13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
2022-ci ilin doqquz hadisəsi...
Tarix: 26-12-2022 15:52 | Bölmə: Slayd
2022-ci ilin doqquz hadisəsi...
2022-ci ildə dünyanın diqqətini ən çox cəlb edən 9 hadisə baş verib. Bəzi hadisələr planetimizdən kənarda baş versə də, digərləri planetimizlə birbaşa əlaqəlidir.

Reyting.az
həmin hadisələrlə bağlı qısa məlumatı xatırladır:



NASA asteroidi yönləndirib

Amerika Kosmik Agentliyi sentyabrın 28-də asteroidin kursunu uğurla dəyişib. Toqquşma meteoritlərin Yer kürəsini təhdid edəcəyi təqdirdə orbitlərinin dəyişdirilə biləcəyini yoxlamaq üçün bir sınaq idi.

İnsan qanında mikroplastiklər



Mart ayında “Environment International” jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, tədqiqatda iştirak edən insanların 80 faizinin qan nümunələrində mikroplastiklər aşkarlanıb. Mikroplastiklər - 5 mm-dən qısa olan kiçik plastik parçaları və daha böyük plastik parçaları torpaqda və ya dənizdə parçalanaraq ətraf mühiti çirkləndirdikdə əmələ gəlir.

Mikroplastiklərin orqanizmə təsiri məlum deyil, lakin tədqiqatçılar yeni nəticələrin qorxulu olduğunu və mikroplastiklərin insan hüceyrələrinə zərər verə biləcəyini deyirlər.

İlk dünya kuponu

2022-ci ildə FIFA-nın Qətərdə təşkil etdiyi dünya çempionatının bəzi mərhələləri gələcəkdə daha çox müzakirə olunacaq. Turnir Qətər kimi ərəb və ya müsəlman ölkəsinin ev sahibliyi etdiyi ilk Dünya Kuboku idi.



Bu, həm də qadın hakimin idarə etdiyi ilk Dünya Kubokudur. Turnirdə fransalı Stefani Frappart Almaniya - Kosta-Rika matçına moderatorluq edib. Frappartın baş hakim olduğu matçda köməkçi hakimlər braziliyalı Neuza Bak, meksikalı Karen Medina və tamamilə qadınlardan ibarət hakimlər briqadası çalışıb.

Digər bir ilkdə, Afrika (və ərəb) ölkələri arasında bu günə qədər ən uğurlu mübarizədə Mərakeş yarımfinala yüksəlib. Qətərdə Lionel Messi beş turnirdən sonra ilk dəfə Dünya Kubokunu qaldıra bilib.

İnsan sayı 8 milyardı keçib

2022-ci il noyabrın 15-də dünya əhalisinin sayı 8 milyardı ötüb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bildirib ki, insanların gözlənilən ömür uzunluğundakı bu oxşar artım ictimai səhiyyə, qidalanma, şəxsi gigiyena və tibb sahəsindəki irəliləyişlərdən qaynaqlanıb. Bəzi ölkələrdə yüksək və davamlı doğuş nisbətləri də təsirli olub.



Bununla belə, BMT bəyan edib ki, əhalinin 7 milyarddan 8 milyarda yüksəlməsi üçün 12 il, daha bir milyarda çatdırılması üçün isə 15 il vaxt lazımdır.

Vaksin dünyanı dəyişir

Oksford Universitetinin alimləri sentyabr ayında "dünyanı dəyişdirmək" potensialına malik malyariya peyvəndi hazırlayıblar. Gələn il buraxılması gözlənilən yeni peyvəndin sınaqlarda ölümcül xəstəliyə qarşı 80 faiz təsirli olduğu müəyyən edilib.



Qeyd edək ki, malyariya hər il orta hesabla 400.000 insanın ölümünə səbəb olur. Malyariya bütün dünyada uşaq ölümlərinin ən çox yayılmış səbəblərindən biridir. Qeyd edək ki, malyariyaya səbəb olan parazit kompleks olduğu üçün ona qarşı peyvənd hazırlamaq son dərəcə çətindir.

Olimpiada və gender tarixində yenilik

Amerikalı fiqurlu konkisürən Timothy LeDuc Qış Olimpiya Oyunlarında iştirak edən və cinsiyyəti olmayan ilk şəxs kimi tarixə düşüb. O, fevral ayında Pekində keçirilən turnirdə Eşli Keynlə cütlükdə yeddinci olub. O, medal qazana bilməsə də, bütün dünyaya əhəmiyyətli təsir bağışlaya bilib.

Zamanı qabaqlayan qalaktika



James Vebb teleskopu 2022-ci ildə bir çox xəbərlə gündəmə gəlib. Teleskop iyul ayında istifadəyə veriləndən bəri kainatın füsunkar şəkillərini çəkib. Onlardan biri 13 milyard illik JADES-GS-z13-0 qalaktikasının fotoşəkilidir. Böyük Partlayışdan sonrakı “çox erkən” dövrlərin bu fotoşəkili kainatın indiyə qədər çəkilmiş ən dərin şəkli kimi qeydə alınıb. Fotoşəkildə zəif bir ləkə kimi görünən qızıl standart ölçüləri ilə “ən uzaq qalaktika” olduğu təsdiqlənib.

Ən böyük bakteriya




Alimlər iyun ayında dünyanın ən böyük bakteriyasını aşkar ediblər. Thiomargarita magnifica adlı bakteriyanı görmək üçün mikroskop lazım deyil, çünki yeni kəşf edilən orqanizm insan kirpikləri ilə eyni ölçüdə və formadadır. 1 sm uzunluğunda və digər məlum nəhəng bakteriyadan 50 dəfə böyük olan bakteriyanı adi baxışla görmək mümkündür.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər