10:45 / 29-10-2025
Astarada hamilə qadın toyundan sonra ölüb
10:42 / 29-10-2025
Milli Məclisdə beynəlxalq parlament konfransı işə başlayıb
10:26 / 29-10-2025
Kiberdələduzluqla bağlı növbəti xəbərdarlıq edilib - Video
10:21 / 29-10-2025
Şəhid Azər Bayramovla vida mərasimi keçirilib
10:07 / 29-10-2025
Xarici parlamentarilər Fəxri və Şəhidlər xiyabanlarında olublar
09:48 / 29-10-2025
Mənzillər güzəştli qiymətlərlə satışa çıxarılıb - Qiymətlər
09:19 / 29-10-2025
Tramp üçüncü dəfə prezidentliyi barədə: Namizəd olmağa icazəm yoxdur
09:14 / 29-10-2025
Karlson Qərb siyasətçilərini Krıma görə ittiham edib
09:07 / 29-10-2025
Tacikistan parlamentinin sədri Azərbaycana gəlib - Foto
08:51 / 29-10-2025
Alla Puqaçova Bolqarıstanda villa alıb
08:44 / 29-10-2025
Litva Kalininqrada tranziti bağlaya bilər
08:37 / 29-10-2025
Türkiyə elektriklə işləyən tank istehsal edib
08:29 / 29-10-2025
Ağ evin Moskvaya qarşı sanksiyalarında risk amili var
08:22 / 29-10-2025
Qarabağa yeni köç karvanları gedib
00:03 / 29-10-2025
Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasının 102 illiyidir
23:58 / 28-10-2025
İsrail Qəzzanı yenidən bombalayıb
23:13 / 28-10-2025
Saleh Səmədovun üçüncü oğlu da vəzifədən uzaqlaşdırılıb
21:34 / 28-10-2025
“Kontakt Home” milyonlarla manat borca düşüb
20:08 / 28-10-2025
İnsan beyninin prinsipləri ilə işləyən superkompüter hazırlanıb
19:52 / 28-10-2025
İlham Əliyev iki kəndin sakinləri ilə görüşüb - Fotolar
19:06 / 28-10-2025
İlham Əliyev Horovlu kəndində sakinlərlə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
18:09 / 28-10-2025
İlham Əliyev Ərdoğana məktub göndərib
17:59 / 28-10-2025
Bakıda taxtalar yığılan ərazi yanır
17:48 / 28-10-2025
Ruben Vardanyana yeni vəkil təyin olunub
17:36 / 28-10-2025
İlon Mask "Vikipediya"ya rəqib ensiklopediya yaradıb - Foto
17:30 / 28-10-2025
Cəbrayıl şəhər məscidinin təməli qoyulub
17:25 / 28-10-2025
Ayda şüşə şəhərlər tikəcəklər - Fotolar
17:11 / 28-10-2025
Daha bir ölkə Çindən üz döndərib
17:09 / 28-10-2025
"Qarabağ"-"Çelsi" oyununun biletləri satışa çıxarılıb
16:57 / 28-10-2025
Prezident iki stansiyanın təməlini qoyub - Fotolar
11:29 / 24-10-2025
Paşinyan Erməni Apostol Kilsəsini Azərbaycanla sülhə təhlükə görür
14:48 / 25-10-2025
Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub
12:35 / 24-10-2025
Sülh savaşı - Zahid Oruc yazır
17:14 / 24-10-2025
Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)
20:19 / 27-10-2025
Nazir Emin Əmrullayevə bir neçə sual
18:00 / 25-10-2025
Anar Əsədlidən 4 şikayətçi var
23:17 / 25-10-2025
Vəkil Zabil Qəhrəmanov həbs olunub
16:17 / 27-10-2025
Ramiz Mehdiyevin Rusiyaya yazdığı gizli məktub üzə çıxıb - Fotofakt
16:57 / 27-10-2025
1500 illik qızıl sikkə xəzinəsi tapılıb
16:37 / 27-10-2025
Prezident səfirləri geri çağırıb - Yeni təyinatlar - (Yenilənib)
12:22 / 27-10-2025
Azərbaycanın Yaxın Şərq həmləsi: Vaşinqtondan dəstək var
18:09 / 26-10-2025
"Neftçi" qələbə qazanıb
"Qışqıran qadın" mumiyasının sirri açılıb - Fotolar
Tarix: 07-08-2024 07:30 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Misirdə tapılmış və tarixinə görə fironlar dövrünə aid edilən "Qışqıran qadın” mumiyasının uzun illər gizli qalan sirri açılıb.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, əvvəllər alimlərin söylədiyi bənzər ehtimalların demək olar ki, hamısı özünü doğruldub. Belə məlum olur ki, qəfildən və ya xəstəlikdən sonra vəfat edən bu qadın həqiqətən də ağrılı bir ölüm halı keçirib.
Alimlər "Qışqıran qadın" kimi tanınan bu qədim Misir mumiyası üzərində hərtərəfli araşdırma aparıblar. Adından da göründüyü kimi, bu mumiyanın üzü əzabdan donmuş bir görkəmdədir və o, belə bir vəziyyətdə həyatını itirib.
Son vaxtlara qədər elm adamları aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq bunun səbəbinin zəif mumiyalama olduğunu hesab edirdilər. Ancaq müasir dövrdə alimlər XX əsrin 80-90-cı illərinə təsadüf edən həmin köhnə nəzəriyyədən tamamilə imtina etmək qərarına gəliblər və ölüm səbəbinin çox güman ki, heç də belə olmadığını aşkar ediblər.
"Qışqıran qadın" adlanan bu sirli mumiya üzərində son və yeni tədqiqatlar Qahirə Universitetindən olan radioloq Sahar Salım, həmçinin Misirin Turizm və Qədim Əsərlər nazirliyinin elmi əməkdaşı antropoloq Samiya Əl-Mərqani tərəfindən aparılıb.
Alimlər bildiriblər ki, nəticələr çox uğurlu olub. Kompüter tomoqrafiyası, elektron mikroskopiya və infraqırmızı spektroskopiyadan, rentgen şüalarının difraksiya analizindən, həm də digər elmi üsullardan istifadə etməklə növbəti dəfə əmin olan mütəxəssislər qadının dəfninin xüsusi ehtirama layiq, çox təmtəraqlı bir mərasim olduğu qənaətinə gəliblər. Alimlərə görə, bu, elə bir təmtəraqlı dəfn mərasimi olub ki, burada heç vaxt belə ehtiyatsızlığa yol verilə bilməzdi.
"Qışqıran qadın" adlandırılan bu mumiya üç min ildən çox əvvəl Misir fironu Hatşepsutun sarayında memar olan Semnutun məzarında dəfn edilmişdir. Elmi məntiqə görə Semnutun dəfn mərasimi təmtəraqlı, çox da zəngin olmalı idi, çünki memarın dəfn olunduğu məzar sahəsində hətta anası və digər qohumları üçün nəzərdə tutulmuş ayrıca otaqlar da tikilmişdi.
Alimlərin qənaətincə, onların tədqiq etdiyi mumiya memarın qohumlarından biri olub. Qadın iki gümüş, eləcə də qızıl üzük, həmçinin oyulmuş jasper skarabları olan taxta tabutda dəfn edilib. Üstəlik, dəfn zamanı ehtiram əlaməti olaraq onun başına hörüklü parik də taxılıb.
Alimlər müəyyən ediblər ki, qadın illərlə artrit xəstəliyindən əziyyət çəkib və təxminən 48 yaşında ölüb. Tədqiqatların gedişində məlum olub ki, bu mumiyanın bir neçə dişi əskik olub və o, çox güman ki, xəstəlik dövrlərində dişlərini itirməyə başlayıb. Amma dişlər çıxarıldıqdan sonra qadının çənə sümüyü hissəsində qismən sağalma əlamətləri də müşahidə edilib.
Bütün cəhdlərə və aparılan araşdırmalara baxmayaraq, qadının ölümünün səbəbini tam dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb, ancaq araşdırma yenə də sürprizlə nəticələnib: ürək və ağciyərlər, qaraciyər, dalaq, bağırsaqlar və bir sıra digər orqanların tamamilə toxunulmaz qaldığı məlum olub.
Alimlər deyiblər ki, bu, heç də ənənəvi bir hadisə deyil, çünki həmin dövrlərdə, həm də "Qışqıran qadın"-ın yaşadığı dövrdə o zaman mumiyalama proseslərində vəfat etmiş şəxsin orqanlarının əksəriyyətinin çıxarılması adi bir hal, adi bir təcrübə idi.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu, eləcə də bəzi digər xüsusiyyətlər - məsələn, qeyri-adi mövqe, yaxud da Afrika və Ərəbistandan gətirilən xüsusi balzamlayıcı maddələrin istifadəsi tədqiqatçıları mumiyanın dəfn edildikdən sonra ağzının belə bir tərzdə açılacağı qənaətinə də gəlməyiblər, çünki belə qəribə və qeyri-adi hadisə heç vaxt praktikada müşahidə edilməyib. Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, problem şiddətli spazm olub, həm də ölüm ayağında olan bir insanın əzələlərində tədricən "Rigor mortis" meydana gələnə qədər donuq bir fenomen hadisəsi baş verib. Bu vəziyyət, çox böyük ehtimala görə, həmin xəstə qadının ağrılardan qışqıra-qışqıra inanılmaz əzab içində öldüyünü göstərə bilər. Kadavra spazmı adlanan, həmçinin olduqca mübahisəli bir fenomen sayılan bu xəstəliyin nişanələri mumiya-qadının üz ifadəsində də aydın görsənir.
Sonda alimlər qeyd ediblər ki, bu qadının taleyi və əsl ölüm səbəbi güman ki, əbədi olaraq sirr qalacaq, lakin müəyyən irəliləyişlər də var. Onlar qadının hansı ağır xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini öyrəndikləri üçün bunu böyük uğur hesab etdiklərini söyləyiblər.
Buna baxmayaraq, belə qalıqların tədqiqi alimlərə bəşəriyyətin daha bir keçmişinə nəzər salmaq, həmçinin də əcdadların adət-ənənələrini öyrənmək imkanı verir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-08-2024 07:30 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Misirdə tapılmış və tarixinə görə fironlar dövrünə aid edilən "Qışqıran qadın” mumiyasının uzun illər gizli qalan sirri açılıb.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, əvvəllər alimlərin söylədiyi bənzər ehtimalların demək olar ki, hamısı özünü doğruldub. Belə məlum olur ki, qəfildən və ya xəstəlikdən sonra vəfat edən bu qadın həqiqətən də ağrılı bir ölüm halı keçirib.
Alimlər "Qışqıran qadın" kimi tanınan bu qədim Misir mumiyası üzərində hərtərəfli araşdırma aparıblar. Adından da göründüyü kimi, bu mumiyanın üzü əzabdan donmuş bir görkəmdədir və o, belə bir vəziyyətdə həyatını itirib.
Son vaxtlara qədər elm adamları aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq bunun səbəbinin zəif mumiyalama olduğunu hesab edirdilər. Ancaq müasir dövrdə alimlər XX əsrin 80-90-cı illərinə təsadüf edən həmin köhnə nəzəriyyədən tamamilə imtina etmək qərarına gəliblər və ölüm səbəbinin çox güman ki, heç də belə olmadığını aşkar ediblər.
"Qışqıran qadın" adlanan bu sirli mumiya üzərində son və yeni tədqiqatlar Qahirə Universitetindən olan radioloq Sahar Salım, həmçinin Misirin Turizm və Qədim Əsərlər nazirliyinin elmi əməkdaşı antropoloq Samiya Əl-Mərqani tərəfindən aparılıb.
Alimlər bildiriblər ki, nəticələr çox uğurlu olub. Kompüter tomoqrafiyası, elektron mikroskopiya və infraqırmızı spektroskopiyadan, rentgen şüalarının difraksiya analizindən, həm də digər elmi üsullardan istifadə etməklə növbəti dəfə əmin olan mütəxəssislər qadının dəfninin xüsusi ehtirama layiq, çox təmtəraqlı bir mərasim olduğu qənaətinə gəliblər. Alimlərə görə, bu, elə bir təmtəraqlı dəfn mərasimi olub ki, burada heç vaxt belə ehtiyatsızlığa yol verilə bilməzdi.
"Qışqıran qadın" adlandırılan bu mumiya üç min ildən çox əvvəl Misir fironu Hatşepsutun sarayında memar olan Semnutun məzarında dəfn edilmişdir. Elmi məntiqə görə Semnutun dəfn mərasimi təmtəraqlı, çox da zəngin olmalı idi, çünki memarın dəfn olunduğu məzar sahəsində hətta anası və digər qohumları üçün nəzərdə tutulmuş ayrıca otaqlar da tikilmişdi.
Alimlərin qənaətincə, onların tədqiq etdiyi mumiya memarın qohumlarından biri olub. Qadın iki gümüş, eləcə də qızıl üzük, həmçinin oyulmuş jasper skarabları olan taxta tabutda dəfn edilib. Üstəlik, dəfn zamanı ehtiram əlaməti olaraq onun başına hörüklü parik də taxılıb.
Alimlər müəyyən ediblər ki, qadın illərlə artrit xəstəliyindən əziyyət çəkib və təxminən 48 yaşında ölüb. Tədqiqatların gedişində məlum olub ki, bu mumiyanın bir neçə dişi əskik olub və o, çox güman ki, xəstəlik dövrlərində dişlərini itirməyə başlayıb. Amma dişlər çıxarıldıqdan sonra qadının çənə sümüyü hissəsində qismən sağalma əlamətləri də müşahidə edilib.
Bütün cəhdlərə və aparılan araşdırmalara baxmayaraq, qadının ölümünün səbəbini tam dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb, ancaq araşdırma yenə də sürprizlə nəticələnib: ürək və ağciyərlər, qaraciyər, dalaq, bağırsaqlar və bir sıra digər orqanların tamamilə toxunulmaz qaldığı məlum olub.
Alimlər deyiblər ki, bu, heç də ənənəvi bir hadisə deyil, çünki həmin dövrlərdə, həm də "Qışqıran qadın"-ın yaşadığı dövrdə o zaman mumiyalama proseslərində vəfat etmiş şəxsin orqanlarının əksəriyyətinin çıxarılması adi bir hal, adi bir təcrübə idi.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu, eləcə də bəzi digər xüsusiyyətlər - məsələn, qeyri-adi mövqe, yaxud da Afrika və Ərəbistandan gətirilən xüsusi balzamlayıcı maddələrin istifadəsi tədqiqatçıları mumiyanın dəfn edildikdən sonra ağzının belə bir tərzdə açılacağı qənaətinə də gəlməyiblər, çünki belə qəribə və qeyri-adi hadisə heç vaxt praktikada müşahidə edilməyib. Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, problem şiddətli spazm olub, həm də ölüm ayağında olan bir insanın əzələlərində tədricən "Rigor mortis" meydana gələnə qədər donuq bir fenomen hadisəsi baş verib. Bu vəziyyət, çox böyük ehtimala görə, həmin xəstə qadının ağrılardan qışqıra-qışqıra inanılmaz əzab içində öldüyünü göstərə bilər. Kadavra spazmı adlanan, həmçinin olduqca mübahisəli bir fenomen sayılan bu xəstəliyin nişanələri mumiya-qadının üz ifadəsində də aydın görsənir.
Sonda alimlər qeyd ediblər ki, bu qadının taleyi və əsl ölüm səbəbi güman ki, əbədi olaraq sirr qalacaq, lakin müəyyən irəliləyişlər də var. Onlar qadının hansı ağır xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini öyrəndikləri üçün bunu böyük uğur hesab etdiklərini söyləyiblər.
Buna baxmayaraq, belə qalıqların tədqiqi alimlərə bəşəriyyətin daha bir keçmişinə nəzər salmaq, həmçinin də əcdadların adət-ənənələrini öyrənmək imkanı verir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:59
Bakıda taxtalar yığılan ərazi yanır
Dünən, 15:29
İrandan Azərbaycana narkotik keçirmək istəyiblər
Dünən, 12:40
Sabahın hava proqnozu açıqanıb
Dünən, 07:36
Türkiyədə 6,1 maqnitudalı zəlzələ olub - (Yenilənib)
27-10-2025, 17:51
Ukraynadan daha 30 uşaq reabilitasiya üçün Azərbaycana gətirilib
27-10-2025, 17:26
Nobel mükafatını ən çox hansı ölkənin təmsilçiləri alıb? - Siyahı
27-10-2025, 16:57
1500 illik qızıl sikkə xəzinəsi tapılıb
27-10-2025, 15:58
Bakıda və Abşeronda güclü külək olacaq - Xəbərdarlıq
27-10-2025, 15:19
Sel olacaq - Xəbərdarlıq
27-10-2025, 15:04
UNO hesab edilən kometa Yerə doğru istiqamət götürəcək - Foto
27-10-2025, 13:10
Audiovizual Şura MTV kanalı ilə bağlı protokol tərtib edib
27-10-2025, 13:08
Bağçalara işə qəbul üzrə keçid balları müəyyən olunub
27-10-2025, 12:36
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
27-10-2025, 11:55
Prokuror icra başçısının sabiq müavininə 7,5 il cəza istəyib
27-10-2025, 10:26
Bir yaşlı uşağı elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
25-10-2025, 13:09
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
25-10-2025, 11:01
Metroda dava salan 4 nəfər saxlanılıb
24-10-2025, 17:49
Veteranlara verilən 80 manat artırılmayacaq
24-10-2025, 16:54
"Starlink" vasitəsilə kibercinayətkarlıq artıb - Foto
24-10-2025, 15:58
Dövlət müəssisələrindən bir milyon manat mənimsəyənlərə cəza istənilib
24-10-2025, 14:28
Şuşa ilə bağlı Tədbirlər Planı təsdiqlənib
24-10-2025, 14:17
“Quş qripi” Almaniyanı təhdid edir
24-10-2025, 12:51
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
24-10-2025, 12:01
Azərbaycana 14 kq-dan çox narkotik keçirmək istəyiblər
24-10-2025, 10:25
Sumqayıt, Xırdalan və Masazır üzrə avtobuslara hərəkət zolağı yaradılıb
23-10-2025, 16:52
Dörd min kosmik güzgünün yerləşdirilməsi etirazla qarşılanır
23-10-2025, 15:59
Kamran Əliyev “Belem Bəyannaməsi”ni imzalayıb
23-10-2025, 15:09
Bakının iki rayonundakı qəzalı binalar sökülür
23-10-2025, 12:41
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
23-10-2025, 12:13
İrandan Azərbaycana 35 kq narkotik keçirmək istəyiblər
23-10-2025, 12:09
Şirvanda 87 min manatlıq dələduzluq: Günalp Abdullayev saxlanılıb
23-10-2025, 11:32
Şəmkirdə maskalı şəxs evə basqın edib - Foto
23-10-2025, 11:14
Quldurlar avtobus sərnişinlərini qarət ediblər
23-10-2025, 09:30
Bakıda avtomobildə partlayış olub, yaralı var
23-10-2025, 09:29
Daxili İşlər Nazirliyi sürücülərə çağırış edib - Video
22-10-2025, 17:49
Bələdiyyə sədrinin ölkədən çıxışına "stop" qoyulub
22-10-2025, 17:42
“QHT işi” üzrə daha bir məhkəmə başlayıb
22-10-2025, 17:19
Nazir işçilərinə maşın yuduzduranı direktor təyin edib
22-10-2025, 15:49
SLS raketi astronavtları Aya aparmağa hazırdır - Foto
22-10-2025, 14:50
Mərkəzi Xəstəxananın direktoru vəzifədən azad olunub
22-10-2025, 12:41
Sabah bəzi ərazilərə yağış yağacaq
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
