07:33 / 20-06-2025
Əgər Tramp qərar versə...
Türkiyə xarici siyasətinin mərkəzini dəyişir
Tarix: 25-12-2020 23:52 | Bölmə: Slayd
Türkiyə xarici siyasətinin mərkəzini dəyişir

"Keçən həftə veb saytında olduqca qeyri-adi bir yazıda Türkiyənin Müdafiə Nazirliyi, ölkənin müdafiə və xarici işlər nazirlərinin Ukraynaya səfəri zamanı iki türk azlığın - Ahiska türkləri və qaqauzların nümayəndələri ilə görüşdən görüntüləri və şəkilləri yayımlayıb. Xaricdəki türk azlıqlarla görüşlər keçirmək və bunları tanıtmaq Türkiyə Müdafiə Nazirliyi üçün adi bir şey deyil".

Reyting.az
“Al-Monitor”-a istinadla xəbər verir ki, bu cür təmaslar, müdafiə və təhlükəsizlikdən daha çox yumşaq güc proyeksiyası çərçivəsində, əvvəlcə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin bir qolu olan Xaricdəki Türklər və Qardaş Toplumlar İdarəsinin vəzifəsidir.

Ankaranın xaricdəki etnik qohumlarına olan marağı, sentyabrın sonlarında Azərbaycan və Ermənistan arasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin alovlanmasından bəri nəzərə çarpır, - deyə saytın təhlilində qeyd olunur. – Türkiyənin yaxın siyasi və etnik bağları olan Azərbaycana verdiyi hərbi yardım Azərbaycan Ordusunun 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri erməni qüvvələrinin işğal etdiyi bəzi əraziləri geri almasına kömək edib. Bu müharibə son bir neçə ildə Suriyada və Liviyada Türk hərbi əməliyyatlarının ölkənin xarici gündəmində üstünlük təşkil etdiyi halda, ictimaiyyətin diqqətini Cənubi Qafqaza yönəldib. “Xüsusilə, dövlətə məxsus və hökumətyönlü KİV-lər Rusiyanın vasitəçiliyi ilə atəşkəs razılaşmasını həm Azərbaycanın, həm də Türkiyənin qələbəsi kimi qiymətləndiriblər. Atəşkəsə nəzarət etmək üçün ortaq bir Türkiyə-Rusiya mərkəzinin yaradılması “Türk əsgərlərinin 102 ildən sonra Azərbaycana qayıtması” və bölgədəki nəqliyyat yollarının yenidən açılmasını Türkiyənin Orta Asiya türk respublikalarına strateji bir qapı qazandırması kimi təsvir edilib.

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Bakıda təntənəli hərbi paradda İranla diplomatik mübahisəyə səbəb olan millətçi bir azəri şairin misralarını səsləndirib. Bəzi türkiyəli müşahidəçilər üçün Ərdoğanın çıxışı Ankaranın xarici siyasətindəki dəyişiklik siqnalı kimi əks-səda doğurub.

Mübahisəli misralar folklora aid olsa da, pantürkizm hərəkatının qızğın tərəfdarı olan azəri şairi Bəxtiyar Vahabzadənin Azərbaycanın İran və Rusiya arasında bölünməsindən təəssüflənən bir poema üçün ilham mənbəyi olub. Vahabzadə həmin poemaya görə “millətçi” kimi damğalanıb və o vaxtkı Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ərazisindəki bir universitet professoru vəzifəsindən qovulub”.

Daha sonra təhlil müəllifi yazır: “Tehran şeiri səhvən Azərbaycan torpaqlarının işğalına istinad kimi səhv başa düşdüyü üçün Ankara ilə ziddiyyət yaranıb. Ərdoğanın Azərbaycanla daha güclü bağlara vurğu etməsi, xarici siyasətinin mərkəzinin getdikcə Ərəb dünyasından Qafqaza, Qara dəniz və Xəzər hövzələrinə və Orta Asiyaya yönələcəyini göstərir. Ankaranın bir müddətdir laqeyd qaldığı Orta Asiya türk respublikaları ilə hərbi və təhlükəsizlik əməkdaşlığı da daxil olmaqla, əlaqələri canlandırmaq üçün edilən işlər sürpriz olmamalıdır.

Regional kontekstdə Ərdoğan hökuməti müsəlman dünyasında liderlik iddiasına baxmayaraq, Qətər xaricində Orta Şərqdə və Şimali Afrikada müttəfiqləri itirib. Ərdoğanın Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) azalan siyasi sərvətləri onu müttəfiqi olan MHP-nin girovuna çevirib. Güclü hakimiyyəti qorumaq üçün Ərdoğanın ittifaqı davam etdirməsi lazımdır, bu səbəbdən də xarici siyasətdə pantürkist bir oriyentasiya və daxili siyasətdə populist, ifrat sağçı və millətçi hisslərin artması fonunda seçici bazasının daha millətçi olmasına etiraz etmir.

Ərdoğanın xarici siyasət rekordundakı sürətli dönüşləri nəzərə alsaq, bu yeni meylin keçici və ya davamlı olmasını qiymətləndirmək çətindir. Yenə də hökumətə yaxın alimlərin yazılarına görə Ankara, yeni ilə Moskvanı və Tehranı qəzəbləndirmək hesabına pantürkist bir perspektivlə girəcəkdir”.




Bölməyə aid digər xəbərlər