13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
13:01 / 16-06-2025
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
12:20 / 16-06-2025
İran hipersəs raketlərindən istifadə edir
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
11:14 / 16-06-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
10:48 / 16-06-2025
Zelenski-Tramp görüşü Kanadada olacaq
10:38 / 16-06-2025
İran İsrailə məxsus təyyarəni vurub
10:34 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn sədr səlahiyyətini müavininə həvalə edib - Foto
10:12 / 16-06-2025
İsmayıllıda hotel yanıb
10:01 / 16-06-2025
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
08:23 / 16-06-2025
İran İsraili zülmətə qərq edib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
19:08 / 15-06-2025
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
16:47 / 15-06-2025
Hidayət Heydərov ilk görüşdə məğlub olub
13:19 / 15-06-2025
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
13:10 / 15-06-2025
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
12:59 / 15-06-2025
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
10:00 / 15-06-2025
Mehriban Əliyeva Mlli Qurtuluş Günü ilə bağlı fotolar paylaşıb
09:14 / 15-06-2025
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
08:50 / 15-06-2025
İranın zərbəsindən sonra İsraildə tədqiqat mərkəzi yanıb
00:49 / 15-06-2025
İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
00:16 / 15-06-2025
İranda daha bir general həlak olub
00:07 / 15-06-2025
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
20:24 / 14-06-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
19:00 / 14-06-2025
AZAL uçuşların sayını artırır
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
15:00 / 11-06-2025
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
Yuxarı Lars: Gürcüstan Rusiya ilə sərhəd keçidini niyə genişləndirir?
Tarix: 09-03-2023 01:12 | Bölmə: Slayd
Gürcüstanın hərbi magistralı olan Yuxarı Lars sərhəd-keçid məntəqəsi Rusiya-Gürcüstan münasibətlərini qiymətləndirmək üçün lakmus sınağına çevrilir. Bu, Abxaziya və Cənubi Osetiyadan yan keçməklə bir ölkədən digərinə, eləcə də Rusiyadan Ermənistana getməyə imkan verən yeganə yol keçididir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, Moskva bu keçidi 2006-cı il iyulun 8-də fəal şəkildə Qərbə, xüsusən də NATO-ya yaxınlaşmağa çalışan Gürcüstanla münasibətlərin kəskinləşməsi səbəbindən bağlayıb. İki il sonra vəziyyət kəskin şəkildə pisləşib və 2008-ci ilin avqustunda açıq hərbi münaqişəyə çevrilib, onun mərkəzində isə Gürcüstandan ayrılmış iki ərazi - Cənubi Osetiya və Abxaziya yerləşirdi. Rusiya tərəfi onların müstəqilliyini tanıyıb.
Lakin sonra, 2009-cu il martın 1-dən Ermənistanın vasitəçiliyi ilə Gürcüstan və Rusiyanın ekspert qruplarının əldə etdiyi razılaşmalara əsasən, “Kazbegi” (Gürcüstan) – “Yuxarı Lars” (Rusiya) keçid məntəqələri vasitəsilə hərəkət bərpa edilib. 2009-cu ilin may ayının əvvəlində Rusiya tərəfi “Verxniy Lars” yeni beynəlxalq avtomobil keçid məntəqəsinin tikintisini, öz növbəsində, 2009-cu ilin sentyabrında ABŞ-ın köməyi ilə Gürcüstan keçid məntəqəsinin yenidən qurulmasını başa çatdırıb.
“Regnum” yazır ki, söhbət təkcə İrəvanın Rusiya ilə “həyat yolu”nun açılması tələbində deyildi: “Ermənistan üçün alternativ dəmir yolu ilə Gürcüstanın Poti limanına, oradan bərə və hətta konteyner gəmisi ilə Novorossiyskə getmək idi. Bu beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə Rusiya, Gürcüstan və Ermənistandan başqa, Türkiyə, İran və hətta Qazaxıstan da lazım idi.
Ümumiyyətlə, Rusiyanı Zaqafqaziya ilə birləşdirən altı marşrut var. Larsa alternativ Rusiya ilə Cənubi Osetiyanı dağ yamacları ilə deyil, Roki tuneli vasitəsilə birləşdirən Transqafqaz magistralı ola bilər ki, bu da yolu daha təhlükəsiz edir və hava şəraitindən asılılığı minimuma endirir. Onun vasitəsilə 2003-cü ilə qədər Ermənistan və digər Zaqafqaziya ölkələri ilə əlaqə həyata keçirilirdi.
Amma Cənubi Osetiyadan keçən marşrutdan yalnız siyasi məsələ həll olunandan sonra istifadə oluna bilər, bu, hələ ki, belə deyil. İndi bu yol Gürcüstan tərəfinin mövqeyinə görə işləmir, çünki onun bu layihəyə razılıq verməsi Tbilisinin Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıması kimi qəbul olunacaq”.
Bildirilir ki, Yuxarı Larsdan keçən marşrut Abxaziya və Cənubi Osetiyadan keçən yolların sıx bağlı olduğu şəraitdə yeganə və həqiqətən effektiv yoldur: “Eyni zamanda, Fransanın “Le Figaro” nəşrinin qeyd etdiyi kimi, hətta müəyyən modernləşmə ilə belə, bu istiqamət “yalnız şərti olaraq Rusiya ilə Gürcüstan arasında gərginliyin azaldılması kontekstində nəzərdən keçirilə bilərdi”. Buna görə də Ukrayna böhranından əvvəl Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin irimiqyaslı nəqliyyat-logistika klasterinin yaradılmasında rolu kifayət qədər təvazökar idi.
Zaqafqaziyada beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin həyata keçirilməsi yalnız Qərbin Rusiyanın Avropa kommunikasiyalarını bağlamasından sonra yüksək səslə müzakirə olundu. Moskva regionda faktiki olaraq 30 ilə yaxın fəaliyyətsiz olan bir neçə strateji istiqamətin birdən-birə sürətlə blokdan çıxarılmasına təşəbbüs göstərdi.
Yuxarı Lars keçid məntəqəsi onlarla dövlətin ərazisindən keçən Sankt-Peterburqdan Hindistana ümumi uzunluğu olan multimodal marşrut olan Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi üçün mühüm istinad nöqtəsinə çevrilib.
Bununla bağlı gürcü professor, iqtisadi məsələlər üzrə ekspert Soso Arçvadze maraqlı “geosiyasi tənlik” çıxarmağa başlayıb. O hesab edir ki, Rusiya yalnız 2021-ci ildə öz ərazisindəki Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin yenidən qurulması layihəsinin həyata keçirilməsini sürətləndirib ki, onun keçid qabiliyyətini və tranzit potensialını artırsın. Yolun hərəkət hissəsinin ikidən dörd zolağa genişləndirilməsi, rahat gözləmə yerlərinin yaradılması, elektron növbə sisteminin tətbiqi, yeni baxış kompleksinin tikintisi nəzərdə tutulur. 2023-cü ildə bu işlər başa çatdıqdan sonra marşrutun ötürücülük qabiliyyətinin gündə 3 min avtomobilə qədər artacağı iddia edilir”.
Qeyd olunur ki, bu arada Gürcüstan daha da irəli gedib: “O, Kobi-Qudauri avtomobil yolunun Mtsxeta-Stepantsminda-Lars yolunun ən çətin hissəsində Kvesheti-Kobi dolama yolunu tikir. Layihə çərçivəsində 23 kilometr uzunluğunda ikizolaqlı asfalt-beton yol çəkilir, beş körpü tikilir, bir körpü isə təmir olunur. Bundan əlavə, Xaç aşırımının altında Gürcüstanda uzunluğu 9 kilometr və diametri 15 metr olan ən böyük tunel də daxil olmaqla beş tunelin tikintisi planlaşdırılır. Bu, Avropanın ən uzun tunellərindən və ən mürəkkəb mühəndislik strukturlarından biri olacaq. Qudauri dağ-xizək kurortu və turizm mərkəzinə beş kilometrlik giriş-çıxış yolunun tikintisi planlaşdırılır ki, bu da rayonun turizm potensialını artıracaq.
Tikinti Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının və Asiya İnkişaf Bankının maliyyə dəstəyi ilə Gürcüstanın Yollar Departamenti tərəfindən həyata keçirilir.
Arçvadze hesab edir ki, indiki mərhələdə, bütün bunlarda Rusiya və Gürcüstanın siyasətində “siyasi məqsədəuyğunluq prosesi görünür, bu, hələlik iqtisadi məsələdən üstündür və ölkələr bilərəkdən müəyyən siyasi bonuslar əldə etməyə hazırlaşır”.
Bu, ekspertin təyin etdiyi “geosiyasi bərabərlik” fenomenidir, çünki Moskva ilə Tbilisi arasında hələ də diplomatik münasibətlər yoxdur, lakin bu yay onlar bərpa oluna bilər.
Eyni zamanda, tərəflər Abxaziya və Cənubi Osetiyanın statusu ilə bağlı problemləri mötərizədən çıxarıblar. Biz ticari-iqtisadi əməkdaşlığı fəal şəkildə inkişaf etdiririk. 2022-ci ildə Gürcüstanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 2021-ci illə müqayisədə 52,3 fazi artaraq 2,5 milyard dollara yaxın olub, Gürcüstandan Rusiyaya ixrac isə təxminən 7 faiz artıb. Hesablamalara görə, son səkkiz ildə Gürcüstan Rusiyadan 12 milyard dollar alıb. Tiflisin bu cür siyasətinin səbəblərinin hamısı olmasa da, çoxu siyasi zəmindədir.
Gürcüstanın baş naziri İrakli Qaribaşvili dəfələrlə bəyan edib ki, “Rusiyanın Ukraynada keçirdiyi “xüsusi əməliyyat”a görə Gürcüstan Moskvaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməyəcək”. O, qərarını “sanksiyalardan ancaq Gürcüstanın zərər çəkəcəyini” deməklə izah edir və müxalifəti ölkəni “müharibə”yə sürükləmək cəhdində ittiham edir.
Gürcüstanın Qara Dəniz Universitetinin professoru Nika Çitadzenin fikrincə, vəziyyət elədir ki, “Gürcüstan iqtisadi nöqteyi-nəzərdən Rusiya Federasiyasına tamamilə qapalıdır və onun apardığı siyasi istiqamətdədir. Rusiya ilə qarşıdurma və eskalasiya olmadan tam sakitlik siyasəti”. Çünki digər gürcü ekspertlərinin də hesab etdiyi kimi, “dünyada elə miqyasda proseslər gedir ki, Gürcüstanın siyasi çəkisi müqayisə olunmazdır”.
Amma əsas odur ki, hakim “Gürcü Arzusu” partiyasının elitasının yeni siyasi keyfiyyəti özünü göstərir: indi ölkəyə Gürcüstanın çətin geosiyasi vəziyyətini və regionda gələcək dəyişikliklərin perspektivini hiss edən texnokratlar rəhbərlik edir.
Onlar Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin əhəmiyyətini başa düşürlər, o zaman ki, dövlətlərarası inteqrasiya və ticarət-iqtisadi tərəfdaşlıq müəyyən razılaşmalar və əsas nəqliyyat qovşaqlarını birləşdirən infrastrukturla dövlət sərhədlərini daha şəffaf edir. Bütün əlamətlərə görə, bu, müasir şəraitdə Tbilisi üçün Moskva ilə münasibətlər qurmaqda mümkün olan maksimumdur.
İndiki məqamın əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizləri Zaqafqaziyada regional təhlükəsizliyin çərçivə elementləri kimi qəbul edilməyə başlandı. Bu, bu regionda Rusiya ilə Qərb arasında geosiyasi və hərbi-strateji qarşıdurmanın davam etməsi tendensiyası ilə əlaqədardır ki, bu da ilk növbədə Moskvaya özünün Transqafqaz ittifaqları sistemini yaratmağa imkan vermir, o, orada şiddətli rəqabətlə üzləşməli olur: Rusiyanın təcrid olunmasının geosiyasi fonu ilə öz layihələrini irəli sürən Aİ və ABŞ.
Yeri gəlmişkən, təsadüfi deyil ki, “Gürcü arzusu” parlamentdə xarici agentlər haqqında qanuna baxılması təşəbbüsü ilə çıxış edib. Müxalifət buna cavab olaraq müzakirə zamanı parlamentdə dava salaraq, hakim partiyanı Rusiyanın oxşar qanununu kopyalamaqda və Gürcüstanın Avropaya inteqrasiyasını pozmaq məqsədi güdməkdə ittiham edib.
Ölkədə ehtiraslar yenidən qaynayıb, müxalifət etiraz nümayişləri hazırlayır, Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili isə qanun layihəsinə veto qoyacağını vəd edir. Lakin bütün bunlar çətin ki, ölkədə vəziyyəti ciddi şəkildə destabilləşdirsin. Bu sahədə “Böyük oyun”un vurğuları artıq başqa amillərlə müəyyənləşir.
Təbii ki, hadisələrin gedişi ABŞ-ın Gürcüstandakı maraqlarını ciddi şəkildə pozur. Prosesi pozmağa və vəziyyəti ən azı daxili müharibə vəziyyətinə qaytarmağa və Şimal-Cənub layihəsindən əldə edilən faydaları ləğv etməyə çalışan Vaşinqtondan cavab gözləməliyik. Məhz buna görə də hazırda Rusiya-Gürcüstan münasibətlərində baş verən hadisələr regionda qlobal nəqliyyat kommunikasiyaları klasterlərinin və amerikalıların birbaşa təsirindən azad regional təhlükəsizlik sisteminin yaranması üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edə bilər”.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-03-2023 01:12 | Bölmə: Slayd
Gürcüstanın hərbi magistralı olan Yuxarı Lars sərhəd-keçid məntəqəsi Rusiya-Gürcüstan münasibətlərini qiymətləndirmək üçün lakmus sınağına çevrilir. Bu, Abxaziya və Cənubi Osetiyadan yan keçməklə bir ölkədən digərinə, eləcə də Rusiyadan Ermənistana getməyə imkan verən yeganə yol keçididir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rus nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, Moskva bu keçidi 2006-cı il iyulun 8-də fəal şəkildə Qərbə, xüsusən də NATO-ya yaxınlaşmağa çalışan Gürcüstanla münasibətlərin kəskinləşməsi səbəbindən bağlayıb. İki il sonra vəziyyət kəskin şəkildə pisləşib və 2008-ci ilin avqustunda açıq hərbi münaqişəyə çevrilib, onun mərkəzində isə Gürcüstandan ayrılmış iki ərazi - Cənubi Osetiya və Abxaziya yerləşirdi. Rusiya tərəfi onların müstəqilliyini tanıyıb.
Lakin sonra, 2009-cu il martın 1-dən Ermənistanın vasitəçiliyi ilə Gürcüstan və Rusiyanın ekspert qruplarının əldə etdiyi razılaşmalara əsasən, “Kazbegi” (Gürcüstan) – “Yuxarı Lars” (Rusiya) keçid məntəqələri vasitəsilə hərəkət bərpa edilib. 2009-cu ilin may ayının əvvəlində Rusiya tərəfi “Verxniy Lars” yeni beynəlxalq avtomobil keçid məntəqəsinin tikintisini, öz növbəsində, 2009-cu ilin sentyabrında ABŞ-ın köməyi ilə Gürcüstan keçid məntəqəsinin yenidən qurulmasını başa çatdırıb.
“Regnum” yazır ki, söhbət təkcə İrəvanın Rusiya ilə “həyat yolu”nun açılması tələbində deyildi: “Ermənistan üçün alternativ dəmir yolu ilə Gürcüstanın Poti limanına, oradan bərə və hətta konteyner gəmisi ilə Novorossiyskə getmək idi. Bu beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə Rusiya, Gürcüstan və Ermənistandan başqa, Türkiyə, İran və hətta Qazaxıstan da lazım idi.
Ümumiyyətlə, Rusiyanı Zaqafqaziya ilə birləşdirən altı marşrut var. Larsa alternativ Rusiya ilə Cənubi Osetiyanı dağ yamacları ilə deyil, Roki tuneli vasitəsilə birləşdirən Transqafqaz magistralı ola bilər ki, bu da yolu daha təhlükəsiz edir və hava şəraitindən asılılığı minimuma endirir. Onun vasitəsilə 2003-cü ilə qədər Ermənistan və digər Zaqafqaziya ölkələri ilə əlaqə həyata keçirilirdi.
Amma Cənubi Osetiyadan keçən marşrutdan yalnız siyasi məsələ həll olunandan sonra istifadə oluna bilər, bu, hələ ki, belə deyil. İndi bu yol Gürcüstan tərəfinin mövqeyinə görə işləmir, çünki onun bu layihəyə razılıq verməsi Tbilisinin Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıması kimi qəbul olunacaq”.
Bildirilir ki, Yuxarı Larsdan keçən marşrut Abxaziya və Cənubi Osetiyadan keçən yolların sıx bağlı olduğu şəraitdə yeganə və həqiqətən effektiv yoldur: “Eyni zamanda, Fransanın “Le Figaro” nəşrinin qeyd etdiyi kimi, hətta müəyyən modernləşmə ilə belə, bu istiqamət “yalnız şərti olaraq Rusiya ilə Gürcüstan arasında gərginliyin azaldılması kontekstində nəzərdən keçirilə bilərdi”. Buna görə də Ukrayna böhranından əvvəl Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin irimiqyaslı nəqliyyat-logistika klasterinin yaradılmasında rolu kifayət qədər təvazökar idi.
Zaqafqaziyada beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin həyata keçirilməsi yalnız Qərbin Rusiyanın Avropa kommunikasiyalarını bağlamasından sonra yüksək səslə müzakirə olundu. Moskva regionda faktiki olaraq 30 ilə yaxın fəaliyyətsiz olan bir neçə strateji istiqamətin birdən-birə sürətlə blokdan çıxarılmasına təşəbbüs göstərdi.
Yuxarı Lars keçid məntəqəsi onlarla dövlətin ərazisindən keçən Sankt-Peterburqdan Hindistana ümumi uzunluğu olan multimodal marşrut olan Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi üçün mühüm istinad nöqtəsinə çevrilib.
Bununla bağlı gürcü professor, iqtisadi məsələlər üzrə ekspert Soso Arçvadze maraqlı “geosiyasi tənlik” çıxarmağa başlayıb. O hesab edir ki, Rusiya yalnız 2021-ci ildə öz ərazisindəki Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin yenidən qurulması layihəsinin həyata keçirilməsini sürətləndirib ki, onun keçid qabiliyyətini və tranzit potensialını artırsın. Yolun hərəkət hissəsinin ikidən dörd zolağa genişləndirilməsi, rahat gözləmə yerlərinin yaradılması, elektron növbə sisteminin tətbiqi, yeni baxış kompleksinin tikintisi nəzərdə tutulur. 2023-cü ildə bu işlər başa çatdıqdan sonra marşrutun ötürücülük qabiliyyətinin gündə 3 min avtomobilə qədər artacağı iddia edilir”.
Qeyd olunur ki, bu arada Gürcüstan daha da irəli gedib: “O, Kobi-Qudauri avtomobil yolunun Mtsxeta-Stepantsminda-Lars yolunun ən çətin hissəsində Kvesheti-Kobi dolama yolunu tikir. Layihə çərçivəsində 23 kilometr uzunluğunda ikizolaqlı asfalt-beton yol çəkilir, beş körpü tikilir, bir körpü isə təmir olunur. Bundan əlavə, Xaç aşırımının altında Gürcüstanda uzunluğu 9 kilometr və diametri 15 metr olan ən böyük tunel də daxil olmaqla beş tunelin tikintisi planlaşdırılır. Bu, Avropanın ən uzun tunellərindən və ən mürəkkəb mühəndislik strukturlarından biri olacaq. Qudauri dağ-xizək kurortu və turizm mərkəzinə beş kilometrlik giriş-çıxış yolunun tikintisi planlaşdırılır ki, bu da rayonun turizm potensialını artıracaq.
Tikinti Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının və Asiya İnkişaf Bankının maliyyə dəstəyi ilə Gürcüstanın Yollar Departamenti tərəfindən həyata keçirilir.
Arçvadze hesab edir ki, indiki mərhələdə, bütün bunlarda Rusiya və Gürcüstanın siyasətində “siyasi məqsədəuyğunluq prosesi görünür, bu, hələlik iqtisadi məsələdən üstündür və ölkələr bilərəkdən müəyyən siyasi bonuslar əldə etməyə hazırlaşır”.
Bu, ekspertin təyin etdiyi “geosiyasi bərabərlik” fenomenidir, çünki Moskva ilə Tbilisi arasında hələ də diplomatik münasibətlər yoxdur, lakin bu yay onlar bərpa oluna bilər.
Eyni zamanda, tərəflər Abxaziya və Cənubi Osetiyanın statusu ilə bağlı problemləri mötərizədən çıxarıblar. Biz ticari-iqtisadi əməkdaşlığı fəal şəkildə inkişaf etdiririk. 2022-ci ildə Gürcüstanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 2021-ci illə müqayisədə 52,3 fazi artaraq 2,5 milyard dollara yaxın olub, Gürcüstandan Rusiyaya ixrac isə təxminən 7 faiz artıb. Hesablamalara görə, son səkkiz ildə Gürcüstan Rusiyadan 12 milyard dollar alıb. Tiflisin bu cür siyasətinin səbəblərinin hamısı olmasa da, çoxu siyasi zəmindədir.
Gürcüstanın baş naziri İrakli Qaribaşvili dəfələrlə bəyan edib ki, “Rusiyanın Ukraynada keçirdiyi “xüsusi əməliyyat”a görə Gürcüstan Moskvaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməyəcək”. O, qərarını “sanksiyalardan ancaq Gürcüstanın zərər çəkəcəyini” deməklə izah edir və müxalifəti ölkəni “müharibə”yə sürükləmək cəhdində ittiham edir.
Gürcüstanın Qara Dəniz Universitetinin professoru Nika Çitadzenin fikrincə, vəziyyət elədir ki, “Gürcüstan iqtisadi nöqteyi-nəzərdən Rusiya Federasiyasına tamamilə qapalıdır və onun apardığı siyasi istiqamətdədir. Rusiya ilə qarşıdurma və eskalasiya olmadan tam sakitlik siyasəti”. Çünki digər gürcü ekspertlərinin də hesab etdiyi kimi, “dünyada elə miqyasda proseslər gedir ki, Gürcüstanın siyasi çəkisi müqayisə olunmazdır”.
Amma əsas odur ki, hakim “Gürcü Arzusu” partiyasının elitasının yeni siyasi keyfiyyəti özünü göstərir: indi ölkəyə Gürcüstanın çətin geosiyasi vəziyyətini və regionda gələcək dəyişikliklərin perspektivini hiss edən texnokratlar rəhbərlik edir.
Onlar Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin əhəmiyyətini başa düşürlər, o zaman ki, dövlətlərarası inteqrasiya və ticarət-iqtisadi tərəfdaşlıq müəyyən razılaşmalar və əsas nəqliyyat qovşaqlarını birləşdirən infrastrukturla dövlət sərhədlərini daha şəffaf edir. Bütün əlamətlərə görə, bu, müasir şəraitdə Tbilisi üçün Moskva ilə münasibətlər qurmaqda mümkün olan maksimumdur.
İndiki məqamın əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizləri Zaqafqaziyada regional təhlükəsizliyin çərçivə elementləri kimi qəbul edilməyə başlandı. Bu, bu regionda Rusiya ilə Qərb arasında geosiyasi və hərbi-strateji qarşıdurmanın davam etməsi tendensiyası ilə əlaqədardır ki, bu da ilk növbədə Moskvaya özünün Transqafqaz ittifaqları sistemini yaratmağa imkan vermir, o, orada şiddətli rəqabətlə üzləşməli olur: Rusiyanın təcrid olunmasının geosiyasi fonu ilə öz layihələrini irəli sürən Aİ və ABŞ.
Yeri gəlmişkən, təsadüfi deyil ki, “Gürcü arzusu” parlamentdə xarici agentlər haqqında qanuna baxılması təşəbbüsü ilə çıxış edib. Müxalifət buna cavab olaraq müzakirə zamanı parlamentdə dava salaraq, hakim partiyanı Rusiyanın oxşar qanununu kopyalamaqda və Gürcüstanın Avropaya inteqrasiyasını pozmaq məqsədi güdməkdə ittiham edib.
Ölkədə ehtiraslar yenidən qaynayıb, müxalifət etiraz nümayişləri hazırlayır, Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili isə qanun layihəsinə veto qoyacağını vəd edir. Lakin bütün bunlar çətin ki, ölkədə vəziyyəti ciddi şəkildə destabilləşdirsin. Bu sahədə “Böyük oyun”un vurğuları artıq başqa amillərlə müəyyənləşir.
Təbii ki, hadisələrin gedişi ABŞ-ın Gürcüstandakı maraqlarını ciddi şəkildə pozur. Prosesi pozmağa və vəziyyəti ən azı daxili müharibə vəziyyətinə qaytarmağa və Şimal-Cənub layihəsindən əldə edilən faydaları ləğv etməyə çalışan Vaşinqtondan cavab gözləməliyik. Məhz buna görə də hazırda Rusiya-Gürcüstan münasibətlərində baş verən hadisələr regionda qlobal nəqliyyat kommunikasiyaları klasterlərinin və amerikalıların birbaşa təsirindən azad regional təhlükəsizlik sisteminin yaranması üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edə bilər”.
Y. QACAR
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Bu gün, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Bu gün, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
Dünən, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
14-06-2025, 20:24
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
