17:50 / 09-06-2025
Leninin heykəlini şəhər kənarına köçürürlər - Foto
09:31 / 09-06-2025
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
09:22 / 09-06-2025
Fransa şirkəti Ukraynada dron istehsal edəcək
08:48 / 09-06-2025
Ronaldunun karyerası sona yaxınlaşır
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
10:05 / 08-06-2025
Sabunçu bazarında yanğın baş verib - Video
09:10 / 08-06-2025
Ukraynanın hökumət binalarına hücum olacaq
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
14:45 / 07-06-2025
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
12:09 / 07-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:43 / 07-06-2025
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
11:12 / 07-06-2025
Bank kartlarından oğurluqlar davam edir
09:56 / 07-06-2025
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
09:00 / 07-06-2025
Azaraq Azərbaycan ərazisinə keçən iki yeniyetmə erməni geri verilib
18:07 / 06-06-2025
Tovuzda oğul anasını öldürüb
13:11 / 06-06-2025
Azərbaycanla sərhəddə iki erməni itkin düşüb
10:11 / 06-06-2025
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
09:32 / 06-06-2025
Şamaxıda yenidən zəlzələ baş verib
09:27 / 06-06-2025
Gəncədə azyaşlı bıçaqlanıb
09:12 / 06-06-2025
Məscidlərdə bayram namazı qılınıb
00:01 / 06-06-2025
Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd olunur
20:08 / 05-06-2025
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
18:49 / 05-06-2025
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
18:41 / 05-06-2025
Rusiyada təyyarə qəzası olub
18:32 / 05-06-2025
Almaniya Rusiyadan gözlənilən təhlükəyə hazırlaşır
18:02 / 05-06-2025
Bakı-Quba yolunda yanğın olub, bir nəfər xəsarət alıb
17:47 / 05-06-2025
Prokuror Oleq Bakinski və sabiq nazir müavininə cəza istəyib
17:35 / 05-06-2025
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış edənlərə hökm oxunub
08:39 / 05-06-2025
Göyərtəsində 3 min avtomobil olan gəmi yanır
10:11 / 06-06-2025
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
23:41 / 04-06-2025
Azərbaycanın beş rayonunda zəlzələ olub
21:59 / 04-06-2025
Azərbaycan və İran prezidentləri telefonla danışıblar
20:08 / 05-06-2025
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
00:01 / 06-06-2025
Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd olunur
13:29 / 05-06-2025
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
19:20 / 04-06-2025
Rusiya Dnestryanıya qoşun göndərmək istəyir
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
18:07 / 06-06-2025
Tovuzda oğul anasını öldürüb
10:05 / 05-06-2025
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
"Qışqıran qadın" mumiyasının sirri açılıb - Fotolar
Tarix: 07-08-2024 07:30 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Misirdə tapılmış və tarixinə görə fironlar dövrünə aid edilən "Qışqıran qadın” mumiyasının uzun illər gizli qalan sirri açılıb.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, əvvəllər alimlərin söylədiyi bənzər ehtimalların demək olar ki, hamısı özünü doğruldub. Belə məlum olur ki, qəfildən və ya xəstəlikdən sonra vəfat edən bu qadın həqiqətən də ağrılı bir ölüm halı keçirib.
Alimlər "Qışqıran qadın" kimi tanınan bu qədim Misir mumiyası üzərində hərtərəfli araşdırma aparıblar. Adından da göründüyü kimi, bu mumiyanın üzü əzabdan donmuş bir görkəmdədir və o, belə bir vəziyyətdə həyatını itirib.
Son vaxtlara qədər elm adamları aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq bunun səbəbinin zəif mumiyalama olduğunu hesab edirdilər. Ancaq müasir dövrdə alimlər XX əsrin 80-90-cı illərinə təsadüf edən həmin köhnə nəzəriyyədən tamamilə imtina etmək qərarına gəliblər və ölüm səbəbinin çox güman ki, heç də belə olmadığını aşkar ediblər.
"Qışqıran qadın" adlanan bu sirli mumiya üzərində son və yeni tədqiqatlar Qahirə Universitetindən olan radioloq Sahar Salım, həmçinin Misirin Turizm və Qədim Əsərlər nazirliyinin elmi əməkdaşı antropoloq Samiya Əl-Mərqani tərəfindən aparılıb.
Alimlər bildiriblər ki, nəticələr çox uğurlu olub. Kompüter tomoqrafiyası, elektron mikroskopiya və infraqırmızı spektroskopiyadan, rentgen şüalarının difraksiya analizindən, həm də digər elmi üsullardan istifadə etməklə növbəti dəfə əmin olan mütəxəssislər qadının dəfninin xüsusi ehtirama layiq, çox təmtəraqlı bir mərasim olduğu qənaətinə gəliblər. Alimlərə görə, bu, elə bir təmtəraqlı dəfn mərasimi olub ki, burada heç vaxt belə ehtiyatsızlığa yol verilə bilməzdi.
"Qışqıran qadın" adlandırılan bu mumiya üç min ildən çox əvvəl Misir fironu Hatşepsutun sarayında memar olan Semnutun məzarında dəfn edilmişdir. Elmi məntiqə görə Semnutun dəfn mərasimi təmtəraqlı, çox da zəngin olmalı idi, çünki memarın dəfn olunduğu məzar sahəsində hətta anası və digər qohumları üçün nəzərdə tutulmuş ayrıca otaqlar da tikilmişdi.
Alimlərin qənaətincə, onların tədqiq etdiyi mumiya memarın qohumlarından biri olub. Qadın iki gümüş, eləcə də qızıl üzük, həmçinin oyulmuş jasper skarabları olan taxta tabutda dəfn edilib. Üstəlik, dəfn zamanı ehtiram əlaməti olaraq onun başına hörüklü parik də taxılıb.
Alimlər müəyyən ediblər ki, qadın illərlə artrit xəstəliyindən əziyyət çəkib və təxminən 48 yaşında ölüb. Tədqiqatların gedişində məlum olub ki, bu mumiyanın bir neçə dişi əskik olub və o, çox güman ki, xəstəlik dövrlərində dişlərini itirməyə başlayıb. Amma dişlər çıxarıldıqdan sonra qadının çənə sümüyü hissəsində qismən sağalma əlamətləri də müşahidə edilib.
Bütün cəhdlərə və aparılan araşdırmalara baxmayaraq, qadının ölümünün səbəbini tam dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb, ancaq araşdırma yenə də sürprizlə nəticələnib: ürək və ağciyərlər, qaraciyər, dalaq, bağırsaqlar və bir sıra digər orqanların tamamilə toxunulmaz qaldığı məlum olub.
Alimlər deyiblər ki, bu, heç də ənənəvi bir hadisə deyil, çünki həmin dövrlərdə, həm də "Qışqıran qadın"-ın yaşadığı dövrdə o zaman mumiyalama proseslərində vəfat etmiş şəxsin orqanlarının əksəriyyətinin çıxarılması adi bir hal, adi bir təcrübə idi.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu, eləcə də bəzi digər xüsusiyyətlər - məsələn, qeyri-adi mövqe, yaxud da Afrika və Ərəbistandan gətirilən xüsusi balzamlayıcı maddələrin istifadəsi tədqiqatçıları mumiyanın dəfn edildikdən sonra ağzının belə bir tərzdə açılacağı qənaətinə də gəlməyiblər, çünki belə qəribə və qeyri-adi hadisə heç vaxt praktikada müşahidə edilməyib. Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, problem şiddətli spazm olub, həm də ölüm ayağında olan bir insanın əzələlərində tədricən "Rigor mortis" meydana gələnə qədər donuq bir fenomen hadisəsi baş verib. Bu vəziyyət, çox böyük ehtimala görə, həmin xəstə qadının ağrılardan qışqıra-qışqıra inanılmaz əzab içində öldüyünü göstərə bilər. Kadavra spazmı adlanan, həmçinin olduqca mübahisəli bir fenomen sayılan bu xəstəliyin nişanələri mumiya-qadının üz ifadəsində də aydın görsənir.
Sonda alimlər qeyd ediblər ki, bu qadının taleyi və əsl ölüm səbəbi güman ki, əbədi olaraq sirr qalacaq, lakin müəyyən irəliləyişlər də var. Onlar qadının hansı ağır xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini öyrəndikləri üçün bunu böyük uğur hesab etdiklərini söyləyiblər.
Buna baxmayaraq, belə qalıqların tədqiqi alimlərə bəşəriyyətin daha bir keçmişinə nəzər salmaq, həmçinin də əcdadların adət-ənənələrini öyrənmək imkanı verir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-08-2024 07:30 | Bölmə: Cəmiyyət
Qədim Misirdə tapılmış və tarixinə görə fironlar dövrünə aid edilən "Qışqıran qadın” mumiyasının uzun illər gizli qalan sirri açılıb.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, əvvəllər alimlərin söylədiyi bənzər ehtimalların demək olar ki, hamısı özünü doğruldub. Belə məlum olur ki, qəfildən və ya xəstəlikdən sonra vəfat edən bu qadın həqiqətən də ağrılı bir ölüm halı keçirib.
Alimlər "Qışqıran qadın" kimi tanınan bu qədim Misir mumiyası üzərində hərtərəfli araşdırma aparıblar. Adından da göründüyü kimi, bu mumiyanın üzü əzabdan donmuş bir görkəmdədir və o, belə bir vəziyyətdə həyatını itirib.
Son vaxtlara qədər elm adamları aparılan tədqiqatların nəticəsi olaraq bunun səbəbinin zəif mumiyalama olduğunu hesab edirdilər. Ancaq müasir dövrdə alimlər XX əsrin 80-90-cı illərinə təsadüf edən həmin köhnə nəzəriyyədən tamamilə imtina etmək qərarına gəliblər və ölüm səbəbinin çox güman ki, heç də belə olmadığını aşkar ediblər.
"Qışqıran qadın" adlanan bu sirli mumiya üzərində son və yeni tədqiqatlar Qahirə Universitetindən olan radioloq Sahar Salım, həmçinin Misirin Turizm və Qədim Əsərlər nazirliyinin elmi əməkdaşı antropoloq Samiya Əl-Mərqani tərəfindən aparılıb.
Alimlər bildiriblər ki, nəticələr çox uğurlu olub. Kompüter tomoqrafiyası, elektron mikroskopiya və infraqırmızı spektroskopiyadan, rentgen şüalarının difraksiya analizindən, həm də digər elmi üsullardan istifadə etməklə növbəti dəfə əmin olan mütəxəssislər qadının dəfninin xüsusi ehtirama layiq, çox təmtəraqlı bir mərasim olduğu qənaətinə gəliblər. Alimlərə görə, bu, elə bir təmtəraqlı dəfn mərasimi olub ki, burada heç vaxt belə ehtiyatsızlığa yol verilə bilməzdi.
"Qışqıran qadın" adlandırılan bu mumiya üç min ildən çox əvvəl Misir fironu Hatşepsutun sarayında memar olan Semnutun məzarında dəfn edilmişdir. Elmi məntiqə görə Semnutun dəfn mərasimi təmtəraqlı, çox da zəngin olmalı idi, çünki memarın dəfn olunduğu məzar sahəsində hətta anası və digər qohumları üçün nəzərdə tutulmuş ayrıca otaqlar da tikilmişdi.
Alimlərin qənaətincə, onların tədqiq etdiyi mumiya memarın qohumlarından biri olub. Qadın iki gümüş, eləcə də qızıl üzük, həmçinin oyulmuş jasper skarabları olan taxta tabutda dəfn edilib. Üstəlik, dəfn zamanı ehtiram əlaməti olaraq onun başına hörüklü parik də taxılıb.
Alimlər müəyyən ediblər ki, qadın illərlə artrit xəstəliyindən əziyyət çəkib və təxminən 48 yaşında ölüb. Tədqiqatların gedişində məlum olub ki, bu mumiyanın bir neçə dişi əskik olub və o, çox güman ki, xəstəlik dövrlərində dişlərini itirməyə başlayıb. Amma dişlər çıxarıldıqdan sonra qadının çənə sümüyü hissəsində qismən sağalma əlamətləri də müşahidə edilib.
Bütün cəhdlərə və aparılan araşdırmalara baxmayaraq, qadının ölümünün səbəbini tam dəqiqləşdirmək mümkün olmayıb, ancaq araşdırma yenə də sürprizlə nəticələnib: ürək və ağciyərlər, qaraciyər, dalaq, bağırsaqlar və bir sıra digər orqanların tamamilə toxunulmaz qaldığı məlum olub.
Alimlər deyiblər ki, bu, heç də ənənəvi bir hadisə deyil, çünki həmin dövrlərdə, həm də "Qışqıran qadın"-ın yaşadığı dövrdə o zaman mumiyalama proseslərində vəfat etmiş şəxsin orqanlarının əksəriyyətinin çıxarılması adi bir hal, adi bir təcrübə idi.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu, eləcə də bəzi digər xüsusiyyətlər - məsələn, qeyri-adi mövqe, yaxud da Afrika və Ərəbistandan gətirilən xüsusi balzamlayıcı maddələrin istifadəsi tədqiqatçıları mumiyanın dəfn edildikdən sonra ağzının belə bir tərzdə açılacağı qənaətinə də gəlməyiblər, çünki belə qəribə və qeyri-adi hadisə heç vaxt praktikada müşahidə edilməyib. Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, problem şiddətli spazm olub, həm də ölüm ayağında olan bir insanın əzələlərində tədricən "Rigor mortis" meydana gələnə qədər donuq bir fenomen hadisəsi baş verib. Bu vəziyyət, çox böyük ehtimala görə, həmin xəstə qadının ağrılardan qışqıra-qışqıra inanılmaz əzab içində öldüyünü göstərə bilər. Kadavra spazmı adlanan, həmçinin olduqca mübahisəli bir fenomen sayılan bu xəstəliyin nişanələri mumiya-qadının üz ifadəsində də aydın görsənir.
Sonda alimlər qeyd ediblər ki, bu qadının taleyi və əsl ölüm səbəbi güman ki, əbədi olaraq sirr qalacaq, lakin müəyyən irəliləyişlər də var. Onlar qadının hansı ağır xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini öyrəndikləri üçün bunu böyük uğur hesab etdiklərini söyləyiblər.
Buna baxmayaraq, belə qalıqların tədqiqi alimlərə bəşəriyyətin daha bir keçmişinə nəzər salmaq, həmçinin də əcdadların adət-ənənələrini öyrənmək imkanı verir.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
7-06-2025, 12:09
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
7-06-2025, 11:43
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
5-06-2025, 20:08
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
5-06-2025, 18:02
Bakı-Quba yolunda yanğın olub, bir nəfər xəsarət alıb
5-06-2025, 17:35
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış edənlərə hökm oxunub
5-06-2025, 16:02
Sabah Bakıda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
5-06-2025, 14:57
Xəstənin çılpaq videosunu paylaşan həkim barədə araşdırma başlayıb
5-06-2025, 14:33
"Şərurlu İsfəndiyar" barəsində 40-a yaxın məhkəmə işi var
5-06-2025, 13:22
Nizami Alışanın cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib
5-06-2025, 13:04
Gədəbəydə 74 yaşlı qadına qarşı zorakılıq törədilib
5-06-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
5-06-2025, 11:42
Azərbaycana narkotik keçirilməsinin qarşısı alınıb
5-06-2025, 10:55
Kosmosdakı qara dəlik informasiyalarla dolu portaldır
5-06-2025, 10:08
İki il əvvəl törədilmiş cinayətin üstü açılıb
5-06-2025, 09:20
Bakıda avtomobil piyadanı vurub
5-06-2025, 09:01
55 yaşlı kişi ikimərtəbəli evini yandırıb
5-06-2025, 08:39
Göyərtəsində 3 min avtomobil olan gəmi yanır
5-06-2025, 08:29
Qazaxdakı qəzada 4 nəfər dünyasını dəyişib - (Yenilənib)
4-06-2025, 23:41
Azərbaycanın beş rayonunda zəlzələ olub
4-06-2025, 17:57
Gölün dibində tapılan qədim qala arxeoloqları təəccübləndirib
4-06-2025, 16:23
Rezidenturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayır
4-06-2025, 16:16
Günəşdə "tac yağışı" qeydə alınıb
4-06-2025, 15:09
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib
4-06-2025, 15:02
Əsgərlərlə görüşə məhdudiyyət qoyulub - Səbəb
4-06-2025, 14:09
Oğuzda bəy toy günü qəzaya düşüb
4-06-2025, 13:25
ABŞ-a zəhərli göbələk keçirən alimlər tutulub
4-06-2025, 12:30
Sabah yağış yağacaq
4-06-2025, 12:05
Abşeronda göldə balıqlar kütləvi qırılır
4-06-2025, 10:26
Alimlər suyun daha bir sirrini açıblar
4-06-2025, 09:06
Universitet BP-dən 580 min manat qrant alıb
3-06-2025, 18:11
Günəşə bənzər ulduzun ətrafında su tapılıb
3-06-2025, 17:21
Lerik sakinin meyiti 70 metrlik dərinlikdəki dərədə tapılıb
3-06-2025, 16:55
Abşeronda qadın narkotiklə saxlanılıb
3-06-2025, 16:12
Bölgələrdə küləkli və yağıntılı hava şəraiti davam edir
3-06-2025, 15:56
“İstənilən adamın telefonuna girə bilərdik” deyən hakerə hökm oxunub
3-06-2025, 15:36
Xankəndiyə dolu düşüb
3-06-2025, 12:59
Sabah yağış yağacaq
3-06-2025, 12:16
Erməni mafiyasının daha bir cinayəti açılıb - 14 nəfər saxlanılıb
3-06-2025, 11:54
“TikTok” fenomeni yüksəklikdən dənizə atılarkən ölüb - Video
3-06-2025, 10:11
Lənkəranda qanunsuz tikinti sökülüb
2-06-2025, 23:21
General Mayis Bərxudarova ağır itki üz verib
2-06-2025, 20:18
Almazı əldə etməyin asan yolu tapılıb - Fotolar
2-06-2025, 18:30
Departament müdiri Agentliyin sədr müavini təyin olunub
2-06-2025, 17:51
Bölgələrə leysan yağacaq
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
