20:27 / 16-06-2025
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
18:00 / 16-06-2025
Cüdoçumuz dünya çempionatının yarımfinalına yüksəlib
17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
13:01 / 16-06-2025
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
12:20 / 16-06-2025
İran hipersəs raketlərindən istifadə edir
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
11:14 / 16-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
10:48 / 16-06-2025
Zelenski-Tramp görüşü Kanadada olacaq
10:38 / 16-06-2025
İran İsrailə məxsus təyyarəni vurub
10:34 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn sədr səlahiyyətini müavininə həvalə edib - Foto
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
07:37 / 12-06-2025
Sabiq prezident sui-qəsddə şübhəli bilinir
Cənubi Qafqazda kilsələrin mübarizəsi: Qorbaçov İrəvana niyə göndərilib?
Tarix: 06-03-2024 13:34 | Bölmə: Slayd
Ermənistanda kilsə ilə dövlət arasında qarşıdurma güclənir. Fevralın 20-24-də Eçmiədzində bütün ermənilərin patriarx-katolikosu II Qareginin sədrliyi ilə Erməni Apostol Kilsəsinin (EAK) Ali Ruhani Şurasının geniş tərkibdə iclası keçirilib. Nəticədə, xüsusilə də dövlətin Əsas Qanununun yenilənməsi təklifini tənqid edən, bu təşəbbüsün “son dərəcə şübhəli olduğunu, xüsusən də geniş ictimai dairələrdə bunun kənar məcburiyyətin nəticəsi kimi qəbul edildiyi”nə aid sənəd qəbul edilib.
“Ermənistan Respublikasının Konstitusiyasının milli-mənəvi həyat rəmzlərinə, xalqımızın keçmişinin tarixi yaddaşına, milli istək və arzularımıza əsaslandığını vurğulayan Şura üzvləri bunları aşağılama və s. hesab edib”, - deyə mətndə qeyd olunur.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, EAK-ın bəyanatı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana hücumdur:
Yanvarın ortalarında Nikol Paşinyan ölkənin “yeni geosiyasi şəraitdə Ermənistanı daha rəqabətqabiliyyətli və həyat qabiliyyətli edəcək” yeni Konstitusiyaya ehtiyacı olduğunu bəyan edib.
Eyni zamanda, kilsənin tərəfində olan müxalifət bildirib ki, 1990-cı il Müstəqillik Bəyannaməsində olan “Ermənistanın və Dağlıq Qarabağın yenidən birləşdirilməsi”nə işarənin, Qarabağ ermənilərinin öz-özlərinə qətiyyəti, eləcə də beynəlxalq tanınması üçün dəstək, Osmanlı İmperatorluğunda “erməni soyqırımı” Ana Qanundan çıxarılacaq.
Paşinyan buna cavab olaraq hazırkı Bəyannamənin saxlanmasının Azərbaycanla yeni müharibəyə gətirib çıxara biləcəyinə işarə edib.
EAK Paşinyanın istefasını tələb etməkdə davam edir və bu çağırışı “müəyyən müddətsiz” adlandırır. İlk dəfə o, bir neçə il əvvəl eşidilib.
II Qareginlə Paşinyan arasında münasibətlər siyasətçi 2018-ci ildə baş nazir postuna gələndən uğursuz olub. Lakin açıq qarşıdurma 2020-ci ildə Ermənistanla Azərbaycan arasında 44 günlük müharibədən sonra başlayıb. Qarabağda hərbi əməliyyatların dayandırılması ilə bağlı üçtərəfli saziş (Rusiyanın iştirakı ilə) imzalanıb. Azərbaycan Kəlbəcər, Ağdam və Laçın rayonlarına nəzarəti bərpa edib. Ermənistanda Paşinyanın istefası tələbi ilə etirazlar başlayıb. Müstəqil respublika tarixində ilk dəfə olaraq Erməni Apostol Kilsəsinin rəhbərliyinin mənəvi və inzibati iqamətgahı olan Eçmiədzin də bu çağırışlara qoşulub. “Daxili siyasi gərginliyin kəskinləşməsi və baş nazirin şəxsiyyətinə etimadın aşağı səviyyəsi ilə əlaqədar olaraq, biz onu ictimai həyatda təlatümlərin, mümkün toqquşmaların və faciəli nəticələrin qarşısını almaq üçün istefaya getməyə çağırdıq”, - deyə katolikosun mesajında deyilir.
2023-cü ilin mayında ölkə hakimiyyəti erməni kilsəsinin tarixini dövlət məktəblərinin kurikulumundan ayrıca fənn kimi çıxarıb. Həmin ilin yayında Paşinyan Ermənistanın gerbini tənqid edib və bu da EAK-ın narazılığına səbəb olub. Xüsusilə, baş nazir Bibliya əfsanəsinə görə, Nuhun gəmisinin daşqından sonra dayandığı Ağrı dağının təsvirindən imtina etməyə çağırıb.
Ararat 1920-ci illərdən Türkiyədə yerləşir. Paşinyan sentyabrda “Ermənistanın hazırkı hakimiyyəti Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyır”,- dedikdən sonra II Qaregin bir daha baş naziri könüllü olaraq vəzifəsini tərk etməyə çağırıb.
EAK heç vaxt “Artsax yeparxiyası”nı ləğv etməyib. “Artsax” Qarabağın dağlıq hissəsinin ermənicə adıdır. Bu adın özü də Bakı üçün qıcıqlandırıcı amil kimi çıxış edir.
EAK-ın rəsmi saytında davamlı olaraq materiallar dərc olunur, onların ümumi mənası belədir: “Vətən – Tanrının verdiyi Ermənistandır, onun bölünməz hissəsi – parlaq “Artsax”dır”.
Ermənistan-Azərbaycan ziddiyyətləri, xüsusən də regionda baş verən son dəyişikliklər Moskva Patriarxlığını kifayət qədər narahat vəziyyətə salıb. Bir tərəfdən, Rus Pravoslav Kilsəsi (RPK), nəzəri olaraq, erməni xristianlarla empatiya qurmalıdır.
Həmrəyliyin xüsusilə aydın təzahürləri kilsə hakimiyyətləri arasında deyil, adi dindarlar və fəallar arasında qeyd olunur. Digər tərəfdən, Cənubi Qafqazda Azərbaycan kimi nüfuzlu bir ölkənin rəhbərliyi ilə əlaqələr kilsə iyerarxiyası üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir.
Bakıda Rus Pravoslav Kilsəsinin öz yeparxiyası var. O, 1998-ci ildə yaradılıb və 2021-ci ilə qədər ona arxiyepiskop Aleksandr (İşşein) rəhbərlik edib. 2020-ci ilin noyabrında İşşein prezident İlham Əliyevi “Azərbaycan ordusunun işğal olunmuş torpaqların azad edilməsində və Qarabağın qəlbi qədim Şuşanın işğaldan azad edilməsində əldə etdiyi qələbə münasibətilə” təbrik edib. Məhz bundan sonra Moskva Patriarxlığı ilə EAK arasında anlaşılmazlıq yaranıb.
Eyni zamanda, Rus Pravoslav Kilsəsi 30 ildən artıqdır ki, Ermənistan və Azərbaycanın ruhani liderləri arasında Qarabağ problemi ilə bağlı danışıqlarda vasitəçi kimi çıxış edir, Patriarx Kirill, II Qaregin və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Allahşükür Paşazadə arasında Moskva, İrəvan və Bakıda üçtərəfli görüşlər keçirir. İşşenin təmsil olunduğu Moskva Patriarxlığı Qarabağ uğrunda mübarizədə Azərbaycan tərəfini dəstəklədikdən sonra erməni kilsəsi ilə münasibətlər bir qədər soyuyub.
2021-ci ilin oktyabrında Rus Pravoslav Kilsəsinin İrəvan-Erməni Yeparxiyası yaradılıb. Bu da suallar doğurub. Ermənistanda Rus Pravoslav Kilsəsinə inananlar çox deyil. Erməni Apostol Kilsəsi 451-ci ildə Xalkedon şəhərində (İstanbulun Asiya sahillərindəki müasir Kadıköy rayonu) keçirilən IV Ekumenik Şurasını tanımayan şərq prekalsedon kilsələri ailəsinə aiddir.
Bundan başqa, Gürcü Pravoslav Kilsəsinin (GPK) nizamnaməsində deyilir ki, onun yurisdiksiyasında təkcə “Gürcüstanda yaşayan bütün pravoslav xristianlar” və “Gürcüstandan kənarda yaşayan və başqa yerli pravoslav kilsəsinin yurisdiksiyasına tabe olmayan pravoslav gürcülər” deyil, həm də ümumilikdə, “Ermənistan Respublikasında yaşayan pravoslav xristianlar” var. Bununla bağlı razılaşma hələ 1943-cü ildə əldə olunub. Yəni Rus Pravoslav Kilsəsi Ermənistan ərazisinə “daxil olmaqla” Gürcü Kilsəsinin maraqlarına toxunur, bununla da “Xalkedondan əvvəlki”, doktrinaya qayıdır, yurisdiksiyaları pozur.
Digər tərəfdən, II Qaregin Patriarx Kirilldən Ermənistanda Rus Pravoslav Kilsəsinin yeparxiyasının yaradılmasını xahiş edib. 2021-ci il oktyabrın 12-də Moskva Patriarxı ilə görüş zamanı katolikos bildirib: “Xalqımız və ölkəmiz üçün çətin günlər gəlib çatıb. İnanırıq ki, Tanrının köməyi və imanımız sayəsində, eləcə də dost ölkələrin, ilk növbədə Rusiya Federasiyasının dəstəyi ilə biz də bu sınaqdan çıxa bilərik. Bu görüş həm də Rus Pravoslav Kilsəsinin Ermənistanda təmsilçiliyi ilə bağlı məsələlərin müzakirəsi üçün fürsətdir. Bu, təəssüf ki, yubanır, lakin biz ümid edirik ki, bu, tezliklə həll olunacaq və Rus Pravoslav Kilsəsi Ermənistanda ən yüksək səviyyədə təmsil olunacaq və bu, əlaqələrimizin daha da möhkəmlənməsinə töhfə verəcək”.
Rusiyada 1990-cı illərin sonundan etibarən Erməni Apostol Kilsəsinin iki yeparxiyası fəaliyyət göstərir: Moskva və Krasnodarda. Buna baxmayaraq, ekspertlər hesab edirlər ki, Rus Pravoslav Kilsəsinin erməni yeparxiyasının yaradılmasına daha çox mənəvi deyil, siyasi motivlər, o cümlədən Paşinyan fiquru ilə bağlı motivlər diktə edilib.
Yaradılan struktura ilk olaraq o vaxtlar Afrika Ekzarxlığına rəhbərlik edən və beynəlxalq siyasi gündəmə fəal şəkildə daxil olan mitropolit Leonid (Qorbaçov) təyin edilib. Lakin Qorbaçov İrəvanda cəmi bir dəfə - 2023-cü ilin martında peyda olub. 2023-cü ilin dekabrında başqa bir menecer təyin edilib - arxiyepiskop Aksi (Lobov). Yeni hakim yepiskop Ermənistanda və artıq bu il fevralın 9-dan 15-dək fəal iştirak edib. O, İrəvana səfər edib, orada yeparxiya şurasının iclasını keçirib, Gümrüdəki rus hərbi bazasına baş çəkib, həmçinin II Qareginlə görüşüb.
Eyni zamanda, Moskva Patriarxlığının Bakıda problemi var idi. Rus Pravoslav Kilsəsinin 2023-cü ilin dekabrında keçirilən sinodunda təkcə İrəvana deyil, həm də Bakı yeparxiyasına yeni rəhbər təyin edilib. İşşeinin ölümündən sonra şöbənin uzun müddət öz yepiskopu yox idi və Pyatiqorsk arxiyepiskopu Teofilakt (Kuryanov) tərəfindən idarə edilib. İndi onu 43 yaşlı Filaret (Tixonov) üzərinə götürüb. Sinodal qərardan dərhal sonra o, arximandrit təyin edilib, lakin onun yepiskop müqəddəsliyi ilə bağlı çətinliklər yaranıb. Tixonovun yepiskop rütbəsinə yüksəldilməsinin ləngiməsi onunla əlaqədar ola bilər ki, onun təyinatı Azərbaycan ruhaniləri və dindarları tərəfindən rədd edilib. Onların fikrincə, Tixonov “Cənubi Qafqazdakı proseslərdən uzaqdır və regiona tamamilə yad adamdır”.
Pravoslav icması Bakı yeparxiya administrasiyasının katibi, Azərbaycan vətəndaşı, Qafqaz Albaniyası kilsəsinin tarixinə dair yazıları ilə yerli ictimaiyyətdə yaxşı tanınan Arximandrit Aleksinin (Nikonorovun) şöbəyə təyin edilməsini dəstəkləyib. Din xadimi iddia edir ki, azərbaycanlı udin xristianları qədim Alban katolikosluğunun varisləridir və Qarabağın bütün qədim kilsələri vaxtilə erməni deyil, Alban kilsəsinə məxsus olub. 2003-cü ildən ölkədə Alban-Udin xristian icması fəaliyyət göstərir.
Bu il fevralın 12-də “Baku” TV-yə müsahibəsində Nikonorov deyib:
“Tixonov hələ Bakı yepiskopu deyil... O, təyin olunandan sonra belə ola bilər. Bu məqam hələ baş verməyib və hesab edirəm ki, bəzi qorxularımız və şübhələrimiz qismən tezdir, çünki Patriarx Kiril müəyyən qərarlar verməkdə dərin müdrikliyə malikdir. Əgər hansısa qərara kilsə həyatına nifaq salmağa çalışan bəzi qüvvələr təsir edibsə, o zaman belə qərarlar ümumiyyətlə ləğv edilir”.
O əlavə edib: “Mənim Bakıda işləməyimdə maraqlı olmayan siyasi qüvvələr var”.
Cənubi Qafqazın xristian icmalarının vəziyyəti regionun bu günlərdə yaşadığı bütün çətinlikləri və ziddiyyətləri əks etdirir. İctimaiyyət siyasi xəbər lentindən siyasi maraqların və ambisiyaların bu incəlikləri haqqında dayanmadan çoxlu məlumat alır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-03-2024 13:34 | Bölmə: Slayd
Ermənistanda kilsə ilə dövlət arasında qarşıdurma güclənir. Fevralın 20-24-də Eçmiədzində bütün ermənilərin patriarx-katolikosu II Qareginin sədrliyi ilə Erməni Apostol Kilsəsinin (EAK) Ali Ruhani Şurasının geniş tərkibdə iclası keçirilib. Nəticədə, xüsusilə də dövlətin Əsas Qanununun yenilənməsi təklifini tənqid edən, bu təşəbbüsün “son dərəcə şübhəli olduğunu, xüsusən də geniş ictimai dairələrdə bunun kənar məcburiyyətin nəticəsi kimi qəbul edildiyi”nə aid sənəd qəbul edilib.
“Ermənistan Respublikasının Konstitusiyasının milli-mənəvi həyat rəmzlərinə, xalqımızın keçmişinin tarixi yaddaşına, milli istək və arzularımıza əsaslandığını vurğulayan Şura üzvləri bunları aşağılama və s. hesab edib”, - deyə mətndə qeyd olunur.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, EAK-ın bəyanatı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana hücumdur:
Yanvarın ortalarında Nikol Paşinyan ölkənin “yeni geosiyasi şəraitdə Ermənistanı daha rəqabətqabiliyyətli və həyat qabiliyyətli edəcək” yeni Konstitusiyaya ehtiyacı olduğunu bəyan edib.
Eyni zamanda, kilsənin tərəfində olan müxalifət bildirib ki, 1990-cı il Müstəqillik Bəyannaməsində olan “Ermənistanın və Dağlıq Qarabağın yenidən birləşdirilməsi”nə işarənin, Qarabağ ermənilərinin öz-özlərinə qətiyyəti, eləcə də beynəlxalq tanınması üçün dəstək, Osmanlı İmperatorluğunda “erməni soyqırımı” Ana Qanundan çıxarılacaq.
Paşinyan buna cavab olaraq hazırkı Bəyannamənin saxlanmasının Azərbaycanla yeni müharibəyə gətirib çıxara biləcəyinə işarə edib.
EAK Paşinyanın istefasını tələb etməkdə davam edir və bu çağırışı “müəyyən müddətsiz” adlandırır. İlk dəfə o, bir neçə il əvvəl eşidilib.
II Qareginlə Paşinyan arasında münasibətlər siyasətçi 2018-ci ildə baş nazir postuna gələndən uğursuz olub. Lakin açıq qarşıdurma 2020-ci ildə Ermənistanla Azərbaycan arasında 44 günlük müharibədən sonra başlayıb. Qarabağda hərbi əməliyyatların dayandırılması ilə bağlı üçtərəfli saziş (Rusiyanın iştirakı ilə) imzalanıb. Azərbaycan Kəlbəcər, Ağdam və Laçın rayonlarına nəzarəti bərpa edib. Ermənistanda Paşinyanın istefası tələbi ilə etirazlar başlayıb. Müstəqil respublika tarixində ilk dəfə olaraq Erməni Apostol Kilsəsinin rəhbərliyinin mənəvi və inzibati iqamətgahı olan Eçmiədzin də bu çağırışlara qoşulub. “Daxili siyasi gərginliyin kəskinləşməsi və baş nazirin şəxsiyyətinə etimadın aşağı səviyyəsi ilə əlaqədar olaraq, biz onu ictimai həyatda təlatümlərin, mümkün toqquşmaların və faciəli nəticələrin qarşısını almaq üçün istefaya getməyə çağırdıq”, - deyə katolikosun mesajında deyilir.
2023-cü ilin mayında ölkə hakimiyyəti erməni kilsəsinin tarixini dövlət məktəblərinin kurikulumundan ayrıca fənn kimi çıxarıb. Həmin ilin yayında Paşinyan Ermənistanın gerbini tənqid edib və bu da EAK-ın narazılığına səbəb olub. Xüsusilə, baş nazir Bibliya əfsanəsinə görə, Nuhun gəmisinin daşqından sonra dayandığı Ağrı dağının təsvirindən imtina etməyə çağırıb.
Ararat 1920-ci illərdən Türkiyədə yerləşir. Paşinyan sentyabrda “Ermənistanın hazırkı hakimiyyəti Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyır”,- dedikdən sonra II Qaregin bir daha baş naziri könüllü olaraq vəzifəsini tərk etməyə çağırıb.
EAK heç vaxt “Artsax yeparxiyası”nı ləğv etməyib. “Artsax” Qarabağın dağlıq hissəsinin ermənicə adıdır. Bu adın özü də Bakı üçün qıcıqlandırıcı amil kimi çıxış edir.
EAK-ın rəsmi saytında davamlı olaraq materiallar dərc olunur, onların ümumi mənası belədir: “Vətən – Tanrının verdiyi Ermənistandır, onun bölünməz hissəsi – parlaq “Artsax”dır”.
Ermənistan-Azərbaycan ziddiyyətləri, xüsusən də regionda baş verən son dəyişikliklər Moskva Patriarxlığını kifayət qədər narahat vəziyyətə salıb. Bir tərəfdən, Rus Pravoslav Kilsəsi (RPK), nəzəri olaraq, erməni xristianlarla empatiya qurmalıdır.
Həmrəyliyin xüsusilə aydın təzahürləri kilsə hakimiyyətləri arasında deyil, adi dindarlar və fəallar arasında qeyd olunur. Digər tərəfdən, Cənubi Qafqazda Azərbaycan kimi nüfuzlu bir ölkənin rəhbərliyi ilə əlaqələr kilsə iyerarxiyası üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir.
Bakıda Rus Pravoslav Kilsəsinin öz yeparxiyası var. O, 1998-ci ildə yaradılıb və 2021-ci ilə qədər ona arxiyepiskop Aleksandr (İşşein) rəhbərlik edib. 2020-ci ilin noyabrında İşşein prezident İlham Əliyevi “Azərbaycan ordusunun işğal olunmuş torpaqların azad edilməsində və Qarabağın qəlbi qədim Şuşanın işğaldan azad edilməsində əldə etdiyi qələbə münasibətilə” təbrik edib. Məhz bundan sonra Moskva Patriarxlığı ilə EAK arasında anlaşılmazlıq yaranıb.
Eyni zamanda, Rus Pravoslav Kilsəsi 30 ildən artıqdır ki, Ermənistan və Azərbaycanın ruhani liderləri arasında Qarabağ problemi ilə bağlı danışıqlarda vasitəçi kimi çıxış edir, Patriarx Kirill, II Qaregin və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Allahşükür Paşazadə arasında Moskva, İrəvan və Bakıda üçtərəfli görüşlər keçirir. İşşenin təmsil olunduğu Moskva Patriarxlığı Qarabağ uğrunda mübarizədə Azərbaycan tərəfini dəstəklədikdən sonra erməni kilsəsi ilə münasibətlər bir qədər soyuyub.
2021-ci ilin oktyabrında Rus Pravoslav Kilsəsinin İrəvan-Erməni Yeparxiyası yaradılıb. Bu da suallar doğurub. Ermənistanda Rus Pravoslav Kilsəsinə inananlar çox deyil. Erməni Apostol Kilsəsi 451-ci ildə Xalkedon şəhərində (İstanbulun Asiya sahillərindəki müasir Kadıköy rayonu) keçirilən IV Ekumenik Şurasını tanımayan şərq prekalsedon kilsələri ailəsinə aiddir.
Bundan başqa, Gürcü Pravoslav Kilsəsinin (GPK) nizamnaməsində deyilir ki, onun yurisdiksiyasında təkcə “Gürcüstanda yaşayan bütün pravoslav xristianlar” və “Gürcüstandan kənarda yaşayan və başqa yerli pravoslav kilsəsinin yurisdiksiyasına tabe olmayan pravoslav gürcülər” deyil, həm də ümumilikdə, “Ermənistan Respublikasında yaşayan pravoslav xristianlar” var. Bununla bağlı razılaşma hələ 1943-cü ildə əldə olunub. Yəni Rus Pravoslav Kilsəsi Ermənistan ərazisinə “daxil olmaqla” Gürcü Kilsəsinin maraqlarına toxunur, bununla da “Xalkedondan əvvəlki”, doktrinaya qayıdır, yurisdiksiyaları pozur.
Digər tərəfdən, II Qaregin Patriarx Kirilldən Ermənistanda Rus Pravoslav Kilsəsinin yeparxiyasının yaradılmasını xahiş edib. 2021-ci il oktyabrın 12-də Moskva Patriarxı ilə görüş zamanı katolikos bildirib: “Xalqımız və ölkəmiz üçün çətin günlər gəlib çatıb. İnanırıq ki, Tanrının köməyi və imanımız sayəsində, eləcə də dost ölkələrin, ilk növbədə Rusiya Federasiyasının dəstəyi ilə biz də bu sınaqdan çıxa bilərik. Bu görüş həm də Rus Pravoslav Kilsəsinin Ermənistanda təmsilçiliyi ilə bağlı məsələlərin müzakirəsi üçün fürsətdir. Bu, təəssüf ki, yubanır, lakin biz ümid edirik ki, bu, tezliklə həll olunacaq və Rus Pravoslav Kilsəsi Ermənistanda ən yüksək səviyyədə təmsil olunacaq və bu, əlaqələrimizin daha da möhkəmlənməsinə töhfə verəcək”.
Rusiyada 1990-cı illərin sonundan etibarən Erməni Apostol Kilsəsinin iki yeparxiyası fəaliyyət göstərir: Moskva və Krasnodarda. Buna baxmayaraq, ekspertlər hesab edirlər ki, Rus Pravoslav Kilsəsinin erməni yeparxiyasının yaradılmasına daha çox mənəvi deyil, siyasi motivlər, o cümlədən Paşinyan fiquru ilə bağlı motivlər diktə edilib.
Yaradılan struktura ilk olaraq o vaxtlar Afrika Ekzarxlığına rəhbərlik edən və beynəlxalq siyasi gündəmə fəal şəkildə daxil olan mitropolit Leonid (Qorbaçov) təyin edilib. Lakin Qorbaçov İrəvanda cəmi bir dəfə - 2023-cü ilin martında peyda olub. 2023-cü ilin dekabrında başqa bir menecer təyin edilib - arxiyepiskop Aksi (Lobov). Yeni hakim yepiskop Ermənistanda və artıq bu il fevralın 9-dan 15-dək fəal iştirak edib. O, İrəvana səfər edib, orada yeparxiya şurasının iclasını keçirib, Gümrüdəki rus hərbi bazasına baş çəkib, həmçinin II Qareginlə görüşüb.
Eyni zamanda, Moskva Patriarxlığının Bakıda problemi var idi. Rus Pravoslav Kilsəsinin 2023-cü ilin dekabrında keçirilən sinodunda təkcə İrəvana deyil, həm də Bakı yeparxiyasına yeni rəhbər təyin edilib. İşşeinin ölümündən sonra şöbənin uzun müddət öz yepiskopu yox idi və Pyatiqorsk arxiyepiskopu Teofilakt (Kuryanov) tərəfindən idarə edilib. İndi onu 43 yaşlı Filaret (Tixonov) üzərinə götürüb. Sinodal qərardan dərhal sonra o, arximandrit təyin edilib, lakin onun yepiskop müqəddəsliyi ilə bağlı çətinliklər yaranıb. Tixonovun yepiskop rütbəsinə yüksəldilməsinin ləngiməsi onunla əlaqədar ola bilər ki, onun təyinatı Azərbaycan ruhaniləri və dindarları tərəfindən rədd edilib. Onların fikrincə, Tixonov “Cənubi Qafqazdakı proseslərdən uzaqdır və regiona tamamilə yad adamdır”.
Pravoslav icması Bakı yeparxiya administrasiyasının katibi, Azərbaycan vətəndaşı, Qafqaz Albaniyası kilsəsinin tarixinə dair yazıları ilə yerli ictimaiyyətdə yaxşı tanınan Arximandrit Aleksinin (Nikonorovun) şöbəyə təyin edilməsini dəstəkləyib. Din xadimi iddia edir ki, azərbaycanlı udin xristianları qədim Alban katolikosluğunun varisləridir və Qarabağın bütün qədim kilsələri vaxtilə erməni deyil, Alban kilsəsinə məxsus olub. 2003-cü ildən ölkədə Alban-Udin xristian icması fəaliyyət göstərir.
Bu il fevralın 12-də “Baku” TV-yə müsahibəsində Nikonorov deyib:
“Tixonov hələ Bakı yepiskopu deyil... O, təyin olunandan sonra belə ola bilər. Bu məqam hələ baş verməyib və hesab edirəm ki, bəzi qorxularımız və şübhələrimiz qismən tezdir, çünki Patriarx Kiril müəyyən qərarlar verməkdə dərin müdrikliyə malikdir. Əgər hansısa qərara kilsə həyatına nifaq salmağa çalışan bəzi qüvvələr təsir edibsə, o zaman belə qərarlar ümumiyyətlə ləğv edilir”.
O əlavə edib: “Mənim Bakıda işləməyimdə maraqlı olmayan siyasi qüvvələr var”.
Cənubi Qafqazın xristian icmalarının vəziyyəti regionun bu günlərdə yaşadığı bütün çətinlikləri və ziddiyyətləri əks etdirir. İctimaiyyət siyasi xəbər lentindən siyasi maraqların və ambisiyaların bu incəlikləri haqqında dayanmadan çoxlu məlumat alır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Bu gün, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
