08:18 / 16-09-2025
“Emmi” mükafatı 77-ci dəfə təqdim olunub
08:12 / 16-09-2025
Fəalın qətlində təqsirləndirilən şəxsi edam edəcəklər
08:06 / 16-09-2025
Dini liderlər Astanada toplaşıb
08:02 / 16-09-2025
Ukraynada 1000-ə yaxın britaniyalı muzdlu həlak olub
07:55 / 16-09-2025
Rubio: Tramp münaqişəyə son qoymağa çalışır
07:48 / 16-09-2025
Baş nazir Qüdsdən qaçıb?
00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
23:12 / 15-09-2025
"Qarabağ"ın futbolçusu: "Benfika"nı yaxşı təhlil etmişik"
20:02 / 15-09-2025
Payız “Ulduz”u görüşünüzə gəlib - Foto
19:24 / 15-09-2025
Xalq artistinin nəşi Azərbaycana gətiriləcək
18:04 / 15-09-2025
İlham Əliyev Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisini qəbul edib
18:00 / 15-09-2025
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlanıb
17:51 / 15-09-2025
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
17:49 / 15-09-2025
"Benfika"nın baş məşqçisi: "Qarabağ"la matçda 3 xal qazanmağı hədəfləyirik"
17:37 / 15-09-2025
Rusiyadan Ermənistana qaz tədarükü dayandırılacaq
17:30 / 15-09-2025
Azərbaycan INFE-yə tamhüquqlu üzv olub
17:20 / 15-09-2025
"Qarabağ" və "Neftçi"nin oyunlarını FIFA referiləri idarə edəcək
16:57 / 15-09-2025
İş adamı Vüsal Abbasov həbs edilib
16:52 / 15-09-2025
İcra başçısının sabiq müavini dələduzluqda ittiham olunur
16:39 / 15-09-2025
Mərkəzi Bank üç kredit ittifaqına icrası məcburi göstəriş verib
16:09 / 15-09-2025
İlham Əliyev ICESCO-nun Baş direktorunu təltif edib - (Yenilənib)
15:58 / 15-09-2025
Əli Əsədov sərəncam imzalayıb
15:55 / 15-09-2025
İlham Əliyev ICESCO-nun Baş direktorunu qəbul edib - Yenilənib
15:27 / 15-09-2025
Prezident Qarabağda dörd kəndin sakinləri ilə görüşüb - Yenilənib
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
15:07 / 15-09-2025
Ruslar daha bir yaşayış məntəqəsini işğal edib
15:00 / 15-09-2025
Həkim Azər Maqsudovun məhkəməsi qapalı keçiriləcək
14:54 / 15-09-2025
70 yaşlı müğənni: "Xalq artisti adı istəyirəm"
14:44 / 15-09-2025
Nazirliyin Aparat rəhbəri vəzifədən azad olunub
14:36 / 15-09-2025
Rusiyanın NATO sərhədlərini pozmasına səbəb nədir?
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
09:46 / 11-09-2025
Marsda həyat izləri aşkar ediblər
10:50 / 12-09-2025
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
10:33 / 11-09-2025
Sabah daha 4 itkin-şəhidimiz dəfn olunacaq - Siyahı
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
14:21 / 11-09-2025
Hərbi ekspert: Polşa, Avropa və NATO müharibəyə hazır deyil
“Bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır” - Fotolar
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:18
“Emmi” mükafatı 77-ci dəfə təqdim olunub
Dünən, 20:02
Payız “Ulduz”u görüşünüzə gəlib - Foto
Dünən, 19:24
Xalq artistinin nəşi Azərbaycana gətiriləcək
12-09-2025, 12:30
Xalq artistinin səhhəti barədə açıqlama yayılıb
12-09-2025, 10:35
Yazıçı Anar: "Hər şey qaydasındadır, özümü yaxşı hiss edirəm”
12-09-2025, 10:18
AMXM-da “Faiq Əhməd: 2011–2024-cü illər dövrü” sərgisi açılıb - Fotolar
11-09-2025, 16:20
ICESCO Nəsimi Festivalının tərəfdaşı olub
10-09-2025, 16:38
Heydər Əliyev Fondu ilə Vatikan arasında memorandum imzalanıb
10-09-2025, 15:53
Süni intellektin filmi Kann festivalında nümayiş olunacaq
9-09-2025, 17:24
“İblis” yeni təqdimatda nümayiş olunacaq
9-09-2025, 14:18
İftixar Piriyev İrəvan Teatrının direktoru vəzifəsindən azad olunub
8-09-2025, 10:35
Bakıda bəylə gəlin toya at belində getdi - Video
8-09-2025, 00:04
Alim Qasımov villasını satır - Fotolar
5-09-2025, 10:28
“Ölüm yuxusu” gürcü dilində nəşr olunub - Foto
5-09-2025, 08:57
Yeni film reytinq cədvəlində yüksək səs toplayıb - Foto
4-09-2025, 17:18
Muzeydən 9,5 milyon avroluq eksponat oğurlanıb
4-09-2025, 16:38
Əməkdar artist aparıcılıq edəcək
4-09-2025, 15:38
"Tağıyev: Neft" filmi "Oskar" mükafatına namizəd kimi təqdim olunub
4-09-2025, 13:32
Nazir Afaq Bəşirqızına ordenini təqdim edib - Foto
4-09-2025, 13:15
Yusif Səmədoğlunun 90 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
4-09-2025, 12:22
Nasistlərin oğurladığı rəsm əsəri tapılıb - Foto
3-09-2025, 17:30
"Canavarlarla rəqs edən" aktyor vəfat edib
3-09-2025, 11:58
Üzeyir Hacıbəyli XVII Beynəlxalq Musiqi Festivalı başlayır
2-09-2025, 19:51
Məşhur aktyor aktrisaya cinsi təcavüzə görə həbs oluna bilər
2-09-2025, 15:11
"Kreml sehrbazı" filmi böyük maraq doğurub - Fotolar
2-09-2025, 13:15
Bakıda İƏT Mədəniyyət Festivalı keçiriləcək
2-09-2025, 12:11
Emin Rusiyada konsert verəcək
2-09-2025, 08:21
Vudi Allen Donald Trampı yeni filmə çəkmək istəyir
1-09-2025, 16:09
Bu şəxslərə 4 min manat maaş veriləcək - Siyahı
29-08-2025, 15:13
Məmmədəli Ağayev 20 milyon mənimsəmədə ittiham olunub
29-08-2025, 14:05
"Rokki" və Silvester Stallone haqqında film çəkilir
28-08-2025, 15:53
Səkinə İsmayılova: “Mən olsaydım, var-gücümlə ədaləti bərpa edərdim”
28-08-2025, 15:21
Rejissor yeni filmə görə studiyaları tənqid edib
28-08-2025, 12:01
“Muğam” müsabiqəsinin daha bir iştirakçısı narazılıq edib
27-08-2025, 18:00
Musiqi və incəsənət məktəblərinə yeni rəhbərlər təyin olunub
26-08-2025, 17:00
Ramiz Rövşənin səhhətində problem yaranıb
26-08-2025, 11:30
Nəsiminin məzarı Azərbaycana gətirilə bilər - Fotolar
25-08-2025, 18:03
IX “Muğam” Televiziya Müsabiqəsinin qalibləri müəyyənləşib
25-08-2025, 14:37
2025-ci ilin ən gözəl aktrisalarını seçiblər - Siyahı
22-08-2025, 08:10
Amerikalı kinorejissor Vudi Allen Moskva Film Həftəsinə gələcək
21-08-2025, 11:44
Rəşad Məcidin 60 illiyinə həsr olunmuş “Qala adam” kitabı çap olunub
21-08-2025, 08:27
Deyv Bautista ən yaxşı aktyor-güləşçidir
20-08-2025, 15:09
Şair Məmməd İsmayıl Tovuzda dəfn olunub
20-08-2025, 14:02
Dərələyəzli Molla İmranın kitabları yüz ildir qorunur - Foto
19-08-2025, 18:40
"YouTube" "Oskar" təqdimat mərasiminin yayım hüququnu alır
19-08-2025, 16:10
Şair Məmməd İsmayıl vəfat edib
19-08-2025, 15:11
Rasim Balayev: “Məndən olsa, onları güllələyərdim"
19-08-2025, 10:09
Dövlət Komitəsi: "Bu, qəbuledilməzdir"
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
