12:57 / 18-09-2025
Zakir Həsənov Çinə gedib
12:49 / 18-09-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqının komissarını qəbul edib - Fotolar
12:47 / 18-09-2025
Sabah yağış yağacaq
12:36 / 18-09-2025
Azərbaycan yığması 124-cü sıraya yüksəlib
12:30 / 18-09-2025
"Grok 5" ümumi süni intellekt sistemi olacaq - Foto
12:24 / 18-09-2025
Bakıya əlavə yol-patrul naryadları cəlb ediblər
12:16 / 18-09-2025
Dronlar Rusiyaya zərbələr endirib
12:08 / 18-09-2025
Əli Əsədov Qırğızıstana gedib
12:08 / 18-09-2025
Dünyanın ən böyük polad sifarişi veriləcək - Fotolar
11:56 / 18-09-2025
Milli Məclisdə dinləmə keçiriləcək
11:55 / 18-09-2025
Trampın əlində bitkoin tutan qızıl heykəli ucaldılıb
11:50 / 18-09-2025
Deputatdan narazılıq: "Bizi o Foruma niyə dəvət etmədilər?"
11:44 / 18-09-2025
FED-in yeni faiz qərarı fonunda dollar bahalaşıb
11:35 / 18-09-2025
Daha bir asteroid sürətlə Yerə doğru irəliləyir
11:20 / 18-09-2025
Makron həyat yoldaşının qadın olduğunu sübut etməyə çalışacaq
11:16 / 18-09-2025
Ermənilərin məhkəməsi gələn həftə keçiriləcək
11:09 / 18-09-2025
"Vahid Mədəniyyət Reyestri" sistemi yaradılacaq
10:57 / 18-09-2025
Yaponiya 100 illik rekorda imza atıb
10:57 / 18-09-2025
Məzahir Pənahovun oğlu keçmiş arvadına uduzub - 300 minlik əmlakı qaytaracaq
10:53 / 18-09-2025
Rusiyada azərbaycanlı iş adamını həbs etmək istəyirlər
10:52 / 18-09-2025
Trampın xanımı ukraynalı uşaqlardan xüsusi hədiyyə alacaq
10:42 / 18-09-2025
Ukrayna dəmir yollarına yenidən zərbələr endirilib
10:35 / 18-09-2025
Slovakiya və Macarıstan Rusiyadan enerji idxalını azaltmayacaq
10:27 / 18-09-2025
Türkiyəli nazir: "Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə tranzit ticarəti artacaq"
10:17 / 18-09-2025
Gürcüstanda SOCAR-ın avtomobilinə silahlı hücum olub
09:22 / 18-09-2025
Azərbaycanda Milli Musiqi Günü qeyd olunur
09:16 / 18-09-2025
Putinin müharibə əleyhdarı olan silahdaşı istefa verib
09:05 / 18-09-2025
Ərdoğan: Haram əllərin müqəddəs Qüdsü ləkələməsinə izn vermərik!
08:59 / 18-09-2025
“Digital Week 2025” Beynəlxalq Forumu başlayıb
13:31 / 16-09-2025
Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
13:02 / 15-09-2025
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
13:17 / 14-09-2025
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
13:39 / 16-09-2025
Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar
00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
Təhsil eksperti: "İki abituriyentdən biri universitetə düşməyəcək, ona görə ki..."
Tarix: 31-07-2025 10:20 | Bölmə: Cəmiyyət
"Bu il ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi ölkənin təhsil siyasətindəki dərin idarəetmə boşluqlarını bir daha üzə çıxarıb. Dövlət İmtahan Mərkəzinin rəsmi məlumatlarına əsasən, 2025-ci tədris ili üzrə cəmi 60 489 plan yeri ayrılıb, lakin sənəd verənlərin sayı 126 928 nəfərə çatıb. Bu, o deməkdir ki, qəbul yerləri ilə müraciət edənlərin sayı arasında təxminən ikiqat fərq var və hər iki abituriyentdən biri ali təhsil almaq şansı əldə edə bilməyəcək".
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Musavat.com-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.
Ekspert qeyd edib ki, rəqabətin kəskinləşməsi xüsusilə pedaqoji ixtisaslarda daha çox hiss olunacaq, çünki bu sahədə qəbul planı son illərin ən aşağı səviyyəsinə endirilib, bəzi universitetlərdə müəllimlik ixtisasları tamamilə ləğv olunub:
"Bu, yalnız bu ilin abituriyentləri üçün deyil, ölkənin gələcək təhsil sistemi üçün də ciddi risklər yaradır.
“Təhsil haqqında” Qanunun 5.2-ci maddəsinə görə, dövlət əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq kadr hazırlığı həyata keçirməli, ali təhsil müəssisələrinin qəbul planlarını bu ehtiyaclara uyğun müəyyənləşdirməlidir. Faktiki vəziyyət isə bunun tam əksini göstərir. Elm və Təhsil Nazirliyi illərdir konkret proqnozlar hazırlamadan, əmək bazarının real tələbatını dəqiq hesablaya bilmədən plan yerlərini ya süni şəkildə artırır, ya da kəskin şəkildə azaldır. 2023-cü ildə pedaqoji ixtisaslara 11 mindən çox qəbul yeri ayrıldığı halda, bu il həmin rəqəm 25-30 faiz azaldılıb. Halbuki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, region məktəblərində riyaziyyat, fizika və kimya müəllimlərinin çatışmazlığı artıq 27 faizə çatıb və 2028-ci ilə qədər bu rəqəmin 40 faizə qədər yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Deməli, müəllim hazırlığı planı real tələbatla ziddiyyət təşkil edir və bu, gələcəkdə təhsil keyfiyyətinə mənfi təsir göstərəcək.
Müsbət tərəf kimi bu il ali təhsil plan yerlərinin ümumi sayında əvvəlki ilə nisbətən 5 faizlik artım müşahidə olunub, bəzi texniki və mühəndislik ixtisaslarında dövlət sifarişi genişləndirilib. Lakin bu, ümumi vəziyyəti dəyişmir, çünki qəbul planlarının artımı daha çox iqtisadiyyatın aşağı tələb olunan ixtisaslarına yönəlib, prioritet sahələr – pedaqoji, tibb və mühəndislik üzrə qəbul planı hələ də ölkənin inkişaf strategiyasına cavab vermir. OECD və UNESCO-nun hesabatlarında göstərilir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə ali təhsil planı 10-15 illik proqnozlara əsaslanır, hər ixtisas üzrə məzunların işlə təminat göstəriciləri nəzərə alınır və qəbul yerləri iqtisadiyyatın inkişaf prioritetlərinə uyğun tənzimlənir. Məsələn, Finlandiyada pedaqoji ixtisaslara qəbul yalnız müəllim çatışmazlığı riskinin yüksək olduğu illərdə artırılır, tələbə hazırlığına dövlət sifarişi əvvəlcədən hesablanmış proqnozlarla tənzimlənir. Azərbaycanda isə bu proses daha çox qısamüddətli qərarlarla, siyasi və inzibati göstərişlərlə idarə olunur.
Elm və Təhsil Nazirliyi ixtisas seçimi mərhələsində marifləndirmə işini faktiki olaraq aparmır. Abituriyentlər və valideynlər qəbul planındakı bu dəyişikliklər barədə vaxtında məlumatlandırılmayıb, pedaqoji ixtisasların kəskin azalmasının hansı səbəblərdən qaynaqlandığı açıqlanmayıb. Nazirliyin nə pedaqoji kadr hazırlığı üzrə orta və uzunmüddətli proqnozu var, nə də hansı bölgələrdə, hansı fənlər üzrə müəllim çatışmazlığının qarşısını almaq üçün planlaşdırılmış proqramı. Nəticədə, abituriyentlər ötən ilin ballarına əsaslanaraq seçim edir, amma bu il pedaqoji ixtisasların keçid ballarının 20-40 bal artması ehtimalı nəzərə alınmadığından yüzlərlə gənc seçim zamanı real riskləri qiymətləndirə bilmir. Qanunvericiliyə görə dövlət gənclərin düzgün peşə seçimi üçün peşəyönümlü maarifləndirmə aparmalı, ixtisas seçimi üçün elektron simulyasiya platformaları yaratmalı, əmək bazarının tələbatını ictimaiyyətə açıq şəkildə təqdim etməlidir. Bu öhdəliklər illərdir yerinə yetirilmir və problem ildən-ilə dərinləşir".
Kamran Əsədovun fikrincə, əgər bu siyasət dəyişməsə, ölkə yaxın 5-10 ildə həm müəllim çatışmazlığı, həm də işsiz gənclər ordusunun artması ilə üzləşəcək:
"Pedaqoji ixtisaslarda bu ilki kəskin ixtisarlar keçid ballarını süni şəkildə yüksəldəcək, onlarla abituriyent müəllim olmaq istəyinə baxmayaraq qəbul ola bilməyəcək, nəticədə bu sahədə kadr qıtlığı daha da dərinləşəcək. Dünya təcrübəsi göstərir ki, təhsil planlaşdırması yalnız rəqəmlərlə deyil, strateji ehtiyaclar, iqtisadi prioritetlər və sosial ədalət prinsipləri əsasında aparılmalıdır. Azərbaycanda isə Elm və Təhsil Nazirliyi hələ də təsadüfi və qeyri-elmi yanaşmalarla qərar qəbul edir, qəbul planı siyasətində şəffaflıq və proqnozlaşdırma yoxdur, ictimai müzakirələr aparılmır. Bu boşluqlar aradan qaldırılmayana qədər ixtisas seçimi mərhələsi hər il abituriyentlər və ailələr üçün stress, qeyri-müəyyənlik və haqsız rəqabət mənbəyi olaraq qalacaq".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 31-07-2025 10:20 | Bölmə: Cəmiyyət
"Bu il ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi ölkənin təhsil siyasətindəki dərin idarəetmə boşluqlarını bir daha üzə çıxarıb. Dövlət İmtahan Mərkəzinin rəsmi məlumatlarına əsasən, 2025-ci tədris ili üzrə cəmi 60 489 plan yeri ayrılıb, lakin sənəd verənlərin sayı 126 928 nəfərə çatıb. Bu, o deməkdir ki, qəbul yerləri ilə müraciət edənlərin sayı arasında təxminən ikiqat fərq var və hər iki abituriyentdən biri ali təhsil almaq şansı əldə edə bilməyəcək".
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Musavat.com-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.
Ekspert qeyd edib ki, rəqabətin kəskinləşməsi xüsusilə pedaqoji ixtisaslarda daha çox hiss olunacaq, çünki bu sahədə qəbul planı son illərin ən aşağı səviyyəsinə endirilib, bəzi universitetlərdə müəllimlik ixtisasları tamamilə ləğv olunub:
"Bu, yalnız bu ilin abituriyentləri üçün deyil, ölkənin gələcək təhsil sistemi üçün də ciddi risklər yaradır.
“Təhsil haqqında” Qanunun 5.2-ci maddəsinə görə, dövlət əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq kadr hazırlığı həyata keçirməli, ali təhsil müəssisələrinin qəbul planlarını bu ehtiyaclara uyğun müəyyənləşdirməlidir. Faktiki vəziyyət isə bunun tam əksini göstərir. Elm və Təhsil Nazirliyi illərdir konkret proqnozlar hazırlamadan, əmək bazarının real tələbatını dəqiq hesablaya bilmədən plan yerlərini ya süni şəkildə artırır, ya da kəskin şəkildə azaldır. 2023-cü ildə pedaqoji ixtisaslara 11 mindən çox qəbul yeri ayrıldığı halda, bu il həmin rəqəm 25-30 faiz azaldılıb. Halbuki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, region məktəblərində riyaziyyat, fizika və kimya müəllimlərinin çatışmazlığı artıq 27 faizə çatıb və 2028-ci ilə qədər bu rəqəmin 40 faizə qədər yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Deməli, müəllim hazırlığı planı real tələbatla ziddiyyət təşkil edir və bu, gələcəkdə təhsil keyfiyyətinə mənfi təsir göstərəcək.
Müsbət tərəf kimi bu il ali təhsil plan yerlərinin ümumi sayında əvvəlki ilə nisbətən 5 faizlik artım müşahidə olunub, bəzi texniki və mühəndislik ixtisaslarında dövlət sifarişi genişləndirilib. Lakin bu, ümumi vəziyyəti dəyişmir, çünki qəbul planlarının artımı daha çox iqtisadiyyatın aşağı tələb olunan ixtisaslarına yönəlib, prioritet sahələr – pedaqoji, tibb və mühəndislik üzrə qəbul planı hələ də ölkənin inkişaf strategiyasına cavab vermir. OECD və UNESCO-nun hesabatlarında göstərilir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə ali təhsil planı 10-15 illik proqnozlara əsaslanır, hər ixtisas üzrə məzunların işlə təminat göstəriciləri nəzərə alınır və qəbul yerləri iqtisadiyyatın inkişaf prioritetlərinə uyğun tənzimlənir. Məsələn, Finlandiyada pedaqoji ixtisaslara qəbul yalnız müəllim çatışmazlığı riskinin yüksək olduğu illərdə artırılır, tələbə hazırlığına dövlət sifarişi əvvəlcədən hesablanmış proqnozlarla tənzimlənir. Azərbaycanda isə bu proses daha çox qısamüddətli qərarlarla, siyasi və inzibati göstərişlərlə idarə olunur.
Elm və Təhsil Nazirliyi ixtisas seçimi mərhələsində marifləndirmə işini faktiki olaraq aparmır. Abituriyentlər və valideynlər qəbul planındakı bu dəyişikliklər barədə vaxtında məlumatlandırılmayıb, pedaqoji ixtisasların kəskin azalmasının hansı səbəblərdən qaynaqlandığı açıqlanmayıb. Nazirliyin nə pedaqoji kadr hazırlığı üzrə orta və uzunmüddətli proqnozu var, nə də hansı bölgələrdə, hansı fənlər üzrə müəllim çatışmazlığının qarşısını almaq üçün planlaşdırılmış proqramı. Nəticədə, abituriyentlər ötən ilin ballarına əsaslanaraq seçim edir, amma bu il pedaqoji ixtisasların keçid ballarının 20-40 bal artması ehtimalı nəzərə alınmadığından yüzlərlə gənc seçim zamanı real riskləri qiymətləndirə bilmir. Qanunvericiliyə görə dövlət gənclərin düzgün peşə seçimi üçün peşəyönümlü maarifləndirmə aparmalı, ixtisas seçimi üçün elektron simulyasiya platformaları yaratmalı, əmək bazarının tələbatını ictimaiyyətə açıq şəkildə təqdim etməlidir. Bu öhdəliklər illərdir yerinə yetirilmir və problem ildən-ilə dərinləşir".
Kamran Əsədovun fikrincə, əgər bu siyasət dəyişməsə, ölkə yaxın 5-10 ildə həm müəllim çatışmazlığı, həm də işsiz gənclər ordusunun artması ilə üzləşəcək:
"Pedaqoji ixtisaslarda bu ilki kəskin ixtisarlar keçid ballarını süni şəkildə yüksəldəcək, onlarla abituriyent müəllim olmaq istəyinə baxmayaraq qəbul ola bilməyəcək, nəticədə bu sahədə kadr qıtlığı daha da dərinləşəcək. Dünya təcrübəsi göstərir ki, təhsil planlaşdırması yalnız rəqəmlərlə deyil, strateji ehtiyaclar, iqtisadi prioritetlər və sosial ədalət prinsipləri əsasında aparılmalıdır. Azərbaycanda isə Elm və Təhsil Nazirliyi hələ də təsadüfi və qeyri-elmi yanaşmalarla qərar qəbul edir, qəbul planı siyasətində şəffaflıq və proqnozlaşdırma yoxdur, ictimai müzakirələr aparılmır. Bu boşluqlar aradan qaldırılmayana qədər ixtisas seçimi mərhələsi hər il abituriyentlər və ailələr üçün stress, qeyri-müəyyənlik və haqsız rəqabət mənbəyi olaraq qalacaq".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:47
Sabah yağış yağacaq
Bu gün, 12:24
Bakıya əlavə yol-patrul naryadları cəlb ediblər
Dünən, 16:02
Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb
Dünən, 15:30
Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək
Dünən, 13:44
"Azərpoçt"un adından saxta mesajlar yayılır
Dünən, 12:47
Sabah bəzi rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz
Dünən, 12:18
Daşkəsən sakini 12 kq narkotiklə tutulub
16-09-2025, 21:03
Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın olub
16-09-2025, 17:08
Sabah leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
16-09-2025, 16:35
Zaqatala sakini bağında döyülüb
16-09-2025, 13:27
Sabah yağış yağacaq
16-09-2025, 12:39
“Qərbi Azərbaycanın Səsi”nin əhəmiyyəti hiss olunur
16-09-2025, 12:05
Məleykə Abbaszadə: "İmtahanlarda ən aşağı nəticə coğrafiya və kimya fənləri üzrədir"
16-09-2025, 10:05
Vəkillər Kollegiyasının orqan və qurumlarının sayı artırılır
16-09-2025, 09:49
Biləsuvar sakini 6 kq narkotiklə saxlanılıb
16-09-2025, 09:40
Feldşer Müdafiə Nazirliyini məhkəməyə verib
16-09-2025, 08:06
Dini liderlər Astanada toplaşıb
15-09-2025, 16:52
İcra başçısının sabiq müavini dələduzluqda ittiham olunur
15-09-2025, 16:39
Mərkəzi Bank üç kredit ittifaqına icrası məcburi göstəriş verib
15-09-2025, 15:00
Həkim Azər Maqsudovun məhkəməsi qapalı keçiriləcək
15-09-2025, 13:13
Masazırda 57 yaşlı kişini "tok" vurub
15-09-2025, 12:58
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
15-09-2025, 10:28
Sabirabadda 42 yaşlı şəxs qətlə yetirilib
15-09-2025, 09:14
Məşhur media şirkəti "Google"-ni məhkəməyə verib
15-09-2025, 08:13
Çində uçan naməlum obyekt vurulub?
14-09-2025, 13:22
Sabah yağış yağacaq
13-09-2025, 15:48
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
12-09-2025, 18:29
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
12-09-2025, 17:23
Xırdalan–Sumqayıt–Xırdalan xətti üzrə sərnişin qatarlarının fəaliyyəti dayandırılır
12-09-2025, 16:15
BDU-da bəzi ixtisaslar üzrə dərslər 4 gün keçiriləcək
12-09-2025, 14:35
Bakıda 35 min manatlıq dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
12-09-2025, 14:18
Gəncədə evdə partlayış olub, xəsarət alan var
12-09-2025, 12:53
Sabah yağış yağacaq
12-09-2025, 11:16
Bakıda güclü külək ağacı yola aşırıb
12-09-2025, 10:51
Elektron Təhlükəsizlik Xidmətində təyinat olub
12-09-2025, 10:01
Lənkəran sakini 13 kq narkotiklə saxlanılıb
12-09-2025, 00:55
Çimərlikdə qadınları videoya çəkən şəxs həbs edilib - Foto
11-09-2025, 22:53
Qubada güclü sel körpünü dağıdıb
11-09-2025, 17:43
Keçmiş sevgilisindən Hidayətə ittihamlar - “550 min pulumu ələ keçirib, məni dəfələrlə döyüb”
11-09-2025, 17:06
Onlayn bilet satışı adı altında kiberdələduzluq halları artır
11-09-2025, 12:13
Mars üçün könüllülər seçiblər - Foto
11-09-2025, 10:13
“Habertürk” və “Show TV” dövlət nəzarətinə götürülüb
11-09-2025, 09:28
Dövlət sərhədimizi pozan iki iranlı saxlanılıb
10-09-2025, 17:54
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
10-09-2025, 17:16
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
