13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
Türkiyə üçün Rusiya əngəli: Kreml Bağdadın vasitəçiliyini bəyənmir
Tarix: 12-07-2024 12:04 | Bölmə: Slayd
Türkiyə üçün Rusiya əngəli: Kreml Bağdadın vasitəçiliyini bəyənmir

Rusiya prezidenti Vladimir Putin İraqın paytaxtı Bağdadda Türkiyə və Suriya arasında yüksək səviyyəli barışıq toplantısına ev sahibliyi etməsi ideyasının əleyhinədir. Bunu məsələ ilə bağlı məlumatlı mənbələr “Middle East Eye”-a bildiriblər.

Reyting.az
xəbər verir ki, Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Aprel ayından bəri İraqın baş naziri Məhəmməd Şiə əl-Sudani Ankaranın Dəməşqlə diplomatik əlaqələri bərpa etməsini nəzərdə tutan razılaşmanın əldə edilməsi üçün səyləri gücləndirib.

2012-ci ildə Suriyada vətəndaş müharibəsinin başlamasından sonra Türkiyə rəsmi əlaqələri kəsib və səfirliyini bağlayıb, habelə bu müddət ərzində Qərb müttəfiqləri, o cümlədən Ankara prezident Bəşər Əsədin administrasiyasına qarşı müxalifəti dəstəkləyib.

Türkiyənin 3,6 milyon suriyalı da daxil olmaqla, 4 milyona yaxın qaçqına ev sahibliyi etməsi ilə bağlı iqtisadi çətinliklər ölkə daxilində gərginliyi artırıb.

Ankara hesab edir ki, indi Dəməşqlə 3 milyon suriyalı qaçqının sonda geri qayıtmasını asanlaşdırmaq və Suriyanın şərqində kürd silahlı qruplaşmalarına qarşı ittifaq yaratmaq üçün danışıqlara başlamağın vaxtıdır.

2022-2023-cü illərdə Moskvada Türkiyə ilə Suriyanın müdafiə nazirləri və kəşfiyyat rəhbərləri arasında rusların vasitəçiliyi ilə görüşlər keçirilib. O zaman istənilən danışıqlar aparıla bilərdi.

Rusiya məsələləri üzrə moskvalı ekspert Ümit Nəzmi Hazir qeyd edib ki, Əsəd Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşməkdən çəkinir, çünki o, Ankaranın ötən il Türkiyədə keçirilən mühüm prezident seçkiləri zamanı belə bir görüşdən öz xeyrinə istifadə edə biləcəyindən şübhələnir.

"Ancaq indi vəziyyət dəyişib. Suriyanın pisləşən iqtisadiyyatı da bunda bir amildir", - deyə Hazir MEE-yə deyib.

Bu il əl-Sudaninin hökuməti özünün vasitəçilik səyləri ilə mühüm irəliləyiş əldə edib, Əsəd administrasiyasını ilkin şərtlərindən əl çəkməyə və Türkiyədən Suriyadan sonda geri çəkilmək üçün yalnız öhdəlik tələb etməyə inandırıb.

“Sərhədlərimizin təhlükəsizliyi tam təmin edildikdən sonra, lazım gələrsə, geri çəkilməyi nəzərdən keçirə bilərik”, - deyə Türkiyənin müdafiə naziri Yaşar Gülər iyun ayında vurğulayıb.

Əsəd bu mesajlara müsbət cavab verib və heç bir tələb irəli sürmədən Ankara ilə əlaqə saxlamağa açıq olduğunu bildirib. Ərdoğan Əsədin açıqlamalarını alqışlayıb və Dəməşqi fikir ayrılığına son qoymağa təşviq edib.

İyunun sonunda Ankara Suriya hökumətinin nəzarətində olan ərazilərə sərhəd qapısını açıb, Türkiyəni Suriya və Körfəzlə birləşdirə biləcək mühüm magistral yolu təmizləməyə başlayıb.

MEE ilə danışan mənbələr Suriya və Türkiyənin Bağdadda İraq hökumətinin himayəsi altında danışıqlar aparacağını irəli sürürlər. Bununla belə, əl-Sudani həm də Ərdoğanla Əsəd arasında 10 ildən artıq müddətdə ilk şəxsi görüşə Bağdadda ev sahibliyi etməyi hədəfləyir.

Keçmiş türk rəsmisi qeyd edib ki, əl-Sudani gələn il keçiriləcək parlament seçkilərindən əvvəl İraq ictimaiyyəti ilə mövqeyini gücləndirmək üçün belə bir görüşdən istifadə edə biləcəyinə inanır.

"Lakin Putin belə bir fikrin tərəfdarı deyil, - deyə rus təfəkkürü ilə tanış olan mənbə bildirib. - O, Türkiyədə görüşü dəstəkləyir”.

Mənbə bu səbəbdən Ərdoğanın Əsədi Rusiyanın vasitəçiliyi ilə Türkiyəyə görüşə dəvət etdiyini bildirib.

"Putinin Türkiyədə görüşlər keçirməyə yanaşması mövcuddur. İraqın baş nazirinin də bu məsələ ilə bağlı fikirləri var", - Ərdoğan bu həftənin əvvəlində deyib.

Hazir hesab edir ki, Rusiya əvvəldən iştirak edərək münasibətlərin normallaşması üçün danışıqlarda rolunu itirmək istəmir:

“Eyni zamanda, Rusiya üçün İraqın rəhbərliyi altında normallaşma prosesinin reallaşması digər aktorların da işə qarışması riskini daşıyır”.

Bir çox ekspertlər əvvəllər Dəməşqin iki əsas himayədarı olan İran və Rusiyanın Suriya daxilində nüfuz uğrunda mübarizə apardığını irəli sürmüşdülər.

Müzakirələrə yaxın bir şəxsin sözlərinə görə, yüksək rütbəli İran rəsmisi keçən ay Ankaradakı həmkarlarına deyib ki, onlar da Dəməşqə Türkiyə hökuməti ilə dialoq üçün ilkin şərtləri aradan qaldırmaq üçün təzyiq edirlər. Mənbənin iddiasına görə, İraqın səyləri irəliləyərkən iranlılar kənarda qalmaq istəmirlər.

Hazir deyib ki, İraq barışıq danışıqlarını asanlaşdırmaq üçün daha neytral aktor ola bilsə də, Rusiyanın həll olunmamış problemlərin həllində daha çox təsiri var:

“Ukrayna problemi ilə məşğul olan Rusiya Suriya böhranının həll olunmasını və onun yükünün yüngülləşdirilməsini istəyir, lakin bunu Suriyada hökmranlığını artırmaqla istəyir”.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər