00:13 / 16-06-2025
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
15:00 / 11-06-2025
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
Güney Azərbaycana istiqlal: indi deyilsə, nə zaman?
Tarix: 04-10-2022 19:44 | Bölmə: Slayd
ABŞ-ın qurucu atalarından biri, Amerika koloniyalarının müstəqilliyi uğrunda fəal mübariz Patrik Henrinin “Mənə azadlıq verin, ya da öldürün” çağrışı müstəqillik uğrunda mübarizənin şüarını - “Live free or die”ni (Ya azadlıq, ya ölüm) doğurdu. Bu şüarla mübarizəyə qalxan koloniyalar 1776-cı ildə gələcəyin qüdrətli dövləti olacaq ABŞ-ın təməlinin qoyulmasına nail oldular.
Ötən əsrin 30-cu illərində Londonda Hindistan məsələləri ilə bağlı müzakirələr və konfranslar keçirilirdi. Bu müzakirə və konfranslarda hind millətçilərinə güzəştə gedən müsəlman liderlərin mövqelərini qəbuledilməz hesab edən Rəhmət Əli 28 yanvar 1933-cü ildə “İndi ya heç vaxt” broşürasını nəşr etdirdi. Bu broşürda Rəhmət Əli bir neçə çoğrafi ərazini, Pəncəb, Əfqanıstan əyaləti, Kəşmir, Sind və Bəlucistanı əhatə edən və PAKİSTAN adlı dövlətin qurulmasının ideoloji əsaslarını yartmışdı. Müsəlman liderlərin bir hissəsi Rəhmət Əlinin əleyhinə çıxış edərək Pakistan ideyasını qeyri-mümkün sayırdılar. Britaniya hakimiyyət orqanları isə Rəhmət Əlini məsuliyyətsizlikdə ittiham etdi. Bütün bunlara baxmayaraq, bu broşüra Hindistan məsələsi ətrafında gedən müzakirələrə yeni istiqamət verdi. “İndi ya heç vaxt” broşürası Pakistan Milli Hərəkatının ideoloji əsaslarına çevrilərək Pakistan dövlətinin yaranması ilə nəticələndi.
Patrik Henrinin “Mənə azadlıq verin, ya da öldürün” çağrışını ABŞ-ın yaranmasında, Rəhmət Əlinin “İndi ya heç vaxt” broşürasını və onun Pakistan dövlətinin yaranmasında oynadığı rolu təsadüfən xatırlamadım. Gözlərimiz önündə dünya düzəni dəyişir. Koronavirus pandemiyası qlobal təsir doğuraraq yeni dünya düzəninə keçidi başlatdı. Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi isə bu prosesi tətiklədi.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşan dünya düzəni artıq mövcud deyil. Dünyanın fevralın 24-dən, yəni Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən öncəki dövrə qayıtmayacağı tam aydındır. Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçılıq müharibəsinin özü də İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşmış dünya nizamının dağıldığını sübut edir.
Ola bilməz ki, köhnə dünya nizamı çöksün və bəşəriyyət nizamsız bir dünyada yaşasın. Bəşər tarixində belə hal yalnız dövlətlərin mövcud olmadığı zamanlarda olub. Dövlətlər yarandıqdan sonra isə dünya nizamı yaranıb. İndi də köhnə dünya nizamı çöküb, yenisi yaranmaqdadır. Ukraynada müharibə davam etsə də, müharibədən sonrakı dünya düzəni formalaşmağa başlayıb. Yeni dünya nizamı isə 2022-ci il fevralın 24-dən əvvəlkindən köklü şəkildə fərqlənəcək.
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən dörd həftə sonra ABŞ-ın nəhəng biznes strukturlarının rəhbərləri ilə onlayn formatda keçirdiyi görüşdə prezident Co Bayden dünya nizamının hər üç nəsildən bir dəyişdiyini qeyd edərək, növbəti dəyişiklik zamanının çatdığını bəyan edib. Məxfi görüşlərin birində bir hərbiçinin ona söylədiyi ifadəni nəhəng biznes strukturlarının rəhbərləri ilə müzakirə zamanı təkrar edən prezident C. Bayden deyib: “Yeni dünya nizamı olacaq və azad dünyanı birləşdirirək ona rəhbərlik etməliyik”.
“İndi hər şeyin dəyişdiyi vaxtdır”. Bu ifadə də ABŞ prezidenti Co Baydenə məxsusdur və dünyada baş verən prosesləri çox dəqiq ifadə edir.
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən öncə və müharibənin ilk günlərində ABŞ-ın liderliyi ilə formalaşmış demokratik dövlətlərin öncülüyünə əsaslanan dünya düzəninin dəyişəcəyi haqqında fikirlər səslənirdi. Belə fikirlər vardı ki, avtotoritar dövlətlər demokratik dünya ilə mübarizədə qalib gələcək və Çinin liderliyi ilə yeni dünya düzəni formalaşacaq. Lakin Rusiya işğalına qarşı Ukraynanın uğurlu müqaviməti, ABŞ və Böyük Britaniyanın qətiyyətli mövqeyi ilə bu ehtimalların gerçəkləşməsi mümkünsüz hala gəldi. İlk toplantısı ABŞ-ın Avropadakı Hərbi Hava Qüvvələrinin (USAFE) qərargahı və NATO bazalarından biri olan Ramştayn hərbi hava bazasında keçirilən və buna görə də qeyri-rəsmi olaraq “Ramştayn formatı” adlandırılan Ukraynanın Müdafiəsi üzrə Təmas Qrupunun yeni dünya düzənin hərbi-siyasi arxitekturası ola bilər.
“Ramştayn formatı” NATO-dan fərqli olaraq Trans-Atlantik ittifaq deyil, burada bütün qitələrdən olan ölkələr təmsil olunub. NATO-da təmsil olunmaq imkanı olmayan Asiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələri “Ramştayn formatı”nda fəallıq göstərərək dünyada yeni təhlükəsizlik sisteminə ehtiyac olduğunu qabartmağa çalışırlar. Aydın görünür ki, “Ramştayn formatı” da dünyanın yeni təhlükəsizlik sisteminə olan ehtiyacdan yaranıb. “Ramştayn formatı”nın NATO-dan digər bir fərqi isə Ukraynanın Müdafiəsi üzrə Təmas Qrupuna ABŞ müdafiə nazirinin sədrlik etməsidir.
Yeni dünya düzəninin təhlükəsizlik sisteminin arxitekturasını “CYBER FLAG 21-1” formatı tamamlayacaq. İnformasiya texnologiyaları üzrə mütəxəsislərin kiber NATO adlandırdıqları “CYBER FLAG 21-1” kiber məkanda kollektiv təhlükəsizlik sistemi bazasını yaratmalı, ABŞ və müttəfiqlərinə yönələn zərərli kiberfəaliyyətləri müəyyənləşdirmək, uyğunlaşdırmaq və yekdilliklə cavab vermək imkanlarını təmin etməlidir.
BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahatların aparılması tələbi ilə ABŞ, Fransa, Ukrayna və digər ölkələrin təşəbbüsləri, Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Avropa İttifaqının dəyərlərini paylaşan, lakin onun bir hissəsi olmayan ölkələrin iştirakı ilə yeni Birliyin yaradılması təklifi də yeni dünya düzənin formalaşmaqda olduğunu göstərən daha bir məqamdır.
Bütün bunlar yeni dünya düzəninin formalşamaqda olduğunu təsdiq edir. İndi formalaşmaqda olan yeni dünya düzəni də ən azı 50 il, bəlkə də daha çox dəyişməz qalacaq. Beləliklə, Güney Azərbaycanın müstəqilliyi bizim üçün məhz bu səbəbdən vazkeçilməzdir. Əgər Güney Azərbaycan müstəqilliyini indi əldə etməsə, ən azı 50 il, bəlkə də daha çox İranın tərkib hissəsi olaraq qala bilər. Belə bir mənhus tale ilə barışmaq mümkün deyil. Üstəlik, İranın hazırkı vəziyyəti də Güney Azərbaycanın müstəqiliyini qazanmasının mümkünlüyündən xəbər verir.
Şəriətin qətlə yetirdiyi növbəti qadın, 22 yaşlı Məhsə Əmininin ölümünə etiraz olaraq sentyabrın 16-da başlayan etirazların miqyası və teokratik rejimin ideoloji-siyasi əsaslarına qarşı yönəlməsi İran İslam Respublikasının son zamanlarını yaşadığını təsdiq etdi.
Diqqət çəkən digər məqam İran vətəndaşlarının ölkənin gələcəyi ilə bağlı qayğılarının olmamasıdır. Etirazlar yalnız teokratik rejimə deyil, eyni zamanda İran dövlətinin mövcudluğuna qarşı yönəlib. Aydın görünür ki, İranın vahid dövlət kimi mövcudluğu artıq ölkə əhalisinin böyük hissəsini qane etmir. Çünki İranda bütün xalqları birləşdirəcək ideologiya mövcud deyil və bir daha olmayacaq. Teokraik rejimin əsaslarını təşkil edən şiəçilik İran vətəndaşlarını birləşdirən sonunci ideologiyadır. Belə bir ideologiya bir daha olmayacaq. Bu isə İranın bütövlüyünü təmin edən üç şərtdən birinin ortadan qalxması deməkdir.
İranda yaşayan xalqları birləşdirən vahid müxalifətin olmaması rejimə qarşı mübarizənin effektini aşağı salan amil olsa da, müsbət tərəfi də var. Bu o deməkdir ki, teokratik rejimdən başqa İranın bütövlüyünü təmin edəcək ikinci bir qüvvə mövcud deyil. Bu isə İrandakı milli hərəktaların imkanlarını artırır.
Qərbin sanksiyaları nəticəsində İran artıq vətəndaşlarının sosial-iqtisadi rifahını təmin etmək imkanlarını itirib. Buna görə də İranın bütövlüyünün təminatı olan ikinci şərt də məhv olub.
İranın bütövlüyü ancaq silah gücünə təmin edilir. Bəşəriyyətin tarixi isə göstərir ki, heç bir imperiya silah gücünə uzun müddət mövcudluğunu saxlaya bilmir.
Güney Azərbaycanın insan hüquqları uğrunda bütün İranı bürüyən mübarizə prosesinə qoşulması, qısa zamanda bu prosesin önünə çıxması ilə yanaşı öz müqəddəratını təyin etmə hüququnu ehtiva edən şüarlarla çıxış etməsi Güney Azərbaycanın müstəqilliyə hazır olduğunu bir daha təsdiqlədi. Aydın görünür ki, Güney Azərbaycan özünün gələcəyi ilə bağlı aydın təsəvvürlərə malikdir. Bu isə müstəqillik uğrunda mübarizənin uğurunu təmin edəcək əsas amildir.
Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, İranın teokratik rejimi kimi totalitar rejimləri yalnız daxili qüvvələr hesabına tarixin arxivinə göndərmək çox çətindir. Bu, böyük itkilər hesabına mümkün ola bilər.
Azadlıq, Ədalət və Milli Hökumət uğrunda mübarizə aparan Güney Azərbaycanın, insan hüquqları uğrunda teokratik rejimə qarşı əliyalın üsyana qalxan İran vətəndaşlarının beynəlxalq ictimaiyyətin qətiyyətli və mütəşəkkil dəstəyinə ehtiyacı var. Demokratiya Naminə Ukraynaya Dəstək Platformasının bununla bağlı beynəlxalq ictimaiyyətə müraciəti tarixi sənəddir və ictimai-siyasi qüvvələr tərəfindən dəstəklənməlidir. Çünki son illərdə İranda rejimə qarşı bütün etirazlar İslam İnqilabı Keçikçiləri Korpusu tərəfindən zorakılıqla yatırılıb. İstibdad rejiminin yeganə dayağına çevrilən bu qurum insan hüquqları uğrunda mübarzəyə qalxan İran vətəndaşlarına yenə divan tutmaqda davam edir. Aydın görünür ki, İran vətəndaşlarının insan hüquqlarını əldə edə bilməsi üçün beynəlxalq ictimaiyyət qətiyyətli dəstək verməlidir. İnsan hüquqları və öz müqəddəratını müəyyənetmə hüququ uğrunda mübarizə aparan İran vətəndaşlarına dəstək vermək beynəlxalq ictimaiyyətin insanlıq qarşısındakı vəzifəsidir.
Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-10-2022 19:44 | Bölmə: Slayd
ABŞ-ın qurucu atalarından biri, Amerika koloniyalarının müstəqilliyi uğrunda fəal mübariz Patrik Henrinin “Mənə azadlıq verin, ya da öldürün” çağrışı müstəqillik uğrunda mübarizənin şüarını - “Live free or die”ni (Ya azadlıq, ya ölüm) doğurdu. Bu şüarla mübarizəyə qalxan koloniyalar 1776-cı ildə gələcəyin qüdrətli dövləti olacaq ABŞ-ın təməlinin qoyulmasına nail oldular.
Ötən əsrin 30-cu illərində Londonda Hindistan məsələləri ilə bağlı müzakirələr və konfranslar keçirilirdi. Bu müzakirə və konfranslarda hind millətçilərinə güzəştə gedən müsəlman liderlərin mövqelərini qəbuledilməz hesab edən Rəhmət Əli 28 yanvar 1933-cü ildə “İndi ya heç vaxt” broşürasını nəşr etdirdi. Bu broşürda Rəhmət Əli bir neçə çoğrafi ərazini, Pəncəb, Əfqanıstan əyaləti, Kəşmir, Sind və Bəlucistanı əhatə edən və PAKİSTAN adlı dövlətin qurulmasının ideoloji əsaslarını yartmışdı. Müsəlman liderlərin bir hissəsi Rəhmət Əlinin əleyhinə çıxış edərək Pakistan ideyasını qeyri-mümkün sayırdılar. Britaniya hakimiyyət orqanları isə Rəhmət Əlini məsuliyyətsizlikdə ittiham etdi. Bütün bunlara baxmayaraq, bu broşüra Hindistan məsələsi ətrafında gedən müzakirələrə yeni istiqamət verdi. “İndi ya heç vaxt” broşürası Pakistan Milli Hərəkatının ideoloji əsaslarına çevrilərək Pakistan dövlətinin yaranması ilə nəticələndi.
Patrik Henrinin “Mənə azadlıq verin, ya da öldürün” çağrışını ABŞ-ın yaranmasında, Rəhmət Əlinin “İndi ya heç vaxt” broşürasını və onun Pakistan dövlətinin yaranmasında oynadığı rolu təsadüfən xatırlamadım. Gözlərimiz önündə dünya düzəni dəyişir. Koronavirus pandemiyası qlobal təsir doğuraraq yeni dünya düzəninə keçidi başlatdı. Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi isə bu prosesi tətiklədi.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşan dünya düzəni artıq mövcud deyil. Dünyanın fevralın 24-dən, yəni Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən öncəki dövrə qayıtmayacağı tam aydındır. Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçılıq müharibəsinin özü də İkinci Dünya Müharibəsindən sonra formalaşmış dünya nizamının dağıldığını sübut edir.
Ola bilməz ki, köhnə dünya nizamı çöksün və bəşəriyyət nizamsız bir dünyada yaşasın. Bəşər tarixində belə hal yalnız dövlətlərin mövcud olmadığı zamanlarda olub. Dövlətlər yarandıqdan sonra isə dünya nizamı yaranıb. İndi də köhnə dünya nizamı çöküb, yenisi yaranmaqdadır. Ukraynada müharibə davam etsə də, müharibədən sonrakı dünya düzəni formalaşmağa başlayıb. Yeni dünya nizamı isə 2022-ci il fevralın 24-dən əvvəlkindən köklü şəkildə fərqlənəcək.
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən dörd həftə sonra ABŞ-ın nəhəng biznes strukturlarının rəhbərləri ilə onlayn formatda keçirdiyi görüşdə prezident Co Bayden dünya nizamının hər üç nəsildən bir dəyişdiyini qeyd edərək, növbəti dəyişiklik zamanının çatdığını bəyan edib. Məxfi görüşlərin birində bir hərbiçinin ona söylədiyi ifadəni nəhəng biznes strukturlarının rəhbərləri ilə müzakirə zamanı təkrar edən prezident C. Bayden deyib: “Yeni dünya nizamı olacaq və azad dünyanı birləşdirirək ona rəhbərlik etməliyik”.
“İndi hər şeyin dəyişdiyi vaxtdır”. Bu ifadə də ABŞ prezidenti Co Baydenə məxsusdur və dünyada baş verən prosesləri çox dəqiq ifadə edir.
Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsindən öncə və müharibənin ilk günlərində ABŞ-ın liderliyi ilə formalaşmış demokratik dövlətlərin öncülüyünə əsaslanan dünya düzəninin dəyişəcəyi haqqında fikirlər səslənirdi. Belə fikirlər vardı ki, avtotoritar dövlətlər demokratik dünya ilə mübarizədə qalib gələcək və Çinin liderliyi ilə yeni dünya düzəni formalaşacaq. Lakin Rusiya işğalına qarşı Ukraynanın uğurlu müqaviməti, ABŞ və Böyük Britaniyanın qətiyyətli mövqeyi ilə bu ehtimalların gerçəkləşməsi mümkünsüz hala gəldi. İlk toplantısı ABŞ-ın Avropadakı Hərbi Hava Qüvvələrinin (USAFE) qərargahı və NATO bazalarından biri olan Ramştayn hərbi hava bazasında keçirilən və buna görə də qeyri-rəsmi olaraq “Ramştayn formatı” adlandırılan Ukraynanın Müdafiəsi üzrə Təmas Qrupunun yeni dünya düzənin hərbi-siyasi arxitekturası ola bilər.
“Ramştayn formatı” NATO-dan fərqli olaraq Trans-Atlantik ittifaq deyil, burada bütün qitələrdən olan ölkələr təmsil olunub. NATO-da təmsil olunmaq imkanı olmayan Asiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələri “Ramştayn formatı”nda fəallıq göstərərək dünyada yeni təhlükəsizlik sisteminə ehtiyac olduğunu qabartmağa çalışırlar. Aydın görünür ki, “Ramştayn formatı” da dünyanın yeni təhlükəsizlik sisteminə olan ehtiyacdan yaranıb. “Ramştayn formatı”nın NATO-dan digər bir fərqi isə Ukraynanın Müdafiəsi üzrə Təmas Qrupuna ABŞ müdafiə nazirinin sədrlik etməsidir.
Yeni dünya düzəninin təhlükəsizlik sisteminin arxitekturasını “CYBER FLAG 21-1” formatı tamamlayacaq. İnformasiya texnologiyaları üzrə mütəxəsislərin kiber NATO adlandırdıqları “CYBER FLAG 21-1” kiber məkanda kollektiv təhlükəsizlik sistemi bazasını yaratmalı, ABŞ və müttəfiqlərinə yönələn zərərli kiberfəaliyyətləri müəyyənləşdirmək, uyğunlaşdırmaq və yekdilliklə cavab vermək imkanlarını təmin etməlidir.
BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahatların aparılması tələbi ilə ABŞ, Fransa, Ukrayna və digər ölkələrin təşəbbüsləri, Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Avropa İttifaqının dəyərlərini paylaşan, lakin onun bir hissəsi olmayan ölkələrin iştirakı ilə yeni Birliyin yaradılması təklifi də yeni dünya düzənin formalaşmaqda olduğunu göstərən daha bir məqamdır.
Bütün bunlar yeni dünya düzəninin formalşamaqda olduğunu təsdiq edir. İndi formalaşmaqda olan yeni dünya düzəni də ən azı 50 il, bəlkə də daha çox dəyişməz qalacaq. Beləliklə, Güney Azərbaycanın müstəqilliyi bizim üçün məhz bu səbəbdən vazkeçilməzdir. Əgər Güney Azərbaycan müstəqilliyini indi əldə etməsə, ən azı 50 il, bəlkə də daha çox İranın tərkib hissəsi olaraq qala bilər. Belə bir mənhus tale ilə barışmaq mümkün deyil. Üstəlik, İranın hazırkı vəziyyəti də Güney Azərbaycanın müstəqiliyini qazanmasının mümkünlüyündən xəbər verir.
Şəriətin qətlə yetirdiyi növbəti qadın, 22 yaşlı Məhsə Əmininin ölümünə etiraz olaraq sentyabrın 16-da başlayan etirazların miqyası və teokratik rejimin ideoloji-siyasi əsaslarına qarşı yönəlməsi İran İslam Respublikasının son zamanlarını yaşadığını təsdiq etdi.
Diqqət çəkən digər məqam İran vətəndaşlarının ölkənin gələcəyi ilə bağlı qayğılarının olmamasıdır. Etirazlar yalnız teokratik rejimə deyil, eyni zamanda İran dövlətinin mövcudluğuna qarşı yönəlib. Aydın görünür ki, İranın vahid dövlət kimi mövcudluğu artıq ölkə əhalisinin böyük hissəsini qane etmir. Çünki İranda bütün xalqları birləşdirəcək ideologiya mövcud deyil və bir daha olmayacaq. Teokraik rejimin əsaslarını təşkil edən şiəçilik İran vətəndaşlarını birləşdirən sonunci ideologiyadır. Belə bir ideologiya bir daha olmayacaq. Bu isə İranın bütövlüyünü təmin edən üç şərtdən birinin ortadan qalxması deməkdir.
İranda yaşayan xalqları birləşdirən vahid müxalifətin olmaması rejimə qarşı mübarizənin effektini aşağı salan amil olsa da, müsbət tərəfi də var. Bu o deməkdir ki, teokratik rejimdən başqa İranın bütövlüyünü təmin edəcək ikinci bir qüvvə mövcud deyil. Bu isə İrandakı milli hərəktaların imkanlarını artırır.
Qərbin sanksiyaları nəticəsində İran artıq vətəndaşlarının sosial-iqtisadi rifahını təmin etmək imkanlarını itirib. Buna görə də İranın bütövlüyünün təminatı olan ikinci şərt də məhv olub.
İranın bütövlüyü ancaq silah gücünə təmin edilir. Bəşəriyyətin tarixi isə göstərir ki, heç bir imperiya silah gücünə uzun müddət mövcudluğunu saxlaya bilmir.
Güney Azərbaycanın insan hüquqları uğrunda bütün İranı bürüyən mübarizə prosesinə qoşulması, qısa zamanda bu prosesin önünə çıxması ilə yanaşı öz müqəddəratını təyin etmə hüququnu ehtiva edən şüarlarla çıxış etməsi Güney Azərbaycanın müstəqilliyə hazır olduğunu bir daha təsdiqlədi. Aydın görünür ki, Güney Azərbaycan özünün gələcəyi ilə bağlı aydın təsəvvürlərə malikdir. Bu isə müstəqillik uğrunda mübarizənin uğurunu təmin edəcək əsas amildir.
Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, İranın teokratik rejimi kimi totalitar rejimləri yalnız daxili qüvvələr hesabına tarixin arxivinə göndərmək çox çətindir. Bu, böyük itkilər hesabına mümkün ola bilər.
Azadlıq, Ədalət və Milli Hökumət uğrunda mübarizə aparan Güney Azərbaycanın, insan hüquqları uğrunda teokratik rejimə qarşı əliyalın üsyana qalxan İran vətəndaşlarının beynəlxalq ictimaiyyətin qətiyyətli və mütəşəkkil dəstəyinə ehtiyacı var. Demokratiya Naminə Ukraynaya Dəstək Platformasının bununla bağlı beynəlxalq ictimaiyyətə müraciəti tarixi sənəddir və ictimai-siyasi qüvvələr tərəfindən dəstəklənməlidir. Çünki son illərdə İranda rejimə qarşı bütün etirazlar İslam İnqilabı Keçikçiləri Korpusu tərəfindən zorakılıqla yatırılıb. İstibdad rejiminin yeganə dayağına çevrilən bu qurum insan hüquqları uğrunda mübarzəyə qalxan İran vətəndaşlarına yenə divan tutmaqda davam edir. Aydın görünür ki, İran vətəndaşlarının insan hüquqlarını əldə edə bilməsi üçün beynəlxalq ictimaiyyət qətiyyətli dəstək verməlidir. İnsan hüquqları və öz müqəddəratını müəyyənetmə hüququ uğrunda mübarizə aparan İran vətəndaşlarına dəstək vermək beynəlxalq ictimaiyyətin insanlıq qarşısındakı vəzifəsidir.
Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:13
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
14-06-2025, 08:51
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
