühafizəkarlar Partiyasının qanunvericiləri buna səs verməli olacaqlar. Yeni baş nazir deputatların istədikləri kimi, yoxsa partiyanın xəttinə uyğun səs verməli olduqlarına da qərar verəcək. Deputatlara Consonun impiçmenti üçün səs verməyi tapşırmaq Consonun tərəfdarlarını qəzəbləndirə bilər. Əks münasibət isə yeni baş nazirin hadisəni ört-basdır etməyə çalışması ilə bağlı ittihamlara səbəb olacaq.

Beşinci həllini tələb edən məsələ Şimali İrlandiya ilə bağlıdır. Yeni baş nazir vəzifəyə başladıqdan dərhal sonra Şimali İrlandiya protokoluna uyğun hərəkət etməli olacaq. Hökumətin Brexit-dən sonrakı razılaşmaların bəzi hissələrinə məhəl qoymamağa icazə verən qanunu qəbul etməsi Avropa İttifaqı ilə danışıqlara mane olub. Demokratik Birlik Partiyası protokol dəyişdirilmədikcə, hakimiyyət bölgüsü əsasında hökumət qurmayacağını açıqlayıb. Burada 28 oktyabr mühüm əhəmiyyət kəsb edən tarixdir. Bu günə qədər Şimali İrlandiyada hökumətin qurulmasına ehtiyac var. Əks halda, hökumət ya seçkilərin keçiriləcəyini açıqlamalı, yeni müddət təyin etmək üçün qanun qəbul etməli, ya da Şimali İrlandiya ilə bağlı veriləcək qərarlarda Londonun daha çox söz sahibi olacağını qəbul etməlidir.

Şotlandiya çəpəri də vacib problem sayılır. Tereza Mey baş nazir postunu tutduqdan sonra ilk iş günündə Şotlandiyaya səfər edib. Boris Conson isə vəzifəyə gəldikdən bir həftə sonra Şotlandiyaya getmişdi. İndi Nikola Sturgeon 2023-cü ilin oktyabrında ikinci müstəqillik referendumuna can atdığına görə, yeni baş nazirin Şotlandiyaya getməyə tələsəcəyi bəlli deyil. Britaniya Ali Məhkəməsi oktyabrda Şotlandiya parlamentinin Londonun təsdiqi olmadan ikinci müstəqillik referendumu ilə bağlı qərar vermək səlahiyyətinin olub-olmadığına aydınlıq gətirəcək. Məhkəmənin qərarının mənfi olacağı gözlənilir. Əks halda, Böyük Britaniyanın baş naziri Şotlandiya referendumunun keçirilməsinə icazə verib-verməməsi qərarını imzalamalı və yaxud bunun qarşısını almaq üçün tədbirlər görməlidir.

Təbii qaz qiymətlərindəki artımın yaratdığı böhran mühitində yeni baş nazirin enerji siyasətləri ilə bağlı qərarları Böyük Britaniyanın 2050-ci ilə qədər istixana qazı emissiyalarını sıfıra endirmək hədəfinə birbaşa təsir edəcək. Bərpa olunan enerji mənbələrinə keçid prioritet olacaq, yoxsa qalıq yanacaqlara yenidən baxılacaq? Şimal dənizində neft və qaz layihələrinə “yaşıl işıq” yandırılacaqmı? Hidravlik qırılma sənayesinə təşviqlər veriləcəkmi?

Hökumət sıfır istixana qazı emissiyası hədəfinin bir hissəsi olaraq 2035-ci ilə qədər elektrik enerjisi istehsalının karbondan təmizlənməsi öhdəliyini götürüb. Bunun mümkün olması üçün bərpa olunan enerji mənbələrinin geniş yayılması tələb olunur.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər