00:13 / 16-06-2025
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
15:00 / 11-06-2025
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
İranda Ermənistanı niyə sevirlər?
Tarix: 19-10-2022 12:52 | Bölmə: Slayd
Səməd Vurğunun “Vaqif”ində İbrahim Xəlil xan deyir:
“O yandan Türkiyə, bu yandan İran,
Burdan da Rusiya göndərir fərman”.
Təxminən 200 ildir dəyişməyən həqiqət!
Və “bu yandan İran...”
İranın Qafqaz siyasəti müəyyən mənada köhnə qəliblərdən çıxmayıb. Ənənəvi baxış Qafqazı “İran mülkü”, yaxud İranın arxa bağçası kimi görmədir.
İstər dövlətin idarəçiliyindəki səlahiyyətlilər, istər beyin mərkəzlərindəki strateqlər, istərsə də akademik dairələrdə oturan politoloqların böyük qismi Cənubi Qafqaza bu baxış bucağı ilə yanaşır. Və bu mövzuda Azərbaycan-Ermənistan, yaxud Ermənistan-Gürcüstan fərqi demək olar ki, qoyulmur.
Tehranın vahid Qafqaz siyasətində, əlbəttə, müəyyən istisnalar var.
Bürokratiyada, sadalanmış qurumlarda zahirdə islamçı qılafına girmiş, amma batində keçmişin xiffəti (“İran-e bastani” - “qədim İran”) ilə yaşayan, irqçi düşüncəli yetərli sayda şəxs taparsan. Buna əyani nümunələrdən biri - keçmiş səfir, bugünkü universitet professoru Əbülfəzl Zöhrəvənd.
Onunkimilərin zehnində ermənilər Cənubi Qafqazda İrana ən sədaqətli etnosdur (Halbuki Nəfisi, Rain və digər iranlı tarixçilər bunun əksini isbatlayıblar). Dəlillər arasında hətta ermənilərin tarixi keçmişdəki missiyasına istinada da rast gəlinir. Söhbət Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Qacarlar (mən daha qədim çağları sadalamıram) varlı erməni təbəqəsinin, ticarət burjuaziyasının Qərblə (habelə Rusiya ilə) körpü rolunu oynamasından gedir.
Bu, tarixi həqiqətdir, kimin necə qəbul etməsindən asılı olmayaraq. Amma bu gün üçün yararlı amil deyil. (İrandakı köklü, tarixi bir neçə əsrə gedib çıxan böyük erməni icmasının təbliğatı, ictimai rəyə təsiri nəzərdən qaçırılmamalıdır).
Bununla belə, Ehsan Movahedian kimiləri deyir ki: “Tanrı Məsihə and olsun, sizə kömək etməyə hazırıq. Hər cür köməyə! Silah tutmağı bacarsaydım, buna da hazır olardım!”
Dərhal “rus, fars, erməni...” deməyə tələsməyin. Bu cür danışan o qədər İran azərbaycanlısı var ki!
“Bədii hissə”dən “rəsmi hissə”yə keçid edirəm:
Qafqazda baş verən proseslərə İranın yanaşmasının mahiyyətini xarici siyasət sahəsi üzrə ixtisaslaşmış 384 tədqiqatçı və analitik (Tehran (Əllamə Təbatəbai), Təbriz, Gilan, Şiraz, Kirmanşah universitetləri) arasında aparılan sorğuda (Tehran Araşdırmalar və Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutu) əyani görmək mümkündür.
Respondentlərin 52%-i Qafqaz regionunda gərginliyin yeni raundunu regional aktorların fəallığı ilə əlaqələndirib. 31%-i bunu Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə Kremlin Qafqazda tarazlaşdırıcı rolunun azalması ilə izah edib. Respondentlərin qalan hissəsi tərəflərdən birinin və ya hər ikisinin (Azərbaycan və Ermənistan) razılaşmalara əməl etməməsi, eləcə də böyük dövlətlərin müdaxiləsini gərginliyin artmasının səbəbi sayır.
Sorğu iştirakçılarının 41%-i bölgədə proseslərin axarını Türkiyənin maraqlarına uyğun getməsi rəyindədir.
34% bu hadisələrin Azərbaycanın maraqlarına uyğun olduğunu düşünür, qalanları bunu digər aktorların mənafeyinə uyğun bilir.
Respondentlərin 57%-i hesab edir ki, Azərbaycan hökumətinin siyasətinə Türkiyə daha çox təsirə malikdir, 24%-i isə bu məsələdə İsraili ən nüfuzlu dövlət sayır.
İslam Respublikasının xarici siyasətində Qafqaz regionunun prioritet mövqeyi barədə suala cavab olaraq respondentlərin 43%-i geosiyasi və geostrateji maraqları üstün tutur, 26%-i mədəni-sivilizasiya əlaqələrini ilk sıraya çıxarır. Həmçinin, iqtisadiyyat və ticarətə 18%, təhlükəsizliyə 13%-lik yer ayrılır.
Respondentlərin 53%-i Cənubi Qafqazda sərhədlərinin dəyişdirilməsinə qarşı çıxmaqla bunu Tehranın xarici siyasətinin mühüm tərkib hissəsi hesab edir.
18%-i təhlükəsizliyə istinadla regiondankənar qüvvələrin təhdid yönümlü mövcudluğuna görə dəyişikliyə qarşıdır.
15%-i bunun İranın geoiqtisadiyyatına zərər vura biləcəyi və 14%-i etnosentrizm əleyhinə və separatçı hərəkatlara təkan verə biləcəyinə istinad edir.
Sorğu iştirakçılarının 57%-i Qafqaz regionunda siyasi diplomatiyanın prioritet olduğunu vurğulayıb. 21% iqtisadi diplomatiya və 17% mədəni diplomatiyaya üstünlük verib.
Digər tərəfdən, İran İslam Respublikasının bölgədəki son hadisələrlə bağlı hərəkətlərini respondentlərin 43%-i passiv neytrallıq kimi səciyyələndirib; 31%-i çoxtərəfli diplomatiya; qalan hissəsi isə İslam Respublikasının hərəkətlərini gizli diplomatiya və aktiv neytrallıq siyasətitək qiymətləndirib.
39%-in fikrincə, diplomatik sistemin indiyə qədər həyata keçirilən tədbirləri Qafqaz regionunda digər aktorları passivləşdirib. 36% isə Qafqaz regionunda gedən proseslərdə ölkə diplomatiyasının səmərəsizliyini vurğulayıb. Eyni zamanda, 19% gərginliyi idarə etmək üçün İranın səyinə inanır.
Respondentlərin 46%-i mövcud vəziyyəti İranın xarici siyasətinə təsir edən qurumların səmərəsizliyi ilə əlaqələndirib.
33% regional rəqiblərin üstünlüyünü mövcud vəziyyəti gərginləşdirmə faktoru ilə əlaqələndirib.
Hazırkı aktivlik formasının səbəbi kimi sanksiyalara 11% istinad edib və etnik gərginliklə bağlı narahatlığı 10% dilə gətirib.
Sorğunun mühüm məqamı:
respondentlərin 43%-i regiondakı geosiyasi dəyişikliklərlə qarşı İranın təhlükəsizlik tədbirləri və hərbi qüvvələrinin çəkindirici olması rəyindədir.
Respondentlərin 28%-i İslam Respublikası, Rusiya və Ermənistanın üçtərəfli əməkdaşlığının tərəfdarıdır. Onlar İranın geosiyasi dəyişikliklərlə məşğul olmasını prioritet hesab edir.
Digərləri Ermənistanla hərbi əməkdaşlığa, Azərbaycanla isə siyasi diplomatiyaya üstünlük verirlər.
Əziz RZAZADƏ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-10-2022 12:52 | Bölmə: Slayd
Səməd Vurğunun “Vaqif”ində İbrahim Xəlil xan deyir:
“O yandan Türkiyə, bu yandan İran,
Burdan da Rusiya göndərir fərman”.
Təxminən 200 ildir dəyişməyən həqiqət!
Və “bu yandan İran...”
İranın Qafqaz siyasəti müəyyən mənada köhnə qəliblərdən çıxmayıb. Ənənəvi baxış Qafqazı “İran mülkü”, yaxud İranın arxa bağçası kimi görmədir.
İstər dövlətin idarəçiliyindəki səlahiyyətlilər, istər beyin mərkəzlərindəki strateqlər, istərsə də akademik dairələrdə oturan politoloqların böyük qismi Cənubi Qafqaza bu baxış bucağı ilə yanaşır. Və bu mövzuda Azərbaycan-Ermənistan, yaxud Ermənistan-Gürcüstan fərqi demək olar ki, qoyulmur.
Tehranın vahid Qafqaz siyasətində, əlbəttə, müəyyən istisnalar var.
Bürokratiyada, sadalanmış qurumlarda zahirdə islamçı qılafına girmiş, amma batində keçmişin xiffəti (“İran-e bastani” - “qədim İran”) ilə yaşayan, irqçi düşüncəli yetərli sayda şəxs taparsan. Buna əyani nümunələrdən biri - keçmiş səfir, bugünkü universitet professoru Əbülfəzl Zöhrəvənd.
Onunkimilərin zehnində ermənilər Cənubi Qafqazda İrana ən sədaqətli etnosdur (Halbuki Nəfisi, Rain və digər iranlı tarixçilər bunun əksini isbatlayıblar). Dəlillər arasında hətta ermənilərin tarixi keçmişdəki missiyasına istinada da rast gəlinir. Söhbət Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Qacarlar (mən daha qədim çağları sadalamıram) varlı erməni təbəqəsinin, ticarət burjuaziyasının Qərblə (habelə Rusiya ilə) körpü rolunu oynamasından gedir.
Bu, tarixi həqiqətdir, kimin necə qəbul etməsindən asılı olmayaraq. Amma bu gün üçün yararlı amil deyil. (İrandakı köklü, tarixi bir neçə əsrə gedib çıxan böyük erməni icmasının təbliğatı, ictimai rəyə təsiri nəzərdən qaçırılmamalıdır).
Bununla belə, Ehsan Movahedian kimiləri deyir ki: “Tanrı Məsihə and olsun, sizə kömək etməyə hazırıq. Hər cür köməyə! Silah tutmağı bacarsaydım, buna da hazır olardım!”
Dərhal “rus, fars, erməni...” deməyə tələsməyin. Bu cür danışan o qədər İran azərbaycanlısı var ki!
“Bədii hissə”dən “rəsmi hissə”yə keçid edirəm:
Qafqazda baş verən proseslərə İranın yanaşmasının mahiyyətini xarici siyasət sahəsi üzrə ixtisaslaşmış 384 tədqiqatçı və analitik (Tehran (Əllamə Təbatəbai), Təbriz, Gilan, Şiraz, Kirmanşah universitetləri) arasında aparılan sorğuda (Tehran Araşdırmalar və Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutu) əyani görmək mümkündür.
Respondentlərin 52%-i Qafqaz regionunda gərginliyin yeni raundunu regional aktorların fəallığı ilə əlaqələndirib. 31%-i bunu Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə Kremlin Qafqazda tarazlaşdırıcı rolunun azalması ilə izah edib. Respondentlərin qalan hissəsi tərəflərdən birinin və ya hər ikisinin (Azərbaycan və Ermənistan) razılaşmalara əməl etməməsi, eləcə də böyük dövlətlərin müdaxiləsini gərginliyin artmasının səbəbi sayır.
Sorğu iştirakçılarının 41%-i bölgədə proseslərin axarını Türkiyənin maraqlarına uyğun getməsi rəyindədir.
34% bu hadisələrin Azərbaycanın maraqlarına uyğun olduğunu düşünür, qalanları bunu digər aktorların mənafeyinə uyğun bilir.
Respondentlərin 57%-i hesab edir ki, Azərbaycan hökumətinin siyasətinə Türkiyə daha çox təsirə malikdir, 24%-i isə bu məsələdə İsraili ən nüfuzlu dövlət sayır.
İslam Respublikasının xarici siyasətində Qafqaz regionunun prioritet mövqeyi barədə suala cavab olaraq respondentlərin 43%-i geosiyasi və geostrateji maraqları üstün tutur, 26%-i mədəni-sivilizasiya əlaqələrini ilk sıraya çıxarır. Həmçinin, iqtisadiyyat və ticarətə 18%, təhlükəsizliyə 13%-lik yer ayrılır.
Respondentlərin 53%-i Cənubi Qafqazda sərhədlərinin dəyişdirilməsinə qarşı çıxmaqla bunu Tehranın xarici siyasətinin mühüm tərkib hissəsi hesab edir.
18%-i təhlükəsizliyə istinadla regiondankənar qüvvələrin təhdid yönümlü mövcudluğuna görə dəyişikliyə qarşıdır.
15%-i bunun İranın geoiqtisadiyyatına zərər vura biləcəyi və 14%-i etnosentrizm əleyhinə və separatçı hərəkatlara təkan verə biləcəyinə istinad edir.
Sorğu iştirakçılarının 57%-i Qafqaz regionunda siyasi diplomatiyanın prioritet olduğunu vurğulayıb. 21% iqtisadi diplomatiya və 17% mədəni diplomatiyaya üstünlük verib.
Digər tərəfdən, İran İslam Respublikasının bölgədəki son hadisələrlə bağlı hərəkətlərini respondentlərin 43%-i passiv neytrallıq kimi səciyyələndirib; 31%-i çoxtərəfli diplomatiya; qalan hissəsi isə İslam Respublikasının hərəkətlərini gizli diplomatiya və aktiv neytrallıq siyasətitək qiymətləndirib.
39%-in fikrincə, diplomatik sistemin indiyə qədər həyata keçirilən tədbirləri Qafqaz regionunda digər aktorları passivləşdirib. 36% isə Qafqaz regionunda gedən proseslərdə ölkə diplomatiyasının səmərəsizliyini vurğulayıb. Eyni zamanda, 19% gərginliyi idarə etmək üçün İranın səyinə inanır.
Respondentlərin 46%-i mövcud vəziyyəti İranın xarici siyasətinə təsir edən qurumların səmərəsizliyi ilə əlaqələndirib.
33% regional rəqiblərin üstünlüyünü mövcud vəziyyəti gərginləşdirmə faktoru ilə əlaqələndirib.
Hazırkı aktivlik formasının səbəbi kimi sanksiyalara 11% istinad edib və etnik gərginliklə bağlı narahatlığı 10% dilə gətirib.
Sorğunun mühüm məqamı:
respondentlərin 43%-i regiondakı geosiyasi dəyişikliklərlə qarşı İranın təhlükəsizlik tədbirləri və hərbi qüvvələrinin çəkindirici olması rəyindədir.
Respondentlərin 28%-i İslam Respublikası, Rusiya və Ermənistanın üçtərəfli əməkdaşlığının tərəfdarıdır. Onlar İranın geosiyasi dəyişikliklərlə məşğul olmasını prioritet hesab edir.
Digərləri Ermənistanla hərbi əməkdaşlığa, Azərbaycanla isə siyasi diplomatiyaya üstünlük verirlər.
Əziz RZAZADƏ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:13
İran XİN-in binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 15:09
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14-06-2025, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
14-06-2025, 08:51
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
