Türkiyə və Macarıstana təzyiqlər başlayıb - Bu ölkələrin NATO-dan kənarlaşdırılması təklif olunur
Tarix: 25-01-2023 11:20 | Bölmə: Slayd
Türkiyə və Macarıstana təzyiqlər başlayıb - Bu ölkələrin NATO-dan kənarlaşdırılması təklif olunur

“Etibarlı olmaq üçün müdafiə xarakterli hərbi ittifaq üzvlərinin ümumi inamı tələb edir ki, əgər bir üzvə hücum edilərsə, digər üzvlər ona həlledici dəstək verəcəklər. ABŞ və onun NATO müttəfiqləri ilə başqa maraqları necə olursa-olsun, Türkiyə və Macarıstanın bu ümidi doğrulda bilməyəcəyi aydındır”.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu “Washington Examiner” yazıb.

Müəllif Tom Roqan ABŞ nəşrində yazır ki, hər iki ölkə NATO-dan kənarlaşdırılmalıdır:

“Hər hansı bir dayandırmanın (üzvlüyün) hüquqi çətinlikləri olmasına baxmayaraq, bu, mümkündür. Üstəlik, dayandırma hərəkətləri özlüyündə Türkiyə və Macarıstanın siyasətində ciddi dəyişikliklərə səbəb ola bilər”.

Müəllif yazır ki, Türkiyənin fəaliyyətini dayandırmağın ən təcili səbəbi Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzvlüyünə mane olmasıdır: “Türkiyə İsveçin etirazlarına cavab olaraq müvafiq danışıqları dayandırıb, bu zaman Quran və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın heykəli yandırılıb.

Macarıstanın fəaliyyətini dayandırmağın ən əsas səbəbi baş nazir Viktor Orbanın Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Çin prezidenti Si Zinpinə nifrət etməməsidir.

Müəllif qeyd edir ki, Aralıq dənizinin Qara dənizə girişindəki mövqeyinə və Yaxın Şərqin enerji ehtiyatlarına yaxınlığına görə Türkiyə uzun müddətdir NATO-nun əsas müttəfiqidir:

“Macarıstanda olduğu kimi, Türkiyə də ümid edirəm ki, bir gün NATO-nun etibarını yenidən qazanacaq. Lakin NATO müqaviləsinin tədqiqi göstərir ki, hər iki ölkə öz öhdəliklərini harada pozur.

Müqavilənin 2-ci maddəsinə uyğun olaraq, iştirakçı “öz azad təsisatlarını gücləndirməklə, sülhpərvər və dost beynəlxalq münasibətlərin gələcək inkişafına kömək etməyi” öhdəsinə götürür.

Nə Orban, nə də Ərdoğan “öz azad təsisatlarını gücləndirir”. Əksinə, hər iki lider dövlət mediasının üstünlüyünü genişləndirdi. Hər ikisi fərqli fikirdə olan azlıqlara, siyasətçilərə və fəallara, qeyri-hökumət təşkilatlarına qarşı sərt tədbirlər gördü. Ərdoğan yüzlərlə jurnalisti həbs etdi, bəziləri sadəcə, onu təhqir etdiyinə görə.

3-cü maddəyə əsasən, üzv "silahlı hücuma müqavimət göstərmək üçün fərdi və kollektiv potensialını qoruyub saxlamağı və inkişaf etdirməyi" öhdəsinə götürür.

Ərdoğan bu öhdəliyi pozaraq, xüsusi olaraq Rusiyadan NATO hava qüvvələrini məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuş “S-400” hava hücumundan müdafiə sistemi alıb. Ərdoğan bununla NATO-nun etibarını zəiflədib və onun ekipajlarını təhlükəyə atıb.

Orban isə Rusiyaya qarşı Avropa sanksiyalarını pozub.

8-ci maddəyə uyğun olaraq, üzv dövlət “bu Müqaviləyə zidd olan heç bir beynəlxalq öhdəlik götürməməyi öhdəsinə götürür”.

Türkiyə yuxarıda adı çəkilən “S-400” alqı-satqısı və Ərdoğanın İsveçin söz azadlığı qanunlarından imtina etməsi və insanları lazımi proses olmadan ekstradisiya etməsi tələbi ilə bu vədini pozub”.

Müəllif iddia edir ki, Ərdoğanın NATO üzvü olan Yunanıstana qarşı təhdidləri, Suriyadakı işğalçılıq müharibələri və Ermənistana qarşı Azərbaycana hərbi dəstəyi də eyni dərəcədə diqqətəlayiqdir: “Bəli, Türkiyənin İraq və Suriyadakı kürd terror qruplaşmalarına qarşı qanuni iddiaları var. Amma Ərdoğanın təsadüfi partlayışlar üçün fetişi qəbuledilməzdir.

Biz vurğulayırıq ki, alyansın üzvləri ümumi etimadı qoruyub saxlamırsa, onun heç bir dəyəri yoxdur. Orban və Ərdoğanın dövründə Macarıstan və Türkiyə artıq NATO daxilində belə bir etimaddan istifadə edə bilməz. Bu dəyişməyincə, onlar indi xeyirdən çox zərər verdikləri bu birlikdən kənarlaşdırılmalıdırlar”.

Xatırladaq ki, bundan əvvəl eks-prezident Donald Trampın keçmiş milli təhlükəsizlik katibi Con Bolton Türkiyəyə təzyiq göstərilməsi barədə geniş məqalə yazıb. Onun Ərdoğan və rəsmi Ankara ilə bağlı fikirləri ciddi etirazlar doğurub.

ABŞ-ın neokon siyasi qanadına məxsus Tom Roqanın fikirləri də, güman ki eyni təpkini doğuracaq.

E. KAMAL
Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}