00:07 / 16-04-2025
Gözəllik müsabiqəsinin qalibləri bəlli olub - Foto
00:04 / 16-04-2025
ABŞ qoşunlarını Suriyadan çıxarmağa başlayır
00:02 / 16-04-2025
Gürcüstan Prezidenti Heydər Əliyev Mərkəzində olub - Fotolar
00:01 / 16-04-2025
ABŞ Qrenlandiyanı almaq üçün milyardlar xərcləməyə hazırdır
23:35 / 15-04-2025
ABŞ Ermənistana yardımı dayandırıb
21:29 / 15-04-2025
Bakı Təşəbbüs Qrupu öz saytında petisiya başladıb
20:47 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Bakıda Əli Əsədovla görüşüb
20:15 / 15-04-2025
Mehriban Əliyeva Bakıda körpələr və uşaq evlərində olub - Fotolar
18:51 / 15-04-2025
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmişlər ifadə verib - Fotolar
18:47 / 15-04-2025
Zelenski Trampın xüsusi elçisindən narazıdır
18:23 / 15-04-2025
Dənizdə bulvara yaxın ərazidə meyit tapılıb
18:15 / 15-04-2025
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
18:09 / 15-04-2025
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
18:02 / 15-04-2025
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
18:00 / 15-04-2025
Emil Pənahov AZCON-da yüksək vəzifəyə təyin olunub
17:55 / 15-04-2025
36 məktəb direktoru işdən çıxarılıb
17:35 / 15-04-2025
Ceyhun Bayramov Çin səfirinin etimadnaməsinin surətini qəbul edib
17:21 / 15-04-2025
"Azərlotereya", "Topaz", yoxsa klub rəhbələri? - AFFA rəhbəri fırıldaqçıları hədələyib
17:19 / 15-04-2025
Ukrayna yaşayış məntəqəsinə nəzarəti bərpa edib
17:14 / 15-04-2025
Bakıda yaşayış binası yanıb - (Yenilənib)
17:13 / 15-04-2025
Nazirlikdən manatın məzənnəsi barədə - Açıqlama
17:08 / 15-04-2025
Müğənni Nura “Azercell”i qınayıb
16:40 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
16:22 / 15-04-2025
Ukrayna bir gündə Kurskda 200-ə qədər hərbçi itirib
16:18 / 15-04-2025
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
16:13 / 15-04-2025
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15:58 / 15-04-2025
Prezident məhkəmələrə sədr və hakimlər təyin edib - Siyahı
15:23 / 15-04-2025
Avtomobildən 29 kiloqram narkotik götürülüb - Video
14:54 / 15-04-2025
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
14:19 / 15-04-2025
“TikTok”lərin həbs müddəti uzadılıb
12:07 / 11-04-2025
Trampın elçisi Putinlə görüşmək üçün Rusiyaya gəlib
11:24 / 11-04-2025
İran üçün “Liviya modeli”: ya müharibə, ya da saziş
19:24 / 11-04-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracı keçirib
11:53 / 11-04-2025
Professor: Qərbi Azərbaycan ərazilərini də boşalda bilərlər
23:50 / 12-04-2025
Ceyhun Bayramov Antalyada Hakan Fidanla görüşüb
00:14 / 12-04-2025
Putin Trampın xüsusi elçisi ilə dörd saatdan çox müzakirə aparıb
13:50 / 11-04-2025
Cəlaloğlu: Türk Dövlətləri Təşkilatı məsələsində tələsmək lazımdır
10:09 / 11-04-2025
Hollivud filmlərinin idxalı məhdudlaşdırılacaq
19:33 / 12-04-2025
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfəri başa çatıb - Fotolar
15:05 / 11-04-2025
Deputat: Heç kim Azərbaycanla təzyiq dilində danışa bilməz
12:27 / 11-04-2025
Bir qrup sahibkar axtarışa verilib
Okeanlardan 140 trilyon dəfə böyük su mənbəyi tapılıb
Tarix: 27-12-2024 18:10 | Bölmə: Cəmiyyət
Beynəlxalq astronomlar qrupu Yer planetindən 12 milyard işıq ili uzaqlıqda nəhəng su buxarı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, aşkar edilmiş nəhəng su anbarının həcmi öz ölçüsünə görə, Yer planetində mövcud olan bütün okeanlardan 140 trilyon dəfə böyükdür.
Alimlər bildiriblər ki, müşahidə olunan bu qaz buludu günəşinkindən 20 milyard dəfə böyük olan bir superkütləli qara dəliyin yaxınlığında yerləşir. Üstəlik, "APM 08279+5255"-dən gələn çox güclü radiasiya min trilyon ulduzun enerjisi ilə müqayisə edilə bilər.
İlk dəfə təxminən 50 il əvvəl kəşf edilmiş bu kvazarlar kosmik obyektlərin xüsusi sinfinə daxildir. Alimlərin fikrincə, adi ulduzlardan fərqli olaraq, kvazarlar uzaq qalaktikaların bəzi enerji mərkəzlərində yerləşir və onlar qədər parlaqdırlar. Hətta yaxınlıqda güclü işıq saçan bütün kosmik obyektləri belə üstələyirlər.
Kosmik nəhənglərin dərinliklərində, həm də ətrafdakı materiyanı davamlı olaraq udan superkütləvi qara dəliklər yerləşir. Bu isə bütün dalğa uzunluqlarında böyük miqdarda istilik və həmçinin mütəmadi enerji buraxmaqla, kvazarları kainatdakı ən güclü şüalanma mənbələrindən birinə çevirir. Bu sahədə alimlərin apardığı elmi tədqiqatlar, eləcə də çoxsaylı astronomik müşahidələr astronomlara sirli kosmosun erkən tarixini araşdırmağa və maddənin paylanmasını, həmçinin qalaktikaların yaranması proseslərini öyrənməyə kömək edir.
Alim Bredford və onun həmkarları "APM 08279+5255" kvazarı yaxınlığındakı qara dəliyi ətraflı təhlil ediblər. Məlum olub ki, dənizin yaranmasında ən mühüm səbəb əslində, ətrafdakı qaz və tozun udulması prosesləri nəticəsində həddindən çox, ancaq getdikcə artan yüksək temperatur sahəsinin əmələ gəlməsidir. Məhz elə bunun sayəsində də tədqiqatçıların komandası su molekullarının belə nəhəng məsafədə mövcud olduğunu qeyd etməklə, kosmik dəniz kütləsini aşkara çıxara biliblər.
Bredfordla birlikdə çalışan elm adamları belə bir açıqlama veriblər:
"Mövcud su buxarı onun kosmik mərkəzi ətrafında yüzlərlə işıq ili uzanır. Alimlərin dediyi kimi, qaz buludunun temperaturu -53 °C-ə çatır və sıxlığı yer atmosferinin sıxlığından 300 trilyon dəfə azdır. Ancaq tipik interqalaktik qazla müqayisədə, o, yüzlərlə dəfə sıx və beş dəfə daha istidir”.
Alimlərin hesablamalarına görə, mərkəzi qara dəliyin kütləsi ətrafdakı maddələrin udulması hesabına altı dəfə də arta bilər. Çox güman ki, kosmik okeanın bir hissəsi yeni ulduzlar əmələ gətirmək üçün uzaq istiqamətə gedəcək və yerdə qalan hissə isə yenidən kosmosa atılacaq.
Elm adamlarının fikrincə, ulduzların, həm də qalaktikaların təkamülü prosesində su həyati funksiyanı yerinə yetirir, həmçinin qaz buludlarını soyudur, eləcə də cazibə qüvvəsinin təsiri altında onların kainatda yığılmasına, yeni ulduzların yaranmasına imkan verir.
Məlumatlar göstərir ki, susuz həyatın yaranması mümkün deyil və əsas kimyəvi elementlərin qarışıq mübadiləsi nəticəsində yaranmış bu nəhəng kosmik dəniz "Böyük partlayış"-dan bəri mövcud olub.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-12-2024 18:10 | Bölmə: Cəmiyyət
Beynəlxalq astronomlar qrupu Yer planetindən 12 milyard işıq ili uzaqlıqda nəhəng su buxarı aşkar ediblər.
Reyting.az xəbər verir ki, aşkar edilmiş nəhəng su anbarının həcmi öz ölçüsünə görə, Yer planetində mövcud olan bütün okeanlardan 140 trilyon dəfə böyükdür.
Alimlər bildiriblər ki, müşahidə olunan bu qaz buludu günəşinkindən 20 milyard dəfə böyük olan bir superkütləli qara dəliyin yaxınlığında yerləşir. Üstəlik, "APM 08279+5255"-dən gələn çox güclü radiasiya min trilyon ulduzun enerjisi ilə müqayisə edilə bilər.
İlk dəfə təxminən 50 il əvvəl kəşf edilmiş bu kvazarlar kosmik obyektlərin xüsusi sinfinə daxildir. Alimlərin fikrincə, adi ulduzlardan fərqli olaraq, kvazarlar uzaq qalaktikaların bəzi enerji mərkəzlərində yerləşir və onlar qədər parlaqdırlar. Hətta yaxınlıqda güclü işıq saçan bütün kosmik obyektləri belə üstələyirlər.
Kosmik nəhənglərin dərinliklərində, həm də ətrafdakı materiyanı davamlı olaraq udan superkütləvi qara dəliklər yerləşir. Bu isə bütün dalğa uzunluqlarında böyük miqdarda istilik və həmçinin mütəmadi enerji buraxmaqla, kvazarları kainatdakı ən güclü şüalanma mənbələrindən birinə çevirir. Bu sahədə alimlərin apardığı elmi tədqiqatlar, eləcə də çoxsaylı astronomik müşahidələr astronomlara sirli kosmosun erkən tarixini araşdırmağa və maddənin paylanmasını, həmçinin qalaktikaların yaranması proseslərini öyrənməyə kömək edir.
Alim Bredford və onun həmkarları "APM 08279+5255" kvazarı yaxınlığındakı qara dəliyi ətraflı təhlil ediblər. Məlum olub ki, dənizin yaranmasında ən mühüm səbəb əslində, ətrafdakı qaz və tozun udulması prosesləri nəticəsində həddindən çox, ancaq getdikcə artan yüksək temperatur sahəsinin əmələ gəlməsidir. Məhz elə bunun sayəsində də tədqiqatçıların komandası su molekullarının belə nəhəng məsafədə mövcud olduğunu qeyd etməklə, kosmik dəniz kütləsini aşkara çıxara biliblər.
Bredfordla birlikdə çalışan elm adamları belə bir açıqlama veriblər:
"Mövcud su buxarı onun kosmik mərkəzi ətrafında yüzlərlə işıq ili uzanır. Alimlərin dediyi kimi, qaz buludunun temperaturu -53 °C-ə çatır və sıxlığı yer atmosferinin sıxlığından 300 trilyon dəfə azdır. Ancaq tipik interqalaktik qazla müqayisədə, o, yüzlərlə dəfə sıx və beş dəfə daha istidir”.
Alimlərin hesablamalarına görə, mərkəzi qara dəliyin kütləsi ətrafdakı maddələrin udulması hesabına altı dəfə də arta bilər. Çox güman ki, kosmik okeanın bir hissəsi yeni ulduzlar əmələ gətirmək üçün uzaq istiqamətə gedəcək və yerdə qalan hissə isə yenidən kosmosa atılacaq.
Elm adamlarının fikrincə, ulduzların, həm də qalaktikaların təkamülü prosesində su həyati funksiyanı yerinə yetirir, həmçinin qaz buludlarını soyudur, eləcə də cazibə qüvvəsinin təsiri altında onların kainatda yığılmasına, yeni ulduzların yaranmasına imkan verir.
Məlumatlar göstərir ki, susuz həyatın yaranması mümkün deyil və əsas kimyəvi elementlərin qarışıq mübadiləsi nəticəsində yaranmış bu nəhəng kosmik dəniz "Böyük partlayış"-dan bəri mövcud olub.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:00
Emil Pənahov AZCON-da yüksək vəzifəyə təyin olunub
Dünən, 17:55
36 məktəb direktoru işdən çıxarılıb
Dünən, 15:23
Avtomobildən 29 kiloqram narkotik götürülüb - Video
Dünən, 14:19
“TikTok”lərin həbs müddəti uzadılıb
14-04-2025, 21:20
Gəncədə 6 nəfər qidadan zəhərlənib - Siyahı
14-04-2025, 14:28
İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə daha 98 mina aşkar edilib
14-04-2025, 12:31
Leysan yağacaq, güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
14-04-2025, 11:10
Xəbərdarlıq: hava şəraiti təhlükəli olacaq
14-04-2025, 09:53
“Azərbaycan Dəmir Yolları”nda daha bir təyinat olub
14-04-2025, 09:37
Qarabağ Universitetində daha iki fakultə açılacaq
14-04-2025, 09:25
Ölkəmizə PUA ilə narkotik gətirmək istəyənlər qandallanıb
14-04-2025, 09:16
Magistraturaya qəbulun II cəhdi üçün qeydiyyat başa çatır
13-04-2025, 16:53
Yaponiyada Azərbaycan milli pavilyonu açılıb - Fotolar
12-04-2025, 11:24
Abşeronda axtarışda olan 36 nəfər saxlanılıb
12-04-2025, 10:32
Bakıda taksi ilə yük maşını toqquşub, xəsarət alan var
11-04-2025, 17:13
Leysan yağacaq, çaylardan sel keçəcək - Xəbərdarlıq
11-04-2025, 14:19
Balıqlar Xəzərdən Volqa çayına miqrasiya edir
11-04-2025, 13:03
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11-04-2025, 11:12
Bağça müdirlərinin yerdəyişməsi müsabiqəsi başlayıb
11-04-2025, 10:29
Metroda xətti dəyişmək üçün alternativ nəqliyyatdan istifadə ediləcək
11-04-2025, 10:28
Universitetin işdən çıxarılan qadın işçisi qolunu doğrayıb
11-04-2025, 10:02
Emin Abbasov baş həkim təyin olunub
11-04-2025, 09:49
Bank kartlarından oğurluq halları ilə bağlı daha bir xəbərdarlıq yayılıb
10-04-2025, 19:51
Yeni rektor kollektivə təqdim edilib
10-04-2025, 18:03
Xızıda iritonnajlı yük maşınları toqquşub
10-04-2025, 17:27
Bakıda Heydər Əliyev prospektində ağır qəza baş verib
10-04-2025, 16:26
Nardaranda bağ evlərindən oğurluq edənlər tutulub
10-04-2025, 15:11
Penitensiar Xidmətdə ixtisar olacaq
10-04-2025, 12:34
Leysan olacaq, dolu düşəcək, qar yağacaq - Proqnoz
10-04-2025, 12:20
Natəvan Bayramova vəzifədən ayrılıb
10-04-2025, 12:04
Şəmkirdə iki ədəd əl qumbarası tapılıb
10-04-2025, 09:36
Sabirabadda güclü yanğın: xəsarət alanlar və tüstüdən zəhərlənənlər var
10-04-2025, 08:11
Müəmmalı okean hadisəsi qeydə alınıb
9-04-2025, 15:55
Nəhəng su ehtiyatı istifadəsiz qalıb
9-04-2025, 13:21
Lökbatanda vulkan püskürüb - Foto
9-04-2025, 13:02
Məhkəmə: sabiq rəis bir milyon manatlıq mənimsəməni rədd edir
9-04-2025, 10:13
Azərbaycanda “quş qripi” aşkar edilib?
8-04-2025, 22:45
Yeni Aralqum səhrası genişlənir - Fotolar
8-04-2025, 18:04
Sabah Bakının bəzi ərazilərində qaz təchizatı dayandırılacaq
8-04-2025, 16:35
Temperatur 5-10 dərəcə aşağı enəcək - Xəbərdarlıq
8-04-2025, 16:07
Ali Məhkəmə işdən azad olunma ilə bağlı mübahisəli vəziyyətə dair vahid qərar verib
8-04-2025, 15:10
Daşgil vulkanları ərazisinə giriş müvəqqəti dayandırılıb
8-04-2025, 14:19
Sabiq nazir müavini vəzifəyə təyin olunub
8-04-2025, 12:41
Sabah intensiv yağış yağacaq
8-04-2025, 12:10
Gömrükdə əməliyyat: 4 nəfərə cinayət işi açılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
