Rusiyadakı terror aktı... - Yeni ehtimallar üzə çıxır
Tarix: 27-03-2024 00:15 | Bölmə: Slayd
Rusiyadakı terror aktı... - Yeni ehtimallar üzə çıxır

Martın 22-də Moskva vilayətindəki "Krokus Siti Hall”a hücum edənlərin İŞİD terror təşkilatına bağlılığı, törədilmiş faciədə onların iştirakının olub-olmadığı ilə bağlı ortaya çıxan, söylənilən bir çox ehtimallarda dolaşıq və ziddiyyətli məqamlar var.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu Çinin "Quança" nəşri yazıb.

Müəllif bildirir ki, belə hücum standart İŞİD modelindən fərqlənir.

İddia olunur ki, cümə günü hücum təşkil edən terrorçular islamçı dini fanatlar və yaxud da kamikadzelər olmayıblar. Həmin yaraqlılar bu terrorla sübut ediblər ki, onların həyata keçirdikləri plan, tətbiq etdikləri hücum üslubu çox fərqlidir, həm də çox kobud, bəsit, plansız təsiri bağışlayır.

Müəllif yazır ki, Moskva vilayətində törədilmiş irimiqyaslı terror aktının ümumi mənzərəsi tədricən aydınlaşmağa başlayır.

Nəşrin köşə yazarı Rusiyada terror aktında "Bildiklərimiz və bilmədiklərimiz" haqqında bir çox müəmmaları araşdırmağa çalışır.

Müəllif qeyd edir ki, təəccüblü olsa da, zala 6,2 mindən çox adam (yerin tutumunun bu qədər olduğu təxmin edilir) yerləşdiyi halda həmin gün konsertə baxmağa daha çox şəxs gəlib və bütün biletlər satılıb. "Qəribə olsa da, hamı içəriyə sərbəst daxil olub. Müdafiəsiz ziyarətçilərlə üz-üzə gələn terrorçular tapşırıqlarının öhdəsindən çox asanlıqla gəliblər. Onlara qarşı mühafizə müqaviməti olmayıb. Hücum edənlər yaxın məsafədən atəş açıb, silahlarını yenidən doldurarkən yanlara yandırıcı mərmilər atıblar. Daha sonra onlar binanı yandıran zaman güman ki, öncədən nəzərdə tutduqları kimi qəfil soxulduqları konsert zalının mərkəzi girişindən çıxıblar. Terrorçular yaxınlıqdakı avtomobilə, bəlkə də çox sayda avtomobillərə minərək hadisə yerindən beləcə uzaqlaşıblar. Lakin bu gün də, üç gün keçsə də, hadisənin mühüm təfərrüatları tam aydın deyil. Terror mövzusu hələ də ictimai müzakirələrə açıq qalır. Əsas sual budur ki, cümə günü törədilən terror aktının arxasında həqiqətən kim dayanır?",- deyə müəllif yazır.

Müəllif daha sonra sual verir:

"Bir məsələ daha çox şübhə oyadır: onlar islamçı radikallardırmı? Axı bu onların mübarizə-terror üsulu deyil. Hətta bu, heç İŞİD modelinə belə bənzəmir".

Müəllif bir çox ehtimalların əslində aldadıcı məqsədlə ortaya atılmış ola biləcəyini iddia edir.

Köşə yazarı üstüörtülü, bir az da ehtiyatla cümə gününün müsəlmanlardan ötrü xüsusi önəm daşıdığını xatırladır.

Məqalədə qeyd olunur: "2024-cü il mart ayının 22-də, cümə günü baş vermiş terror aktının motivini araşdırıb ortaya çıxarmaq üçün ilkin versiya əsasən Mərkəzi Asiyadan Rusiya ərazisinə gəlmiş dörd mühacirin Moskvanın peyk şəhərində - Krasnoqorskdakı "Crocus City Hall" konsert zalına hücum etməsi idi. Onların hamısı tam təchiz olunmuş vəziyyətdə avtomatik tüfəngləri, yandırıcı mərmiləri konsert zalına daşıyıblar. Maraqlıdır ki, bu da diqqəti cəlb etməyib. Terroru törədən silahlı dəstə qəfil hücumla əsas girişdən keçiblər və silahsız mühafizəçiləri öldürüblər (Qəribə səslənsə də silahsız mühafizəçilər). Sonra isə atəşi dayandırmadan içəriyə adlayaraq auditoriyaya daxil olublar. Tezliklə konsert zalının dam örtüyü, şüşə lifti də dağılaraq tamamilə sıradan çıxıb. Əslində isə nə baş verdiyini rusiyalılara anlatmaq gərəkdir".

Müəllif xususi vurğulayır ki, onların heç bir siyasi bəyanat verməyiblər, yaxud hansısa tələb irəli sürməyiblər.

Müəllif qaranlıq məqamlara toxunaraq onu da qeyd edir ki, sonradan məlum olduğuna görə, terrorçular hətta rus dilində kifayət qədər səlis danışmağı belə bacarmayıblar. Onlar girov da götürməyiblər.

"Bəs terror aktının arxasında kim dayanır? Tək bu suala cavab tapmaq kifayətdir. Təəssüf ki, bu gün də, üç gün keçsə də, baş vermiş hadisənin ən mühüm təfərrüatları hələ də aydın deyil. Əgər nəzərə alsaq ki, güclü bir strukturun və yaxud da hansısa şəbəkənin dəstəyi olmadan beş nəfərlik dəstənin belə təkbaşına əməliyyat keçirəcəyini təsəvvür etmək çox çətin və mümkünsüzdür, onda şübhələrə əsas var. Üstəlik, məlum olub ki, ilk dindirmə zamanı təcavüzkarlar nəyə görəsə birdəfəlik istifadə edilənlər və “işə götürülmüş cinayətkarlar” olduqlarını, yəni pul üçün hərəkət etdiklərini etiraf ediblər".

Çin nəşrinin yazdıqlarından belə məlum olur ki, Qərbdə çox geniş yayılmış ehtimallardan birinə görə, hücum edənlər, əsas təşəbbüskarlar İŞİD-in İraq, eləcə də Suriyadakı qollarına bağlıdırlar. Bu məntiqi ehtimalın lehinə işləyən arqument kimi isə digər bir fərziyyə irəli sürürlər. Ehtimallara görə, hərbi terror birləşməsi kimi tanınmış İŞİD-K-nın (İŞİD Xorasanının Əfqanıstanda fəaliyyət göstərən qolu) Rusiyadan narazı olması üçün bir çox səbəblər var. Ola bilsin ki, bu, Rusiyanın Suriyadakı, eləcə də rəsmi Moskvanın Liviyada, həmçinin də Kabildəki fəaliyyəti ilə bağlıdır və yaxud da Rusiyanın “Taliban” rejiminə ehtiyatlı dəstəyi, həmçinin bölgədəki fəaliyyəti əleyhinə olan radikal bir addımdır.

"Amerika Birləşmiş Ştatlarının, onun NATO müttəfiqlərinin nöqteyi-nəzərindən isə tək bir məna çıxır ki, qeyri-insani terror aktına görə İŞİD-i günahlandırmaq asandır. Bu da bir fənddir və beləliklə də onlar Rusiyanın, Qərbin çoxdankı düşməninə qarşı ustalıqla “nizənin ucunu belə yönəldirlər”, - müəllif yazır.

Daha sonra köşə yazarı öz fikirlərini belə davam etidirir:

"Birincisi, “Crocus City Hall" konsert zalına hücum modeli İŞİD terror təşkilatının “Standart fəaliyyət nümunəsi”-ndən əsaslı şəkildə fərqlənir. Cümə günü hücum etmiş terrorçular nə dini fanatlar, nə də kamikadzelərdir. Hətta onlar ideoloji cəhətdən “beyni yuyulmuş” atıcılar belə deyillər. Onlar, yəni “beyni yuyulmuşlar” sadəcə, qatil olaraq davranmırlar, öz düşüncələrinə görə həm də “müqəddəs borclarını” yerinə yetirmək üçün hər an canlarını verməyə hazırdırlar. İŞİD bu sayaq davranışı və güzəştə getmək istəmədiyini 2015-ci ilin noyabrın 13-də Parisdə baş verən irimiqyaslı terror aktları zamanı dəfələrlə nümayiş etdirib".

Müəllifin fikrincə, Moskvadakı vəziyyət tamamilə fərqlidir. Bu hücumu həyata keçirənlər öz canlarını xilas etməyə çalışaraq bacardıqları qədər sürətlə uzağa qaçmaq istəkləri İŞİD-in üslubuna qətiyyən bənzəmirdi.

Nəşr yazır ki, Rusiyada məşhur olan digər bir ehtimal ondan ibarətdir ki, əslində bu terror aktının təşəbbüskarları, təxribatçıları Kiyevdə axtarılmalıdır. Rusiya tərəfindən irəli sürülən bu fərziyyənin müdafiəçilərinin fikrincə, Ukrayna Silahlı Qüvvələri döyüş meydanında Rusiyaya uduzur, heç vəchlə münaqişənin axarını döndərə bilmir, mümkündür ki, elə bu səbəbdən də, törədilən terror aktı Ukrayna rəhbərliyinin öz yanaşmasını ifadə edə biləcəyi bir neçə “asimmetrik” üsullar içərisindən seçilmiş gözlənilməz və radikal addımdır. Müəllifin bu ehtimalı inandırıcı səslənir və şübhəsiz ki, Ukraynanın beynəlxalq imicinə zərbə vurur. Həmçinin bütün bunlara baxmayaraq, ilk baxışdan diqqət çəkməyən digər ehtimallar barədə də düşünməyə dəyər.

Yazı müəllifi sonda qeyd edir ki, ən mühüm cavabsız sual ABŞ-ın bir neçə həftə əvvəl Rusiyaya göndərdiyi terror xəbərdarlığıdır. İnsidentdən sonra isə Vaşinqton əlindən gələni etdiyini bildirib və bir neçə həftədən öncə Moskvanı öz ərazisində genişmiqyaslı terror aktı ehtimalının çox yüksək olduğu barədə xəbərdar edib. Amma Rusiyada bu xəbərdarlığa ciddi yanaşmayıblar.

Müəllif yazır ki, rusların da öz səbəbi mövcuddur: "Bir şəhərdə minlərlə ictimai yer var, əgər xəbərdarlıq konkret hədəfi göstərmirsə, o zaman belə xəbərdarlığın dəyəri də sözsüz ki, məhduddur".

Müəllifin fikrincə, indi məlum olan tək nəsnə var: bu terror aktını Ukrayna ilə əlaqələndirməkdə Rusiyanın haqlı, yaxud haqsız olduğunu çözmək.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}