12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Rusların MDB ölkələrinə köçü: postsovet ölkələri bundan nə qazandı?
Tarix: 02-11-2022 11:56 | Bölmə: Slayd
Rusların MDB ölkələrinə köçü: postsovet ölkələri bundan nə qazandı?

Ukraynada keçirilən xüsusi əməliyyat və Rusiyada qismən səfərbərlik fonunda rusların postsovet ölkələrinə getməsi müəyyən risklər daşısa da, ev sahibi dövlətlərin iqtisadiyyatına müsbət təsir edir. Britaniyanın “Oxford Economics” konsaltinq şirkətinin inkişaf etməkdə olan bazarlar üzrə aparıcı iqtisadçısı Tatyana Orlova bu barədə öz icmalında yazır ki, Rusiyadan “Beyin axını” keçmiş SSRİ-dən olan qonşularına fayda gətirir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə RBC yazıb.


İqtisadçının istinad etdiyi gedənlərin sayı ilə bağlı mövcud məlumatlara görə, onların əksəriyyəti Türkiyə, Qazaxıstan, Ermənistan, Gürcüstan və Azərbaycana gəlib. Postsovet məkanı ölkələri üçün rusların köçürülməsinin təsiri pul və insan kapitalının axını ilə ifadə olunur.

Şirkətin istinad etdiyi məlumatlara görə, təkcə sentyabr ayında 200 minə yaxın rusiyalı Qazaxıstana, 70 minə yaxın Gürcüstana, 60 minə yaxın isə Ermənistana gedib.

Orlova yazır ki, Azərbaycan payızda gələnlərin sayı barədə məlumat verməyib, lakin fərdi müşahidələr göstərir ki, bura əhəmiyyətli axın var.

“Oxford Economics” hesab edir ki, bu hesablamalara əsasən və mart ayında ölkədən 10 min dollardan çox vəsaitin ixracına qoyulan qadağanı nəzərə alaraq, ruslar sentyabrda Qazaxıstan, Gürcüstan və Ermənistana təxminən 3 milyard dollar nağd pul gətirə bilər.

Orlova yazır ki, "daha böyük məbləğlər" yerli bank hesablarına köçürülüb, çünki bununla bağlı heç bir məhdudiyyət olmayıb.

“Qazaxıstanda bu il Rusiya vətəndaşlarının bank depozitlərindəki vəsaitlərin həcmi dörd dəfədən çox artaraq 1,4 milyard dollar təşkil edib”.

Rusiya Bankı sentyabrda bank hesablarından təxminən 500 milyard rubl, yəni təxminən 8 milyard dolların çıxarıldığını bildirib.

İlin birinci yarısının nəticələrinə görə (üçüncü rüb üzrə məlumatlar hələ mövcud deyil) rusların müxtəlif saylarda köçürüldüyü nümunəyə daxil olan bütün ölkələrdə - Ermənistan, Azərbaycan, Gürcüstan, Qazaxıstan və Özbəkistan. Eyni zamanda, karbohidrogen ixrac edən ölkələr (Azərbaycan və Qazaxıstan) üçün Rusiya kapitalının axını cari hesab göstəricilərində yaxşılaşmanın əlavə mənbəyi, idxalçı ölkələr (Gürcüstan, Ermənistan) üçün isə dəstəkləyici amildir, - icmalda qeyd edilir.

Bundan əlavə, təzə kapital axını Gürcüstan, Ermənistan və Moldova kimi kiçik postsovet iqtisadiyyatlarına bu il öz valyuta ehtiyatlarını artırmağa imkan verdi ki, bu da onların xarici şoklara davamlılığını artırır, - deyə müəllif yekunlaşdırır.

Orlova qeyd edir ki, Moldova Rusiyadan gələn miqrantlar deyil, Ukraynadan olan qaçqınlar hesabına daha çox uğur qazanıb.

“Renaissance Capital”ın Rusiya və MDB üzrə iqtisadçısı Sofiya Donets hesab edir ki, Rusiyadan ən çox miqrant qəbul edən postsovet ölkələri hətta ən vəhşi proqnozları üstələməsi gözlənilən iqtisadi artım nümayiş etdirir. Onun sözlərinə görə, bu artımın əlavə sürücüləri turizm (Rusiyadan bir çox başqa ölkələrə səyahət etmək çətin və ya qeyri-mümkün hala gəldiyi üçün), Rusiya Federasiyası ilə ticarətin artması və ölkələrə ixracdan və ixracdan gəlirlərini artırmağa imkan verən güclü rubl olub.

Oktyabrda Ermənistan Mərkəzi Bankı ölkəyə çoxlu sayda “istedadlı, yaxşı təhsilli insanların” gəlməsi səbəbindən 2022-ci ildə ölkənin ÜDM artımı proqnozunu əvvəlki 1,6 faizdən 13 faizə qədər yaxşılaşdırıb.

“Bütün bu ölkələrin büdcələrinə əlavə gəlirlər daxil olub, bu, iqtisadi fəallığın artması, ƏDV və digər vergilərdən daxilolmalarla bağlıdır. İndi sual bu “qaynar pulu” necə idarə etməkdir. Hələlik ölkələr mühafizəkar strategiyaya sadiq qalırlar, əlavə gəlirləri büdcə kəsirinin azaldılmasına yönəldirlər ki, bu da Azərbaycandan başqa hər kəsdə mövcuddur”, - deyə Donets qeyd edir.

“Rusiya mühacirlərinin postsovet ölkələrinin iqtisadiyyatına müsbət təsirinin qiymətləndirilməsi çox şişirdilmişdir”, - deyə Milli Tədqiqat Universitetinin Ali İqtisadiyyat Məktəbinin Dünya İqtisadiyyatı və Dünya Siyasəti fakültəsinin dosenti Andrey Suzdaltsev cavab verir. Onun fikrincə, MDB ölkələri üçün səciyyəvi olan iş yerlərinin qıtlığını nəzərə alsaq, rusların orada qalma ehtimalı azdır: “İndi gələn ruslar öz pulları ilə öz ölkələrinin iqtisadiyyatını dəstəkləyirlər, lakin xərcləmə imkanları sonsuz deyil. Miqrant axınının müsbət və mənfi bütün təsirləri qısamüddətli olacaq”.

Yerli sakinlərin narazılığının digər səbəbi tələbatın artması fonunda yaşayış minimumunun bahalaşması, o cümlədən kirayə qiymətlərinin xeyli artmasıdır. Oktyabrın əvvəlində Özbəkistan Ədliyyə Nazirliyi məlumat vermişdi ki, ev sahibləri yerli kirayəçiləri əcnəbilərin xeyrinə çıxarır və qiymətləri əsassız olaraq şişirdirlər.

“Çox sayda rusiyalı miqrant qəbul edən ölkələrin hakimiyyət orqanları bazarın həddindən artıq istiləşməsinə yol verməməklə yanaşı, Rusiyadan pul və insan kapitalı axınından faydalanmaq üçün düzgün strategiyalar qarışığını seçməlidirlər”, - deyə Orlova yekunlaşdırır.

Donets bildirir ki, ölkələrdə inflyasiya gözləntiləri artır. Qazaxıstan, Ermənistan və Azərbaycanın bu yaxınlarda etdiyi əsas dərəcələrin artırılması onların aşağı düşməsinə kömək edir.

Eyni zamanda, Donets Rusiyadan miqrant axını faktoru ilə əlaqədar olaraq, insanların əks axınını və ya başqa ölkələrə köçməsini iqtisadiyyatların davamlı inkişafı üçün əsas risk adlandırır. “Hər hansı bir bumun, həddindən artıq istiləşmənin problemi sonrakı soyutmadır. Hər halda biz gözləyirik ki, gələn il əlavə miqrant axını o qədər də aktiv olmayacaq və milli valyutalar zəifləyəcək”, - deyə o, xəbərdarlıq edir.




Bölməyə aid digər xəbərlər