Qarabağ məsələsi yenidən müzakirə olunub

Xəbər lenti

18:43 / 18-06-2025

MEDİA: Solovyovdan üzrxahlıq gözləyirik

18:36 / 18-06-2025

Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərindəki qəza aradan qaldırılıb

17:35 / 18-06-2025

Kino şirkətinin direktoru 3 milyon dollar maaş alacaq

17:21 / 18-06-2025

Gələn həftə Məhərrəm ayı başlayır

17:17 / 18-06-2025

Kamran Əliyev üç rayona prokuror təyin edib

17:09 / 18-06-2025

ABŞ prezidenti Ukrayna rəsmilərini qəzəbləndirib

16:25 / 18-06-2025

Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər

16:01 / 18-06-2025

Natanz nüvə obyektində sızma var

15:37 / 18-06-2025

"Zeytun” aptekləri Tarif Şurasının qərarına tabe olmur

15:31 / 18-06-2025

İsrail Yaxın Şərqdə hegemon dövlətə çevrilir

15:21 / 18-06-2025

ASC və MMC-yə məxsus əmlaklar hərraca çıxarılacaq

14:49 / 18-06-2025

Ukrayna daha iki yaşayış məntəqəsini itirib

14:19 / 18-06-2025

Çempionlar Liqası: "Qarabağ"ın rəqibi bəlli olub

14:14 / 18-06-2025

Prezident İlham Əliyev Nataliya Kiselovanı qəbul edib - Fotolar

14:03 / 18-06-2025

Zakir Həsənov Belarusda hərbi zavodlara baş çəkib

13:48 / 18-06-2025

İsrailin İrana hücumları nəticəsində 585 nəfər ölüb

13:37 / 18-06-2025

Rus Pravoslav Kilsəsi Erməni Apostol Kilsəsinin müdafiəsinə qalxır

13:33 / 18-06-2025

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

13:22 / 18-06-2025

TikTok qadağası daha 90 gün təxirə salınıb

13:18 / 18-06-2025

Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)

13:12 / 18-06-2025

Ağdama növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)

12:44 / 18-06-2025

Müdafiə naziri Türkiyə-İran sərhədinə gəlib

12:34 / 18-06-2025

İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto

11:49 / 18-06-2025

MEDİA jurnalistlər üçün müsabiqə elan edib

11:41 / 18-06-2025

Prokurorluq: "Restoranlarda artan zəhərlənmələrə qarşı tədbir görülür"

11:31 / 18-06-2025

İstismar müddəti başa çatmış döyüş sursatları məhv ediləcək

11:30 / 18-06-2025

Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur

11:28 / 18-06-2025

Fikrət Məmmədov təltif olunub

11:17 / 18-06-2025

Kiyevə kütləvi hücum: qurbanların sayı artır - Foto

11:07 / 18-06-2025

Trampın nümayəndəsi Lukaşenko ilə görüşə hazırlaşır

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

08:07 / 14-06-2025

Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var

11:37 / 16-06-2025

55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video

18:49 / 13-06-2025

“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?

08:47 / 16-06-2025

İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub

22:59 / 17-06-2025

İranın keçmiş prezidenti Tehranda öldürülüb - (Yenilənib)

08:51 / 14-06-2025

Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar

11:06 / 16-06-2025

Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır

22:31 / 13-06-2025

İran İsrailə raket hücumuna başlayıb

19:03 / 13-06-2025

Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb

09:58 / 16-06-2025

İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib

23:40 / 13-06-2025

Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb

14:29 / 14-06-2025

İranın 9 nüvə alimi öldürülüb - Siyahı

Qarabağ məsələsi yenidən müzakirə olunub - Foto
Tarix: 12-07-2021 20:01 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

“Qarabağa Rusiyadan baxış” adlı elmi-praktik konfrans keçirilib. Reyting.az xəbər verir ki, konfrans Beynəlxalq Qarabağ Forumu (BQF) və Rusiya Federasiyası Moskva Vilayəti Azərbaycanlıların Milli Mədəni Muxtariyyətinin təşkilatçılığı ilə reallaşıb.

Konfransı giriş sözü ilə Beynəlxalq Qarabağ Forumunun koordinatoru, Qarabağ Azadlıq Təşkilatının sədri Akif Nağı, Rusiya Federasiyası Moskva Vilayəti Azərbaycanlıların Milli Mədəni Muxtariyyətinin sədri Elşən İbrahimov açıblar.

Konfransda Rusiyanın Qarabağa yönəltdiyi siyasəti, bu siyasətin Azərbaycanın maraqlarına uyğun olaraq dəyişdirilməsi üçün daxili və xarici amillərdən istifadə olunması, Rusiyada uyğun ictimai rəyin formalaşdırılması, Rusiyanın imkanlarından səmərəli istifadə istiqamətlərində fikir mübadiləsinin vacibliyi diqqətə çatdırılıb.

Konfransa Rusiyadan tanınmış tədqiqatçı Hikmət Cavadov moderatorluq edib. Hikmət Cavadov qarşıda dayanan məsələlərlə bağlı məlumat verib.

Konfransda Rusiyadan professor Rəfael Qəribov, tədqiqatçı Hikmət Cavadov, Ukraynadan professor Məhəmməd İsrafiloğlu məruzələrlə çıxış ediblər.

Rəfael Qəribov deyib ki, uzun müddət belə bir ifadə, belə bir mövqe yer alırdı ki, Qarabağ münaqişəsinin həllinin açarı Rusiyadadır: “Bu məsələyə bir az da dərindən yanaşmaq lazımdır. Təbii, Rusiyanın rolu var, Rusiya regionun aparıcı dövlətlərindən biridir. Və Rusiyanın regionda, Cənubi Qafqazda iştirakı müəyyən şərtlər daxlində mümkündür, Rusiyadan tam şəkildə imtina etmək yox, Rusiyanın imkanlarından istifadə etmək daha çox xeyir gətirə bilər”.

O, bir məsələni də xüsusi qeyd edib ki, Azərbaycan döyüş meydanında ciddi nəticələr əldə edib, bu nəticələri masa arxasında daha da inkişaf etdirmək və tam qələbəyə çevirmək çox vacibdir.

Rəfael Qəribov vurğulayıb ki, indiki reallığı dərk etmək üçün tarixi paralellər gətirmək vacibdir və hər şey özümüzdən asılıdır, özümüz düzgün siyasət yeridəriksə, müsbət nəticələrə nail ola bilərik. O cümlədən Rusiya faktorundan istifadə etməklə daha sıx və səmərəli əməkdaşlığa nail olmaq mümkündür.

Konfransa Ukraynadan qatılan Məhəmməd İsrafiloğlu məruzəsində Rusiya-Türkiyə-İran üçbucağının son yüzilliklərdə ciddi rol oynadığını, bu faktların nəzərə alınmasının vacibliyini diqqətə çatdırıb. O, Ermənistanın son yüz il ərzində regionda pozuculuq işi ilə məşğul olduğunu və Rusiyanın rolunun nəzərə alınmasını vacibliyini qeyd edib. Onun sözlərinə görə, Rusiyanın siyasətinin bir çox məqamları Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir, amma bu o demək deyil ki, Rusiyaya qarşı savaş açmalıyıq. Rusiya ilə qarşı-qarşıya gəlmək, konfrantasiya Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir. Rusiyanın imkanlarından istifadə etmək daha düzgün olardı.

Digər məruzəçi Hikmət Cavadov diqqətə çatdırıb ki, son günlərdə Minsk qrupu həmsədrləri olan ölkələrin səfirlərinin Şuşa səfərində iştirak etməməsi təbii ki, ciddi narahatlıq doğurur, amma bu məsələyə müəyyən diplomatik prizmadan baxmaq gərəkdir. Rusiyanın rolu da mütləq nəzərə alınmalıdır. Rusiyanın daxilində müxtəlif siyasi qüvvələr var və bir məsələni nəzərə almaq lazımdır ki, 44 günlük müharibənin gedişində Rusiyada əksər siyasi qüvvələr demək olar, Ermənistanın tərəfində olub. Amma Rusiya hakimiyyəti daha nizamlı, ölçülü siyasət yeridib, ən azından Azərbaycana döyüş meydanında ciddi maneçilik törətməyib: “Rusiya prezidenti Vladimir Putin və xarici işlər naziri Sergey Lavrovun son açıqlamalarına da diqqətlə yanaşmalıyıq, onlar çıxışlarında “Qarabağ münaqişəsi” ifadəsini işlətmədilər. Bu onu göstərir ki, Rusiya rəhbərliyi Azərbaycanın mövqeyi ilə hesablaşır və ən azından nəzərə alır”.

Akif Nağı konfransın işində bir sıra məqamların nəzərə alınmasını təkilf edib. O, diqqəti ona yönəldib ki, kənardan Rusiyanın siyasətinə təsir etmək imkanları məhduddur. İstər Azərbaycan, istərsə də Azərbaycanın müttəfiqləri, o cümlədən Türkiyə Rusiyanın siyasətinə ciddi şəkildə təsir etmək imkanında deyil: “Rusiyanın daxilində gedən proseslər bizim üçün maraqlıdır, Rusiya hakimiyyətinin mövqeyində dəyişiklik varmı, Cənubi Qafqaz regionu ilə bağlı siyasətdə dəyişiklik varmı, yumşalma varmı və yaxud, Rusiyanın siyasi elitasında fərqli mövqe tutan qüvvələr varmı, regionda Azərbaycanın Türkiyə ilə birlikdə əldə etdiyi nəticələrlə Rusiya siyasi elitası hesablaşırmı? Bu məsələlərə aydınlıq gətirilməsi çox vacibdir və bu məsələdə Rusiyada yaşayan ekspertlərin, o cümlədən Rusiyadan kənarda yaşayan, amma Rusiyadakı prosesləri diqqətlə izləyən ekspertlərin fikrinin nəzərə alınması vacibdir”.

Azərbaycandan tarix doktoru Boran Əziz çıxışında tarixi hadisələrə, yaxın-uzaq keçmişə müraciət edib. Onun sözlərinə görə, indiyə qədər Rusiyadan istədiymiz mövqeyi görməmişik, Rusiya çox vaxt Azərbaycanla imzaladığı sənədlərə əməl etməyib, verdiyi sözləri tutmayıb. O qeyd edib ki, Azərbaycan cəmiyyətində Rusiyanın regiona gələn sülhməramlıları ilə bağlı narahatlıq var: “Onların hansı rolu oynayacağı, 366-cı alayın Qarabağda törətdiyi cinayətləri təkrar edəcəkmi, 367-ci alay kimi regiona gəlib, yoxsa başqa mövqe tutacağı maraq doğurur. Cəmiyyəti, o cümlədən tədqiqatçı və ekspertləri də bu sual narahat edir. İstəyirik ki, Rusiya regionda Azərbaycan amili ilə hesablaşsın və Azərbaycanla bağlı, regionla bağlı daha düzgün və obyektiv mövqe tutsun”.

Rusiyada yaşayan professor Kamran Rüstəmov bir çox məsələlərə diqqəti cəlb edib və bir neçə dəfə çıxış edərək vacib məqamları vurğulayıb. O, diplomatların son Şuşa səfəri zamanı 3 həmsədr ölkə səfirlərinin iştirak etməməsini bir daha diqqətə çatdırıb və vurğulayıb ki, səfirlər bir az öncə işğaldan azad olunmuş digər rayonlara səfərlərdə iştirak ediblər: “Amma Şuşa səfərinə qatılmadılar. Bu, o anlama gəlir ki, onlar hələ də Şuşanı Azərbaycan ərazisi hesab etməkdən çəkinir və yaxud bir qədər ehtiyatlı mövqe tuturlar. Bu məsələyə aydınlıq gətirilməlidir”.

K. Rüstəmov Rusiya amilinin regionda həlledici olduğunu diqqətə çatdırıb və bu gün Rusiya ilə Türkiyə arsında yaranmış münasibətlərdən istifadə etməyin vacibliyini vurğulayıb. O, qeyd edib ki, bu gün müəyyən mərkəzlər dünyada qarşıdurma yaratmağa çalışırlar. Məsələn, islam ölkələrinin bir araya gəlməsinə imkan vermir, islam ölkələrinin daxilində ziddiyyətlər yaradırlar və yaxud slavyan dünyasının da daxilində, hətta pravoslav ölkələrini də bir-birinə qarşı qoymağa çalışırlar. Təbii ki, burada müəyyən məqsədlər güdürlər.

K. Rüstəmov Qarabağ iqtisadi zonası və Şərqi Zəngəzur iqtisadi zonasının yaradılmasının əhəmiyyətini də vurğulayıb. Deyib ki, bu, ilk baxışdan iqtisadi hədəfə yönəlib, amma daha çox siyasi məqsədləri güdür: “Bunu müsbət hal kimi dəyərləndirmək lazımdır”.

K. Rüstəmov ermənilərin Rusiyada fəaliyyətinə diqqət yönəldib və böyük pullar hesabına mediada, müəyyən hakimiyyət strukturlarında öz məqsədlərinə nail olduqlarını qeyd edib.

Türkiyədən konfransa qatılan professor Toğrul İsmayıl Rusiya–Türkiyə münasibətləri, Azərbaycan-Rusiya münasibətləri və digər məsələlərə diqqəti yönəldib. Onun sözlərinə görə, Rusiya əvvəlki yüzilliklərdən, məsələn, çar Rusiyasının dövründə və yaxud bolşeviklərin dövründəki siyasətindən fərqli mövqe tutur: “Rusiya dövlətinin xarakteri xeyli dəyişib”.

T. İsmayıl qeyd edib ki, təbii, Rusiya da öz maraqlarından çıxış edir və bu mənada Azərbaycandan və regiondan çıxmaq istəmir, mövqeyini gücləndirməyə çalışır: “Rusiyanın Azərbaycana və Türkiyəyə münasibətdə siyasətinin dəyişməsi üçün bizim tutacağımız mövqedən, siyasətmizidən çox asılıdır”.

Türkiyədən professor Kərəm Karabulut həm iqtisadi, həm də siyasi amillərə diqqət yönəldib: “Türkiyə cəmiyyəti, hakimiyyətdə kimin olmasından asılı olmayaraq Azərbaycan məsələsinə çox həssasdır”.

O, tarixə qısa ekskurs edərək, Zəngəzurun Azərbaycandan alınıb Ermənistana verilməsini xatırladıb və bu ədalətsizliyin aradan qaldırılmasını, Zəngəzurun bütövlükdə öz tarixi sahibinə qaytarılmasının vacibliyni vurğulayıb. Bunun üçün Türkiyə və Azərbaycanın birlikdə fəaliyyətinin vacibliyini qeyd edib. O, xüsusi vurğulayıb ki, Rusiya bu gün Türkiyə və Azərbaycanın mövqeyi ilə hesablaşır və düzgün siyasət yeridir.

Türkiyədən tanınmış təşkilat rəhbəri, araşdırmaçı alim Ziya Zakir Acar Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin vacibliyini, bu münasibətlərin daha da sıx olması, müxtəlif istiqamətləri əhatə etməsi üçün yorulmadan çalışmağın vacibliyini qeyd edib. O, bu sahədə illərdir gördükləri işlərdən danışıb, bu məsələlərə xüsusi önəm verdiklərini vurğulayıb.

Z. Z. Acar deyib ki, 44 günlük müharibə zamanı Türkiyə tam şəkildə Azərbaycanın yanında oldu, həm dövlət olaraq, həm də cəmiyyət olaraq. O, Şuşa Bəyannaməsinin əhəmiyyətini və həmin Bəyannamənin ruhuna uyğun olaraq bütün ictimai təşkilatların, siyasi qurumların, vətəndaşların birlikdə fəaliyyətinin vacibliyini qeyd edib.

Azərbaycandan tarix elmləri doktoru, professor Qasım Hacıyev Azərbaycan –Türkiyə münasibətlərinin xüsusi bir səviyyədə olduğunu bir daha diqqətə çatdırıb və deyib ki, məhz bu birliyin nəticəsində Rusiya regionda öz siyasətinə düzəlişlər edir.

Q. Hacıyev Azərbaycanın Qarabağla bağlı siyasətini, xüsusilə də elm sahəsində aparılan işləri üç dövrə böldüyünü qeyd edib: “Birinci dövrə sovet dövrünə qədərki illər, sovet dövrü deyilən zaman və müstəqillik dövründən başlayaraq aparılan işlər”.

Hər dövrün xüsusiyyətini qeyd edən və müstəqillik dövründə xüsusi imkanların yarandığını və geniş işlərin aparıldığını vurğulayıb. O, qeyd edib ki, regionda Rusiya – Türkiyə münasibətləri çox önəmlidir, son 200 il ərzində Rusiya və Türkiyə ilk dəfədir ki, müəyyən şərtlər daxilində eyni mövqedən çıxış edirlər. Bu, çox vacib məsələdir. Və Azərbaycan öz siyasətində bunu nəzərə almalıdır.

İsveçdən diaspor rəhbəri, Regional parlamentin üzvü İradə Əliyeva –Söderberq çıxışlarda maraqlı məqamların olduğunu qeyd edib, buna görə hər kəsə təşəkkürünü bildirib. Vurğulayıb ki, bəzi məlumatlara görə, Rusiyada 3 milyondan artıq azərbaycanlı yaşayır. Bu azərbaycanlıların potensial imkanlarından geniş istifadə olunmalıdır.

O, müqayisə üçün bildirib ki, 3 milyon əhali Ermənistanın əhalsinə bərabərdir, yəni bu böyük bir qüvvədir, bu qüvvədən nizamlı şəkildə istifadə olunmalıdır.

İradə xanım Rusiyanın hələ də imperiya siyasətindən əl çəkmədiyini təəssüf hissi ilə qeyd edib və bunun Azərbaycana ciddi mane olduğunu, amma uyğun işlər aparılarsa vəziyyətin dəyişdirilməsinin mümkünlüyünü qeyd edib.

İradə xanım İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı İsveçdə aparılan işlərlə bağlı məlumat verib. O, bütün çətinliklərə baxmayaraq ermənilərin iddialarını bacarıqla dəf etdiklərini, KİV-də çıxışları, hətta dəfələrlə TV-də canlı yayım üçün müraciət etdiklərini, lakin müsbət cavab almadıqlarını bildirib.

İradə xanımın Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların sayı və ermənilərin sayına nisbəti ilə bağlı fikirlərinə münasibət bildirən Hikmət Cavadov qeyd edib ki, statistikaya görə Rusiyada azərbaycanlıların sayı ermənilərin sayı ilə bərabərdir və hətta ermənilərin sayı bir qədər artıqdır, rəmsi pasport qeydiyyatından keçən əhali nəzərdə tutulur. Hikmət Cavadov bunu deməklə say məsələsinin önəm daşımadığını, səmərəli iş görmək üçün düzgün siyasətin yeridilməsinin vacibliyini qeyd edib.

Ukraynadan professor Fərhad Turanlı bir sıra vacib məsələləri diqqətə çatdırıb, o cümlədən diaspor təşkilatlarının əlaqəli işləmələrinin vacibliyini vurğulayıb, Ukrayna və Rusiya diaspor təşkilatlarının əlaqələrinin zəif olmasını qeyd edib. O, xüsusi olaraq vurğulayıb ki, Rusiyada Azərbaycan diaspor təşkilatları vasitəsi ilə düzgün ictimai rəyin formalaşdırılması, hakimyyətin siyasətinə təsir imkanlarının artırılması çox vacibdir.

F. Turanlı bir məsələni də qeyd edib ki, müəyyən aşağılayıcı komplekslərdən xilas olmaq lazımdır. Bu din məsələsinə də, siyasi məsələlərin gündəmə gətirilməsinə də, Rusiyada təhsil sisteminin verdiyi imkanlara da və digər məsələlərə də aiddir.

Konfrans iştirakçılarından Mehriban Abdullayeva, Sözer Akyıldırım, Səyavuş Mustafayev və digərləri müzakirə olunan məsələlərə münasibət bildiriblər.

Rusiyadan təşkilat rəhbəri Elşən İbrahimov bütün çıxışlara görə hər kəsə təşəkkür edib, verilən təkliflərin əhəmiyyətli olduğunu deyib. O, xüsusi qeyd edib ki, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra qətiyyən arxayınlşmaq olmaz, həddindən artıq ağır vəzifələr qarşıda dayanır, ermənilər bütün istiqamətlərdə Azərbaycanın üzərinə yeriyir, Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı yalan təbliğat kampaniyasını genişləndirir: “Ona görə də biz işlərimizi daha genişləndirməli, məsuliyyətimizi daha da artırmalıyıq”.

Sonda Akif Nağı, Hikmət Cavadov və Elşən İbrahimov məruzələrə və çıxışlara, verilən təkliflərə öz münasibətlərini bildiriblər, əməl edilməli olan əsas məsələlərin istiqamətlərini müəyyənləşdiriblər, bundan sonra bu konfransda deyilən təkilfləri və məsələləri nəzərə almaqla işlərin davam etdirilməsinin vacibliyini qeyd ediblər.

Ana səhifəyə dön