12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Kılıçdaroğlu da istər-istəməz Əliyevi dəstəkləyəcək - İranlı ekspert
Tarix: 17-05-2023 15:17 | Bölmə: Slayd
Kılıçdaroğlu da istər-istəməz Əliyevi dəstəkləyəcək

“İranın Ərdoğanla əməkdaşlığı haqqında danışmağa dəyməz. Bu barədə konkret fikrim yoxdur. Məncə, qonşu ölkədə bir siyasi namizədə başqa namizədlə müqayisədə üstünlük vermək, bir növ, digər namizədlərlə işləmək bacarığının yoxluğundan xəbər verir”.

Reyting.az
-ın xəbərinə görə, bunu İranın “Entekhab” saytına Türkiyə məsələləri üzrə ekspert Məhəmməd Əli Dəstmali deyib.

O əlavə edib: “Kılıçdaroğlu ilə işləyə bilməyəcəyimizi görürük. Halbuki Ərdoğan yaxşı regional dost olmayıb. Türkiyə müvəqqəti formada Braziliya ilə İranın xeyrinə işlədi və sanksiyalardan yan keçmək müzakirəsində də İranla əməkdaşlıq etdi, lakin bu, müvəqqəti bir dövr idi.

Münasibətlərdən asılı olmayaraq, hesab edirəm ki, Türkiyədəki seçkilər İran üçün seçdiyi xarici siyasət sahəsi deyil, daxili siyasətdə bəzi həyati sahələr baxımından çıraq olmalıdır. Türkiyə seçkiləri İran İslam Respublikası rəsmiləri üçün azad və faydalı bir seminar ola bilər”.

M. Dəstmali daha sonra qeyd edib:

“İranın Ərdoğana yarışəffaf dəstəyi və onun qələbəsi üçün bəzi arzular, Ərdoğanın son 2 ildəki fəaliyyətini nəzərə alsaq, aydın deyil. Rəcəb Tayyib Ərdoğan Rusiya ilə yanaşı, tarixi rəqabətdə İrandan yan keçdiyi halda, niyə bəziləri onu dəstəkləyir? Digər tərəfdən, zahirdə Suriyadan çəkilmək istəyən, lakin Orta Asiyaya doğru istiqamətlənən Kılıçdaroğluna ümid etmək də boş xülyadır”.

Analitik İranın Türkiyə seçkilərinə “siyasi müdaxiləsi”ni düzgün saymır: “Hazırkı prezident və parlament seçkiləri İranın bölgədəki ən mühüm rəqibinin seçkiləri necə keçirdiyini, ölkənin partiyalarının necə işlədiyini, siyasi quruluşda xalqın iradəsinin nə qədər önəmli olduğunu göstərdi. İran bütün münasibətini marjinal, şəxsi, Ərdoğan və s. mövzularda Türkiyənin siyasi inkişaflarına yönəltsə və seçki strukturunu dəyişmək istəməsə, regional siyasi bərabərliklərdə Türkiyədən çox-çox geri qalacaq”.

Ekspert CHP lideri Kamal Kılıçdaroğlunun “iranpərəst” olması fikrini də qəbul etmir:

“Bundan əlavə, bəzilərinin Kılıçdaroğlunun İran üçün qazandığı zəfər xallarına olan inancı ilə bağlı nikbinliyi bölüşmürəm. İnanıram ki, Kılıçdaroğlunun sözləri hər şeydən önəmlidir və Ərdoğanla müqayisədə onun İrana münasibətindəki fərqlilik üçün daha aydın bir sübut göstərir. Kamal Kılıçdaroğlunun İpək Yolu ilə bağlı çıxışında İrandan ikibaşlı söz açılır. Əvvəlcə deyir ki, bu yolu Türkiyədən başlayıb İrandan keçmək istəyir. Başqa yerdə isə Türk dünyasından danışır. Bu, həmin sahədə fəal olan Ərdoğanın işlətdiyi ifadədir.

O, hesab edir ki, İpək Yolu İran vasitəsilə Çinə çatmalıdır! Bu, İranla dostluqdan irəli gəlirmi? Xeyr, o, Mərkəzi Asiya bazarlarına birbaşa çıxış axtarır. Ona görə də düşünürəm ki, Qafqaz və Türk dünyası məsələsi strateji məsələdir və Kılıçdaroğlu Türkiyənin xarici siyasətinin bu sahəsində köklü dəyişikliklər etməyəcək. Onun Əliyevin tərəfini tutmayacağını düşünən bəzi ekspertlərimizin formalaşdırdığı fikirlər yanlışdır. Çünki Azərbaycan qazının İtaliyaya ötürülməsi ikitərəfli sövdələşmədir və gələcəkdə Orta Asiya qazı da bu yolla tədarük olunacaq və əsasən bu sövdələşmə prezidentin kim olması məsələsindən kənardır”.

Türkiyə məsələləri üzrə mütəxəssis sonda Türkiyədəki prezident seçkisinin İran üçün faydalarından söz açıb: “Mən bu suala daxili dürüstlüyümlə cavab verirəm. İrana ümumi xeyri odur ki, öz xarici siyasətini dünya və iqtisadi məsələlərlə real və öz mənafelərinə uyğun şəkildə həll etsin. Yaxın Şərqdə nəhəng dəyişikliklər baş verir. Qətər, Küveyt, Türkiyə, Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ mühüm siyasi dəyişikliklər yolundadır və bu bölgəyə özümüzlə baxsaq, özümüzə sual verməliyik. Bir PUA-nın obyektivi ilə baxmalıyıq: taleyimiz Əfqanıstan kimi olmalı, yoxsa Türkiyəyə oxşamalıyıq?

Şərqdəki qonşu (Əfqanıstan-red.) durğunluq və ətalətdədir, qərbdəki qonşu (Türkiyə-red.) xarici, iqtisadi və daxili siyasətin inkişafındadır. Hansı istiqamətə getməyimizə biz qərar verməliyik. İnfrastrukturumuz aktiv iqtisadi fəaliyyətə hazırdırmı? Beynəlxalq münasibətlər sahəsində problemlərimizi necə həll edirik? Bu, “hamı ilə münasibətimiz yaxşı olsuna” xidmət edir, yoxsa yox?

Bunlar Türkiyədə kimin prezident seçilməsindən daha vacib suallardır. Əgər bəşər tarixinin ən müdrik, ən bilikli və Allaha pənah aparan adamlarından biri Türkiyənin prezidenti olarsa, amma onunla iş görmək üçün lazımi infrastrukturumuz yoxdursa, bunun bizim üçün heç bir fərqi yoxdur. Ancaq tutalım, bizə düşmən və yanlış adam Türkiyənin prezidentidir, digər tərəfdən də İranda yaxşı demokratiya şəraiti varsa, Türkiyə prezidenti kim olursa-olsun, İrana problem yarada bilməz”.

Y. QACAR
Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər