Sərhəddə kəndlərin təhvili: delimitasiya bu məkandan başlayır?
Tarix: 22-03-2024 13:21 | Bölmə: Slayd
Sərhəddə kəndlərin təhvili: delimitasiya bu məkandan başlayır?

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bildirib ki, onun hökuməti sərhədin delimitasiyası aparılacaq xəritələrdə Azərbaycanla razılığa gələ bilməyib. Lakin o, hələ də təkid edir ki, faktiki olaraq Tavuş rayonunda yerləşən dörd kənd Bakıya verilməlidir, çünki əvvəllər onlar Azərbaycan SSR-in tərkibində olublar. “Əks halda, bu həftənin sonunda müharibə başlaya bilər”, - deyə Paşinyan xəbərdarlıq edir.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” (NQ) yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Tavuşdakı sərhəd mövzusu martın 9-da Azərbaycan baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevin Ermənistanın Bakıya dörd “qeyri-eksklav kəndi”ni: Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrimli və Qızılhacılının verilməsi barədə bəyanatından sonra aktuallaşıb.

İrəvan birtərəfli qaydada və delimitasiya başlamazdan əvvəl ərazi güzəştinə getməlidir. O, başlandıqdan sonra Bakı dörd eksklav üzərində nəzarəti ələ keçirmək istəyir: Yuxarı Əskipara və Kərki (Verin Voskepar və Tiqranaşen ermənilərinin məskunlaşdığı kəndləri), həmçinin Sofulu və Barxudarlı (boş qəsəbələr).

Paşinyan ərazilərdən imtina etməyə hazırdır, ancaq delimitasiya çərçivəsində. “Delimitasiya nəticəsində biz dövlət sərhədi alırıq və məntiqlə belə çıxır ki, orada ordu olmamalıdır. Orada sərhədçilər olmalıdır”.

Onun fikrincə, bunun sayəsində Azərbaycanla yeni müharibə riski azalacaq.

Azərbaycanlı politoloq İlqar Vəlizadə Ermənistan liderinin təklifinin qəbul oluna biləcəyini istisna etməyib. “Kəndlər birbaşa sərhəddə yerləşdiyindən onların köçürülməsinin delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı olacağını güman etmək olar. Bu, məntiqlidir, çünki gələcəkdə problemlərdən və anlaşılmazlıqlardan qaçmağa kömək edəcəkdir. Bundan başqa, bu mövzu Ermənistanla Azərbaycan arasında sərhədin yaradılması komissiyası çərçivəsində də qaldırılıb. Ola bilsin ki, tərəflər bu məsələdə əvvəlcədən razılaşıblar. Sərhədin dəqiq necə çəkiləcəyinə gəlincə, bir hissəsi Azərbaycana keçən Şurnux kəndinin hekayəsi çox güman ki, təkrarlanacaq”, - deyə “NQ” eksperti bildirib.

Bu yaxınlarda Tavuş bölgəsindəki mübahisəli ərazilərə səfər edən erməni jurnalist David Qalstyan NQ-yə mübahisənin konkret nədən getdiyini bildirib. “Bu kəndlərin (Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı və Qızılhacılı) ərazisində yaşayış yoxdur, burada əsasən xarabalıqlar var. Amma Ermənistan və Azərbaycan üçün onlar rabitəyə nəzarət baxımından vacibdir. Söhbət ilk növbədə sovet sərhədini bir neçə yerdə keçən Ermənistan-Gürcüstan əsas yolundan gedir. Yaxınlıqda Gürcüstandan gələn qaz xətti də var. Bundan əlavə, sovet sərhəddi Voskepar kəndindən keçir - Azərbaycan tərəfdə iki ev var. Orada Azərbaycan ordusu görünsə, kənd tamamilə yox ola bilər. İndi orada 800-ə yaxın insan yaşayır”, - deyə Qalstyan izah edib.

Jurnalistin sözlərinə görə, Tavuşda Ermənistan ordusu müdafiə xəttinin ən təchiz edilmiş və möhkəmləndirilmiş hissəsinə malikdir. Onun itkisi silahlı qüvvələrin potensialını sarsıdacaq. Azərbaycanın hərbçilərə yeni yerdə səngər qazmağa icazə verməsi fakt deyil.

Voskepar sakinləri torpağın ölçülməsi xəbərini mənfi qarşılayıblar. Jurnalistlərə müsahibələrində deyirlər ki, Bakı ilə danışıqlar aparmaq yox, azərbaycanlıların işğalı halında müdafiəni gücləndirmək lazımdır. Eyni zamanda, onlar xəbərdarlıq edirlər ki, torpaqları bir-birinin ardınca təhvil verməklə Ermənistan hakimiyyəti son nəticədə İrəvanı itirə bilər.

Bu məsələ xüsusilə sovet xəritələrinə görə evləri Azərbaycan SSR-də yerləşən Voskeparda iki ailə üçün kəskinləşdi. Onlardan biri bir il əvvəl təmirə başlayıb.

Ermənistan müxalifəti Paşinyanı vətənə xəyanətdə ittiham edib. Məsələn, eks-prezident Robert Köçəryanın oğlu Levon baş naziri “Azərbaycanın daşınmaz əmlak agenti” adlandırıb. Keçmiş xarici işlər naziri Raffi Ovannisyan həmvətənlərini birliyə çağırıb. Keçmiş baş nazir Hrant Baqratyan bildirib ki, martın 27-də İrəvanın mərkəzinə 500 min insan toplaşsa, hökumət devriləcək və Ermənistan Azərbaycana heç nə verməyə məcbur olmayacaq.

Moskva dərhal Tavuş regionu ilə bağlı danışıqlarda iştirakdan və onların nəticələrinə görə məsuliyyətdən uzaqlaşdı. ABŞ və Avropa İttifaqı bu razılaşmaların əldə edilməsində vasitəçi kimi çıxış etdiyi üçün öz işlərinin nəticələri ilə məşğul olmalıdırlar. Eyni zamanda, Rusiya hakimiyyəti vurğulayıb ki, delimitasiya məsələləri əhalini qorxutmağa getmədən, sakit və konstruktiv şəkildə həll olunmalıdır. Rusiya bu prosesin qurulmasına kömək edə bilər.

Yeri gəlmişkən, ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat katibinin müavini Vedant Patel bildirib ki, Vaşinqton Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması məsələsində bütün maraqlı tərəflərlə fəal əməkdaşlığı davam etdirir. O, münaqişənin genişlənməsinin qarşısını almaq üçün bölgədə sərhədlərin nə dərəcədə cızılmasının təcili surətdə zəruri olması ilə bağlı sualı belə cavablandırıb.

“Qeyri-eksklav kəndləri”nin Azərbaycana verilməsi məsələsinin dəqiq nə vaxt həll olunacağı hələlik məlum deyil. İrəvan iddia edir ki, mübahisəli ərazilərdə Ermənistan ərazisinin haradan başladığını müəyyən etmək lazımdır və bu, hüquqi qüvvəyə malik sənədlər əsasında edilməlidir.

Amerikanın “Stratfor” analitik şirkəti hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti bundan sonra da qonşularının tələblərinə boyun əyəcək. Analitiklərin fikrincə, Ermənistan Azərbaycanın hərbi gücündən qorxur. Bununla belə, kəndlərin oraya köçürülməsi hələ də sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı irəliləyişlə bağlıdır.

E. KAMAL




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}