08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
22:31 / 13-06-2025
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
21:20 / 13-06-2025
Şəmkirdə iki nəfər kanalda batıb
19:03 / 13-06-2025
Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
18:29 / 13-06-2025
“Space” TV-yə xəbərdarlıq ediblər
18:23 / 13-06-2025
ABŞ İranı vurmaq üçün “yaşıl işıq” yandırıb
18:05 / 13-06-2025
Təl-Əvivdə kritik görüş başlayır
18:03 / 13-06-2025
Vilayət Eyvazov Gürcüstan DİN başçısı ilə görüşüb
17:58 / 13-06-2025
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
13:07 / 10-06-2025
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
16:32 / 10-06-2025
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
18:45 / 10-06-2025
Ölkəmizdə 3 gün iş olmayacaq
11:18 / 10-06-2025
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
14:35 / 10-06-2025
Lukaşenko “Belarusfilm”i kəskin tənqid edib
Kılıçdaroğlunun qələbəsi Türkiyədə heç nəyi dəyişməyəcək - Rus nəşri
Tarix: 18-05-2023 11:46 | Bölmə: Slayd
Seçki kampaniyasının birinci turunda mühafizəkar dəyərlər, iqtisadiyyat, inkişaf potensialı, ölkənin hərbi-sənaye kompleksi sahəsində əldə etdiyi səviyyə, Türkiyənin xarici sərhədlərdəki rolu məsələləri geniş müzakirə olunub. Müxalifət demokratiyanın zəif institutlarına, mətbuat azadlığına, prezident Ərdoğanın avtoritarizminə diqqət çəkib və iqtisadi sarsıntıda onun hökumətini ittiham edib. Ərdoğanın əsas rəqibi Kamal Kılıçdaroğlu bütün bu problemləri həll edəcəyinə və demokratiyanın bərpasına söz verib. Amma Türkiyə Mərkəzi Seçki Komissiyasının verdiyi ilkin rəqəmlərə görə, parlament seçkilərində Ərdoğanın yaratdığı “Cümhur İttifaqı” öndədir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) Milliyyətçi Hərəkat Partiyası (MHP), Böyük Birlik Partiyası və Yenin Rifah Partiyası ilə birlikdə 49,5 faiz səs toplayıb. Koalisiya parlamentdəki yerlərin yarıdan çoxunu - 600 yerdən 322-ni alır. Bu, ona istənilən qanun layihəsini qəbul etmək və ya bloklamaq imkanı olan çoxluq hökuməti formalaşdırmaq imkanı verir. Yəni Kılıçdaroğlu prezident seçkilərində qalib gəlsə belə, müxalifət parlamenti onun seçimlərini xeyli məhdudlaşdıracaq.
Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) cəmi 25,35 faiz, onun koalisiya tərəfdaşı “İyi” Partiya 9,7 faiz səs toplayıb. Ümumilikdə parlamentdə birləşmiş müxalifətdən 213 deputat oturacaq.
Artıq Yaşıl Sol Partiyasının (YSP) yeni brendi altında yerini alacaq kürdyönlü partiya 8,82 faiz, tərəfdaşı Türkiyə Fəhlə Partiyası isə 1,73 faiz dəstək qazanıb. Bu koalisiyanın parlamentdə 65 deputatı olacaq.
Mühafizəkar partiyaların ictimai rəy sorğularının göstərdiyindən daha çox bal toplamasına əsaslansaq, millətçi vətəndaşların təsirinin düzgün proqnozlaşdırılmadığını iddia etmək asandır.
Bu, onların öz fikirlərini söyləməkdən çəkinmələri və özlərini “qərarsız” seçicilər arasında görmələri ilə izah olunur. Əksər sorğulara görə, onların sayı 15-20 faiz arasında dəyişib. Sosioloqlar “qərarsızlığın” bu qədər yüksək olmasının Türkiyədə araşdırma üçün qeyri-adi mənzərə olduğuna diqqət çəkiblər.
Sorğulara əsasən, Milliyyətçi Hərəkat Partiyası cəmi 6-8 faiz proqnozlaşdırsa da, 10 faizdən çox səs toplayıb. İfrat sağçı koalisiya namizədi Sinan Oğana dəstək 5,2 faiz təşkil edib ki, bunu da Türkiyədə bir çox siyasi analitiklər “bu seçkinin sürprizi” adlandırır.
İqtidar və müxalifət koalisiyalarında türk millətçi partiyalarına verilən bütün səsləri nəzərə alsaq, onların seçicilərin dörddə birini təşkil etdiyini görərik. 2018-ci ildə millətçilərə dəstək səviyyəsi daha aşağı olub və 20 faiz təşkil edib.
Mühafizəkar səslərdən və müvafiq ideyalara dəstəkdən danışsaq, o zaman Ərdoğanın AKP partiyasından (49%) əlavə olaraq Əli Babacan, Əhməd Davudoğlu və Temel Karamollaoğlunun partiyalarını da əlavə edə bilərik. Onların hamısı müxalifət koalisiyasında fəaliyyət göstərsələr də, bu və ya digər dərəcədə siyasi İslamı təmsil edirlər.
Beləliklə, bir-birinə yaxın olan ideoloji və millətçi partiyalar bir-birinə qarşı olan koalisiyalarda tapıldı. Bu fenomeni anlamaq üçün Türkiyədə sağçı qüvvələrin yaxın tarixinə müraciət etmək lazımdır.
Türkiyədə mövcud olan bütün millətçi partiyalar bu və ya digər dərəcədə hələ 1969-cu ildə Alparslan Türkeş tərəfindən qurulan Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) törəmələridir.
1990-cı illərin əvvəllərində bəzi millətçilərin liderlərinin ardınca hakim koalisiyaya qoşulmaq istəməməsi səbəbindən parçalandı. Millətçilərin sağ qanadı siyasi İslama yaxınlığı ilə seçilən Böyük Birlik Partiyasını yaratdı.
2015-2016-cı illərdə MHP sıralarında yenidən parçalanmalar yaranıb və bu, yeni parçalanmalara səbəb olub. Bir sıra siyasətçilər - Ümit Özdağ, Meral Akşener və Sinan Oğan o vaxta qədər Dövlət Baxçalının rəhbərlik etdiyi partiyanın liderini Ərdoğanın təmsil olunduğu hakimiyyəti dəstəkləməkdə ittiham ediblər. Rəhbərliyi dəyişmək üçün partiya qurultayını çağırmağa çalışdılar, bu isə mühakimə olunmağa və narazıların qovulmasına səbəb oldu.
Bundan sonra siyasətçilərin hər biri ayrı-ayrılıqda öz siyasi yolunu davam etdirərək yeni partiyalar yaradıblar. 2017-ci ildə Akşener Yaxşı Partiya, keçən il Ümit Özdağ anti-immiqrant hissləri ilə populyarlıq qazanan Zəfər Partiyasını yaratdı.
Prezident seçkiləri öncəsi Özdağ “Ata” Koalisiyasını yaradıb. Məhz o, üçüncü yeri tutan prezidentliyə namizəd Sinan Oğanın namizədliyini irəli sürüb.
Sonuncunun fikrincə, Türkiyədə cəmiyyətin bütün təbəqələri prezidentliyə namizəd kimi təmsil olunurdu, təkcə millətçilər yox idi. Onun namizədliyi bu boşluğu doldurmaq idi.
Millətçilər ölkənin gələcəyi ilə bağlı fərqli baxışlarına görə özlərini barrikadaların əks tərəflərində tapdılar. Bəziləri (İyi Partiya tərəfindən təmsil olunur) güclü parlament və nominal prezident olan plüralist siyasi sistem ənənəsinə riayət edirdilər. Digərləri isə ondan çıxış edirdilər ki, millətçilərin proqramını ancaq güclü hökumət həyata keçirə bilər və bu kontekstdə Ərdoğanın gücü onlara uyğun gəlirdi.
Türk millətçiləri müxtəlif siyasi və ideoloji cərəyanları təmsil edirlər. Onların hamısını istənilən millətçilik üçün standart olan tezislər toplusuna sadiqlik birləşdirir.
Onlar Türkiyəni türk mədəniyyətinin və kimliyinin hökm sürdüyü türk xalqının milli dövləti kimi görürlər. Dövlət həm ölkə daxilində, həm də xaricdə ilk növbədə türkləri və onların milli maraqlarını qorumalıdır.
Türk millətçiləri də tez-tez Qərbə şübhə və inamsızlıq ifadə edir və Türkiyənin Qərb ölkələrindən milli müstəqilliyini müdafiə edirlər. Türk millətçiləri də Türkiyədə kürd məsələsi ilə bağlı tələblər irəli sürür, Türkiyənin birliyinin qorunub saxlanmasını müdafiə edir, kürd bölgələrinin hər hansı bir muxtariyyət və ya müstəqilliyini rədd edirlər.
Bəzi türk millətçiləri müasir Türkiyənin qurucusu Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən qoyulmuş dünyəvilik prinsiplərini (HHP, İyi Partiya, Zəfər Partiyası) dəstəkləyirlər.
Türkiyədə İslam partiyalarının siyasi təkamülü bir çox cəhətdən millətçi qüvvələrin tarixini xatırladır: onlar da hakimiyyət tərəfindən təzyiqlərə məruz qalıb və daimi parçalanmalar yaşayıblar. Onların ümumi siyasi platformasını belə təsvir etmək olar: ənənəvi dəyərlərin, dini-mədəni normaların qorunub saxlanmasına dəstək, İslam əxlaqı və dəyərlərinə sadiqlik.
Burada qeyd etmək yerinə düşər ki, bu partiyaların heç biri Türkiyə konstitusiyasında təsbit olunmuş dünyəvilik prinsiplərinə sadiqliyi inkar etmir.
Türkiyədə islamçı partiyaların başında 60-cı illərdə Necmetin Erbakanın yaratdığı və dəfələrlə qadağalar üzündən Rifah Partiyasını (Refah partisi) qoymaq olar. Erbakan həm də Ərdoğanın müəllimi adlanır, onun rəhbərliyi altında ikincisi İstanbulun bələdiyyə sədri oldu.
1998-ci ildə “postmodernist çevriliş”dən (silahsız və desantsız çevriliş, nəticədə Ərbakanın baş nazir kürsüsündən getməsi) sonra Ərdoğan partiyanı tərk etdi, Ərbakana isə siyasi fəaliyyət qadağan edildi. Amma bu partiyanın yerində Fəzilət Partiyası meydana çıxdı, sonra yenidən bağlanacaq və onun yerində Səadət Partiyası meydana çıxacaq.
2001-ci ildə Ərdoğan Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) yaradacaq, ancaq 2003-cü ildə 90-cı illərin sonlarında dini ayə oxuduğuna görə alınan siyasi fəaliyyət qadağası götürüldükdən sonra partiyaya rəhbərlik edə biləcək.
Əli Babacan və Əhməd Davudoğlu bu illər ərzində ölkənin kursu ilə razılaşmadıqları üçün Ərdoğanın partiyasının sıralarını tərk edərək öz siyasi partiyalarını - Demokratiya və Tərəqqi Partiyası (DEVA) və Gələcək Partiyasını (Gələcək Partisi) yaradacaqlar.
İslamçı partiyalar arasında kürd islamçı partiyası da var - Hüda Par, o qədər də populyar olmayan, lakin öz siyasətini ölkənin cənub-şərqində kürd bölgələrində aparır. Ərdoğan bu partiyaya hakim koalisiyaya daxil olmağı təklif etdi, lakin AKP-nin öz loqosu olmayan siyahılarda. İlk dəfə olaraq bu partiyadan bir neçə siyasətçi parlamentdə təmsil olunacaq.
Türkiyənin tanınmış jurnalisti Murat Yetkin haqlı olaraq qeyd edir ki, Türkiyə cümhuriyyət tarixinin ən mühafizəkar parlamentini formalaşdırıb.
Murat Yetkin yazır: “14 may seçkilərində formalaşan parlament Türkiyə Cümhuriyyətinin 100 illik tarixində ən milliyyətçi və islami siyasi köklərə sahib olması baxımından ən sağçı və mühafizəkar parlamentə çevrildi”.
Türkiyədə sağçı və mühafizəkar baxışları dəstəkləyənlərin bu yüksəliş tendensiyası başqa şeylərlə yanaşı, prezidentliyə namizədlərin yeni seçki kampaniyalarında da rol oynaya bilər. Baxmayaraq ki, Yetkinin fikrincə, parlamentdə mühafizəkar komponenti nəzərə alan seçici Kılıçdaroğlunun simasında qeyri-mühafizəkar lider seçməklə hakimiyyətdə tarazlığı qorumaq istəyəcək.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-05-2023 11:46 | Bölmə: Slayd
Seçki kampaniyasının birinci turunda mühafizəkar dəyərlər, iqtisadiyyat, inkişaf potensialı, ölkənin hərbi-sənaye kompleksi sahəsində əldə etdiyi səviyyə, Türkiyənin xarici sərhədlərdəki rolu məsələləri geniş müzakirə olunub. Müxalifət demokratiyanın zəif institutlarına, mətbuat azadlığına, prezident Ərdoğanın avtoritarizminə diqqət çəkib və iqtisadi sarsıntıda onun hökumətini ittiham edib. Ərdoğanın əsas rəqibi Kamal Kılıçdaroğlu bütün bu problemləri həll edəcəyinə və demokratiyanın bərpasına söz verib. Amma Türkiyə Mərkəzi Seçki Komissiyasının verdiyi ilkin rəqəmlərə görə, parlament seçkilərində Ərdoğanın yaratdığı “Cümhur İttifaqı” öndədir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) Milliyyətçi Hərəkat Partiyası (MHP), Böyük Birlik Partiyası və Yenin Rifah Partiyası ilə birlikdə 49,5 faiz səs toplayıb. Koalisiya parlamentdəki yerlərin yarıdan çoxunu - 600 yerdən 322-ni alır. Bu, ona istənilən qanun layihəsini qəbul etmək və ya bloklamaq imkanı olan çoxluq hökuməti formalaşdırmaq imkanı verir. Yəni Kılıçdaroğlu prezident seçkilərində qalib gəlsə belə, müxalifət parlamenti onun seçimlərini xeyli məhdudlaşdıracaq.
Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) cəmi 25,35 faiz, onun koalisiya tərəfdaşı “İyi” Partiya 9,7 faiz səs toplayıb. Ümumilikdə parlamentdə birləşmiş müxalifətdən 213 deputat oturacaq.
Artıq Yaşıl Sol Partiyasının (YSP) yeni brendi altında yerini alacaq kürdyönlü partiya 8,82 faiz, tərəfdaşı Türkiyə Fəhlə Partiyası isə 1,73 faiz dəstək qazanıb. Bu koalisiyanın parlamentdə 65 deputatı olacaq.
Mühafizəkar partiyaların ictimai rəy sorğularının göstərdiyindən daha çox bal toplamasına əsaslansaq, millətçi vətəndaşların təsirinin düzgün proqnozlaşdırılmadığını iddia etmək asandır.
Bu, onların öz fikirlərini söyləməkdən çəkinmələri və özlərini “qərarsız” seçicilər arasında görmələri ilə izah olunur. Əksər sorğulara görə, onların sayı 15-20 faiz arasında dəyişib. Sosioloqlar “qərarsızlığın” bu qədər yüksək olmasının Türkiyədə araşdırma üçün qeyri-adi mənzərə olduğuna diqqət çəkiblər.
Sorğulara əsasən, Milliyyətçi Hərəkat Partiyası cəmi 6-8 faiz proqnozlaşdırsa da, 10 faizdən çox səs toplayıb. İfrat sağçı koalisiya namizədi Sinan Oğana dəstək 5,2 faiz təşkil edib ki, bunu da Türkiyədə bir çox siyasi analitiklər “bu seçkinin sürprizi” adlandırır.
İqtidar və müxalifət koalisiyalarında türk millətçi partiyalarına verilən bütün səsləri nəzərə alsaq, onların seçicilərin dörddə birini təşkil etdiyini görərik. 2018-ci ildə millətçilərə dəstək səviyyəsi daha aşağı olub və 20 faiz təşkil edib.
Mühafizəkar səslərdən və müvafiq ideyalara dəstəkdən danışsaq, o zaman Ərdoğanın AKP partiyasından (49%) əlavə olaraq Əli Babacan, Əhməd Davudoğlu və Temel Karamollaoğlunun partiyalarını da əlavə edə bilərik. Onların hamısı müxalifət koalisiyasında fəaliyyət göstərsələr də, bu və ya digər dərəcədə siyasi İslamı təmsil edirlər.
Beləliklə, bir-birinə yaxın olan ideoloji və millətçi partiyalar bir-birinə qarşı olan koalisiyalarda tapıldı. Bu fenomeni anlamaq üçün Türkiyədə sağçı qüvvələrin yaxın tarixinə müraciət etmək lazımdır.
Türkiyədə mövcud olan bütün millətçi partiyalar bu və ya digər dərəcədə hələ 1969-cu ildə Alparslan Türkeş tərəfindən qurulan Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) törəmələridir.
1990-cı illərin əvvəllərində bəzi millətçilərin liderlərinin ardınca hakim koalisiyaya qoşulmaq istəməməsi səbəbindən parçalandı. Millətçilərin sağ qanadı siyasi İslama yaxınlığı ilə seçilən Böyük Birlik Partiyasını yaratdı.
2015-2016-cı illərdə MHP sıralarında yenidən parçalanmalar yaranıb və bu, yeni parçalanmalara səbəb olub. Bir sıra siyasətçilər - Ümit Özdağ, Meral Akşener və Sinan Oğan o vaxta qədər Dövlət Baxçalının rəhbərlik etdiyi partiyanın liderini Ərdoğanın təmsil olunduğu hakimiyyəti dəstəkləməkdə ittiham ediblər. Rəhbərliyi dəyişmək üçün partiya qurultayını çağırmağa çalışdılar, bu isə mühakimə olunmağa və narazıların qovulmasına səbəb oldu.
Bundan sonra siyasətçilərin hər biri ayrı-ayrılıqda öz siyasi yolunu davam etdirərək yeni partiyalar yaradıblar. 2017-ci ildə Akşener Yaxşı Partiya, keçən il Ümit Özdağ anti-immiqrant hissləri ilə populyarlıq qazanan Zəfər Partiyasını yaratdı.
Prezident seçkiləri öncəsi Özdağ “Ata” Koalisiyasını yaradıb. Məhz o, üçüncü yeri tutan prezidentliyə namizəd Sinan Oğanın namizədliyini irəli sürüb.
Sonuncunun fikrincə, Türkiyədə cəmiyyətin bütün təbəqələri prezidentliyə namizəd kimi təmsil olunurdu, təkcə millətçilər yox idi. Onun namizədliyi bu boşluğu doldurmaq idi.
Millətçilər ölkənin gələcəyi ilə bağlı fərqli baxışlarına görə özlərini barrikadaların əks tərəflərində tapdılar. Bəziləri (İyi Partiya tərəfindən təmsil olunur) güclü parlament və nominal prezident olan plüralist siyasi sistem ənənəsinə riayət edirdilər. Digərləri isə ondan çıxış edirdilər ki, millətçilərin proqramını ancaq güclü hökumət həyata keçirə bilər və bu kontekstdə Ərdoğanın gücü onlara uyğun gəlirdi.
Türk millətçiləri müxtəlif siyasi və ideoloji cərəyanları təmsil edirlər. Onların hamısını istənilən millətçilik üçün standart olan tezislər toplusuna sadiqlik birləşdirir.
Onlar Türkiyəni türk mədəniyyətinin və kimliyinin hökm sürdüyü türk xalqının milli dövləti kimi görürlər. Dövlət həm ölkə daxilində, həm də xaricdə ilk növbədə türkləri və onların milli maraqlarını qorumalıdır.
Türk millətçiləri də tez-tez Qərbə şübhə və inamsızlıq ifadə edir və Türkiyənin Qərb ölkələrindən milli müstəqilliyini müdafiə edirlər. Türk millətçiləri də Türkiyədə kürd məsələsi ilə bağlı tələblər irəli sürür, Türkiyənin birliyinin qorunub saxlanmasını müdafiə edir, kürd bölgələrinin hər hansı bir muxtariyyət və ya müstəqilliyini rədd edirlər.
Bəzi türk millətçiləri müasir Türkiyənin qurucusu Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən qoyulmuş dünyəvilik prinsiplərini (HHP, İyi Partiya, Zəfər Partiyası) dəstəkləyirlər.
Türkiyədə İslam partiyalarının siyasi təkamülü bir çox cəhətdən millətçi qüvvələrin tarixini xatırladır: onlar da hakimiyyət tərəfindən təzyiqlərə məruz qalıb və daimi parçalanmalar yaşayıblar. Onların ümumi siyasi platformasını belə təsvir etmək olar: ənənəvi dəyərlərin, dini-mədəni normaların qorunub saxlanmasına dəstək, İslam əxlaqı və dəyərlərinə sadiqlik.
Burada qeyd etmək yerinə düşər ki, bu partiyaların heç biri Türkiyə konstitusiyasında təsbit olunmuş dünyəvilik prinsiplərinə sadiqliyi inkar etmir.
Türkiyədə islamçı partiyaların başında 60-cı illərdə Necmetin Erbakanın yaratdığı və dəfələrlə qadağalar üzündən Rifah Partiyasını (Refah partisi) qoymaq olar. Erbakan həm də Ərdoğanın müəllimi adlanır, onun rəhbərliyi altında ikincisi İstanbulun bələdiyyə sədri oldu.
1998-ci ildə “postmodernist çevriliş”dən (silahsız və desantsız çevriliş, nəticədə Ərbakanın baş nazir kürsüsündən getməsi) sonra Ərdoğan partiyanı tərk etdi, Ərbakana isə siyasi fəaliyyət qadağan edildi. Amma bu partiyanın yerində Fəzilət Partiyası meydana çıxdı, sonra yenidən bağlanacaq və onun yerində Səadət Partiyası meydana çıxacaq.
2001-ci ildə Ərdoğan Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) yaradacaq, ancaq 2003-cü ildə 90-cı illərin sonlarında dini ayə oxuduğuna görə alınan siyasi fəaliyyət qadağası götürüldükdən sonra partiyaya rəhbərlik edə biləcək.
Əli Babacan və Əhməd Davudoğlu bu illər ərzində ölkənin kursu ilə razılaşmadıqları üçün Ərdoğanın partiyasının sıralarını tərk edərək öz siyasi partiyalarını - Demokratiya və Tərəqqi Partiyası (DEVA) və Gələcək Partiyasını (Gələcək Partisi) yaradacaqlar.
İslamçı partiyalar arasında kürd islamçı partiyası da var - Hüda Par, o qədər də populyar olmayan, lakin öz siyasətini ölkənin cənub-şərqində kürd bölgələrində aparır. Ərdoğan bu partiyaya hakim koalisiyaya daxil olmağı təklif etdi, lakin AKP-nin öz loqosu olmayan siyahılarda. İlk dəfə olaraq bu partiyadan bir neçə siyasətçi parlamentdə təmsil olunacaq.
Türkiyənin tanınmış jurnalisti Murat Yetkin haqlı olaraq qeyd edir ki, Türkiyə cümhuriyyət tarixinin ən mühafizəkar parlamentini formalaşdırıb.
Murat Yetkin yazır: “14 may seçkilərində formalaşan parlament Türkiyə Cümhuriyyətinin 100 illik tarixində ən milliyyətçi və islami siyasi köklərə sahib olması baxımından ən sağçı və mühafizəkar parlamentə çevrildi”.
Türkiyədə sağçı və mühafizəkar baxışları dəstəkləyənlərin bu yüksəliş tendensiyası başqa şeylərlə yanaşı, prezidentliyə namizədlərin yeni seçki kampaniyalarında da rol oynaya bilər. Baxmayaraq ki, Yetkinin fikrincə, parlamentdə mühafizəkar komponenti nəzərə alan seçici Kılıçdaroğlunun simasında qeyri-mühafizəkar lider seçməklə hakimiyyətdə tarazlığı qorumaq istəyəcək.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
Dünən, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
Dünən, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
13-06-2025, 17:58
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 17:06
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
