13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Qarabağ müharibəsi Qırğızıstanı Türkiyəyə yaxınlaşdırıb
Tarix: 02-11-2021 14:53 | Bölmə: Slayd
Qarabağ müharibəsi Qırğızıstanı Türkiyəyə yaxınlaşdırıb

Qırğızıstan prezidenti Sadır Japarov noyabrın əvvəlində İstanbula səfər edəcək. O, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) 8-ci sammitində iştirak edəcək və Türkiyə lideri Rəcəb Tayyib Ərdoğanla ikitərəfli danışıqlar aparacaq. Bişkek Ankara ilə ticarət və hərbi əməkdaşlığı genişləndirməkdə və Türkiyə investisiyalarında maraqlıdır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşri mövzunu belə davam etdirir:

Qırğızıstan prezidenti Sadır Japarov ikinci dəfədir Türkiyəyə səfər edir. Politoloq Mars Sarıyevin fikrincə, qarşıdan gələn səfər çox əhəmiyyətli olacaq, çünki TDƏŞ Türk Birliyinə çevriləcək, bu da ona üzv olan ölkələrin münasibətlərində keyfiyyət dəyişikliyi və yaxınlaşma deməkdir.

“Mərkəzi Asiyada Türkiyə Qırğızıstanla ən yaxın əlaqələrə malikdir. Yaxınlaşma Qırğızıstan-Tacikistan sərhədində münaqişə zamanı baş verib. Türkiyə Qırğızıstana yardım etməyə hazır olduğunu ilk bəyan edənlərdən biri olub və Bişkeki siyasi müstəvidə dəstəkləyib. Bu gün Qırğızıstan Türkiyənin Mərkəzi Asiyaya bələdçisinə çevrilir”, - deyə Sariyev “NG”-yə bildirib.

Japarovun 2021-ci ilin iyununda Ankaraya ilk səfəri zamanı ticarət, iqtisadi və hərbi əməkdaşlığın qurulması mövzusu Ərdoğanla danışıqların əsas mövzularından birinə çevrilib. Tərəflər uzun müddətdir ki, illik ticarət dövriyyəsinin 1 milyard dollara çatdırılması imkanlarını müzakirə edirlər. Lakin buna hələlik nail olunmayıb.

M. Sarıyevin sözlərinə görə, Ankara özünü necə effektiv təqdim etməyi bilir, lakin Türkiyənin kifayət qədər iqtisadi resursları yoxdur.

Türkiyə Palatalar və Birjalar Birliyinin (TOVV) prezidenti Mustafa Rifat Hısarcıklıoğlu bu yaxınlarda Sadır Japarovla görüşündə türk investorlarının əməkdaşlığa yüksək marağını və Qırğızıstanda layihələr həyata keçirməyə hazır olduqlarını bildirib. Bişkek də öz növbəsində türk investorlarına güzəştlər etməyə və türk biznesinin təşviqi üçün şərait yaratmağa hazırdır.

Sadır Japarovun Hısarcıklıoğlu ilə görüşündə vurğuladığı kimi, “Türkiyə Qırğızıstan üçün təkcə strateji tərəfdaş deyil, həm də qardaş ölkədir”. O, Qırğızıstan-Türkiyə əməkdaşlığının siyasi, ticarət-iqtisadi və investisiya sahələrində yeni səviyyəyə qalxacağına ümid etdiyini bildirib.

“Dönüş nöqtəsi Qarabağ müharibəsindən sonra olub və bu uğurun dalğasında Türkiyə vektoru fəal şəkildə Orta Asiyaya doğru irəliləyir. Özbəkistan və Qazaxıstan Türkiyə ilə münasibətlərdə Qırğızıstandan daha ehtiyatlıdır. Bununla belə, Qırğızıstan kimi kiçik ölkələr Türkiyə ilə daha sıx əməkdaşlığa tab gətirə bilər və bu əməkdaşlıq yalnız, o cümlədən hərbi sahədə inkişaf edəcək”, - Sariyev vurğulayıb.

Xatırladaq ki, Qırğızıstan Türkiyədən “Bayraktar” pilotsuz uçuş aparatları alır. “Biz bu texnikanı dövlət büdcəsi hesabına alırıq. Tezliklə Türkiyədən “Bayraktar”lar gətiriləcək, dünyanın beş ölkəsində belə silahlar var, biz də onlardan biri olacağıq. Bizim pilotsuz təyyarələrə nəzarət üzrə mütəxəssislərimiz də Türkiyədə təlim keçir... Biz Rusiyadan “Orlan-10E” pilotsuz təyyarələri alırıq və bunun üçün dövlət büdcəsindən də vəsait ayrılıb”, - deyə Dövlət Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin rəhbəri Kamçibek Taşiyev bildirib.

Lakin bu o demək deyil ki, Qırğızıstan müharibəyə hazırlaşır. Mənfi ssenari Əfqanıstanla bağlıdır. “Orada xaos davam edərsə, ölkənin parçalanması qaçılmazdır. Əfqanıstan ərazisində müxtəlif terror qruplaşmalarının olması isə yalnız riskləri artırır. Ola bilsin ki, hazırkı Əfqanıstan administrasiyası Tacikistan prezidenti Emoməli Rəhmonun “Taliban” hərəkatına qarşı sərt mövqeyi və gənc Pəncşir liderlərinin dəstəyi sayəsində Fərqanəyə soxulmağa cəhd edəcək radikalların qarşısını almayacaq.

Ona görə də “Bayraktar” və “Orlan-10E” komplekslərinin alınması mümkün mənfi ssenariyə hazırlıqdır, əgər “Taliban” o vaxta qədər sabit hakimiyyət institutları qura bilməsə, gələn ilin yayında reallaşa bilər. Qarşıdan gələn aclıq və anarxiya Əfqanıstanı yeni xaosa sürükləyəcək.

Zərbə ilk növbədə Tacikistana dəyəcək və nəticədə bütün Orta Asiyaya təsir edəcək. Qırğızıstanda radikal ÖİH (Özbəkistan İslam Hərəkatı) hərəkatının yaraqlılarının Əfqanıstandan Tacikistan və Qırğızıstandan keçərək Özbəkistanın Fərqanə vadisinə keçməyə çalışdığı “Batken hadisələri” ilə bağlı kədərli təcrübə var”, - deyə ekspert izah edib.

Digər tərəfdən, Türkiyə və Rusiyadan silah alınması vəziyyəti tarazlaşdırır. “Ancaq Rusiya Qırğızıstanla Türkiyənin bu cür yaxınlaşmasından məmnun deyil. Üstəlik, Türk Birliyi çərçivəsində daha sıx inteqrasiya gözlənilir. Ancaq mənim fikrimcə, bu, Rusiyanın Mərkəzi Asiyada və bütövlükdə postsovet məkanında sistemli səhvidir”, - deyə M. Sariyev bildirib. Onun fikrincə, Moskvanın öz maraqlarını təşviq edəcəyi heç bir rıçaq və alət yoxdur. Rossotrudniçestvo rəsmi mədəni tədbirlər keçirir, lakin heç bir irəliləyiş, innovativ ideyalar görünmür. Rusiya təəssüf ki, çınqıl dərisi kimi kiçilir. Eyni zamanda Türkiyə, Çin, Qərb ölkələri yaradıcı, çevik və ardıcıldır. Bu tendensiya davam edəcək.




Bölməyə aid digər xəbərlər