17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
13:01 / 16-06-2025
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
12:20 / 16-06-2025
İran hipersəs raketlərindən istifadə edir
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
11:14 / 16-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
10:48 / 16-06-2025
Zelenski-Tramp görüşü Kanadada olacaq
10:38 / 16-06-2025
İran İsrailə məxsus təyyarəni vurub
10:34 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn sədr səlahiyyətini müavininə həvalə edib - Foto
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
18:04 / 11-06-2025
Kəmalə Günəşli toy sahibinə bakal atıb
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
İranda seçkinin dəyəri: namizədlər təbliğata öz cibindən pul xərcləyir?
Tarix: 08-07-2024 12:26 | Bölmə: Slayd
14-cü prezident seçkiləri İrana 12 milyard tümənə başa gəlib. Möhləti bitmiş 13-cü hökumətin bununla bağlı qərarı ictimaiyyətə təqdim olunub. Vəsaitin 10 milyardı seçkinin keçirilməsinə birbaşa cavabdeh olan Daxili İşlər Nazirliyi, 2 milyardı isə Nəzarətçilər Şurası boğazından aşağı enib. Seçki marafonunda iştirak etmiş namizədlərin təbliğat-təşviqat xərclərinə gəlincə, bu hesabat açıqlanmayacaq.
Bunun “niyə”si çox sadədir: İranda prezident, şəhər və kənd şuraları seçkilərində iştirak edən namizəd və siyasi partiyalardan, eləcə də Ekspertlər Şurasına seçkilərə qatılan ruhanilərdən maliyyə mənbələrini açıqlaması tələb olunmur. Konkret maliyyə monitorinqi qurumunun yoxluğu seçkilərin bu tərəfini ən mübahisəli məsələlərdən birinə çevirir. Bu, bir çox problemlərlə bərabər, rəqiblərin bir-birini əliəyrilikdə və oğurluqda ittiham etməsi üçün şərait yaradır. (Məhəmməd Tağı Əkbərinin “İran İslam Respublikasının seçki maliyyə sisteminin patologiyası” araşdırmasında bu məsələlər geniş şərh olunub).
Tutalım, islahatçı namizədin vəkili olmuş Cavad Zərifin ittihamları. Yəni Səid Cəlili tərəfdarlarının kənd sakinlərinə 300 min tümənlik alış-veriş kartı verməsi. Yaxud dini mədrəsələrdə təhsil alan tələbələrə reklam SMS-i göndərmək müqabilində 2 milyon tümənlik ödəniş, habelə ərzaq səbətləri və insanlara lazım olan digər əşyaların paylanması və s.
Bütün bunlar seçki dövründə mediada dolaşmış xəbərlərdə əksini tapıb. Söhbət puldan düşdükdə, həm islahatçı namizəd, həm də onun mühafizəkar rəqibləri mələk donuna girib. Məsələn, Məsud Pezeşkianın seki qərargahının rəhbəri Əli Əbdüləlizadə deyib ki, onun dəstəklədiyi namizədin əyalətlərdə çəkdiyi xərclər yerli fəalların ianəsidir.
Səid Cəlilinin seçki qərargahı da eyni iddiadadır. Məsələn, Zəncanda 15 seçki qərargahı reklam plakatlarının ödənişsiz qurulduğunu iddia edib.
Seçki kampaniyasında maliyyə hesabatına dair yeganə açıqlama Səid Cəliliyə aid “Twitter” hesabında olub: ilk 24 saatda 2303 saylı depozitdə 1 milyard 128 milyon tümən keçirilib.
“Tabnak” informasiya xəbər agentliyi Səid Cəlilinin seçki qərargahının açıqladığı hesab nömrəsinin Hüseyn Kamili və Abbas Rəncbər Kiuca adlı şəxslərə məxsus və “Toseyeye Təavon” Bankında (Kooperativ İnkişaf Bankı) olduğunu iddia edib.
Əleyhdarlar deyir ki, 100-dən çox əməliyyata cəlb olunan və 35 milyon tüməndən çox əmanət vergiyə cəlb olunmalıdır. Üstəlik, kartdan karta fiziki şəxslərə ayda 1 milyard tüməndən artıq məbləğ köçürülməsi də qanunla qadağandır; Kooperativ İnkişaf Bankı bununla bağlı qanun pozuntusuna yol verib, hesab sahibinə bank xidmətləri göstərilməməli idi...
Bu vəziyyət digər namizədlərə də şamil oluna bilər. Xüsusən, Əlirza Zakani və Əmir Hüseyn Qazizadə Haşiminin təbliğat-təşviqat xərclərinin dövlət vəsaitləri hesabına olmasına ödəməsinə dair şayiələr mövcuddur.
Fakt budur ki, İranda namizədlərin çəkəcəyi xərclərin bir qismi həqiqətən dövlət büdcəsi hesabına ödənilir. Bariz nümunə dövlət tele-radiosunda (“Səda vo sima”) namizədlərin təbliğat kampaniyası. Yəni onların hər biri haqqında sənədli filmlərlə yanaşı, müxtəlif proqramlarda müsahibələr. O cümlədən iqtisadi “dəyirmi masalar” (75 dəqiqə), mədəni “dəyirmi masalar” (90 dəqiqə), siyasi “dəyirmi masalar” (90 dəqiqə), üstəlik, 5 seçki debatı.
Seçkilərin birinci mərhələsində namizədlərin reklam vaxtı ilə bağlı “Iranwire” saytının hesablamaları göstərir ki, hər bir namizəd televiziya və radioda verilişlərinin təkrarı ilə, 1030 dəqiqəlik reklam vaxtına malik olub. Dövlət tele-radiosunda reklam yayımının orta tarifi 1 saniyə üçün 175 milyon tümən olduğundan bu hər bir namizədin üçün təxminən 10 milyard 815 milyon tümənə başa gəlib. Lakin 21 milyard 630 milyon tümən olduğu iddiası da var.
İkinci turda debatlar, çıxışlar (ən bahalı saatlarda 1380 dəqiqə TV vaxtı, saniyədə orta hesabla 175 milyon tümən reklam xərcləri) və s. 14 milyard 490 milyon tümənə başa gəlib.
Bu, dövlətin prezidentliyə namizədlər üçün boynuna götürdüyü yükdür, bəs yerdə qalan?
Xülasə, İslam Respublikasında seçkinin maliyyə tərəfi ciddi qanunverici çərçivələr müəyyən etməyənə qədər, dövlət informasiya agentliyi olan IRNA-nın hələ 2024-cü ilin fevralında parlament seçkilərinə dair yazdığı kimi, “siyasi korrupsiyanın yayılması, namizədlərin və ya siyasi partiyaların səs toplamaq üçün qeyri-qanuni prosedurlara əl atması, qeyri-qanuni resurslardan, o cümlədən cinayət əməllərindən və çirkli pulların yuyulmasından istifadə etməklə, maliyyə imkanları zəif olan partiya və namizədlərin sıradan çıxarılması, iqtidar partiyasının dövlət resurslarından qeyri-qanuni istifadə etməsi” mənzərəsi qalacaq.
Əziz RZAZADƏ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-07-2024 12:26 | Bölmə: Slayd
14-cü prezident seçkiləri İrana 12 milyard tümənə başa gəlib. Möhləti bitmiş 13-cü hökumətin bununla bağlı qərarı ictimaiyyətə təqdim olunub. Vəsaitin 10 milyardı seçkinin keçirilməsinə birbaşa cavabdeh olan Daxili İşlər Nazirliyi, 2 milyardı isə Nəzarətçilər Şurası boğazından aşağı enib. Seçki marafonunda iştirak etmiş namizədlərin təbliğat-təşviqat xərclərinə gəlincə, bu hesabat açıqlanmayacaq.
Bunun “niyə”si çox sadədir: İranda prezident, şəhər və kənd şuraları seçkilərində iştirak edən namizəd və siyasi partiyalardan, eləcə də Ekspertlər Şurasına seçkilərə qatılan ruhanilərdən maliyyə mənbələrini açıqlaması tələb olunmur. Konkret maliyyə monitorinqi qurumunun yoxluğu seçkilərin bu tərəfini ən mübahisəli məsələlərdən birinə çevirir. Bu, bir çox problemlərlə bərabər, rəqiblərin bir-birini əliəyrilikdə və oğurluqda ittiham etməsi üçün şərait yaradır. (Məhəmməd Tağı Əkbərinin “İran İslam Respublikasının seçki maliyyə sisteminin patologiyası” araşdırmasında bu məsələlər geniş şərh olunub).
Tutalım, islahatçı namizədin vəkili olmuş Cavad Zərifin ittihamları. Yəni Səid Cəlili tərəfdarlarının kənd sakinlərinə 300 min tümənlik alış-veriş kartı verməsi. Yaxud dini mədrəsələrdə təhsil alan tələbələrə reklam SMS-i göndərmək müqabilində 2 milyon tümənlik ödəniş, habelə ərzaq səbətləri və insanlara lazım olan digər əşyaların paylanması və s.
Bütün bunlar seçki dövründə mediada dolaşmış xəbərlərdə əksini tapıb. Söhbət puldan düşdükdə, həm islahatçı namizəd, həm də onun mühafizəkar rəqibləri mələk donuna girib. Məsələn, Məsud Pezeşkianın seki qərargahının rəhbəri Əli Əbdüləlizadə deyib ki, onun dəstəklədiyi namizədin əyalətlərdə çəkdiyi xərclər yerli fəalların ianəsidir.
Səid Cəlilinin seçki qərargahı da eyni iddiadadır. Məsələn, Zəncanda 15 seçki qərargahı reklam plakatlarının ödənişsiz qurulduğunu iddia edib.
Seçki kampaniyasında maliyyə hesabatına dair yeganə açıqlama Səid Cəliliyə aid “Twitter” hesabında olub: ilk 24 saatda 2303 saylı depozitdə 1 milyard 128 milyon tümən keçirilib.
“Tabnak” informasiya xəbər agentliyi Səid Cəlilinin seçki qərargahının açıqladığı hesab nömrəsinin Hüseyn Kamili və Abbas Rəncbər Kiuca adlı şəxslərə məxsus və “Toseyeye Təavon” Bankında (Kooperativ İnkişaf Bankı) olduğunu iddia edib.
Əleyhdarlar deyir ki, 100-dən çox əməliyyata cəlb olunan və 35 milyon tüməndən çox əmanət vergiyə cəlb olunmalıdır. Üstəlik, kartdan karta fiziki şəxslərə ayda 1 milyard tüməndən artıq məbləğ köçürülməsi də qanunla qadağandır; Kooperativ İnkişaf Bankı bununla bağlı qanun pozuntusuna yol verib, hesab sahibinə bank xidmətləri göstərilməməli idi...
Bu vəziyyət digər namizədlərə də şamil oluna bilər. Xüsusən, Əlirza Zakani və Əmir Hüseyn Qazizadə Haşiminin təbliğat-təşviqat xərclərinin dövlət vəsaitləri hesabına olmasına ödəməsinə dair şayiələr mövcuddur.
Fakt budur ki, İranda namizədlərin çəkəcəyi xərclərin bir qismi həqiqətən dövlət büdcəsi hesabına ödənilir. Bariz nümunə dövlət tele-radiosunda (“Səda vo sima”) namizədlərin təbliğat kampaniyası. Yəni onların hər biri haqqında sənədli filmlərlə yanaşı, müxtəlif proqramlarda müsahibələr. O cümlədən iqtisadi “dəyirmi masalar” (75 dəqiqə), mədəni “dəyirmi masalar” (90 dəqiqə), siyasi “dəyirmi masalar” (90 dəqiqə), üstəlik, 5 seçki debatı.
Seçkilərin birinci mərhələsində namizədlərin reklam vaxtı ilə bağlı “Iranwire” saytının hesablamaları göstərir ki, hər bir namizəd televiziya və radioda verilişlərinin təkrarı ilə, 1030 dəqiqəlik reklam vaxtına malik olub. Dövlət tele-radiosunda reklam yayımının orta tarifi 1 saniyə üçün 175 milyon tümən olduğundan bu hər bir namizədin üçün təxminən 10 milyard 815 milyon tümənə başa gəlib. Lakin 21 milyard 630 milyon tümən olduğu iddiası da var.
İkinci turda debatlar, çıxışlar (ən bahalı saatlarda 1380 dəqiqə TV vaxtı, saniyədə orta hesabla 175 milyon tümən reklam xərcləri) və s. 14 milyard 490 milyon tümənə başa gəlib.
Bu, dövlətin prezidentliyə namizədlər üçün boynuna götürdüyü yükdür, bəs yerdə qalan?
Xülasə, İslam Respublikasında seçkinin maliyyə tərəfi ciddi qanunverici çərçivələr müəyyən etməyənə qədər, dövlət informasiya agentliyi olan IRNA-nın hələ 2024-cü ilin fevralında parlament seçkilərinə dair yazdığı kimi, “siyasi korrupsiyanın yayılması, namizədlərin və ya siyasi partiyaların səs toplamaq üçün qeyri-qanuni prosedurlara əl atması, qeyri-qanuni resurslardan, o cümlədən cinayət əməllərindən və çirkli pulların yuyulmasından istifadə etməklə, maliyyə imkanları zəif olan partiya və namizədlərin sıradan çıxarılması, iqtidar partiyasının dövlət resurslarından qeyri-qanuni istifadə etməsi” mənzərəsi qalacaq.
Əziz RZAZADƏ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
