12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Rusiyaya qarşı sanksiyalar oliqarxları daha da varlandırıb
Tarix: 05-04-2023 14:15 | Bölmə: Slayd
Rusiyaya qarşı sanksiyalar oliqarxları daha da varlandırıb

Yüzlərlə rus oliqarxı sanksiyalara məruz qalıb, xaricdəki yaxtaları və dəbdəbəli evləri müsadirə olunub, lakin oliqarxların biznesi batmaq əvəzinə, bu ilin ilk üç ayında onların sərvətlərinə 13,7 milyard dollar əlavə etməsi aşkarlanıb.

Reyting.az
“Bloomberg”ə istinadla xəbər verir ki, milyarderlərin yeni indeksi aprelin 3-də açıqlanıb.

İndeks Rusiyanın ən yaxşı iş adamlarının sərvətlərini hesablamaq üçün onların şirkət səhmlərinin dəyərindən və digər göstəricilərdən istifadə edir. Bir ildən çoxdur ki, Ukraynanın işğalından sonra Rusiyaya qarşı tətbiq edilən ekstremal sanksiyalara baxmayaraq, Rusiya birjası bu yaxınlarda bəzi həyat əlamətləri, canlılıq göstərib.

Dollarla ifadə edilən RTS Rusiya indeksi keçən həftə psixoloji cəhətdən əhəmiyyətli 1000 həddi - Krımın ilhaqından sonra 2014-cü ildə tətbiq edilən sanksiyaların ilk raundundan sonrakı illər ərzində ticari səviyyəni keçib.



4 dörd illik tənəzzülün sona çatması və xarici investorların həvəslə yenidən Rusiyanın səhm bazarına toplaşması ilə bazar fəallığı təxminən 2000-ci ildən etibarən yenidən yüksəlməyə başlayıb. Təkcə 2021-ci ildə milyardlarla dollar cəlb edən onlarla Rusiya IPO-su (şirkət səhmlərinin hərracda ilkin publik yerləşdirilməsi - red.) var idi və daha 24 şirkət 2022-ci il üçün IPO boru kəmərində idi.

Oktyabrın 26-da ABŞ Dövlət Departamentinin Rusiyanın Ukraynanı "hər gün" işğal edə biləcəyi barədə xəbərdarlığından bir həftə əvvəl RTS iki onillik pik həddinə çatıb və birja bazarını çökdürüb.

Eyni şəkildə, rublla ifadə olunan MOEX Rusiya İndeksi, RTS-nin ardınca uçuruma düşməzdən əvvəl 2021-ci ilin oktyabrında 4,292.68-ə çatıb.

Xarici portfel investorları əvvəllər Rusiya fond bazarında investisiya həcminin yarısını təşkil edirdilər. Fond bazarı, adətən, hər il dünyanın ən yaxşı performans göstərən bazarları arasında idi. Ya da ən pisi olurdu - Rusiyanın müntəzəm böhranlarından birini keçirib-keçirməməsindən asılı olaraq. Bununla belə, sanksiyaların ortaya çıxmasından, Rusiyanın SWIFT beynəlxalq pul köçürmələri sistemindən kənarlaşdırılmasından və Rusiya Mərkəzi Bankının (RMB) ciddi kapital nəzarətindən sonra bazar bağlanıb və ötən fevralın 24-də Rusiya səhmlərinə sahib olan investorlar Rusiya bazarında artıq milyardlarla dolları bir daha görə bilməyəcəklər.

Rusiyanın yerli investorları hələ də aktiv şəkildə səhm alqı-satqısını davam etdirir və bazar “dost” ölkələrdən olan investorlar üçün açıqdır, onlardan bəziləri son bir ildə balıq ovu ilə məşğuldur.

Oliqarx sərvəti

“IntelliNews”-un məlumatına görə, sanksiyaların ilkin zərbələri keçdikdən sonra Rusiya iqtisadiyyatı yenidən sabitləşməyə başlayıb və bu, pulları oliqarxların ciblərinə qaytarıb.

İnvestorların marağını yenidən alovlandıran amillərdən biri odur ki, Rusiyanın bir çox mavi çip şirkətləri yenidən dividend ödəməyə başlamaq üçün özünü kifayət qədər rahat hiss edir. Bir neçə ildir ki, Rusiyanın aparıcı korporasiyaları ən səxavətli dividendlərini ödəyir, adətən, “MSCI Emerging Markets”dən ən azı iki dəfə çox.

“Bloomberg”in hesablamalarına görə, Rusiyanın ən böyük özəl neft şirkəti “LukOİL”-in qurucusu və əksər sahibi Vahid Ələkbərov son iki ayda 3,17 milyard dollar əlavə edərək, sərvətini 18,5 milyard dollara çatdırdıqdan sonra ən çox qazanıb.

İkinci yerdə onun həmyaşıdı, Rusiyanın LNG çempionu “Novatek” şirkətinin sahibi və səkkiz həftədə 1,65 milyard dollar qazanan Leonid Mixelsondur. Onun səhmlərinin qiymətləndirilməsi sayəsində indi indeksə görə sərvəti 26,3 milyard dollar təşkil edir.



İlin əvvəlindən bəri NLMK-nın direktorlar şurasının sədri və bir neçə dəfə Rusiyanın ən varlı adamı seçilən Vladimir Lisin 1,17 milyard dollar qazanaraq sərvətini 21 milyard dollara çatdırıb.

Yeri gəlmişkən, sanksiyaya məruz qaldıqdan sonra “nağd inəyi” “EuroChem”-dən çıxan bank və gübrə maqnatı Andrey Melniçenkonun sərvəti 571 milyon dollar azalaraq 12,6 milyard dollara düşüb. Melniçenko dividendlərdən və açıq şirkətlərin səhmlərinin satışından 500 milyon dollardan çox pul qazanıb.

Oliqarxların sərvətləri bu il artmağa davam edəcək, baxmayaraq ki, müharibə sabah bitsə belə, sanksiyaların bir nəsil üçün götürülməsi ehtimalı azdır.

2022-ci ildə 2,1 faiz azaldıqdan sonra BVF Rusiya iqtisadiyyatının bu il 0,3 faiz - Almaniya və Böyük Britaniyadan daha sürətli genişlənəcəyini proqnozlaşdırır, çünki bir çox sektorlar, xüsusən də əksər oliqarxların şirkətləri olduğu xammal sektorları bərpa olunmağa başlayır.

Rusiya investisiya bankı BCS Rusiya səhm bazarını 2023-cü il üçün 45 faiz artımla "alış" səviyyəsinə yüksəldib. Bank martın 27-də qeyd edib ki, bu baş verərsə, oliqarxlara kollektiv olaraq on milyardlarla dollar qazandıracaq. Əhval-ruhiyyə o qədər yaxşılaşıb ki, Moskva Birjası keçən ay bildirib ki, bu il 10 IPO keçirəcəyini gözləyir.

Sanksiyalar Rusiyanın ayağını beynəlxalq bazarlardan kəsmək üçün nəzərdə tutulmuşdu, lakin Rusiya məhdudiyyətləri çox uğurla adlamaq üçün Pekin, Sofiya və Budapeştdəki dostlarına müraciət edib, odur ki, sanksiyaların həyata keçirilməsi çox çətin olub.

Keçən həftə RMB bildirib ki, Rusiyanın ümumi beynəlxalq ehtiyatları keçən ilin ən aşağı nöqtəsindən təxminən 60 milyard dollar artıb. Mərkəzi Bankın müharibə ərəfəsində ehtiyatları 605 milyard dollar idi. Keçən bir həftədə o, 9 milyard dollar artıb.

Eyni zamanda, Avropa İttifaqı (Aİ) oliqarxların Qərb banklarındakı depozitlərində və ya London, Nitsa və digər dəbdəbəli yerlərdə dəbdəbəli daşınmaz əmlaka bağlanmış sərvətlərini tapmaq və dondurmaq üçün mübarizə aparır. İtttifaq RMB-yə məxsus, müharibənin əvvəlində dondurduğu 300 milyard dollarlıq ehtiyatlarının çoxunu tapa bilmir. Həqiqətən də, Aİ indiyədək sanksiyalara məruz qalmış oliqarxların cəmi 22 milyard dollar sərvətini tapıb və dondurub.

Qərb indi süzgəcə çevrilən sanksiyalar rejimi ilə bağlı nəsə etməyə çalışır. O və Rusiya diplomatları son vaxtlar dünyanı gəzərək öz mövqelərinə dəstək verməyə cəhd edirlər. Qərb rəsmiləri Rusiyanın dostlarını sanksiya rejiminə tabe olmağa zorlamağa çalışırlar ki, bu da məhdud uğurdur. İndiyədək 10 sanksiya raundu olub, lakin Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen mart ayında 11 paket üzərində işin davam etdiyini açıqlayıb. Onların bir çox yeni tədbirlər tətbiq etməyəcək, lakin mövcud sanksiyaların daha yaxşı işləməsinə diqqət yetirəcək.

Y. QACAR
Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər