12:36 / 14-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Putin kimin sözünə qulaq asır? - Kremldə prezidentə ən yaxın çevrə
Tarix: 04-04-2022 11:40 | Bölmə: Slayd
Putin kimin sözünə qulaq asır? - Kremldə prezidentə ən yaxın çevrə

Qərb kəşfiyyat mənbələri Rusiya prezidenti Vladimir Putinin xarici dünya və onun reallıqları ilə əlaqəsini itirdiyini iddia edib. Lakin burada sual yaranır ki, Kremldəki təlatümlü qruplaşmalar arasında kimin üstünlüyü var və Kreml daxilində çevriliş ehtimalı varmı?

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “The Guardian” yazıb.

Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Rus əsgərlərinin cəsədlərini, yüzlərlə tank və yanmış digər hərbi texnikanı geridə qoyaraq, Rusiya ordusunun ötən həftə Kiyevdən sürətlə geri çəkilməsi məğlubiyyətinin miqyasını ortaya qoyub.

Kreml Kiyevi Rusiya tərəfindən zəbt etmək məqsədindən əl çəkmiş kimi görünür və Rusiya superdövlətə qarşı tətbiq edilən ən sərt sanksiyalarla üz-üzədir.

Putini bu yola aparan adam kimdir? Bu məqsədli dezinformasiya idimi?

ABŞ və Avropa kəşfiyyat agentlikləri keçən həftə Rusiya prezidentinin indi öz müşavirlərinə, xüsusən də onu qarışıqlığa salan hərbi rəhbərlərə qəzəbli olduğunu iddia edir.

Ağ Evin kommunikasiyalar üzrə direktoru Keyt Bedinqfild deyib: “Putinin baş məsləhətçiləri ona həqiqəti söyləməkdən qorxurlar”.

Kremlin buna reaksiyası gözlənilən idi.

“Nə Dövlət Departamenti, nə də Pentaqon, deyəsən, Kremldə əslində nə baş verdiyini bilmir, - deyə Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bildirib. - Onlar sadəcə, nə baş verdiyini anlamır. Prezident Putini başa düşmürlər. Qərar vermə mexanizmini başa düşmürlər. Onlar iş tərzimizi başa düşmürlər”.

Ukrayna müharibəsi başlayandan bəri Rusiya rəsmilərinin əhval-ruhiyyəsi barədə məlumat verən rusiyalı müstəqil jurnalist Fəridə Rüstəmova deyib: “Bilirəm ki, Putinin məsləhət dairəsi çox kiçikdir. Onunla şəxsən görüşə yalnız bir neçə nəfərə icazə verilir və görüş çox uzaq məsafədə baş tutmalıdır. Yalnız çox az sayda insan onunla telefonla əlaqə saxlaya bilir, lakin bu giriş yalnız birtərəflidir və yalnız Putin onlara zəng edir, əksinə deyil”.

Putin hər həftə Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinə, Ukraynaya işğaldan sonra onun kabinetində olan bir qrup sərt xətt tərəfdarı və texnokratlara video zənglər edir. Onların arasında mühüm mövqedə oturmuş təhlükəsizlik rəisləri olan “siloviklər” az deyil və Putin əsasən onları dinləyir.

Onların arasında Putinin 1970-ci illərdə Leninqradda ilk dəfə görüşdüyü keçmiş DTK zabiti Nikolay Patruşev və Putinin qırx ildir tanıdığı Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin (FTX) rəhbəri Aleksandr Bortnikov da var. Üstəlik, texnokrat müdafiə naziri Sergey Şoyqu, Putinin xarici kəşfiyyat xidmət rəhbəri Sergey Narışkin.

Onların Qərbdən şübhələri və sui-qəsd nəzəriyyələrinə meylli olmaları onları müharibədə Rusiya prezidentinin təbii müttəfiqinə çevirir. Bununla belə, görünür, onlar Putinin üstünlük təşkil etdiyi kimi, Ukraynanın işğalından bir neçə gün əvvəl televiziya ilə yayımlanan görüş zamanı görüntülərdə Narışkin Putinlə söhbətdə kəkələdi, çünki Putinin qarşısında aydın danışmaq və fikrini ifadə etmək istəyir.

Helsinki Universitetinin Rusiya siyasəti üzrə professoru Vladimir Gelman bildirib: "Aydındır ki, bu, müharibə dövründə daha çox mərkəzləşmiş sistemdir. Kreml günəş sisteminə bənzəyir, günəş və müxtəlif orbitlərdəki bütün planetləri əhatəsində saxlayır. Təhlükəsizlik Şurasının iclası həqiqətən də şura üzvlərinin nə qədər az təsirə malik olduğunu göstərdi”.

Demək olar ki, həmişə bağlı qapılar arxasında keçirilən bu görüşlər xaricində, içəridəkilər iynə üstə oturmuş kimi, hər an onun zəngini gözləyir.

Fəridə Rüstəmova deyir ki, insayderlər arasında iqtisadi bloklar, o cümlədən baş nazir Mixail Mişustin və Mərkəzi Bankın sədri Elvira Nabiulina da var. Şoyqu və Baş Qərargah rəisi Valeri Gerasimov da bu dairədədir.

Bu iki şəxs (Şoyqu və Gerasimov) keçən ay təxminən iki həftə ictimaiyyətin gözündən itiblər və Rusiya müdafiə rəhbərlərinin iğtişaşlara görə cəzalandırılacağı barədə şayiələr yayılıb. Rusiya Müdafiə Nazirliyi utancverici etirafda Ukraynada bir sıra əsgərlərinin əsir götürülərək öldürülməsindən sonra qoşunlarını döyüş missiyalarına göndərdiyini elan etməyə məcbur olub. Putin daha əvvəl Ukraynada rus qoşunlarının olmasını təkzib etmişdi.

Bununla belə, Putinin Şoyquya qarşı qəzəbinin əlamətlərinə baxmayaraq, analitiklər onun böyük hərbi əməliyyatın ortasında müdafiə nazirini işdən çıxarmasının çətin olduğunu deyirlər. Şoyqu özünü tamamilə zəruri hesab edib və bununla da geri qayıdıb. Onu kim əvəz edə bilər? “O, ölkədə ikinci və ya üçüncü ən populyar siyasətçidir”.

Rusiya prezidenti sədaqəti yüksək qiymətləndirir və nəticədə onun kabineti iyirmi illik hakimiyyətdən sonra loyallarla doludur.

“R. Politik” siyasi təhlil firmasının təsisçisi Tatyana Stanovaya bildirib: “Putin “Bu işi görəcək başqa heç kim yoxdur”,- ifadəsini təkrarlamağı xoşlayır. Şoyqu onun adamıdır. Şoyqunun işində uğursuzluqlar və çatışmazlıqlar var, amma başqası daha yaxşı iş görəcəkmi?"

“Ekspertlər deyirlər ki, Kremlin çevrəsi və mövqeləri böyük ölçüdə qorunub saxlanılıb və Putin Qərbin güclü təzyiqi altında öz dəstəyini gücləndirməyə çalışdığı üçün onun müşavirləri arasında ciddi dəyişikliklər az olub. Amma düşünürəm ki, Putin öz komandasının çıxışından narazıdır, - bunu Soldatov bildirib. - Amma bu o demək deyil ki, Kremlin daxilindəki insanlar çevrilişə və ya hər hansı digər bu kimi hərəkətlərə hazırdırlar. Bu, sadəcə bir fantaziyadır".

Kremldən istifadə etmək istəyən Qərb dövlətləri Putinin milyardlarla sərvəti olan zənginləri dinləyəcəyinə inanaraq ona sadiq olan şəxslər kimi tanınan oliqarxları boykot edib.

Britaniyanın sanksiyalarına məruz qalanlar arasında ötən ay gözlənilmədən İstanbul və Kiyevdə qeyri-rəsmi danışıqlarda iştirak edən və Ukrayna komandasının iki üzvütək zəhərləndiyi iddia edilən “Çelsi”nin keçmiş sahibi milyarder Roman Abramoviç də var. Bununla belə, oliqarxların özləri iddia edirlər ki, Kremlə nəzarəti ələ keçirdikləri vaxtdan illər keçib və onun son 20 ildə təyin etdiyi keçmiş “KQB”-çi “quzğunlar” oliqarxları çevrədən sıxışdırıblar.

1990-cı illərdən bəri Putini tanıyan oliqarx “Guardian”-a deyib: “Mənim kimi insanların Kremllə danışmağa çalışması faydasızdır. Bu səmərəli deyil. Sadəlövh olmayaq. İllərdir Kremlə çıxışımız yoxdur".

“Ukraynanın işğalı biznes ictimaiyyəti ilə açıq müzakirə olunmayıb, - deyə o əlavə edib. - Hücumun ertəsi günü bizə dedilər ki, hər şey yaxşı olacaq, amma çıxış yolu yox idi. Müzakirə yoxdur. Bu sistem illər ərzində işlənib hazırlanıb. Təbii ki, əvvəlcə müxtəlif bloklar var idi, lakin Krımın Rusiya Federasiyasına birləşdirilməsindən sonra məlum oldu ki, liberal deyilən qrupa yer yoxdur. COVID-19-un yayılması ilə ölkənin hakim sinfi daha da təcrid olundu".

Bəzi keçmiş liberal müşavirlər ölkəni tərk ediblər. Boris Yeltsin dövründə özəlləşdirmənin rəhbəri, sonra isə Putinin ətraf mühit üzrə müşaviri kimi tanınan Anatoli Çubays ötən ay istefa verib və Rusiyadan Türkiyəyə gedib. Keçmiş Kremlin iqtisadi müşaviri Arkadi Doverkoviç hökumətin maliyyələşdirdiyi müsahibədə müharibəni tənqid etdikdən sonra Skolkovo İnnovasiya Mərkəzinin rəhbəri vəzifəsindən istefa verib.

Fəridə Rüstəmova deyib ki, Putini onilliklərdir tanıyan yüksək səviyyəli liberal məsləhətçi Aleksey Kudrin də ona Ukraynanı işğal etmək fikrindən əl çəkməyi tövsiyə edib. Məlumatlı mənbələrin məlumatına görə, Kudrin müharibə başlayandan az sonra Putinlə danışıb. Söhbət zamanı o, Putinə müharibənin nəticələri barədə xəbərdarlıq edib: iqtisadiyyatın 1990-cı illərin əvvəllərində analoji vəziyyətə düşəcəyi və bunun sosial qeyri-sabitliyə gətirib çıxara biləcəyi. Lakin Putin buna reaksiya verməyib. Putin bu müharibədən narahat olanların hamısına eyni cavabı verir: Rusiyanın başqa seçimi yox idi.

“Ümumi bir fikir var ki, kim Putinə yaxın dura bilsə belə, bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur, çünki o, öz ağlında istədiyi kimi planlaşdırır”, - Rüstəmova əlavə edib.

Bütün bunlar Putinin müharibənin ölçüləri ilə bağlı aldadıldığı fikri ilə ziddiyyət təşkil edir. Bunun əvəzinə o, daha dinləməməyi seçdi. Putinin müşavirləri arasında, hətta sərt xətt tərəfdarları arasında olan təbii rəqabət həm də o deməkdir ki, onlar başqalarının səhvlərini qeyd etməyə həvəslidirlər.

"Hər şeyi gizlətmək mümkün deyil, - Stanovaya əlavə edib. - Təhlükəsizlik xidmətləri arasında ciddi rəqabətin olduğunu bilirik. Belə ki, hərbçilər səhvə yol verərsə, bilirik ki, Çeçenistan vilayətinin rəhbəri Ramzan Kadırovdan tutmuş Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinə qədər bir çox insan bu barədə məlumat verməyə hazırdır. Ona görə də mən demirəm ki, Putinin hazırda yanlış məlumatı var, o, sadəcə düzgün məlumatı gec əldə edə bilər”.

Müharibə davam etdikcə bu qruplaşma daha da gücləndi. Rusiya təhlükəsizlik orqanlarına düşmən münasibət bəsləyən Çeçenistan lideri Kadırov Kremlin müşaviri Vladimir Medinskinin rəhbərlik etdiyi danışıqları sərt tənqid edib.

Medinskinin Rusiya qoşunlarının bir hissəsini Kiyevdən çıxaracağını elan etdikdən sonra Kadırov deyib: “Medinski səhv etdi və yanlış bəyanat verdi. Əgər onun (Putinin) başladığı işdən əl çəkəcəyini düşünürsənsə, yanılırsınız”.

London Kral Kollecinin Rusiya siyasəti üzrə dosenti Ben Nobl deyir: “Sərt rəqabət həmişə Rusiya siyasi sisteminin xüsusiyyəti olub. Lakin Rusiyanın son hücumunun əhəmiyyətli səhvlərlə müşayiət olunduğunu nəzərə alsaq, məzhəb ayrılıqları və rəqabət güclənir”.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər