23:50 / 15-07-2025
Şahin Şıxlinskinin oğlu saxlanılıb
20:13 / 15-07-2025
Sabir Rüstəmxanlı: "Tüpürüm sənin menecerinə də..."
18:44 / 15-07-2025
Dağlıq ərazidə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
18:03 / 15-07-2025
Azərbaycan "OPEC+" kvotasından gündəlik 87 min barel geri qalıb
17:57 / 15-07-2025
Ruben Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə keçirilib - (Yenilənib)
17:48 / 15-07-2025
Keçmiş futbolçu AFFA-da şöbə rəisi təyin olunub
17:37 / 15-07-2025
Əraqçi: 120-dən çox ölkə İrana hücumları pisləyib
17:35 / 15-07-2025
Bakda Avropa Kuboku keçiriləcək
16:53 / 15-07-2025
Ukraynanın baş naziri istefa verib
16:33 / 15-07-2025
Avropanı genişmiqyaslı müharibəyə hazırlaşmağa çağırırlar
16:19 / 15-07-2025
"Neftçi” Venesuela millisinin yarımmüdafiəçisi ilə anlaşıb
16:18 / 15-07-2025
İki dövlət qurumu Şamaxıda birgə konfrans keçirir - Foto
15:44 / 15-07-2025
UEFA Azərbaycanın 9 klubuna pul köçürüb
15:25 / 15-07-2025
Bəzi rayonlara leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
15:13 / 15-07-2025
Şəxsi məlumatları xarici kiberbunkerlərə ötürən dələduz haker saxlanılıb
14:49 / 15-07-2025
Kamran Əliyev daha iki prokurorla bağlı əmr imzalayıb
14:21 / 15-07-2025
Cəlilabadda meşəlik ərazidə yanğın başlayıb
14:20 / 15-07-2025
Avropa Rusiyanın 245 milyard dollarını Ukrayna üçün xərcləmək istəyir
14:16 / 15-07-2025
Afaq Bəşirqızı: "Xalq artisti adını sənə bibin, dayın, əmin verdirə bilər, amma..."
13:52 / 15-07-2025
Kamran Əliyevi iki prokuror təyin edib
13:47 / 15-07-2025
Rusiyanın NATO-ya hücum planı var
13:46 / 15-07-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:34 / 15-07-2025
Medvedev: Avropa məyus olsa da, Rusiyanın vecinə deyil
13:28 / 15-07-2025
Azərbaycanla Səudiyyə Ərəbistanı arasında bir sıra sənədlər təsdiqlənib
13:18 / 15-07-2025
Bolqarıstan Avrozonaya qəbul olunub
13:04 / 15-07-2025
İsrail ordusu xüsusi təyinatlıların düşərgələrinə hücum edib
12:41 / 15-07-2025
Musiqi, incəsənət məktəb və mərkəzlərinə qəbulun nəticələri elan olunub
12:35 / 15-07-2025
Bakıda şəhidin adını daşıyan küçənin sakinləri imdad diləyir - Fotolar
12:29 / 15-07-2025
Slovakiya Azərbaycanda fəxri konsulluq açacaq
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
14:26 / 14-07-2025
Universitetdə biabırçılıq: tələbələrə qiymət qarşılığında cinsi əlaqə təklif olunub - Foto
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
12:27 / 12-07-2025
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
13:51 / 11-07-2025
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
12:34 / 11-07-2025
Əliyev və Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü yeni mərhələnin başlanğıcıdır
15:19 / 12-07-2025
Suriya prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
06:13 / 13-07-2025
Qum və toz fırtınaları hər il 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur
14:30 / 14-07-2025
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
08:34 / 11-07-2025
Bitkoinin qiyməti ən yüksək həddə çatıb
08:03 / 11-07-2025
Ufada Əhməd Yasəvi sərgisi açılıb - Fotolar
“Bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır” - Fotolar
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 20:13
Sabir Rüstəmxanlı: "Tüpürüm sənin menecerinə də..."
Bu gün, 08:08
Qazaxıstanda Abay Günü keçiriləcək - Foto
Dünən, 14:18
Anar: “Söz verdiyim kimi vəzifəmdən gedirəm..."
11-07-2025, 14:33
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun siyahısına daxil edilib - Foto
11-07-2025, 08:03
Ufada Əhməd Yasəvi sərgisi açılıb - Fotolar
10-07-2025, 17:58
Keşikçidağda 3800 il yaşı olan döyüşçü kurqanı aşkarlanıb - Fotolar
9-07-2025, 17:36
Daşınmaz abidələrin pasportlaşdırılması qaydaları təsdiqlənib
8-07-2025, 22:13
Aşıq Əhliman iki dəfə insult keçirib
8-07-2025, 15:24
Fəxri adlar daha verilməyəcək? - Açıqlama
8-07-2025, 12:59
Mədəniyyət Nazirliyində təyinat olub
8-07-2025, 10:09
Paytaxt şəhərinin adı rekordlar kitabına düşüb - Fotolar
7-07-2025, 15:10
Əl əli yudu, əl də qayıtdı... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
7-07-2025, 07:46
Hollivudun ulduz aktyoru sənədli film çəkəcək
7-07-2025, 07:35
Xərçəng xəstəliyi məşhur aktyorun həyatına son qoyub
4-07-2025, 14:25
Şuşa İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının turizm paytaxtı seçilib
4-07-2025, 08:52
Bred Pitt xoşladığı qadınlardan danışıb
4-07-2025, 07:37
Hollivudun ulduz aktyoru vəfat edib
30-06-2025, 14:52
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
29-06-2025, 12:56
Rusiyanın Azərbaycanda keçiriləcək mədəniyyət tədbirləri ləğv edilib
28-06-2025, 09:57
İki məşhur aktyor 24 ildən sonra yenidən görüşüb
25-06-2025, 14:55
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
25-06-2025, 10:34
Xalq artistləri Şuşada - Fotolar
24-06-2025, 19:40
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
24-06-2025, 12:28
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Xızıda “Gənc arıçı” layihəsinin iştirakçısı ilə görüşüb
23-06-2025, 15:49
Erməni müğənnini “Qal, sənə qurban” mahnısını mənimsəmək istəyib
21-06-2025, 09:14
Muğam müsabiqəsinin qalibləri məlum olub - Siyahı
20-06-2025, 14:17
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
19-06-2025, 14:16
İyunun şeirli “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
19-06-2025, 09:51
Yeni parkda gənc rəssamların sərgisi keçirilib - Fotolar
19-06-2025, 07:28
Məşhur aktyor Papa XIV Leo ilə görüşüb
18-06-2025, 17:35
Kino şirkətinin direktoru 3 milyon dollar maaş alacaq
18-06-2025, 09:41
Bakıda rəssam emalatxanasında ölü tapılıb
18-06-2025, 09:11
"Muğam aləmi” VII Beynəlxalq Musiqi Festivalının açılışı olub
17-06-2025, 10:32
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
13-06-2025, 16:50
“Ulduz”lu görüşlər”in növbəti qonağı Nizami Cəfərov olub - Fotolar
11-06-2025, 16:55
"Əməkdar artist" fəxri adı almaq istəyən musiqiçinin pulunu "atıblar"
11-06-2025, 10:50
Rəşid Behbudovun xatirə otağının açılışı olub - Fotolar
10-06-2025, 14:35
Lukaşenko “Belarusfilm”i kəskin tənqid edib
7-06-2025, 09:56
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
4-06-2025, 20:41
Aqil Abbas "Ulduz"lu görüşlər"in qonağı olub - Fotolar
4-06-2025, 16:36
Muzey Mərkəzinə direktor təyin olunub - Foto
3-06-2025, 12:57
Xurşudbanu Natəvanın şərəfinə mükafat təsis olunub
2-06-2025, 13:27
Baş redaktor Qulu Ağsəslə görüş keçirilib - Fotolar
31-05-2025, 17:10
Füzuli Hüseynov: "Mən belə aktyor tanımıram"
30-05-2025, 19:22
Aktyoru Bədii Şura üzvlüyündən azad edib, töhmət veriblər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
