Mərkəzi Asiyadakı qaz kəməri...

Xəbər lenti

15:29 / 22-10-2025

Bakıda arvad öldürdüyü ərini həyətdə gizli basdırıb

15:07 / 22-10-2025

Beynəlxalq səyyahlar Xankəndiyə səfər ediblər - (Yenilənib)

14:50 / 22-10-2025

Mərkəzi Xəstəxananın direktoru vəzifədən azad olunub

14:49 / 22-10-2025

Prezident Yaqub Eyyubovu "İstiqlal" ordenini təqdim edib - (Yenilənib) - Fotolar

14:41 / 22-10-2025

Yeni medal təsis edilib

14:29 / 22-10-2025

General-mayora yüksək vəzifə verilib

14:13 / 22-10-2025

XİN başçısı: "Orta Dəhlizin ikinci xətti Ermənistanı tranzit ölkəsinə çevirə bilər"

14:08 / 22-10-2025

Müharibə bir ilə bitəcək? - Nurlan Umudov yazır

14:05 / 22-10-2025

"Zirə" Vinsent Tillə vidalaşıb

14:03 / 22-10-2025

Xəstə əməliyyat zamanı klarnet çalıb

13:55 / 22-10-2025

Ramiz Mehdiyevin bankında problem yaranıb?

13:54 / 22-10-2025

Məşhur kino şirkətini satışa çıxarıblar

13:33 / 22-10-2025

Mərkəzi Asiyadakı qaz kəməri...

13:27 / 22-10-2025

Estoniya Azərbaycanda səfirlik açacaq

13:03 / 22-10-2025

Birinci Türkoloji Qurultayın 100 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam

12:56 / 22-10-2025

Müğənni: "Musa əvvəl rəhmətə getsin ki, onu şanlı-şöhrətli dəfn etdirim"

12:41 / 22-10-2025

Sabah bəzi ərazilərə yağış yağacaq

12:39 / 22-10-2025

Axtarışda olan 4 nəfər Azərbaycana gətirilib

12:36 / 22-10-2025

Estoniyanın xarici işlər naziri Bakıya gəlib - Fotolar

12:19 / 22-10-2025

Mal əti bahalaşıb - Yeni qiymətlər

11:58 / 22-10-2025

İsrail türk ordusunun Qəzzaya gəlişini istəmir

11:46 / 22-10-2025

İki keçmiş hakim Vəkillər Kollegiyasına üzv olub

11:26 / 22-10-2025

Uqandadakı qəzada 63 nəfər həyatını itirib

11:24 / 22-10-2025

Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 80 milyard dolları ötüb

11:19 / 22-10-2025

Qəzzaya görə İsrail, Misir və ABŞ arasında problem yaranıb

11:05 / 22-10-2025

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsi barədə qərar verib

10:47 / 22-10-2025

Nikol Paşinyan: İlham Əliyev çox pozitiv addım atdı

10:35 / 22-10-2025

Rusların Ukraynaya hücumu davam edir

10:34 / 22-10-2025

AZAL-ın təyyarəsi uzun fasilədən sonra İrəvana eniş edib

10:28 / 22-10-2025

Əli Əsədov ədliyyə orqanlarına köçürülən vəsaitlə bağlı qərar imzalayıb

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:00 / 21-10-2025

Xankəndi: böyük qələbəmiz - Rauf Rəcəbov yazır

19:51 / 17-10-2025

Füzlinin intensiv inkişafı... - Şəfa Əliyev yazır

15:51 / 20-10-2025

Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor

16:01 / 18-10-2025

Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib

16:07 / 20-10-2025

Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək

16:05 / 21-10-2025

Akademikin armudu stəkanındakı limon

16:15 / 18-10-2025

ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub

14:28 / 20-10-2025

ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb

19:14 / 18-10-2025

İlham Əliyev ABŞ Mərkəzi Komandanlığının komandanını qəbul edib - Fotolar

18:38 / 17-10-2025

Prezident yeni səfirlik təsis edib - Sərəncam

13:12 / 21-10-2025

Daş Veysəlli kəndində Şəhidlər Abidə Kompleksi yaradılıb - Fotolar

14:39 / 19-10-2025

Ayı ata və oğula hücum edib

Mərkəzi Asiyadakı qaz kəməri...
Tarix: 22-10-2025 13:33 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Oktyabrın 22-də Aşqabadda "Türkmənistanın Neft və Qazı-OGT 2025" adlı 30-cu Beynəlxalq Konfrans keçiriləcək və sərgi açılacaq. Sərgidə 70 ölkədən təxminən 1500 nümayəndə, o cümlədən nazirlər və dünyanın ən böyük enerji korporasiyalarının rəhbərləri iştirak edəcəklər. İddialı TAPI (Türkmənistan-Əfqanıstan-Pakistan-Hindistan) qaz kəməri layihəsinə xüsusi diqqət yetiriləcək.

Türkmənistanın Serhetabat şəhərini Əfqanıstanın Herat vilayəti ilə birləşdirəcək kəmərin yeni hissəsinin tikintisinə Türkmənistanın milli lideri Qurbanqulu Berdıməhəmmədov şəxsən başlayıb.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya azeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Qurbanqulu Berdıməhəmmədovun şəxsi himayəsi ilə Əfqanıstanda TAPI qaz kəmərinin “Arkadağın işıqlı yolu” adlandırılan 153 kilometrlik yeni hissəsinin tikintisinə başlanılıb. Tikinti sahəsi ilə tanışlıqdan sonra ümummilli lider Əfqanıstan Baş nazirinin müavini Əbdül Qəni Bəradərlə görüşüb. Artıq Türkmənistanda kəmərin 214 kilometri çəkilib, Əfqanıstanda tikintinin ikinci mərhələsi (Sərhetabat-Herat) isə əlavə 153 kilometri əhatə edir.

Əfqan mütəxəssisləri və işçiləri işə cəlb olunacaq və kəmər ölkəyə sosial-iqtisadi faydalar verəcək, o cümlədən iş yerlərinin yaradılması və illik 1 milyard dollardan çox gəlir gətirəcək.

Qeyd edək ki, “Taliban” hökumətinə qarşı sanksiyalara baxmayaraq, layihə, Berdıməhəmmədovun əmin etdiyi kimi, Amerikanın “Bownstein” şirkətinin konsaltinq dəstəyi ilə həyata keçirilir.

"Müstəqillik illərində Türkmənistanla ABŞ arasında əlaqələr yüksək səviyyədə inkişaf edib. Bu gün ikitərəfli əməkdaşlıq bir çox sahələri, o cümlədən ticarət, investisiya və işgüzar əlaqələri əhatə edir. Türkmən-Amerika İşgüzar Şurasının böyük əhəmiyyətini xüsusilə qeyd etmək istərdim. Artıq uzun illərdir ki, Amerikanın tanınmış şirkətləri Türkmənistanda mühüm işlər görürlər", - Berdıməhəmmədov vurğulayıb.

Bəradər, öz növbəsində, boru kəməri marşrutu boyunca müvafiq infrastrukturun, o cümlədən Türkmənistan-Əfqanıstan-Pakistan elektrik xəttinin, dəmir və avtomobil yollarının, logistika mərkəzlərinin yaradılmasını təklif edib. Əfqan siyasətçinin fikrincə, bu, regionda ticarət-iqtisadi əlaqələrin və enerji əməkdaşlığının vahid sisteminin yaradılmasına kömək edəcək.

Türkmənistanlı politoloq Derya Karayev NG-yə bildirib ki, Berdıməhəmmədovun TAPI-nın birinci hissəsi üzrə səfəri həm ideyanın özünün, həm də Türkmənistanın bu cür layihələri həyata keçirməyə qadir müstəqil aktor kimi həyat qabiliyyətini nümayiş etdirmək məqsədi daşıyır.

“Bu tədbir həm Türkmənistanda artıq layihələr həyata keçirən, həm də ölkənin investisiya mühitini və investisiya gəlirlərinin mümkünlüyünü qiymətləndirən çoxlu sayda xarici şirkətlərin nümayəndələrini bir araya gətirən “Türkmənistanın Neft və Qazı” forumu ərəfəsində xüsusilə aktualdır.

Bölgədəki geosiyasi vəziyyət də mühüm aspektə çevrilir, çünki investisiya tələb edən və gözləyən türkmən layihələrinin əksəriyyəti TAPI kimi transsərhəd boru kəmərlərinin tikintisi və təhlükəsiz istismarı ilə bağlıdır. Çoxsaylı sanksiyalara “Cənub Qaz Dəhlizi”ndə iştirak da bura daxildir”,- deyə Karayev vurğulayıb.

Xatırladaq ki, aprelin 23-24-də Kuala-Lumpurda keçirilən Türkmənistan İqtisadiyyatına Xarici İnvestisiyaların Cəlb edilməsi üzrə Beynəlxalq Forumun əvvəlki tədbiri Hindistanda terror aktı ilə yadda qalıb və bu, TAPI-nın əsas maraqlı tərəfləri olan Hindistan və Pakistan arasında genişmiqyaslı hərbi toqquşmaya çevrilib. Hazırda Pakistan və TAPI-nın digər maraqlı tərəfi Əfqanıstan arasında hərbi toqquşmaların davam etməsidir. Atəşkəs razılaşmasına baxmayaraq (19 oktyabrda Dohada imzalanıb), sərhəddə arabir toqquşmalar davam edir.

Politoloqun fikrincə, bütün bu hadisələr TAPI-nın investisiya cəlbediciliyini artırmır.

"Türkmən xalqının ümummilli lideri artan “müqəddəsliyindən” istifadə edərək, TAPI-ya xeyir-dua verə bilər ki, bu da həyata keçirilib, lakin layihənin reallaşdırılması bütövlükdə mövcud olanlardan əlavə, getdikcə daha çox suallar doğurur", - Karayev əlavə edib.
Onun fikrincə, müəyyən aktorlar TAPI və qazın İrana və İran vasitəsilə İraqa tədarükü kimi layihələrə problemlər yaradaraq, Türkmənistan qazını hələ tikilməmiş Transxəzər Boru Kəmərinə “sürüşdürür”, sonradan Avropaya qaz nəql edirlər.

Ekspert, həmçinin Avropa, Amerika və digər siyasətçilərin, eləcə də transmilli korporasiyaların bütün Mərkəzi Asiya regionu və Əfqanıstanla bağlı davranışlarında aydın şəkildə formalaşan tendensiyaya diqqət çəkib. Bu tendensiya "kritik" minerallar uğrunda yarışa aiddir.

Faydalı qazıntıların çıxarılması və ən əsası onların zənginləşdirilməsini maksimum dərəcədə artırmaq çox böyük enerji tələb edir. Regionda maksimum zənginləşdirmə tullantılarını istismar və tərk edərək, Avropa yeni növ neokolonialist siyasət yürüdür, faydalı qazıntıların çıxarılması və emalı üçün infrastrukturun qurulması, zənginləşdirilmiş xammalın ixracı üçün infrastrukturun qurulması və hidroelektrik bəndlər şəklində enerji mənbələrinin yaradılması üçün Mərkəzi Asiya dövlətlərinə kredit verir. Amma mineral ehtiyatları tükəndikdən sonra regionun taleyi necə olacaq və ölkələrin hakimiyyət orqanları o vaxta qədər beynəlxalq maliyyə qurumlarına verdiyi bütün kreditləri ödəyə biləcəkmi, - bu barədə heç bir milli və beynəlxalq ekspert danışmır.

“Eyni şey Türkmənistan qazına da aiddir: beynəlxalq aktorların ona dair fikirləri dəyişir, regional enerji əməkdaşlığı və onun eyni oyunçular tərəfindən təşviq edilməsi barədə söhbətlər getdikcə daha çox eşidilir. İzahat isə sadədir: onların planlarına görə, türkmən qazı regionda eyni ehtiyaclar üçün ya əlavə, ya da əsas enerji mənbəyi kimi qalmalıdır - "kritik" mineralların hasilatı, onların ixracı.

Avropa İttifaqının “Global Gateway” konsepsiyası bütün bu fikirləri dəfələrlə təkrar edir, lakin Mərkəzi Asiyada yüksək texnologiyalı istehsalın inkişaf etdirilməsindən bəhs olunmur; oradan yalnız zənginləşdirilmiş xammal lazımdır, bütün tullantılar, eləcə də artıq emissiyalar yerli olaraq qalmalıdır”, - ekspert bildirib.

Karayevin fikrincə, məhz buna görə Avropa İttifaqı (Aİ) rəsmiləri və ümumilikdə hər bir Avropa ölkəsi, eləcə də ABŞ region dövlətlərində insan haqları və demokratik təsisatların dəhşətli vəziyyəti ilə bağlı hər hansı tənqidi rədd edib. Üstəlik, ABŞ hakimiyyəti buna indiki administrasiya işə başlamazdan əvvəl start verib.

"Müşahidəçilər oxşar ABŞ-Türkmənistan paktını 2022-ci ilə, Antoni Blinkenin dövlət katibi olduğu vaxta aid edirlər və hazırkı administrasiya Türkmənistan liderinin TAPI boru kəmərinə səfəri zamanı qeyd etdiyi kimi, qaz siyasəti və transsərhəd aspekt də daxil olmaqla, ümumi münasibətlər konsepsiyasını təsdiqləyib. Onun ətrafında, məsələn, İran və ya Əfqanıstan, hətta ABŞ-la dostluq münasibətlərinin bütün üstünlüklərini inkar edən Çin kimi”, - deyə Karayev yekunlaşdırıb.

Y. QACAR

Ana səhifəyə dön