13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
Türk ordusunda kütləvi ixtisar: yalnız sədaqətlilər saxlanılır
Tarix: 09-12-2022 16:36 | Bölmə: Slayd
Türk ordusunda kütləvi ixtisar: yalnız sədaqətlilər saxlanılır

Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi 2016-cı ildən bu yana Türkiyə Silahlı Qüvvələrindən (TSK) tərxis olunan şəxsi heyətin sayı ilə bağlı yenilənmiş məlumat yayıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

2016-cı il iyulun 15-də baş vermiş uğursuz dövlət çevrilişinə cəhddən sonra Türkiyə hökuməti mütəmadi olaraq zabitləri, astsubayları və mülki şəxsləri FETÖ-yə üzv olmaq ittihamı ilə işdən azad edib. Məmurların işdən çıxarılması üçün heç bir məhkəmə qərarı tələb olunmur.

Maraqlıdır ki, Türkiyə Silahlı Qüvvələrindən dövlət çevrilişinə cəhddə iştirak etdiyi iddia olunanlardan təxminən beş dəfə çox zabit qovulub.

Böyük təmizlik

Neo-millətçi istefada olan zabitlər və hökumətə sadiq siyasi qruplar israr edirlər ki, işdən çıxarılan zabitlər Türkiyədə NATO-nun əmri ilə dövlət çevrilişinə cəhd ediblər. Onlar Türkiyənin Şimali Atlantika Alyansından çıxmasını tələb edən Silahlı Qüvvələrin sıralarında ötən illər ərzində aparılan təmizləmələri alqışlayırlar.

Yenilənmiş rəqəmlərə görə, 2016-cı ildən bu yana Türkiyə Silahlı Qüvvələrində (TSK) ümumilikdə 24 339 hərbçi ixtisar edilib. Hazırda yaxın günlərdə tutduqları vəzifələrdən uzaqlaşdırılacaq 1079 zabitin işdən çıxarılması ilə bağlı inzibati proses gedir.

Bundan başqa, istefada olan 3213 zabit heç vaxt hərbi xidmətdə olmamış kimi rütbələrindən məhrum edilib.

Rəsmi məlumata görə, dövlət çevrilişinə cəhddə 8651 hərbçi iştirak edib ki, bu da Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyətinin cəmi 1,5 faizini təşkil edir. Bunlardan 1761 nəfəri çağırışçı, 1214 nəfəri kursant olub.

150-yə yaxın generalın və minlərlə aşağı rütbəli zabitin dövlət çevrilişinə görə məhkum edildiyini nəzərə alsaq, hərbi ekspertlər çevriliş cəhdində bu qədər az adamın iştirakını qəribə hesab edirlər.

Mühakimə olunan və uzun müddətə azadlıqdan məhrum edilən (və ya hələ də mühakimə olunan) generallar Fətullah Gülən hərəkatı ilə əlaqədə ittiham olunurlar.

Vaşinqtondakı Uilson Mərkəzinin Yaxın Şərq Proqramının direktoru Henri Barki daha əvvəl demişdi ki, Türkiyə hökuməti tərəfindən işdən çıxarılan bir çox general Türkiyə ilə NATO arasında münasibətlərdə mümkün dəyişikliyi gözləyərək NATO və ABŞ tərəfdarı olublar.

Barki daha sonra 2020-ci ildə hökuməti devirmək cəhdində FETÖ-yə kömək etmək ittihamı ilə üzləşib və onun həbsinə order verilib.

Milliyyətçilər güclənir

2021-ci ildə Qərb mediası dövlət çevrilişinə cəhddən sonra general rütbəsi almış türk zabitlərinin əvvəlki illərdə, xüsusən də 2016-cı ilə qədər olan həmkarlarına nisbətən daha az təhsilli və daha az ixtisaslı olduğu statistikaya istinad edib.

Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin yazılmamış praktikasına görə, nüfuzlu hərbi akademiyaları bitirmiş qərargah zabitləri olan polkovniklər adətən general rütbəsinə qədər yüksəlirdilər.

Onlar ən azı bir xarici dildə danışıb, qeyri-hərbi fəaliyyət sahələri üzrə magistr dərəcəsi alıb və hərbi strategiya, taktika, komandanlıq və idarəetmə üzrə xüsusi təlim keçiblər. Onlar tez-tez xaricə, xüsusən NATO daxilində missiyalara göndərilirdilər. Hərbi attaşelər adətən onların arasından seçilirdi.

2016-cı il çevriliş cəhdindən sonra hökumət qərargah zabitlərinin seçim prosesində dəyişiklik etdi. Əvvəlcə bir sıra ixtisaslaşdırılmış təhsil müəssisələri ləğv edildi, yeni açılmış Milli Müdafiə Universitetində Birləşmiş Hərbi İnstitut adlı yeni fakültə yaradıldı. Həmçinin yeni imtahan sistemi də tətbiq edilib ki, bu sistemə əsasən kimin kadr zabiti ola biləcəyi ilə bağlı qərar hökumət səviyyəsində verilir.

Ultramillətçi Vətən Partiyasının sədri Mehmet Perinçekin də yaxın silahdaşı olan Baş Qərargahın keçmiş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi İsmayıl Hakkı Pekin 2019-cu ildə bildirib ki, həbsdə olan türk hərbçilərinin arasında yüksək ixtisaslı, çalışqan və öz vəzifələrini vicdanla yerinə yetirənlər var.

NATO tərəfdarı olan zabitlərin vəzifədən uzaqlaşdırılmasından və Rəcəb Tayyib Ərdoğan hökumətinin ona sadiq hərbi qulluqçuları vakant vəzifələrə cəlb etmək üçün bir sıra tədbirləri qəbul etməsindən sonra istefada olanların - "avrasiyaçılar"ın türk ictimai rəyinə təsiri artıb.

“Avrasiyaçı” zabitlər Türkiyənin Rusiya-Çin-İran oxu ilə müttəfiq olmasının tərəfdarıdır. Onlar tez-tez Türkiyənin hökumətyönlü telekanallarında şərhlərlə çıxış edirlər. Bu tamaşalar türk ictimai rəyinə təsir edən yeganə amildən uzaq olsa da, son sorğular onların ictimai əhval-ruhiyyəyə təsir etməkdə nə qədər uğurlu olduğuna dair fikir yaradır.

Türk Hava Qüvvələrində böhran

Türkiyənin yeni nəsil qırıcılar əldə etməkdə çətinlik çəkməsi ilə yanaşı, onun Hərbi Hava Qüvvələri uçuş və texniki personalın yetişdirilməsi baxımından tarixinin ən pis günlərini yaşayır.

Kütləvi təmizləmələr 2016-cı il çevrilişindən sonra qondarma terrorizm ittihamı ilə xidmətdən qovulan yüzlərlə pilota və minlərlə quru personala təsir edib.

Özəl aviasiya sənayesində və ya hava yollarında yüksək maaşlı iş seçən pilotların təqaüdə çıxmasını asanlaşdıran 2012-ci il qanunu sayəsində Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri artıq idealdan uzaq idi. Baş Qərargah prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana təzyiq göstərməli olub ki, bu qanunu ləğv etsin. Sonda 2014-cü ildə Baş Qərargah yüksək ixtisaslı kadr axınını ləngitmək üçün qanuna düzəliş etməyə nail oldu.

Lakin 2012-ci ildə məcburi xidmət müddətini 13 ilə endirən qanuna əsasən, cəmi 251 pilot istefa və ya işdən çıxarılma tələbi ilə artıq kifayət qədər ziyana məruz qalıb.

2016-cı ilin yayında yüzlərlə pilotun gözlənilməz təmizlənməsi vəziyyəti daha da pisləşdirdi. Bir çox döyüş təyyarələri sadəcə ekipajsız qaldı.

Çevriliş cəhdindən aylar əvvəl artıq pilotlarının bir qismini itirmiş Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri, qanun pozuntuları ilə bağlı effektiv inzibati, hərbi və ya məhkəmə araşdırması olmadan, Ərdoğan hökumətinin təyyarə ekipajı və texniki personaldan görünməmiş şəkildə təmizlənməsi ilə daha da iflic vəziyyətinə düşdü.

Daha sədaqətlilər

Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri 2017-ci ildə əvvəlki sınaqlardan kənarlaşdırılan 1040 hərbi pilot namizədini hərbi xidmətə çağırıb. Bildirilir ki, onlardan 830 nəfəri hərbi pilot olmaq üçün səriştə və uzunmüddətli hazırlıq imtahanından keçib.

Çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün Türkiyə hökuməti 2017-ci ildə də əksəriyyəti mülki aviasiyada çalışan keçmiş qırıcı pilotların xidmətə qayıtması üçün çağırış etdi. Amma 300 keçmiş pilotdan yalnız 40-ı bu çağırışa cavab verib.

“Hürriyət” qəzetinin köşə yazarı, prezident Ərdoğana yaxın və birbaşa onun administrasiyasından məlumat alan jurnalist Əbdülqadir Selvinin fikirlərini qeyd edək.

Selvi hesab edir ki, Ankara Türkiyənin Suriyanın şimalında gözlənilən hərbi əməliyyatına 25-50 min hərbçi cəlb edə bilər. Lakin Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin zabitlərinin kütləvi ixtisarı fonunda bu rəqəmlərə düzəlişlər olacağı ehtimal edilir.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər