22:43 / 16-06-2025
Zakir Həsənov Belarusa rəsmi səfər edib
22:33 / 16-06-2025
Xarici ölkə vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
20:27 / 16-06-2025
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
18:00 / 16-06-2025
Cüdoçumuz dünya çempionatının yarımfinalına yüksəlib
17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
13:01 / 16-06-2025
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
12:20 / 16-06-2025
İran hipersəs raketlərindən istifadə edir
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
11:14 / 16-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
10:48 / 16-06-2025
Zelenski-Tramp görüşü Kanadada olacaq
10:38 / 16-06-2025
İran İsrailə məxsus təyyarəni vurub
10:34 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn sədr səlahiyyətini müavininə həvalə edib - Foto
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
08:07 / 14-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

17:06 / 13-06-2025

22:53 / 11-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

17:43 / 13-06-2025

07:37 / 12-06-2025

07:42 / 12-06-2025

Lirənin ucuzlaşması ilə bərabər, Ərdoğanın da limiti dolur - Təhlil
Tarix: 01-12-2021 11:48 | Bölmə: Slayd

Türkiyədə 6 müxalifət partiyası ölkədə parlament sistemini bərpa etmək üçün öz səylərini birləşdirməyə qərar verib. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanı tənqid edənlər təkcə onun səlahiyyət müddətini məhdudlaşdırmaq deyil, həm də mühüm səlahiyyətləri ləğv etmək istəyirlər. Qeyri-rəsmi koalisiyanın yaranmasına səbəb milli valyuta ilə bağlı böhran olub.
Lirənin ucuzlaşması dövlət başçısını iqtisadi siyasətin dəyişdirilməsinin zəruriliyinə inandırmadı. Müxalifətin bu qədər aydın canlanması, ekspertlərin fikrincə, prezidentin reytinqinin aşağı düşməsi və 2023-cü ildə keçiriləcək ümumi seçkilərin proqramını əvvəlcədən hazırlamaq istəyi ilə bağlı ola bilər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya gazeta” yazıb.
Rusiya nəşri qeyd edir:
Koalisiyaya əsasən parlament müxalifətinin nümayəndələri daxildir. Deputatlar arasında danışıqların növbəti mərhələsi noyabrın 30-da baş tutub.
Ərdoğanın tənqidçiləri onun səlahiyyət müddətinin və əhatə dairəsinin qanunverici orqanın xeyrinə məhdudlaşdırılmasında israrlıdırlar. Eyni zamanda, dövlət başçısını yüksək vəzifədən getdikdən sonra siyasətlə işləməkdən imtinaya məcbur etmək istəyirlər. Altı partiyanın təşəbbüsü ayrı-ayrılıqda məhkəmə sisteminə, jurnalistlərə və elmi dairələrə müstəqillik verilməsindən bəhs edir. Layihə parlamentə daxil olmaq üçün seçki baryerinin 10 faizdən 3 faizə endirilməsi zərurətindən də bəhs edir. Bundan əlavə, müxalifət nazirlər şurasının deputatlar arasından təyin edilməsi təklifini irəli sürürlər. Bu müddəaların bəziləri Ərdoğan dönəmində baş verən konstitusiya dəyişiklikləri və super-prezidentlik sisteminə keçiddən sonra ləğv edilib.
Müxalifət dairələrinin səfərbər olmasına səbəb Türkiyə nəşrlərinin də qeyd etdiyi kimi, bu il dəyərinin 45 faizini itirən lirənin məzənnəsinin aşağı düşməsi olub. O, növbəti zərbəni Mərkəzi Bankın faiz dərəcəsini növbəti dəfə endirmək qərarından sonra alıb.
Ərdoğan Türkmənistanı tərk etdikdən sonra təyyarəsində jurnalistləri əmin edib: “Nəticə inflyasiya, səbəb isə yüksək faizdir. Hakimiyyətə gələndən bu tezisi müdafiə etmişəm, bundan sonra da müdafiə edəcəm”.
Prezidentin parlamentdəki koalisiya müttəfiqi, Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının sədri Dövlət Baxçalı da Türkiyə rəhbərliyinin hazırkı tədbirlərinin müdafiəsinə qalxaraq onları tənqid edənləri xəyanətdə ittiham edir. Ən böyük zərbəni parlamentin ən böyük müxalifət qüvvəsi olan Cümhuriyyət Xalq Partiyasının sədri Kamal Kılıçdaroğlu alır.
Maraqlıdır ki, sui-qəsd tezisi sadiqlər arasında populyardır. Məsələn, Baxçalı lirənin ucuzlaşmasını açıq şəkildə “valyuta təxribatı” ilə əlaqələndirir və “faiz lobbisinin” prezident sarayına təsir etmək istədiyinə əminliyini ifadə edir.
Türkiyəli politoloq Kerim Has “NG”-yə müsahibəsində bildirib ki, hətta böhranlı şəraitdə belə, müxalifətin yeni təşəbbüsünü reallaşdıra bilməyəcəyi ehtimalı azdır. “Birincisi, dövlət idarəçiliyi sisteminin yenidən qurulmasının zəruriliyi ilə bağlı bəyanatla çıxış edən altı müxalifət partiyası - bir neçəsini çıxmaq şərti ilə - indiki parlamentdə yerlərin əksəriyyətinin hakim ittifaq tərəfdarlarında olduğu indiki parlamentdədir. Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) və MHP, - deyə analitik izah edib. – Bu cür bəyanatlar ritorikadan başqa bir şey deyil və əslində həyata keçirilməsi çətindir”.
Kerim Xas müxalifət ideyalarının ölkədə yavaş-yavaş güclənməyə başlayan kampaniyanın bir hissəsi olduğunu bildirib.
“İkincisi, səslənən təşəbbüslər son illərdə Türkiyədə dominantlıq edən super-prezidentlik sistemini məhdudlaşdırmaq və ya mümkün qədər ondan qurtulmaq məqsədi daşıyır. Dəyişikliklərin tərəfdarları ona istinad edirlər ki, təkcə parlament rejiminə qayıtmaq yox, onu gücləndirmək, bununla da əvvəllər mövcud olan müddəalara yenidən baxmaq lazımdır. Eyni zamanda, ölkədə super-prezidentlik sisteminin, faktiki avtokratiya və diktaturanın mövcudluğu fonunda heç bir nəzarət və tarazlıq prinsipi mövcud deyil, yəni hakimiyyət qolları arasında tarazlıq yoxdur".
Üçüncüsü, ekspertin fikrincə, bu cür bəyanatları müxalifət partiyalarının gəldiyi “ortaq məxrəc”in artması kimi qiymətləndirmək olar. “Bir çox cəhətdən Türkiyə müxalifətini birləşdirən faktor hazırkı Türkiyə rəhbərliyinin rədd edilməsidir. Bu fakt bir çox cəhətdən populist şüar olaraq qalır, bunun arxasında tez həyata keçirmək üçün kifayət qədər real imkanlar yoxdur. Təkcə müxalifəti deyil, bəzi iqtidaryönlü qüvvələri də qıcıqlandıran əlavə amillərdən biri də Türkiyə iqtisadiyyatında korrupsiyanın dərinləşməsi və real problemlərdir”.
Kerim Hasın sözlərinə görə, iqtisadi böhran təkcə müxalifətə deyil, həm də prezidentin tərəfdarlarına ağır zərbə vurur.
Təhlilçi onu da qeyd edir ki, müxalifətin fikrincə, Ərdoğan dövləti daxildən məhv edir və onun gedişindən sonra ölkəni qalan sistemin dağıntılarından yenidən qurmaq lazım gələcək. “İnsan hüquqlarının olmaması və aşkar şəkildə pozulması, görünməmiş həddə çatan cinayətkarlıq, həbsxanalarda saxlanılan on minlərlə arzuolunmaz səlahiyyətlilər, qanunsuzluq və məhkəmə sisteminə böyük suallar, qaçqınlarla bağlı problemlər – bütün bunlar bir daha hazırkı rəhbərliyin və siyasi sistemin effektivliyi haqqında şübhələr yaradır", - deyə Kerim Has qeyd edir.
Bununla belə, onun fikrincə, müxalifət daxilində təklif olunan təşəbbüsləri tənqid edənlər də var. “Onların fikrincə, ölkəni ictimai-siyasi və iqtisadi baxımdan çıxılmaz vəziyyətdən və xaosdan çıxarmaq o halda mümkün olacaq ki, yeni prezident Ərdoğana bəxş edilən eyni həcmli səlahiyyətlərə malik olsun”.
Ekspertin sözlərinə görə, müxalifətdaxili müzakirələr 2023-cü ildə keçiriləcək seçkilərin plan üzrə getməsi üçün hər cür şansın olması gözləntiləri fonunda gedir. Amma Hasın fikrincə, onlara hazırlıq çoxlu suallar doğurur: bu, hansı formatda baş tutacaq, Ərdoğan nə qədər səs qazanacaq, prezidenti tənqid edənlər düşərgəsində nə vaxta qədər konsensus olacaq?
“Tamamilə aydındır ki, müxalifətin sıralarında belə aydın canlanma çox güman ki, Ərdoğanın reytinqinin xeyli aşağı düşməsi ilə bağlıdır, nəinki əhali arasında müxalifətə dəstəyin artması”, - deyə ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-12-2021 11:48 | Bölmə: Slayd

Türkiyədə 6 müxalifət partiyası ölkədə parlament sistemini bərpa etmək üçün öz səylərini birləşdirməyə qərar verib. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanı tənqid edənlər təkcə onun səlahiyyət müddətini məhdudlaşdırmaq deyil, həm də mühüm səlahiyyətləri ləğv etmək istəyirlər. Qeyri-rəsmi koalisiyanın yaranmasına səbəb milli valyuta ilə bağlı böhran olub.
Lirənin ucuzlaşması dövlət başçısını iqtisadi siyasətin dəyişdirilməsinin zəruriliyinə inandırmadı. Müxalifətin bu qədər aydın canlanması, ekspertlərin fikrincə, prezidentin reytinqinin aşağı düşməsi və 2023-cü ildə keçiriləcək ümumi seçkilərin proqramını əvvəlcədən hazırlamaq istəyi ilə bağlı ola bilər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya gazeta” yazıb.
Rusiya nəşri qeyd edir:
Koalisiyaya əsasən parlament müxalifətinin nümayəndələri daxildir. Deputatlar arasında danışıqların növbəti mərhələsi noyabrın 30-da baş tutub.
Ərdoğanın tənqidçiləri onun səlahiyyət müddətinin və əhatə dairəsinin qanunverici orqanın xeyrinə məhdudlaşdırılmasında israrlıdırlar. Eyni zamanda, dövlət başçısını yüksək vəzifədən getdikdən sonra siyasətlə işləməkdən imtinaya məcbur etmək istəyirlər. Altı partiyanın təşəbbüsü ayrı-ayrılıqda məhkəmə sisteminə, jurnalistlərə və elmi dairələrə müstəqillik verilməsindən bəhs edir. Layihə parlamentə daxil olmaq üçün seçki baryerinin 10 faizdən 3 faizə endirilməsi zərurətindən də bəhs edir. Bundan əlavə, müxalifət nazirlər şurasının deputatlar arasından təyin edilməsi təklifini irəli sürürlər. Bu müddəaların bəziləri Ərdoğan dönəmində baş verən konstitusiya dəyişiklikləri və super-prezidentlik sisteminə keçiddən sonra ləğv edilib.
Müxalifət dairələrinin səfərbər olmasına səbəb Türkiyə nəşrlərinin də qeyd etdiyi kimi, bu il dəyərinin 45 faizini itirən lirənin məzənnəsinin aşağı düşməsi olub. O, növbəti zərbəni Mərkəzi Bankın faiz dərəcəsini növbəti dəfə endirmək qərarından sonra alıb.
Ərdoğan Türkmənistanı tərk etdikdən sonra təyyarəsində jurnalistləri əmin edib: “Nəticə inflyasiya, səbəb isə yüksək faizdir. Hakimiyyətə gələndən bu tezisi müdafiə etmişəm, bundan sonra da müdafiə edəcəm”.
Prezidentin parlamentdəki koalisiya müttəfiqi, Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının sədri Dövlət Baxçalı da Türkiyə rəhbərliyinin hazırkı tədbirlərinin müdafiəsinə qalxaraq onları tənqid edənləri xəyanətdə ittiham edir. Ən böyük zərbəni parlamentin ən böyük müxalifət qüvvəsi olan Cümhuriyyət Xalq Partiyasının sədri Kamal Kılıçdaroğlu alır.
Maraqlıdır ki, sui-qəsd tezisi sadiqlər arasında populyardır. Məsələn, Baxçalı lirənin ucuzlaşmasını açıq şəkildə “valyuta təxribatı” ilə əlaqələndirir və “faiz lobbisinin” prezident sarayına təsir etmək istədiyinə əminliyini ifadə edir.
Türkiyəli politoloq Kerim Has “NG”-yə müsahibəsində bildirib ki, hətta böhranlı şəraitdə belə, müxalifətin yeni təşəbbüsünü reallaşdıra bilməyəcəyi ehtimalı azdır. “Birincisi, dövlət idarəçiliyi sisteminin yenidən qurulmasının zəruriliyi ilə bağlı bəyanatla çıxış edən altı müxalifət partiyası - bir neçəsini çıxmaq şərti ilə - indiki parlamentdə yerlərin əksəriyyətinin hakim ittifaq tərəfdarlarında olduğu indiki parlamentdədir. Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) və MHP, - deyə analitik izah edib. – Bu cür bəyanatlar ritorikadan başqa bir şey deyil və əslində həyata keçirilməsi çətindir”.
Kerim Xas müxalifət ideyalarının ölkədə yavaş-yavaş güclənməyə başlayan kampaniyanın bir hissəsi olduğunu bildirib.
“İkincisi, səslənən təşəbbüslər son illərdə Türkiyədə dominantlıq edən super-prezidentlik sistemini məhdudlaşdırmaq və ya mümkün qədər ondan qurtulmaq məqsədi daşıyır. Dəyişikliklərin tərəfdarları ona istinad edirlər ki, təkcə parlament rejiminə qayıtmaq yox, onu gücləndirmək, bununla da əvvəllər mövcud olan müddəalara yenidən baxmaq lazımdır. Eyni zamanda, ölkədə super-prezidentlik sisteminin, faktiki avtokratiya və diktaturanın mövcudluğu fonunda heç bir nəzarət və tarazlıq prinsipi mövcud deyil, yəni hakimiyyət qolları arasında tarazlıq yoxdur".
Üçüncüsü, ekspertin fikrincə, bu cür bəyanatları müxalifət partiyalarının gəldiyi “ortaq məxrəc”in artması kimi qiymətləndirmək olar. “Bir çox cəhətdən Türkiyə müxalifətini birləşdirən faktor hazırkı Türkiyə rəhbərliyinin rədd edilməsidir. Bu fakt bir çox cəhətdən populist şüar olaraq qalır, bunun arxasında tez həyata keçirmək üçün kifayət qədər real imkanlar yoxdur. Təkcə müxalifəti deyil, bəzi iqtidaryönlü qüvvələri də qıcıqlandıran əlavə amillərdən biri də Türkiyə iqtisadiyyatında korrupsiyanın dərinləşməsi və real problemlərdir”.
Kerim Hasın sözlərinə görə, iqtisadi böhran təkcə müxalifətə deyil, həm də prezidentin tərəfdarlarına ağır zərbə vurur.
Təhlilçi onu da qeyd edir ki, müxalifətin fikrincə, Ərdoğan dövləti daxildən məhv edir və onun gedişindən sonra ölkəni qalan sistemin dağıntılarından yenidən qurmaq lazım gələcək. “İnsan hüquqlarının olmaması və aşkar şəkildə pozulması, görünməmiş həddə çatan cinayətkarlıq, həbsxanalarda saxlanılan on minlərlə arzuolunmaz səlahiyyətlilər, qanunsuzluq və məhkəmə sisteminə böyük suallar, qaçqınlarla bağlı problemlər – bütün bunlar bir daha hazırkı rəhbərliyin və siyasi sistemin effektivliyi haqqında şübhələr yaradır", - deyə Kerim Has qeyd edir.
Bununla belə, onun fikrincə, müxalifət daxilində təklif olunan təşəbbüsləri tənqid edənlər də var. “Onların fikrincə, ölkəni ictimai-siyasi və iqtisadi baxımdan çıxılmaz vəziyyətdən və xaosdan çıxarmaq o halda mümkün olacaq ki, yeni prezident Ərdoğana bəxş edilən eyni həcmli səlahiyyətlərə malik olsun”.
Ekspertin sözlərinə görə, müxalifətdaxili müzakirələr 2023-cü ildə keçiriləcək seçkilərin plan üzrə getməsi üçün hər cür şansın olması gözləntiləri fonunda gedir. Amma Hasın fikrincə, onlara hazırlıq çoxlu suallar doğurur: bu, hansı formatda baş tutacaq, Ərdoğan nə qədər səs qazanacaq, prezidenti tənqid edənlər düşərgəsində nə vaxta qədər konsensus olacaq?
“Tamamilə aydındır ki, müxalifətin sıralarında belə aydın canlanma çox güman ki, Ərdoğanın reytinqinin xeyli aşağı düşməsi ilə bağlıdır, nəinki əhali arasında müxalifətə dəstəyin artması”, - deyə ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Bu gün, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb