İran hökuməti etirazlara nəzarəti itirib
Tarix: 21-11-2022 12:22 | Bölmə: Slayd
İran hökuməti etirazlara nəzarəti itirib

İran iğtişaşçıları sıxışdırmaqdan ötrü məcburedici aparatına kömək etmək üçün ölkəyə vəkil (proksi) qüvvələri yerləşdirir. Bəzi müşahidəçilər bunu iranlıları rejim əleyhinə nümayişlərə qoşulmaqdan çəkindirmək üçün psixoloji müharibə taktikası kimi qiymətləndiriblər. Lakin bu hesabatlar dəqiq görünür və rejimin yerli qüvvələrlə davam edən inqilaba nəzarət edə bilmədiyini nümayiş etdirir.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “National Interest” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

İranda davam edən sosial iğtişaşlar sentyabrın 16-da İslam Respublikasının “əxlaq polisi” tərəfindən öldürülən 22 yaşlı kürd qadın Məhsa Əmininin ölümündən sonra başlayıb. Etirazlar sürətlə bütün ölkəyə yayılıb və rejimin təhlükəsizlik qüvvələrinin qəddar güc tətbiq etməsinə baxmayaraq, etirazları cilovlaya bilməyib.

İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) və onun “Bəsic” milisləri, polis qüvvələri və hətta dövlət idarələrindən olan mülki geyimli təhlükəsizlik işçiləri iğtişaşları yatırmaq üçün həddindən artıq zorakılıq tətbiq ediblər. Sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda hökumət qüvvələrinin etirazçılara qarşı həqiqi güllələrdən istifadə etdiyi görünür.

KİV-in məlumatına görə, noyabrın 17-nə qədər 389 etirazçı öldürülüb, o cümlədən 55 uşaq, həmçinin 15 345 nəfər saxlanılıb.

Bununla belə, etirazçılara qarşı amansız zorakılığın tətbiqi və məhbusların ölümə məhkum edilməsi xalqın qəzəbini daha da artırıb. İranlı Tələbələrin Rəy Mərkəzinin rəhbəri Mehdi Rəfii xəbərdarlıq edib ki, xalqın rejimə qarşı qəzəbi təhlükəli və qarşısıalınmaz həddə çatıb. Əsas sənaye sahələrində çalışan işçilər tətilə çıxıblar və hərəkat getdikcə güclənərək, tələbələri rejimə qarşı qaldırıb.

Üstəlik, müxtəlif hesabatlar rejimin təhlükəsizlik qüvvələrinin aşağı əhval-ruhiyyəsi və ağır itkilərindən xəbər verir. Bəzi polis əməkdaşları həmvətənlərini öldürməkdən imtina ediblər və ya xəstəlik kimi üstüörtülü bəhanələrlə postlarını tərk ediblər. Sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda polisin etirazçılardan geri çəkildiyi, hətta onların tərəfinə keçdiyi görünür. “Melliun” saytının dərc etdiyi videoda İsfahanda polis qüvvələrinin yorğunluğu əks olunub. Qeyri-rəsmi mənbələrdən əldə edilən xəbərlərə görə, Tehranda və digər əyalətlərdə silahlı qüvvələrə bağlı xəstəxanalar çox sayda yaralı “Bəsic”, SEPAH və polis qüvvələrinə görə çarpayı çatışmazlığı ilə üzləşib.

Tehrandakı hüquq-mühafizə qüvvələrinin (LEF) rəisi general Hüseyn Rəhimi bildirib ki, onun qüvvələri ağır iş yükü və uzun saatlara görə bir neçə gecə yatmayıb.

LEF-nin baş komandanı general Hüseyn Aştari, LEF Xüsusi Bölməsinin bir qrup zabiti arasında deyib: “Qasim Süleymani indi bizimlə olsaydı, “yaxşı iş görmüsən”,- deyərdi, – deyərək əhval-ruhiyyəni yüksəltməyə çalışdı. – Bir az şübhə etmə, yolumuz düzdür”.

Tehran qubernatoru Möhsün Mənsuri “mövcud təhlükəsizlik infrastrukturunda ciddi çatışmazlıqlardan” şikayətlənib.

Rejimin öz qüvvələrinin mənəviyyatını gücləndirmək cəhdləri boşa çıxıb.

İslam Məclisi illik büdcəyə dəyişiklik edilməsinə səs verib və təhlükəsizlik qüvvələrinin maaşlarını 20 faiz artırıb. Lakin bu addım sadəcə, rəmzi xarakter daşıyırdı, çünki davam edən maliyyə böhranı bu iqtisadi stimulların həyata keçirilməsini qeyri-mümkün edir. Etirazlar fonunda ərzaq qiymətlərindəki kütləvi artım təklif olunan maaş artımını tamamilə səmərəsiz edir.

İnsanların rejimə qəzəbinin qaynama nöqtəsinə çatması və təhlükəsizlik qüvvələrinin etirazları ya istəksiz, ya da yatıra bilmədiyi bir vaxtda rejim vəkil qüvvələrə müraciət etmək qərarına gəlib. Noyabrın 1-də mərkəzi Londonda yerləşən “İran İnternasional” telekanalı bildirib ki, rejim 150 iraqlı “Həşdi Şaabi” və “Kətaib Hizbullah” döyüşçüsünü xüsusi təyyarə ilə Bağdad hava limanından İranın şimal-şərqindəki Məşhədə köçürüb. Livanın “Hizbullah” qruplaşmasının qüvvələri İranın “Bəsic” milislərinə etirazları yatırmaqda kömək etmək üçün yerləşdirilib.

Livan ləhcəli ərəbdilli qüvvələrin İnqilab Keşikçiləri və “Bəsic”lərin Tehran və Zahedanda iranlı etirazçıları zorakılıqla döyməsinə kömək etdiyi görünüb.

“Hizbullah”ın başçısı Həsən Nəsrullahın ofisindən sızdığı iddia edilən 18 sentyabr tarixli təsdiqlənməmiş sənəddə İrana 4000 qüvvənin göndəriləcəyi bildirilib. Oktyabrın 14-də eyni mənbədən sızdırılan başqa bir təsdiqlənməmiş sənəddə “Hizbullah”ın 133 və 910-cu bölmələrindən əlavə 9500 personalın rejimin müdafiəsinə göndərilmək üçün hazırlandığı ortaya çıxıb.

Çoxsaylı məlumatlarda “Fatemiyyun” Briqadası qüvvələrinin Zahedanda yerləşdirildiyi də bildirilir. General Qasim Süleymani tərəfindən 2014-cü ildə yaradılan “Fatemiyyun” milis qrupu Suriyada döyüşmək üçün İrandakı şiə əfqan qaçqınlarından alınıb. Bu qüvvələrin bir çoxu qrupa könüllü olaraq qoşulub, lakin digərləri qrupa qoşulmağa məcbur edilib və ya İran vətəndaşlığı və pul müqabilində qoşulublar. Sızdırılan sənəddə Fars vilayətinin polis qüvvələri rəhbərinin İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun kəşfiyyat təşkilatına (Sazeman Hefazat Ettelaat-e Sepah) yazdığı məktubda “Fatimiyyun” milislərini “mümkün qədər tez yerləşdirməyi” xahiş etdiyi məlum olub. Sosial şəbəkələrdə yayımlanan videolarda “Zeynəbiyun” Briqadası kimi tanınan Pakistan şiələrinin Sistan və Bəlucistan əyalətinin şərq sərhədlərindən İrana daxil olduğu da görünür. Bu xəbərlər heç də təəccüblü deyil, çünki keçmişdə rejim rəsmiləri ehtiyac duyulan bir zamanda “İraq “Həşdi Şaabi”, əfqan “Fatemiyyun”, Pakistan “Zeynəbiyyun” və hətta Yəmən husilərindən istifadə edəcəklərini demişdilər. Rejimi xilas etmək üçün vəkil qüvvələrin yerləşdirilməsinin zəruriliyi ilə bağlı bu cür ifadələr rejimin özünün dərin legitimlik çatışmazlığından xəbərdar olduğunu açıq şəkildə göstərir.

Bununla belə, rejim hələ də inqilabi qüvvələri ram etmək üçün başqa güclü vasitələrdən məhrum deyil. Onun sərəncamında çoxlu qüvvələr, kəşfiyyat və monitorinq sistemləri var, lakin onları zəiflətməyin yolları var. İqtisadiyyatın onsuz da sanksiyalar, monumental korrupsiya və yanlış idarəçilik üzündən iflasa uğradığını nəzərə alsaq, Tehrana qarşı sanksiyaların gücləndirilməsi rejimin yerli məcburedici aparatını, eləcə də etibarlı qüvvələrini maliyyələşdirməyə davam etməsini daha da çətinləşdirəcək.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}