21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
20:58 / 26-04-2024
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
19:35 / 26-04-2024
43 pişiyi ac-susuz saxlayan şəxsi həbs ediblər
19:06 / 26-04-2024
Rusların hücum etmək istədiyi iki xəstəxana təcili boşaldılır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
18:41 / 26-04-2024
İsveç Latviyaya qoşun və zirehli texnika göndərir
18:36 / 26-04-2024
Blinken Pekində Çini hədələyib
18:20 / 26-04-2024
20-yə yaxın məhbus həbsxanadan qaçmağa cəhd edib - Foto
18:15 / 26-04-2024
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
18:08 / 26-04-2024
Erməni deputatlar saxlanılıb
17:58 / 26-04-2024
Ermənistan XİN: "Azərbaycandan sülh sazişinə dair təkliflər almışıq"
17:39 / 26-04-2024
"Beşiktaş" daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:23 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri ilə görüşüb
17:15 / 26-04-2024
Quba-Xaçmaz Regional filialına müdir təyinatı olub
16:58 / 26-04-2024
“Krokus”dakı terror aktına görə daha bir şübhəli saxlanılıb
16:56 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - Foto
16:11 / 26-04-2024
Azərbaycanda partiya rəhbəri həbs edilib
16:05 / 26-04-2024
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
15:52 / 26-04-2024
Qəzzada daha 51 dinc sakin həlak olub
15:46 / 26-04-2024
Avtomobil şirkəti daha bir yeniliyə imza atıb - Fotolar
15:33 / 26-04-2024
Keçmiş rektor son söz üçün məhkəmədən yenə vaxt istəyib
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14:06 / 26-04-2024
Rusiyanın yeni silahı ABŞ-a məxsus peykləri vura biləcək
13:54 / 26-04-2024
"Qarabağ" klubu cərimələnib
13:28 / 26-04-2024
Naxçıvan Nazirlər Kabinetinə Aparat rəhbəri təyin edilib
13:21 / 26-04-2024
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
13:07 / 26-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
00:45 / 22-04-2024
Türkiyədə yenə zəlzələ olub
“Bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır” - Fotolar
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 07:32
Yəhudi qızın portreti 30 milyon avroya satılıb - Fotolar
Dünən, 14:35
Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"
24-04-2024, 09:21
Bakıda Qırğız Kino Günləri başlayıb - Fotolar
22-04-2024, 19:15
Komitə sədri baş redaktoru təbrik edib
22-04-2024, 16:49
Əməkdar artist reanimasiyaya yerləşdirilib
22-04-2024, 12:40
Cavanşir Məmmədovun nəvəsi: "Babamın ürəyi haqsızlığa dözmədi"
20-04-2024, 13:13
Müğənni Cavanşir Məmmədov vəfat edib
19-04-2024, 20:45
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
18-04-2024, 21:24
Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub
15-04-2024, 18:51
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
15-04-2024, 13:03
Məşhur aktyor kinodan qovulub
15-04-2024, 10:00
Çingiz Abdullayev sabah xəstəxanadan evə buraxılacaq
12-04-2024, 22:19
60 yaşı olan dünya şöhrətli aktyor evlənir - Fotolar
9-04-2024, 00:31
Dünya şöhrətli filmin daha müasir versiyası çəkiləcək
8-04-2024, 14:15
Yazın ilk “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
6-04-2024, 21:18
Regional Mədəniyyət İdarəsinə rəis təyinatı olub
5-04-2024, 18:00
Heydər Əliyev Sarayına direktor müavini təyin olunub
5-04-2024, 11:29
Xalq artisti xəstəxanaya yerləşdirilib
4-04-2024, 16:30
Alternativ Kino Akademiyası təsis olunub
4-04-2024, 13:46
“Bu adam məni şikəst edib” - Flora Kərimova cərrahdan şikayətçidir
3-04-2024, 17:55
Milli Konservatoriyanın Nizamnaməsi təsdiqlənib
2-04-2024, 19:08
Mərkəzi Elmi Kitabxanaya direktor təyin olunub
29-03-2024, 19:36
Lütfəli Abdullayevin xatirəsi yad olunub - Fotolar
28-03-2024, 17:32
ARKA-da işçi qrupu yaradılır, yeni film çəkilir
27-03-2024, 21:08
Qulu Ağsəsin "Görsən üşüyürsən..." adlı şeirlər kitabı çap olunub - Foto
27-03-2024, 13:27
Məşhur müğənni az tanınan sənətçi ilə duet oxuyacaq
19-03-2024, 13:08
“Ulduz”un yanvar sayı çap olunub - Foto
18-03-2024, 16:47
Məşhur aktyor pərəstişkarlarını məyus edib - Fotolar
15-03-2024, 10:20
Nurəddin Mehdixanlı: "Telekanallar Azərbaycan kişisini axmaq, qadınını isə həyasız kimi təqdim edir"
13-03-2024, 18:00
“Məişət zorakılığına yox deyək!” hekayə müsabiqəsinin qalibləri elan olunub - Fotolar
12-03-2024, 13:43
Şanlı Qələbəyə həsr edilən kitab çin dilində nəşr edilib - Fotolar
11-03-2024, 23:11
“Adamı qaçdığı yerdə yaxalayan şeirlər...” - Şəfa Vəli yazır
11-03-2024, 18:52
Hekayə müsabiqəsinin finalçıları müəyyən olunub - Siyahı
11-03-2024, 15:39
Telekanal rəhbərləri Prezident Administrasiyasına dəvət olunublar
11-03-2024, 09:36
“Oppengeymer” ən yaxşı film seçilib
10-03-2024, 22:48
“Atalar və oğullar” problemi ilə bağlı monoqrafiya nəşr olunub - Foto
8-03-2024, 12:15
Bakıda islamofobiya ilə bağlı qısa film nümayiş olunub
7-03-2024, 17:55
Mahnı Teatrında “Qızıl Toxum” tamaşası nümayiş etdirilib
6-03-2024, 16:10
Natəvanın heykəli Parisdəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə aparılıb
5-03-2024, 16:37
"İki küpəgirən qarı"nın premyerası olacaq - Video
5-03-2024, 14:11
Rasim Balayev: "Azərbaycan kinosu reanimasiyadadır"
5-03-2024, 13:52
Rasim Balayev Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri seçilib, İdarə Heyəti təsdiqlənib - Yenilənib
4-03-2024, 17:44
Kinematoqrafçılar İttifaqı qurultaya hazırlaşır - Sədr kim olacaq?
4-03-2024, 10:26
Sənubər İsgəndərli: “Təhminə” filminə çəkildiyimə görə peşmanam”
4-03-2024, 08:20
Markesin yeni romanı dərc olunur
1-03-2024, 20:54
“Mən dəyərəm min cavana” yenidən nümayiş olunacaq - Fotolar
1-03-2024, 18:11
Naxçıvanda daha bir şöbə müdiri vəzifədən azad olunub
1-03-2024, 17:06
Vaqif Səmədoğluya həsr edilmiş poeziya müsabiqəsi başlayır