07:59 / 01-07-2025
Akula yeniyetməyə hücum edib
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
07:43 / 01-07-2025
“Rusiya İmperator Hərəkatı” qadağan edilə bilər
07:39 / 01-07-2025
İlon Mask “Amerika” Partiyası yaradacaq?
23:24 / 30-06-2025
Rus İcmasının Mədəniyyət Mərkəzi bağlanıb?
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
18:51 / 30-06-2025
İran liderinin müşavirini öldürmək istəyiblər
18:44 / 30-06-2025
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
18:38 / 30-06-2025
Tramp mütəffiqlərin təklifinə əhəmiyyət vermir
18:03 / 30-06-2025
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:51 / 30-06-2025
Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri XİN-ə çağırılıb
17:45 / 30-06-2025
Bəylər Eyyubov yeni vəzifəyə təyin olunub
17:34 / 30-06-2025
Şuşada biznes forum keçiriləcək
17:18 / 30-06-2025
Ukraynalı nazir slovakiyalı həmkarının təklifini qəbul etmir
17:11 / 30-06-2025
İşçi qrupun ştat və xidməti maşınlarının sayı artırılıb
17:03 / 30-06-2025
Beş ölkədən Azərbayacana quş əti idxalına məhdudiyyət qoyulub
16:51 / 30-06-2025
Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
16:46 / 30-06-2025
Ərdoğan Azərbaycana səfər edəcək
16:27 / 30-06-2025
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
16:10 / 30-06-2025
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
16:02 / 30-06-2025
Azərbaycan və Bolqarıstan XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
15:20 / 30-06-2025
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
14:52 / 30-06-2025
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
14:26 / 30-06-2025
Sabiq nazir təltif edilib
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:53 / 30-06-2025
Tramp İranın iddiaları ilə razılaşmır
13:45 / 30-06-2025
Qarabağa səfərlər müvəqqəti dayandırılıb
13:43 / 30-06-2025
Çin Azərbaycan vasitəsilə Avropaya yeni yük marşrutu istifadəyə verib
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
“Bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır” - Fotolar
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-03-2019 15:12 | Bölmə: Mədəniyyət
Tanınmış memar Cahid Həsənovla şəhərsalmada heykəllərin rolu, bu sahənin dünəni, bugünü və sabahı barədə söhbət.
Paytaxtımız Bakı təkcə coğrafi mövqeyinə, relyefinə görə deyil, həm də çoxsaylı heykəllərinə görə cəlbedici görünür. Son illər şəhərimizdə ayrı-ayrı görkəmli şəxslərə, tarixi qəhrəmanlara yeni abidələr qoyulub.
Bu günlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevlə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın bir qrup tanınmış incəsəsənət xadimləri arasında keçirilən görüşdə Bakıda daha bir neçə heykəlin ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndi.
Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və Hannover (Almaniya) Sosial Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, Dünya Reklamçılar Assosiasiyasının və Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü, Bakıda və bir çox şəhərlərimizdə reallaşan maraqlı layihələrin müəllifi Cahid Həsənovla müsahibədə görüşdə səslənən təkliflər barədə də danışdıq.
- Cahid bəy, istərdim söhbətə dünya memarlıq və şəhərsalmasında heykəllərin rolu ilə bağlı mövzu ilə başlayaq...
- Heykəltəraşlıq - təsviri incəsənətin bir sahəsi olmaqla yanaşı həyat hadisələrinin bədii obrazlaşmış formasıdır. Məlum olduğu kimi, heykəltəraşlığın ayrı-ayrı növləri var. Məsələn, hər tərəfdən baxılmaq üçün olan heykəllər var. Bunlara son elmi dildə 3d formatı deyilir, o zamanlar, 3d formatı elmi status almamış vaxtlarda da heykəltəraşlıqda bu artıq tətbiq olunurdu. Bir də bir səth üzərində qabartılı heykəllər var. Bunlar da barelyef və ya qorelyef adlandırılır. Janrlarına gəldikdə, bunlar sujetli və portret formatındadır. Sahələri isə dəzgah, monumental, dekorativ formatlarındadır.
Ümumiyyətlə, dünya şəhərsalma və memarlığında tarix boyu heykəllərin rolu böyük əhəmiyyət kəsb edib. Mövzusundan asılı olmayaraq hər hansı bir heykəl canlı tarixi əks etdirir. İlk baxışda danışmayan heykəl əslində qarşısındakılarla genişmiqyaslı söhbət aparır, bütün keçmişi, bu günü və hətta gələcəyi tərənnüm etdirir. Heykəllər hər bir millətin, xalqın tarixini, yaşadığı faicələri, belə demək mümkünsə, hayqırtılarını çatdırır. Məhz ona görə də biz bu sahəyə daim diqqət ayırmalıyıq. Əsrlər boyu dünya ölkələrində daşdan, tuncdan, qranitdən, metaldan hazırlanan heykəllər sanki bir canlı varlıq kimi daima hərəkətdə olublar. Tarixdə iz qoyan rəhbərlərə, sərkərdələrə, sıravi əsgərlərə, ədiblərə, şairlərə, elm və incəsənət xadimlərinə, əlamətdar hadisələrə heykəllər ucaldılıb, gələcəkdə də bu iş davam edəcək. Əksər hallarda bu abidələr ölkənin simvoluna çevrilir, dünya turistlərini özünə cəlb edir. Məhz buna görə də heykəllər daha çox şəhərlərin mərkəzi hissəsində, əhalinin sıx olduğu park və bağlarda ucaldıır. Min illərdir ki, bəzi həqiqətləri daş heykəllər daha yaxşı çatdırır.
- Azərbaycan memarlığının tarixində heykəllərin yerinə və roluna da nəzər salmaq yaxşı olardı...
- Azərbaycan memarlıq və şəhərsalmasında da həmişə heykəllərə geniş yer verilib. Hələ sovetlər dönəmində heykəl şəhərsalmanın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul olunmuşdu və həmin dövrdə Azərbaycanda böyük heykəltəraşlıq məktəbi formalaşmışdı. Fuad Əbdülrəhmanov, Cəlal Qaryağdı, Ömər Eldarov, Tokay Məmmədov, İbrahim Zeynalov, Mirəli Mirqasımov, Zivər Məmmədova, Natiq Əliyev və s. kimi görkəmli sənətkarlar milli heykəltəraşlığımıza mükəmməl töhfələr veriblər. Ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq bu sahə daha geniş vüsət almışdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev incəsənətin digər növlərinə olduğu kimi, heykəltəraşlığa da xüsusi önəm verirdi. Təsadüfi deyil ki, həmin illərdə təkcə Bakıda deyil, ayrı-ayrı şəhər və rayonlarımızda bir-birindən maraqlı abidələr, büstlər ucaldılırdı.
Yenidən müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan heykəltəraşlığının yeni bir inkişaf dövrü başladı. Həm tanınmış, həm də gənc heykəltəraşlar maraqlı sənət əsərləri yaratdılar. Çox maraqlı bir nüansı oxucularımızın diqqətinə çatdırmaq istərdim. Bayaq Heydər Əliyevin bu sahəyə ayırdığı diqqət və qayğıya toxunduq. Son illər həm Bakıda, həm müxtəlif rayonlarımızda məhz Ulu Öndərin xatirəsini əbədiləşdirən abidələr ucaldılıb. Ustad sənətkarımız Ömər Eldarovun müəllifi olduğu bu monimental komplekslər dahi şəxsiyyətin Azərbaycan tarixi qarşısında misilsiz xidmətlərini sənətin dili ilə gözəl əks etdirir.
- Yəqin ki, oxucularımız üçün də maraqlı ola bilər, hər hansı bir abidə ucaldılarkən memarın rolu nədən ibarət olur?
- İstənilən heykəlin yerini, formasının, həcminin, həm də kompazisiyasını təbii ki memar hazırlayır. Hətta heykəlin materialının, rənginin, formatının seçilməsində də memarın rolu var. İlk növbədə heykəlin yerini memar gərək düzgün müəyyən etsin.
- Söhbət ki, memar əməyindən düşdu, gəlin bir az da yaradıcılığınızdan, son illər həyata keçirdiyiniz layihələrdən danışaq...
- Heykəl memarı kimi gördüyüm işlərdən danışarkən iki layihəni xüsusi qeyd edərdim. Bunlardan biri Ağstafa rayonunda, Heydər Əliyevin adını daşıyan parkda Ümummilli Liderin abidə kompleksidir. Xalq rəssamı, tanınmış heykəltəraş Natiq Əliyevin müəllifi olduğu heykəl bu kompleksə ayrıca bir əzəmət verir. Gəncə şəhərindəki “Əli və Nino” abidə kompleksinin müəllifi olmaqdan da qürur duyuram. Bu layihə yaradıcılığımda yeni bir mərhələdir.
- Bu yeni mərhələ nədən ibarətdir?
- Dövr, zaman dəyişir, inkişaf edir. Texniki-tərqqi, innovasiyalar təbii ki, memarlıqdan da yan keçə bilməz. Yeni dövrün insanlarına, tamaşaçılarına modern üslublar təqdim olunur. “Əli və Nino” abidə-kompleksi üzərində çalışarkən modern üslubdan isitfadə etdim. Məlum olduğu kimi, dünya şöhrətli romanın tarixi qəhrəmanlarına öncə Gürcüstanın Batumi şəhərində heykəl qoyulmuşdu. Müəllifi də yaxşı tanıdığım gürcü memar Tamara Kvesitadzedir. Tamara xanım heykəli hazırlayarkən metaldan istifadə edib. Mən isə “Əli və Nino” abidəsini nerj materialıından hazırladım, bu da öz effektini verdi. Bu kompleksdə ən maraqlı cəhət, yenilik burasındadır ki bu heykəllər hər saatdan bir ox ətrafında hərəkət edərir və bu zaman aşağı hissədən “ağır tüstü” buraxılır ki, bu da ilk anlamda vizual olaraq insanlara bu iki gəncin eşqinin səmalarda uçduğu anlamını verir. Onu da qeyd edim ki, bu “ağır tüstü” texnologiyası interyerdə, xüsusi ilə konsert və tamaşalarda çox istifadə olunur. Mən “Əli və Nino” abidəsində bu texnologiyadan ilk dəfə memarlıqda yararlanmaqla bir yenilik etdim. Bu abidə-kompleksi Gəncə sakinlərinin, qonaqların, əcnəbi turistlərin marağına səbəb olur. Daha bir maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, abidə məhz Əlinin Azərbaycanın müstəqilliyi uğurunda şəhid olduğu tarixi ərazidə ucaldılıb.
- “ Sarı Gəlin” abidə- kompleksi ilə bağlımətbuata verdiyiniz açıqlama maraqla qarşılanmışdı. Bu layihənin sonrakı taleyi necə oldu?
- Türkdilli ölkələrin simvoluna çevrilən məşhur “Sarı Gəlin” xalq mahnımızın şərəfinə “Sarı Gəlin” abidə-kompleksi üzərində uzun illər çalışmışam. İlk gündən də istəyim o idi ki, bu abidə Bakının mərkəzi hissəsində, turistlərin çox olduğu bir məkanda qoyulsun. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Eldar Əzizova layihəni təqdim etmişəm. Hörmətli Eldar müəllimlə bu barədə müzakirə aparmışıq, sağ olsun ki, memar kimi düşüncələrimi, təkliflərimi qəbul edir. İnanıram ki, bu abidə üçün uyğun məkan tapılacaq və “Sarı Gəlin” paytaxtımızın yeni simvollarından birinə çevriləcək inşallah.
Bu gün dünyanın diqqəti Azərbaycandadır. Biz memarların da qarşısında mühüm vəzifələr durur. Yeni texnologiyalardan, modern üslublardan istifadə etməklə maraqlı layihələr həyata keçirə bilərik. Bayaq qeyd etdiyim kimi, bizim hazırladığımız heykəllər, abidə kopmleksləri Azərbaycan həqiqətləri barədə mötəbər qonaqlara, turistlərə ətraflı bilgi verə bilər. Məsələn, mən xeyli müddətdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizdə, şəhər və qəsəbələrində “Qələbə parkları” layihəsi üzərində işləyirəm. Bu layihə ilə bağlı geniş formatlı bir sərgi açmağı da düşünürəm. İstəyirəm ki, həm xalqımız, həm də də dünya ictimaiyyəti görsün ki, biz artıq öz ərazilərimizi işğaldan azad edən kimi orada yeni memarlıq inciləri ucaltmaq əzmindəyik, buna imkanlarımız da var. Ən əsası da bu layihə işğalçılara bir çağırış olacaq ki, onsuz da biz öz torpaqlarımızı azad edəcəyik. Hətta layihələrimizi dünya ictimaiyyətinə təqdim edirik.
Yeni layihəmdə sovet dövründən qalma memarlıq ənənəsindən demək olar ki qəti imtina etmişəm. “Qələbə parkları”nda ağlayan ana, güllələnən əsgər və .s fiqurlar olmayacaq. Güclü, sülhsevər Azərbaycan xalqının əzəmətini, işğalçıya qarşı mübarizəsini əks etdirən abidələr olacaq. Düşünürəm ki, əvvəlki parkları məzarlıq müstəvisindən çıxarmağın zamanıdır.
Hazırda üzərində çalışdığım digər bir layihəm isə sırf turizmin inkişafına hesablanıb. Tarixdən də məlumdur ki, dünya şöhrətli fransız yazıçısı Aleksandr Düma (ata) Qafqaza səfəri zamanı Şamaxıya da gəlib, yerli şairlərlə görüşüb. Məhz həmin görüşü əks etdirən heykəl-kompozisiyanı Şamaxı şəhərinin girişində, yaşıllıqlar qoynunda qoyulmasını təklif etmişəm. Belə bir heykəlin olması Avropadan ölkəmizə gələn turistlərin Şamaxıya maraq göstərməsinə səbəb ola bilər. Şadam ki, Şamaxı rayon İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Tahir Məmmədov bu layihəmlə maraqlandı və bu məsələyə xüsusi diqqətlə yanaşdı. İstəklərimizin yaxın zamanlarda reallaşacağına inanıram.
Sovet dövrünün ən baxımlı ekran işlərindən biri sayılan “Brilyant əl” filminin bəzi epizodları məlum olduğu kimi, 1968-ci ildə İçərişəhərdə lentə alınıb. O dövrdə çəkilən fotoşəkillərdən də məlum olur ki, sovet kinosunun ulduzu Nikulin içərişəhərlilərlə nərd də oynayıb. Ruisyadan, digər MDB ölkələrindən paytaxtımıza gələn turistlər həmişə bu məsələ ilə maraqlanırlar. Filmdəki əsas obrazları canlandıran Nikulin və Mironovun İçərişəhərdəki həmin ərazidə 170-180 sm. ölçülü heykəllərinin qoyulması da maraqlı olardı. Belə layihələrlə turistlərin marağını cəlb edə bilərik.
- Son illər paytaxtımızda Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Rəşid Behbudov, Niyazi, Bülbül kimi dünya şöhrətli incəsənət xadimlərinə heykəllər ucaldılıb. Bu günlərdə dövlət başçısının və Birinci vitse-prezident Mehriaban xanım Əliyevanın bir qrup mədəniyyət xadimi ilə görüşü zamanı böyük yazıçımız Cəlil Məmmədquluzadəyə, xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevə, tanınmış memarlar Mikayıl Hüseynovla Sadıq Dadaşova da abidə ucaldılması ilə bağlı təkliflər səsləndirildi. Bu təkliflərlə necə baxırsınız?
- Əvvala, onu deyim ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanın tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşündə bir daha gördük ki, bu sahə ölkə rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Həmin görüşdə Mədəniyyət Nazirliyinə göstəriş də verildi. Bu cür addımlar təkcə dahi şəxsiyyətlərimizin adının əbədiləşməsinə deyil, həm də memarlıq və şəhərsalmanın inkişafına yönəlib.
Bildiyim qədəri ilə Mədəniyyət Nazirliyi müsabiqə elan edəcək. Müsabiqənin şərtləri ilə tanış olandan sonra yəqin ki, mən də öz layihələrimi təqdim edəcəyəm. Yeri gəlmişkən bir məsələni qeyd edim ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Mədəniyyət Nazirliyi yeni qoyulacaq abidələrin yerini seçərkən diqqətli olmalıdırlar. Heykəl əzəmətli, cazibədar ola bilər, lakin yerləşdiyi məkan doğru-düzgün seçilməsə həmin əzəmət və cazibədarlıq itib-batar.
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
29-06-2025, 12:56
Rusiyanın Azərbaycanda keçiriləcək mədəniyyət tədbirləri ləğv edilib
28-06-2025, 09:57
İki məşhur aktyor 24 ildən sonra yenidən görüşüb
25-06-2025, 14:55
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
25-06-2025, 10:34
Xalq artistləri Şuşada - Fotolar
24-06-2025, 19:40
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
24-06-2025, 12:28
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Xızıda “Gənc arıçı” layihəsinin iştirakçısı ilə görüşüb
23-06-2025, 15:49
Erməni müğənnini “Qal, sənə qurban” mahnısını mənimsəmək istəyib
21-06-2025, 09:14
Muğam müsabiqəsinin qalibləri məlum olub - Siyahı
20-06-2025, 14:17
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Mətanət Vahid olub - Fotolar
19-06-2025, 14:16
İyunun şeirli “Ulduz”u işıq üzü görüb - Foto
19-06-2025, 09:51
Yeni parkda gənc rəssamların sərgisi keçirilib - Fotolar
19-06-2025, 07:28
Məşhur aktyor Papa XIV Leo ilə görüşüb
18-06-2025, 17:35
Kino şirkətinin direktoru 3 milyon dollar maaş alacaq
18-06-2025, 09:41
Bakıda rəssam emalatxanasında ölü tapılıb
18-06-2025, 09:11
"Muğam aləmi” VII Beynəlxalq Musiqi Festivalının açılışı olub
17-06-2025, 10:32
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
13-06-2025, 16:50
“Ulduz”lu görüşlər”in növbəti qonağı Nizami Cəfərov olub - Fotolar
11-06-2025, 16:55
"Əməkdar artist" fəxri adı almaq istəyən musiqiçinin pulunu "atıblar"
11-06-2025, 10:50
Rəşid Behbudovun xatirə otağının açılışı olub - Fotolar
10-06-2025, 14:35
Lukaşenko “Belarusfilm”i kəskin tənqid edib
7-06-2025, 09:56
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
4-06-2025, 20:41
Aqil Abbas "Ulduz"lu görüşlər"in qonağı olub - Fotolar
4-06-2025, 16:36
Muzey Mərkəzinə direktor təyin olunub - Foto
3-06-2025, 12:57
Xurşudbanu Natəvanın şərəfinə mükafat təsis olunub
2-06-2025, 13:27
Baş redaktor Qulu Ağsəslə görüş keçirilib - Fotolar
31-05-2025, 17:10
Füzuli Hüseynov: "Mən belə aktyor tanımıram"
30-05-2025, 19:22
Aktyoru Bədii Şura üzvlüyündən azad edib, töhmət veriblər
30-05-2025, 11:00
Hollivudun ulduz aktyoru ilk filmini çəkib - Foto
29-05-2025, 17:54
Zorlama səhnəsinə görə aktyoru məhkəməyə veriblər
29-05-2025, 17:36
Prezident kinematoqrafiya sahəsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb
29-05-2025, 16:09
Xalq artisti əməkdar artistdən polisə şikayət edib
27-05-2025, 16:59
Xalq artistlərinə qarşı qarayaxma kampaniyası aparırlar
27-05-2025, 08:19
Hollivud ulduzuna təyyarədaşıyan gəmi ayırıblar - Fotolar
26-05-2025, 11:11
“Xarıbülbül” Beynəlxalq Musiqi Festivalı başa çatıb
26-05-2025, 08:52
SSRİ estradasının əfsanəsi “kölgəyə çəkilib”
24-05-2025, 20:26
Şuşada musiqi festivalının açılışı olub
23-05-2025, 17:34
Regional idarəyə direktor təyin olunub
23-05-2025, 16:30
Tanınmış aktyorlar həbs olunub
23-05-2025, 09:06
Aktyor beynəlxalq festivalda sürprizlə qarşılaşıb - Foto
22-05-2025, 15:17
“Ulduz”un may sayı çapdan çıxıb - Foto
22-05-2025, 00:11
Aktrisa Mehriban Ələkbərzadənin ünvanına yeni ittihamlar səsləndirib
20-05-2025, 16:34
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
19-05-2025, 12:31
Görkəmli sənətkarın oğlu: "Anamdan mənə bircə evi yadigar qalıb"
19-05-2025, 10:25
Rasim Balayev: "Onun qaranlıq taleyi dərhal araşdırılmalıdır”
17-05-2025, 09:18
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
15-05-2025, 16:59
Mükafat alan məşhur aktyor prezidentə etiraz edir
15-05-2025, 14:05
Arif Babayevə Heydər Əliyev Mükafatı təqdim olunub - Foto
15-05-2025, 13:50
Mehriban Xanlarova Mehriban Ələkbərzadəyə vaxt verib: "Üzr istə!”
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
