22:43 / 16-06-2025
Zakir Həsənov Belarusa rəsmi səfər edib
22:33 / 16-06-2025
Xarici ölkə vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
20:27 / 16-06-2025
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
18:00 / 16-06-2025
Cüdoçumuz dünya çempionatının yarımfinalına yüksəlib
17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
13:01 / 16-06-2025
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
12:20 / 16-06-2025
İran hipersəs raketlərindən istifadə edir
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
11:14 / 16-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
10:48 / 16-06-2025
Zelenski-Tramp görüşü Kanadada olacaq
10:38 / 16-06-2025
İran İsrailə məxsus təyyarəni vurub
10:34 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn sədr səlahiyyətini müavininə həvalə edib - Foto
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
08:07 / 14-06-2025

14:57 / 12-06-2025

07:27 / 12-06-2025

07:17 / 12-06-2025

07:23 / 13-06-2025

17:06 / 13-06-2025

22:53 / 11-06-2025

21:38 / 12-06-2025

18:49 / 13-06-2025

17:43 / 13-06-2025

07:37 / 12-06-2025

07:42 / 12-06-2025

Türkiyədəki təbii fəlakətin siyasi nəticələri necə olacaq?
Tarix: 09-02-2023 13:00 | Bölmə: Slayd

Türkiyə televiziyası zəlzələdən bir neçə gün əvvəl ölkənin cənub-şərqində qışqıran quş sürülərini nümayiş etdirəndə, çoxları bunu pis bir əlamət kimi qiymətləndirərək, daha çox gözlənilən pis hava və pis hava haqqında siqnal sayıb. Qaziantepin şimalında, Suriya sərhədinə yaxın - Türkiyənin Kahramanmaraş vilayətinin səmasında quşların uçuşunu heç kim zəlzələ ehtimalı ilə əlaqələndirməyib, çünki ölkənin bu hissəsi seysmik cəhətdən təhlükəli hesab edilmirdi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Təhlildə qeyd olunur ki, İstanbul seysmik aktivlik baxımından ən narahatedici yer hesab edilir:
Bununla bağlı mətbuatda fəal müzakirələr aparılıb, çünki şəhərdə çoxmərtəbəli tikinti işləri aparılır və “Boğaziçi-2” gəmiçilik kanalının tikintisinə hazırlıq gedir. Mütəxəssislər layihəni həyata keçirmək üçün milyonlarla ton torpağın köçürülməli olduğunu və bunun Mərmərə dənizindəki seysmik aktivliyə təsir göstərəcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
Lakin fevralın 6-na keçən gecə zərbə ölkənin güclü zəlzələ dalğası ilə örtülmüş cənub-şərqinə dəyib.
Eyni zamanda, yeraltı təkanlar digər ştatlarda da - Livandan Gürcüstana qədər hiss olunub.
Ölkənin Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, Türkiyənin on şəhəri: Qaziantep, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Malatya, Şanlıurfa, Adana, Diyarbəkir və Kilis, Suriyada isə Hələb, İdlib, Latakiya və Həma əyalətlərində güclü yeraltı təkanlar qeydə alınıb.
Görünməmiş dağıntı miqyası artıq göz qabağındadır.
Ərdoğan indiki fəlakəti 1939-cu ildə 32 mindən çox insanın öldüyü, 100 mindən çox insanın yaralandığı zəlzələ ilə müqayisə edib. Belə bir müqayisə nikbinlik yaratmır və görünən odur ki, qurbanların sayı sürətlə artacaq və ölkənin infrastrukturuna, o cümlədən enerjiyə, bütövlükdə iqtisadiyyata dəyən zərəri Türkiyə rəsmiləri hələ dəyərləndirməyib. Yalnız ABŞ Geoloji Tədqiqat Xidmətinin məlumatları dərc edilib, ona görə Türkiyənin itkiləri ÜDM-in təxminən 2 faizi ola bilər.
Lakin indi bir çox ekspertlər diqqətlərini parlament və prezident seçkiləri ərəfəsində baş vermiş təbii fəlakətin mümkün siyasi nəticələrinə yönəltməyə başlayıblar.
Burada mühüm nüanslar üzə çıxır.
Məsələ burasındadır ki, zəlzələnin episentri kürdlərin ənənəvi məskunlaşdığı, hökumətin çətin münasibətləri olan Türkiyənin şərq və cənub-şərqinə düşüb.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl kürdlər parlamentdəki siyasi təmsilçiliyini itirmişdi, çünki Xalqların Demokratik Partiyası (HDP) siyasi proseslərdən geri çəkilib, onun lideri Səlahəddin Dəmirtaş isə həbsdədir. Bundan əvvəl zəlzələnin baş verdiyi ərazilərdə kürdlərin səsləri hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) ilə müxalif Xalqların Demokratik Partiyası arasında bölünüb. İndi həmişə olduğu kimi, Ərdoğanın opponentləri ölkənin bu regionunda keyfiyyətsiz tikinti aparmaqda ittiham edərək, mövcud hakimiyyəti gözdən salmaq üçün mənfi kumulyativ fon yaratmağa cəhd edə bilərlər.
Ola bilsin ki, dağıdılan evlərlə bağlı araşdırmalar aparılsın - onları hansı şirkətlər tikib, hansı podratçı şirkətlər, kimlər onlara dəstək olub və s. Axı hakim partiya sosial mənzillərin verilməsi problemini seçki kampaniyasının əsaslarından biri kimi təqdim edib.
Aydındır ki, indiki faciəni proqnozlaşdırmaq mümkün deyildi.
Gözlənilməz hadisə artıq baş verib, seysmik təhlükə az qiymətləndirilsə də, evlər daha az təsir səviyyəsinə görə layihələndirilib və tikilib.
Eyni zamanda, Türkiyənin “Sözcü” qəzetinin yazdığından məlum olur ki, fevralın 3-də (faciədən üç gün əvvəl) Hollandiyadan olan seysmoloq Frank Hugerbits Türkiyənin cənub-şərqində baş verə biləcək zəlzələdən danışıb və kritik planet həndəsəsinə işarə edib. Belə olan halda bu cür məlumatlar xəbərdarlığa məhəl qoymayan hakimiyyət orqanlarının ünvanına qınaq kimi də qəbul oluna bilər.
İkincisi, hətta 45 ölkənin, o cümlədən Rusiyanın Ankaraya fəlakətin aradan qaldırılmasına yardım etməyə hazır olduqlarını bəyan etməsi müxalifət qüvvələri tərəfindən hakimiyyətin təkbaşına vəziyyətdən çıxa bilməməsi kimi təqdim oluna bilər. Bu baxımdan Türkiyədə qarşıdan gələn seçkilərin təxirə salına biləcəyi ilə bağlı fikirlər səslənib.
Amma indiyə qədər müxalifət liderləri Ərdoğan hökumətinin hərəkətlərini və zəlzələ ilə bağlı beynəlxalq reaksiyanı yaxından izləsələr də, rəsmi səviyyədə vəziyyəti şərh etməyiblər. Altı müxalifət partiyasının ittifaqı Ankara meri Mansur Yavaş və Cümhuriyət Xalq Partiyasının lideri Kamal Kılıçdaroğlu arasında seçim edərək prezidentliyə namizədini hələ müəyyənləşdirməyib.
Sonuncu bildirib ki, zəlzələ ilə bağlı ümumxalq matəminin başa çatmasının ertəsi, fevralın 13-də “altılıq” liderlərinin görüşündə prezidentliyə namizədlə bağlı qərar verilə bilər.
Lakin belə bir görüşün baş tutub-tutmayacağı hələlik bəlli deyil. Müxalifət siyasətçiləri vəziyyəti ətraflı öyrənmək üçün zərər çəkmiş rayonlara səfər ediblər. Yalnız bundan sonra onların rəsmi şərhləri görünə bilər.
Eyni zamanda, etiraf etmək lazımdır ki, Türkiyə hökuməti ekstremal şəraitlə mübarizə aparmaq üçün sübut edilmiş metodologiyaya malikdir və tez bir zamanda bərpa işlərinə başlamağa qadirdir.
Avrasiya Qrupunun türkiyəli eksperti Əmrə Pekerin fikrincə, “hakim partiya zəlzələdən zərər çəkmiş ərazilərdə böhrana güclü reaksiya verəcək və bu cür dinamika seçkilərə qədər davam edəcək”.
Obyektiv olaraq, Ərdoğanın vəziyyəti öz xeyrinə çevirmək və ölkə vətəndaşlarını ümumi bir bədbəxtlik ətrafında və öz ətrafında toplamaq üçün real şansı var. Hər şey onun mühüm qərarlar qəbul etmə sürətindən asılı olacaq, çünki dağıdıcı zəlzələ böyük sosial və iqtisadi nəticələrə səbəb olub.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-02-2023 13:00 | Bölmə: Slayd

Türkiyə televiziyası zəlzələdən bir neçə gün əvvəl ölkənin cənub-şərqində qışqıran quş sürülərini nümayiş etdirəndə, çoxları bunu pis bir əlamət kimi qiymətləndirərək, daha çox gözlənilən pis hava və pis hava haqqında siqnal sayıb. Qaziantepin şimalında, Suriya sərhədinə yaxın - Türkiyənin Kahramanmaraş vilayətinin səmasında quşların uçuşunu heç kim zəlzələ ehtimalı ilə əlaqələndirməyib, çünki ölkənin bu hissəsi seysmik cəhətdən təhlükəli hesab edilmirdi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Təhlildə qeyd olunur ki, İstanbul seysmik aktivlik baxımından ən narahatedici yer hesab edilir:
Bununla bağlı mətbuatda fəal müzakirələr aparılıb, çünki şəhərdə çoxmərtəbəli tikinti işləri aparılır və “Boğaziçi-2” gəmiçilik kanalının tikintisinə hazırlıq gedir. Mütəxəssislər layihəni həyata keçirmək üçün milyonlarla ton torpağın köçürülməli olduğunu və bunun Mərmərə dənizindəki seysmik aktivliyə təsir göstərəcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
Lakin fevralın 6-na keçən gecə zərbə ölkənin güclü zəlzələ dalğası ilə örtülmüş cənub-şərqinə dəyib.
Eyni zamanda, yeraltı təkanlar digər ştatlarda da - Livandan Gürcüstana qədər hiss olunub.
Ölkənin Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, Türkiyənin on şəhəri: Qaziantep, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Malatya, Şanlıurfa, Adana, Diyarbəkir və Kilis, Suriyada isə Hələb, İdlib, Latakiya və Həma əyalətlərində güclü yeraltı təkanlar qeydə alınıb.
Görünməmiş dağıntı miqyası artıq göz qabağındadır.
Ərdoğan indiki fəlakəti 1939-cu ildə 32 mindən çox insanın öldüyü, 100 mindən çox insanın yaralandığı zəlzələ ilə müqayisə edib. Belə bir müqayisə nikbinlik yaratmır və görünən odur ki, qurbanların sayı sürətlə artacaq və ölkənin infrastrukturuna, o cümlədən enerjiyə, bütövlükdə iqtisadiyyata dəyən zərəri Türkiyə rəsmiləri hələ dəyərləndirməyib. Yalnız ABŞ Geoloji Tədqiqat Xidmətinin məlumatları dərc edilib, ona görə Türkiyənin itkiləri ÜDM-in təxminən 2 faizi ola bilər.
Lakin indi bir çox ekspertlər diqqətlərini parlament və prezident seçkiləri ərəfəsində baş vermiş təbii fəlakətin mümkün siyasi nəticələrinə yönəltməyə başlayıblar.
Burada mühüm nüanslar üzə çıxır.
Məsələ burasındadır ki, zəlzələnin episentri kürdlərin ənənəvi məskunlaşdığı, hökumətin çətin münasibətləri olan Türkiyənin şərq və cənub-şərqinə düşüb.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl kürdlər parlamentdəki siyasi təmsilçiliyini itirmişdi, çünki Xalqların Demokratik Partiyası (HDP) siyasi proseslərdən geri çəkilib, onun lideri Səlahəddin Dəmirtaş isə həbsdədir. Bundan əvvəl zəlzələnin baş verdiyi ərazilərdə kürdlərin səsləri hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) ilə müxalif Xalqların Demokratik Partiyası arasında bölünüb. İndi həmişə olduğu kimi, Ərdoğanın opponentləri ölkənin bu regionunda keyfiyyətsiz tikinti aparmaqda ittiham edərək, mövcud hakimiyyəti gözdən salmaq üçün mənfi kumulyativ fon yaratmağa cəhd edə bilərlər.
Ola bilsin ki, dağıdılan evlərlə bağlı araşdırmalar aparılsın - onları hansı şirkətlər tikib, hansı podratçı şirkətlər, kimlər onlara dəstək olub və s. Axı hakim partiya sosial mənzillərin verilməsi problemini seçki kampaniyasının əsaslarından biri kimi təqdim edib.
Aydındır ki, indiki faciəni proqnozlaşdırmaq mümkün deyildi.
Gözlənilməz hadisə artıq baş verib, seysmik təhlükə az qiymətləndirilsə də, evlər daha az təsir səviyyəsinə görə layihələndirilib və tikilib.
Eyni zamanda, Türkiyənin “Sözcü” qəzetinin yazdığından məlum olur ki, fevralın 3-də (faciədən üç gün əvvəl) Hollandiyadan olan seysmoloq Frank Hugerbits Türkiyənin cənub-şərqində baş verə biləcək zəlzələdən danışıb və kritik planet həndəsəsinə işarə edib. Belə olan halda bu cür məlumatlar xəbərdarlığa məhəl qoymayan hakimiyyət orqanlarının ünvanına qınaq kimi də qəbul oluna bilər.
İkincisi, hətta 45 ölkənin, o cümlədən Rusiyanın Ankaraya fəlakətin aradan qaldırılmasına yardım etməyə hazır olduqlarını bəyan etməsi müxalifət qüvvələri tərəfindən hakimiyyətin təkbaşına vəziyyətdən çıxa bilməməsi kimi təqdim oluna bilər. Bu baxımdan Türkiyədə qarşıdan gələn seçkilərin təxirə salına biləcəyi ilə bağlı fikirlər səslənib.
Amma indiyə qədər müxalifət liderləri Ərdoğan hökumətinin hərəkətlərini və zəlzələ ilə bağlı beynəlxalq reaksiyanı yaxından izləsələr də, rəsmi səviyyədə vəziyyəti şərh etməyiblər. Altı müxalifət partiyasının ittifaqı Ankara meri Mansur Yavaş və Cümhuriyət Xalq Partiyasının lideri Kamal Kılıçdaroğlu arasında seçim edərək prezidentliyə namizədini hələ müəyyənləşdirməyib.
Sonuncu bildirib ki, zəlzələ ilə bağlı ümumxalq matəminin başa çatmasının ertəsi, fevralın 13-də “altılıq” liderlərinin görüşündə prezidentliyə namizədlə bağlı qərar verilə bilər.
Lakin belə bir görüşün baş tutub-tutmayacağı hələlik bəlli deyil. Müxalifət siyasətçiləri vəziyyəti ətraflı öyrənmək üçün zərər çəkmiş rayonlara səfər ediblər. Yalnız bundan sonra onların rəsmi şərhləri görünə bilər.
Eyni zamanda, etiraf etmək lazımdır ki, Türkiyə hökuməti ekstremal şəraitlə mübarizə aparmaq üçün sübut edilmiş metodologiyaya malikdir və tez bir zamanda bərpa işlərinə başlamağa qadirdir.
Avrasiya Qrupunun türkiyəli eksperti Əmrə Pekerin fikrincə, “hakim partiya zəlzələdən zərər çəkmiş ərazilərdə böhrana güclü reaksiya verəcək və bu cür dinamika seçkilərə qədər davam edəcək”.
Obyektiv olaraq, Ərdoğanın vəziyyəti öz xeyrinə çevirmək və ölkə vətəndaşlarını ümumi bir bədbəxtlik ətrafında və öz ətrafında toplamaq üçün real şansı var. Hər şey onun mühüm qərarlar qəbul etmə sürətindən asılı olacaq, çünki dağıdıcı zəlzələ böyük sosial və iqtisadi nəticələrə səbəb olub.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Bu gün, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb