19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
18:57 / 14-06-2025
İlham Əliyev krala məktub göndərib
18:19 / 14-06-2025
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
18:07 / 14-06-2025
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
17:50 / 14-06-2025
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
16:01 / 14-06-2025
Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla telefonda danışıb
15:09 / 14-06-2025
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda müzakirə aparıblar
14:29 / 14-06-2025
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
13:32 / 14-06-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Avropa İttifaqı və Çin arasında vacib birləşdirici tərəfdir"
12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
11:49 / 14-06-2025
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
22:31 / 13-06-2025
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
21:20 / 13-06-2025
Şəmkirdə iki nəfər kanalda batıb
19:03 / 13-06-2025
Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
18:29 / 13-06-2025
“Space” TV-yə xəbərdarlıq ediblər
18:23 / 13-06-2025
ABŞ İranı vurmaq üçün “yaşıl işıq” yandırıb
18:05 / 13-06-2025
Təl-Əvivdə kritik görüş başlayır
18:03 / 13-06-2025
Vilayət Eyvazov Gürcüstan DİN başçısı ilə görüşüb
17:58 / 13-06-2025
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
17:22 / 13-06-2025
Tramp: İrana 60 gün vaxt vermişdim, bu gün 61-ci gündür
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
17:03 / 13-06-2025
Qriqoryan: Paşinyan-Ərdoğan görüşünü inkar etmirəm
16:54 / 13-06-2025
Son 24 saatda Təbriz üçüncü dəfə hücuma məruz qalıb
13:07 / 10-06-2025

22:32 / 09-06-2025

16:32 / 10-06-2025

21:10 / 09-06-2025

13:40 / 11-06-2025

18:45 / 10-06-2025

11:18 / 10-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

21:06 / 11-06-2025

Cavad Zərif İran rəhbərinə meydan oxuyur?
Tarix: 08-06-2023 11:24 | Bölmə: Slayd

İranın keçmiş xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif Tehranın siyasi mətbəxi ilə bağlı silsilə açıqlamalar verməklə ictimai fəallığını nəzərəçarpacaq dərəcədə artırıb. İslahatçılar düşərgəsinə mənsub olan təqaüdçü diplomat bildirib ki, Tehranın son illərdə üzləşdiyi bir çox problemə görə hakim elitanın məsuliyyəti var.
Zərifin çıxışı keçmiş rəhbəri, eks-prezident Həsən Ruhaninin siyasətə qayıdışı ilə bağlı şayiələrlə səsləşir. Ekspertlər etiraf edirlər ki, daxili böhran və xarici təzyiqlər hakimiyyətin şərti liberalların səslərinə ehtiyacını artırır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Zərifin son çıxışlarından birinin platforması səsli sosial şəbəkə “Clubhouse” idi. Təxminən 40 min dinləyicinin qatıldığı təxminən beş saatlıq söhbətdə keçmiş nazir Tehranın bir çox idarəçilik və diplomatik yanaşmalarını şübhə altına alıb.
O bildirib ki, İran rəhbərliyi ABŞ-ın “iqtisadi və hərbi gücünə qarşı çıxmaq” iqtidarında olmadığından xəbərdar olmalıdır.
Zərif İslam Respublikası üçün yeganə təsirli müqavimət taktikasını, “nüvə sazişi” üzrə danışıqlarda kifayət qədər zəif davranan Avropa ölkələrinə siyasi təzyiq adlandırıb, çünki onlar Amerikanın iqtisadi təzyiqinə məruz qalıblar.
Zərif vurğulayıb ki, Tehrana beynəlxalq sanksiyalardan çıxmağa və regional təhlükəsizlik tənliyini yenidən formalaşdırmağa imkan verən orijinal Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından (JCPOA) daha yaxşı bir razılaşma şansı yoxdur. 2021-ci ildən bəri onu bərpa etmək səyləri Cozef Bayden administrasiyası tərəfindən fəal şəkildə həyata keçirilir.
“Əgər 2015-ci il müqaviləsi torpağa tapşırılsa, başqa heç bir razılaşma Qərbin tələblərini təmin edə bilməz, - deyə sabiq nazir bildirib. - Biri mənim haqqımda deyib: “Zərif hətta eskimosa da buz sata bilər”. Düşünürəm ki, bir eskimosa iki dəfə buz satmaq olmaz”.
O, etiraf edib ki, Yaxın Şərq oyunçuları hətta razılaşmanın yoxluğundan razı qalacaqlar. “Səudiyyə Ərəbistanında JCPOA-nın qüvvəyə mindiyi gün matəm günü idi, - Zərif deyib. – Mən Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrin bərpasını ürəkdən alqışlayıram, lakin biz açıq gözlə irəliləməliyik”.
Keçmiş nazir hesab edir ki, İranın ali lideri Əli Xamneyi olmasaydı, JCPOA ciddi maliyyə sığortasına malik ola bilərdi. O xatırladıb ki, Dövlət Departamentinin təşəbbüslərindən biri ABŞ şirkətlərinin xarici filiallarına İrana sərmayə qoymağa icazə vermək olub. "Bu, ABŞ-a JCPOA-nın iqtisadi faydalarını təmin edəcək. Lakin İran 85 milyard dollarlıq təklifdən yalnız 13 milyard dollarlıq investisiya təkliflərini qəbul edib”.
Sabiq nazirin sözlərinə görə, Xamneyi ABŞ sərmayəsinə qarşı deyildi, lakin əsas mallar üçün ABŞ investorlarından asılılıqdan iyrənirdi. Zərif vurğulayıb ki, əgər bu mövqe olmasaydı, Donald Tramp JCPOA-dan çıxarkən 85 milyard dollarlıq maneə ilə üzləşəcəkdi.
Təqaüdçü diplomat deyib ki, “nüvə danışıqları” zamanı İranın ali lideri Əli Xamneyi danışıqlar masası arxasında baş verən hər şeydən xəbərdar olub: ona bütün görüşlərin və mübahisələrin stenoqramı verilib. “Bəzən şərh verirdi, bəzən də şərh etmirdi”, - deyə keçmiş nazir xatırladıb və rəhbərin bütün fikirlərlə razılaşmadığını bildirib. Lakin İranın aşağı rütbəli məmurlarının təşəbbüsü ilə bəzi şeylərin də qarşısı alınıb.
Zərif deyib ki, ABŞ JCPOA-dan çıxdıqdan sonra senatorlardan biri ona Trampdan Ağ evə dəvət göndərib. Keçmiş diplomat xatırlayır: “Mən bu mesajı Tehrana göndərmişəm. Lakin o, hakimiyyətin ən yüksək eşelonlarına çatmadı və daha aşağı səviyyələrdə rədd edildi”.
Cavad Zərif ötən həftə müxtəlif sosial platformalardan istifadə edərək açıqlamalarını paylaşmağa başlayıb. Bu, bir tərəfdən keçmiş xarici işlər nazirini ənənəvi olaraq qərbyönlü və həddən artıq yumşaq hesab edən mühafizəkar düşərgənin tənqid dalğasına səbəb oldu, digər tərəfdən isə tənqid axınının fenomen olub-olmaması suallarını doğurdu.
O, 2024-cü ilə planlaşdırılan parlament seçkiləri ilə əlaqədar olaraq, Xamneyinin "siyasi sistemi yenidən balanslaşdırmaq üçün güclü daxili stimullara sahib olduğunu" təklif edir. Onun fikrincə, bu, islahatçı fraksiyaya mənsub şəxslərin qanunverici orqana namizədliyinə icazə veriləcəyi ilə bağlı şayiələri gücləndirir.
Müşahidəçilər Zərif ətrafında mövcud vəziyyətin mühüm fonunda Amerika vətəndaşlığı olan məhbusların azad edilməsi və Cənubi Koreyanın İslam Respublikasının 7 milyard dollar məbləğində aktivlərinin dondurulması ilə bağlı Vaşinqton və Tehran arasında dolayısı ilə aparılan məxfi danışıqlara dair hesabatları nəzərdən keçirirlər.
Rusiya Xarici Əlaqələr Şurasının eksperti Nikita Smaqin NG-yə deyib:
"Aydındır ki, İran daxili siyasi böhran vəziyyətindədir. İran elitasının əksəriyyəti bunu başa düşür. Vəziyyət ötən il etirazların başlaması ilə bağlıdır ki, onlar intensivliyi səngitsə də, ümumilikdə dayanmayıb. Eyni zamanda, İran xarici siyasət arenasında ciddi problemlərlə üzləşir. Bunların necə həll olunacağı bəlli deyil”.
Bununla belə, təsisat üçün əsas narahatlıq mənbəyi iqtisadi göstəricilərdir, - NG-nin həmsöhbəti vurğulayır. Onun sözlərinə görə, elitanın əhəmiyyətli hissəsinin fikrincə, bunu ancaq xaricdən investisiya axını ilə həll etmək olar.
“Bunun fonunda islahatçı siyasətçilər önə çıxır, - deyə Smaqin qeyd edib. – Xatırlayırıq ki, keçmiş prezident Ruhani son vaxtlar aktivlik nümayiş etdirməyə başlayıb. İndi də Zərif fəallıq edir. Bundan əvvəl isə etirazlar zamanı islahatçı düşərgənin nümayəndələri ilə görüşlər keçirildiyi, onların cəmiyyətlə danışması, dialoq imkanı tapması ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Ümumiyyətlə, hər şey elə görünür ki, mühafizəkar elita böhranı həll etmək üçün heç olmasa əvvəllər istifadə olunan üsullarla – başqa düşərgə cəlb etməklə potensial variant tapmağa çalışır”.
Təhlilçi hesab edir ki, bunu daxili siyasi vəziyyət diktə edir, baxmayaraq ki, bu, xarici siyasət problemləri ilə yanaşı gedir.
Bununla belə, NG-nin həmsöhbəti şübhə edir ki, qərarların hazırlanmasına “son zamanlar ölkə hökumətindən kənarlaşdırılan sistemdən şərti liberalları” cəlb etmək cəhdi ciddi nəticə verə bilər.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-06-2023 11:24 | Bölmə: Slayd

İranın keçmiş xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif Tehranın siyasi mətbəxi ilə bağlı silsilə açıqlamalar verməklə ictimai fəallığını nəzərəçarpacaq dərəcədə artırıb. İslahatçılar düşərgəsinə mənsub olan təqaüdçü diplomat bildirib ki, Tehranın son illərdə üzləşdiyi bir çox problemə görə hakim elitanın məsuliyyəti var.
Zərifin çıxışı keçmiş rəhbəri, eks-prezident Həsən Ruhaninin siyasətə qayıdışı ilə bağlı şayiələrlə səsləşir. Ekspertlər etiraf edirlər ki, daxili böhran və xarici təzyiqlər hakimiyyətin şərti liberalların səslərinə ehtiyacını artırır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Zərifin son çıxışlarından birinin platforması səsli sosial şəbəkə “Clubhouse” idi. Təxminən 40 min dinləyicinin qatıldığı təxminən beş saatlıq söhbətdə keçmiş nazir Tehranın bir çox idarəçilik və diplomatik yanaşmalarını şübhə altına alıb.
O bildirib ki, İran rəhbərliyi ABŞ-ın “iqtisadi və hərbi gücünə qarşı çıxmaq” iqtidarında olmadığından xəbərdar olmalıdır.
Zərif İslam Respublikası üçün yeganə təsirli müqavimət taktikasını, “nüvə sazişi” üzrə danışıqlarda kifayət qədər zəif davranan Avropa ölkələrinə siyasi təzyiq adlandırıb, çünki onlar Amerikanın iqtisadi təzyiqinə məruz qalıblar.
Zərif vurğulayıb ki, Tehrana beynəlxalq sanksiyalardan çıxmağa və regional təhlükəsizlik tənliyini yenidən formalaşdırmağa imkan verən orijinal Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından (JCPOA) daha yaxşı bir razılaşma şansı yoxdur. 2021-ci ildən bəri onu bərpa etmək səyləri Cozef Bayden administrasiyası tərəfindən fəal şəkildə həyata keçirilir.
“Əgər 2015-ci il müqaviləsi torpağa tapşırılsa, başqa heç bir razılaşma Qərbin tələblərini təmin edə bilməz, - deyə sabiq nazir bildirib. - Biri mənim haqqımda deyib: “Zərif hətta eskimosa da buz sata bilər”. Düşünürəm ki, bir eskimosa iki dəfə buz satmaq olmaz”.
O, etiraf edib ki, Yaxın Şərq oyunçuları hətta razılaşmanın yoxluğundan razı qalacaqlar. “Səudiyyə Ərəbistanında JCPOA-nın qüvvəyə mindiyi gün matəm günü idi, - Zərif deyib. – Mən Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrin bərpasını ürəkdən alqışlayıram, lakin biz açıq gözlə irəliləməliyik”.
Keçmiş nazir hesab edir ki, İranın ali lideri Əli Xamneyi olmasaydı, JCPOA ciddi maliyyə sığortasına malik ola bilərdi. O xatırladıb ki, Dövlət Departamentinin təşəbbüslərindən biri ABŞ şirkətlərinin xarici filiallarına İrana sərmayə qoymağa icazə vermək olub. "Bu, ABŞ-a JCPOA-nın iqtisadi faydalarını təmin edəcək. Lakin İran 85 milyard dollarlıq təklifdən yalnız 13 milyard dollarlıq investisiya təkliflərini qəbul edib”.
Sabiq nazirin sözlərinə görə, Xamneyi ABŞ sərmayəsinə qarşı deyildi, lakin əsas mallar üçün ABŞ investorlarından asılılıqdan iyrənirdi. Zərif vurğulayıb ki, əgər bu mövqe olmasaydı, Donald Tramp JCPOA-dan çıxarkən 85 milyard dollarlıq maneə ilə üzləşəcəkdi.
Təqaüdçü diplomat deyib ki, “nüvə danışıqları” zamanı İranın ali lideri Əli Xamneyi danışıqlar masası arxasında baş verən hər şeydən xəbərdar olub: ona bütün görüşlərin və mübahisələrin stenoqramı verilib. “Bəzən şərh verirdi, bəzən də şərh etmirdi”, - deyə keçmiş nazir xatırladıb və rəhbərin bütün fikirlərlə razılaşmadığını bildirib. Lakin İranın aşağı rütbəli məmurlarının təşəbbüsü ilə bəzi şeylərin də qarşısı alınıb.
Zərif deyib ki, ABŞ JCPOA-dan çıxdıqdan sonra senatorlardan biri ona Trampdan Ağ evə dəvət göndərib. Keçmiş diplomat xatırlayır: “Mən bu mesajı Tehrana göndərmişəm. Lakin o, hakimiyyətin ən yüksək eşelonlarına çatmadı və daha aşağı səviyyələrdə rədd edildi”.
Cavad Zərif ötən həftə müxtəlif sosial platformalardan istifadə edərək açıqlamalarını paylaşmağa başlayıb. Bu, bir tərəfdən keçmiş xarici işlər nazirini ənənəvi olaraq qərbyönlü və həddən artıq yumşaq hesab edən mühafizəkar düşərgənin tənqid dalğasına səbəb oldu, digər tərəfdən isə tənqid axınının fenomen olub-olmaması suallarını doğurdu.
O, 2024-cü ilə planlaşdırılan parlament seçkiləri ilə əlaqədar olaraq, Xamneyinin "siyasi sistemi yenidən balanslaşdırmaq üçün güclü daxili stimullara sahib olduğunu" təklif edir. Onun fikrincə, bu, islahatçı fraksiyaya mənsub şəxslərin qanunverici orqana namizədliyinə icazə veriləcəyi ilə bağlı şayiələri gücləndirir.
Müşahidəçilər Zərif ətrafında mövcud vəziyyətin mühüm fonunda Amerika vətəndaşlığı olan məhbusların azad edilməsi və Cənubi Koreyanın İslam Respublikasının 7 milyard dollar məbləğində aktivlərinin dondurulması ilə bağlı Vaşinqton və Tehran arasında dolayısı ilə aparılan məxfi danışıqlara dair hesabatları nəzərdən keçirirlər.
Rusiya Xarici Əlaqələr Şurasının eksperti Nikita Smaqin NG-yə deyib:
"Aydındır ki, İran daxili siyasi böhran vəziyyətindədir. İran elitasının əksəriyyəti bunu başa düşür. Vəziyyət ötən il etirazların başlaması ilə bağlıdır ki, onlar intensivliyi səngitsə də, ümumilikdə dayanmayıb. Eyni zamanda, İran xarici siyasət arenasında ciddi problemlərlə üzləşir. Bunların necə həll olunacağı bəlli deyil”.
Bununla belə, təsisat üçün əsas narahatlıq mənbəyi iqtisadi göstəricilərdir, - NG-nin həmsöhbəti vurğulayır. Onun sözlərinə görə, elitanın əhəmiyyətli hissəsinin fikrincə, bunu ancaq xaricdən investisiya axını ilə həll etmək olar.
“Bunun fonunda islahatçı siyasətçilər önə çıxır, - deyə Smaqin qeyd edib. – Xatırlayırıq ki, keçmiş prezident Ruhani son vaxtlar aktivlik nümayiş etdirməyə başlayıb. İndi də Zərif fəallıq edir. Bundan əvvəl isə etirazlar zamanı islahatçı düşərgənin nümayəndələri ilə görüşlər keçirildiyi, onların cəmiyyətlə danışması, dialoq imkanı tapması ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Ümumiyyətlə, hər şey elə görünür ki, mühafizəkar elita böhranı həll etmək üçün heç olmasa əvvəllər istifadə olunan üsullarla – başqa düşərgə cəlb etməklə potensial variant tapmağa çalışır”.
Təhlilçi hesab edir ki, bunu daxili siyasi vəziyyət diktə edir, baxmayaraq ki, bu, xarici siyasət problemləri ilə yanaşı gedir.
Bununla belə, NG-nin həmsöhbəti şübhə edir ki, qərarların hazırlanmasına “son zamanlar ölkə hökumətindən kənarlaşdırılan sistemdən şərti liberalları” cəlb etmək cəhdi ciddi nəticə verə bilər.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:29
İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı
Bu gün, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
Dünən, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
Dünən, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
Dünən, 17:06
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
Dünən, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
Dünən, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
Dünən, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
Dünən, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto