13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
Türklər niyə ruspərəstə çevrilir? - Sorğu
Tarix: 12-01-2023 11:29 | Bölmə: Slayd
Türklər niyə ruspərəstə çevrilir?

Türkiyənin “Gezici” özəl sosioloji mərkəzi vətəndaşların Rusiyaya münasibəti ilə bağlı sorğunun nəticələrini dərc edib. Sorğuda Türkiyənin 24 vilayətindən 2464 nəfərin iştirak etdiyi bildirilir. “Gezici” ölkə tarixində bəlkə də ilk dəfə Türkiyə-ABŞ-Rusiya münasibətləri paradiqmasında araşdırma obyektini təyin edib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.

Rusiya saytı təhlilində yazır:

Əvvəllər bu mərkəz bir qayda olaraq seçilmiş xüsusi mövzuda dövlət sifarişlərini yerinə yetirirdi, lakin Türkiyənin ABŞ, NATO və Avropa İttifaqı ilə münasibətləri paradiqmasında regional və beynəlxalq təhlükəsizlik sistemində milli problemlərin dərk edilməsi fonunda. Ona görə də bu dəfə əldə edilən sorğuların nəticələri qəbul edilir, daha doğrusu, “sensasiyalı” kimi təqdim olunur.

Məlum olub ki, Türkiyə əhalisinin 90 faizi ABŞ-ı düşmən, 62 faizi Rusiyanı “Türkiyəyə dost ölkə” adlandırıb.

“Gezici” mərkəzinin prezidenti Murat Gezici bildirib ki, nəticələr Türkiyə “Qərbdən daha çox uzaqlaşır və Rusiyaya daha çox güvənir”dir.

Türkiyənin ümumən Qərbdən, xüsusən də ABŞ-dan sürətlə uzaqlaşmağa başladığını türk sosioloqları hələ 2016-cı il iyulun 15-də ölkədəki uğursuz dövlət çevrilişindən sonra qeyd etməyə başlayıblar.

Hətta o zaman Yaxın Şərq və xarici siyasətlə bağlı sorğular keçirən “Optimar”ın 2018-ci ildə apardığı araşdırmaya görə, respondentlərin 71,9 faizi (26 əyalətdə 1508 nəfər) anti-Amerika əhval-ruhiyyəsi nümayiş etdirib, 22,7 faizi “qismən ABŞ əleyhinə” olduqlarını bildirib və yalnız 5,4 faizi amerikalılara qarşı olmadıqlarını söyləyib.

Eyni zamanda, Türkiyə ilə Rusiya arasında yaxınlaşma faktoruna münasibət bildirənlər - 62,1 faiz bunu müsbət hadisə adlandırıb.

Gördüyümüz kimi, Rusiya ilə bağlı bu göstəriciləri “Gezici”nin məlumatları ilə müqayisə etsək, bəlli olar ki, Türkiyə cəmiyyətinin siyasi əhval-ruhiyyəsində anti-Amerika əhval-ruhiyyənin artması istiqamətində dəyişikliklər baş verib.

Problem yalnız buradadır. Çox az adam bilir ki, Türkiyə ənənəvi olaraq Yaxın Şərqin ən anti-Amerika ölkələrindən biri hesab olunur. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan son iki seçki kampaniyasını yalnız anti-Amerika şüarları üzərində keçirib. Türk əhval-ruhiyyəsinin bu cür sarkaç dinamikası, əməkdaşlıq və qarşıdurma arasında tarazlıq xarakterikdir. Lakin Ankara Vaşinqtonun Yaxın Şərqdə Qərbin maraqlarına xidmət etməkdə xüsusi rolunu nəzərə alaraq Türkiyəni heç vaxt tərk etməyəcəyini düşünürdü.

Eyni zamanda, Ankara öz iddialı geosiyasi layihələrini həll etmək üçün Qərblə müttəfiqlik resursundan istifadəyə ümid edirdi. Ona görə də anti-amerikanizm Türkiyə-Amerika münasibətlərinin mahiyyətini dəyişmədən Türkiyə üçün bir növ siyasi bazarlıq işi idi. Yalnız son illərdə ABŞ-ın regionda təsirinin zəiflədiyini hiss edən Ankara regionda Amerika ambisiyalarından fərqləndirən ambisiyalarını aydın şəkildə müəyyənləşdirməyə başlayıb.

Moskva faktoru meydana çıxıb və daha geniş siyasi manevr imkanı yaranıb. Ona görə də Türkiyədə Rusiyanın siması nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişməyə, mənfi tarixi təbəqələr aradan qaldırılmağa başladı, məktəb dərslikləri yenidən yazıldı. Türkiyədə Rusiya ilə bağlı müasir ictimai rəy mövzusunda türkiyəli ekspertlərin nisbətən yaxınlarda apardıqları sorğu göstərdi ki, türklər üçün əvvəllər mövcud olan “matreşka – balalayka – araq – qırmızı bayraq – “Kalaşnikov” avtomatı” kimi ibtidai rəmzlər var idi. Rus cəmiyyətində hökm sürən ideyalarla əsasən üst-üstə düşən Rusiyanın şöhrəti və qüruru haqqında türk fikirləri ilə əvəz olundu.

Təbii ki, bu idrak prosesində turizm, çoxşaxəli Türkiyə-Rusiya əməkdaşlığının sürətli inkişafı və iki ölkə lideri arasında şəxsi etimad münasibətləri mühüm rol oynayıb. Təsadüfi deyil ki, Ukrayna böhranının inkişafı fonunda Ankara anti-Rusiya sanksiyalarına qoşulmadı, Moskva ilə Kiyev münasibətlərində müxtəlif sülhsevər təşəbbüslərlə çıxış edir, müsbət bəyanatlar verir.

Ərdoğan Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə yenidən telefonla əlaqə saxlamaq, onunla regional və beynəlxalq problemləri müzakirə etmək niyyətində olduğunu bildirib. Bundan əlavə, Ərdoğan Antalyaya səfəri zamanı “Ukraynadakı müharibədən ancaq silah tacirləri faydalanır” və “biz sülh yolu ilə getmək üçün səy göstəririk”, - deyib.

“Gezici”nin dərc etdiyi sosioloji məlumatları mərkəzin ekspertlərinin bir növ beyin fırtınası kimi apardığı bu cür mövqelərdən dəyərləndirsək, Türkiyə cəmiyyətində siyasi əhval-ruhiyyənin dəyişdiyi şübhəsizdir. O, bəlkə də Ankaranın ABŞ və Rusiya ilə münasibətlərdə maraqlarına təsir edən, lakin mövcud geosiyasi vəziyyət şəraitində bəzi mühüm geosiyasi qərarlar qəbul etməzdən əvvəl hərəkətə gətirilir. İndi yalnız gözləmək və hər şeyin necə nəticələndiyini görmək lazımdır.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər