Təhsil eksperti: "İki abituriyentdən biri universitetə düşməyəcək, ona görə ki..."

Xəbər lenti

00:19 / 01-08-2025

AZƏRTAC: Tarixin zibilxanasına atılmış “Stepanakert” toponimini yenidən üzə çıxarıblar

00:15 / 01-08-2025

Bakıdan Moskvaya sərt xəbərdarlıq: "Rusiya tərəfinə bildirmək istərdik ki, əgər..."

23:33 / 31-07-2025

Konfrans Liqası: “Sabah” növbəti mərhələyə yüksəlib

18:27 / 31-07-2025

Daha bir direktorla bağlı araşdırma aparılacaq

18:06 / 31-07-2025

SAT imtahanlarında şok saxtakarlıq iddiası: 1600 bal kimlərə “hədiyyə” olunub?

17:57 / 31-07-2025

Məhkəmə işi: “Atası icra başçısı ola-ola niyə ona yox, başqalarına müraciət edib?”

17:32 / 31-07-2025

Füzulidə qəza: xəsarət alanlar var

17:31 / 31-07-2025

Ən böyük alıcılardan biri Rusiya neftindən imtina edib

17:06 / 31-07-2025

Şirkət rəhbəri: "Fərhad Əhmədovdan 200 min dollar rüşvət almışdım..."

16:49 / 31-07-2025

Lavrov: Rusiya Suriyanın bərpasında iştiraka hazırdır

16:34 / 31-07-2025

Emin Ağalarov: "Avropanın ən böyük kazinosu “Sea Breeze”də tikiləcək"

16:24 / 31-07-2025

İsmayıllıda 26 yaşlı şəxs çayda batıb

16:07 / 31-07-2025

Müəllimlərin işə qəbulu: vakansiya seçimi başlayır

15:44 / 31-07-2025

İlon Maskın super raketi uçuşa hazırlanır - Fotolar

15:41 / 31-07-2025

Avqustda hava necə olacaq? - Proqnoz

15:22 / 31-07-2025

ABŞ İrana yeni sanksiyalar tətbiq edib

15:07 / 31-07-2025

Qarabağa növbəti köç gedib - (Yenilənib)

15:04 / 31-07-2025

İdmançılarımız medal qazanıb

14:40 / 31-07-2025

Ruslar Kiyevə hücum edib, ölənlər və yaralılar var - Yenilənib

14:37 / 31-07-2025

Bu Xidmətdə müavinlərin sayı artırılıb - Fərman

14:20 / 31-07-2025

Lənkəran-Lerik ərazisində zəlzələ olub

14:13 / 31-07-2025

Xankəndidə erməniəsilli rusiyalı rəssamın abidəsi sökülüb

13:50 / 31-07-2025

Yaşa görə əmək pensiyasına dəyişiklik - Deputatdan şərh

13:41 / 31-07-2025

Mədəniyyət Nazirliyinə əlavə səlahiyyət verilib

13:35 / 31-07-2025

Prezident QHT-lərlə bağlı dəyişikliyi təsdiqləyib

13:23 / 31-07-2025

Dövlət Agentliyinə 1.5 milyon manat ayrılıb - Sərəncam

13:11 / 31-07-2025

Hikmət Hacıyev Ukrayna səfiri ilə görüşüb

13:01 / 31-07-2025

İranda hakimiyyətə Pəhləvi gələcək, yoxsa...

12:42 / 31-07-2025

Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir

12:30 / 31-07-2025

Qəzalardan necə qorunaq? - Vüqar Vəliyev yazır

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

11:32 / 28-07-2025

Qazaxıstan neftinin Rusiyadan yan keçməklə nəqli: Azərbaycan nəqli məhdudlaşdıracaq

14:58 / 28-07-2025

Vilayəti Azərbaycana qarşı düşmən mövqeyindən çəkilmir - Foto

12:59 / 29-07-2025

Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)

12:55 / 29-07-2025

Mərkəzi Nəbatat Bağında 7 yaşlı uşağı ilan sancıb - Vəziyyəti ağırdır

13:59 / 29-07-2025

Cəlaloğlu: Sabitlik hər an pozula bilər

19:16 / 28-07-2025

DTX imtahanlarda fırıldaqçılıq edən şəbəkə üzvlərini saxlayıb

13:40 / 28-07-2025

Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Foto

09:33 / 28-07-2025

İntibahın aynası - Akif Abbasov yazır

17:26 / 28-07-2025

Kosmik rəqabət güclənir - Yeni proqrama start verilir

15:07 / 29-07-2025

İsazadə: Rusiyada şovinizm yüksək həddə çatıb

10:36 / 30-07-2025

Rus ordusu üç bölgədə irəliləyir - Foto

14:14 / 28-07-2025

Prezident qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib

Təhsil eksperti: "İki abituriyentdən biri universitetə düşməyəcək, ona görə ki..."
Tarix: 31-07-2025 10:20 | Bölmə: Cəmiyyət

Şirift ölçüsü:

"Bu il ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi ölkənin təhsil siyasətindəki dərin idarəetmə boşluqlarını bir daha üzə çıxarıb. Dövlət İmtahan Mərkəzinin rəsmi məlumatlarına əsasən, 2025-ci tədris ili üzrə cəmi 60 489 plan yeri ayrılıb, lakin sənəd verənlərin sayı 126 928 nəfərə çatıb. Bu, o deməkdir ki, qəbul yerləri ilə müraciət edənlərin sayı arasında təxminən ikiqat fərq var və hər iki abituriyentdən biri ali təhsil almaq şansı əldə edə bilməyəcək".

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Musavat.com-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.

Ekspert qeyd edib ki, rəqabətin kəskinləşməsi xüsusilə pedaqoji ixtisaslarda daha çox hiss olunacaq, çünki bu sahədə qəbul planı son illərin ən aşağı səviyyəsinə endirilib, bəzi universitetlərdə müəllimlik ixtisasları tamamilə ləğv olunub:

"Bu, yalnız bu ilin abituriyentləri üçün deyil, ölkənin gələcək təhsil sistemi üçün də ciddi risklər yaradır.

“Təhsil haqqında” Qanunun 5.2-ci maddəsinə görə, dövlət əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq kadr hazırlığı həyata keçirməli, ali təhsil müəssisələrinin qəbul planlarını bu ehtiyaclara uyğun müəyyənləşdirməlidir. Faktiki vəziyyət isə bunun tam əksini göstərir. Elm və Təhsil Nazirliyi illərdir konkret proqnozlar hazırlamadan, əmək bazarının real tələbatını dəqiq hesablaya bilmədən plan yerlərini ya süni şəkildə artırır, ya da kəskin şəkildə azaldır. 2023-cü ildə pedaqoji ixtisaslara 11 mindən çox qəbul yeri ayrıldığı halda, bu il həmin rəqəm 25-30 faiz azaldılıb. Halbuki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, region məktəblərində riyaziyyat, fizika və kimya müəllimlərinin çatışmazlığı artıq 27 faizə çatıb və 2028-ci ilə qədər bu rəqəmin 40 faizə qədər yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Deməli, müəllim hazırlığı planı real tələbatla ziddiyyət təşkil edir və bu, gələcəkdə təhsil keyfiyyətinə mənfi təsir göstərəcək.

Müsbət tərəf kimi bu il ali təhsil plan yerlərinin ümumi sayında əvvəlki ilə nisbətən 5 faizlik artım müşahidə olunub, bəzi texniki və mühəndislik ixtisaslarında dövlət sifarişi genişləndirilib. Lakin bu, ümumi vəziyyəti dəyişmir, çünki qəbul planlarının artımı daha çox iqtisadiyyatın aşağı tələb olunan ixtisaslarına yönəlib, prioritet sahələr – pedaqoji, tibb və mühəndislik üzrə qəbul planı hələ də ölkənin inkişaf strategiyasına cavab vermir. OECD və UNESCO-nun hesabatlarında göstərilir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə ali təhsil planı 10-15 illik proqnozlara əsaslanır, hər ixtisas üzrə məzunların işlə təminat göstəriciləri nəzərə alınır və qəbul yerləri iqtisadiyyatın inkişaf prioritetlərinə uyğun tənzimlənir. Məsələn, Finlandiyada pedaqoji ixtisaslara qəbul yalnız müəllim çatışmazlığı riskinin yüksək olduğu illərdə artırılır, tələbə hazırlığına dövlət sifarişi əvvəlcədən hesablanmış proqnozlarla tənzimlənir. Azərbaycanda isə bu proses daha çox qısamüddətli qərarlarla, siyasi və inzibati göstərişlərlə idarə olunur.

Elm və Təhsil Nazirliyi ixtisas seçimi mərhələsində marifləndirmə işini faktiki olaraq aparmır. Abituriyentlər və valideynlər qəbul planındakı bu dəyişikliklər barədə vaxtında məlumatlandırılmayıb, pedaqoji ixtisasların kəskin azalmasının hansı səbəblərdən qaynaqlandığı açıqlanmayıb. Nazirliyin nə pedaqoji kadr hazırlığı üzrə orta və uzunmüddətli proqnozu var, nə də hansı bölgələrdə, hansı fənlər üzrə müəllim çatışmazlığının qarşısını almaq üçün planlaşdırılmış proqramı. Nəticədə, abituriyentlər ötən ilin ballarına əsaslanaraq seçim edir, amma bu il pedaqoji ixtisasların keçid ballarının 20-40 bal artması ehtimalı nəzərə alınmadığından yüzlərlə gənc seçim zamanı real riskləri qiymətləndirə bilmir. Qanunvericiliyə görə dövlət gənclərin düzgün peşə seçimi üçün peşəyönümlü maarifləndirmə aparmalı, ixtisas seçimi üçün elektron simulyasiya platformaları yaratmalı, əmək bazarının tələbatını ictimaiyyətə açıq şəkildə təqdim etməlidir. Bu öhdəliklər illərdir yerinə yetirilmir və problem ildən-ilə dərinləşir".

Kamran Əsədovun fikrincə, əgər bu siyasət dəyişməsə, ölkə yaxın 5-10 ildə həm müəllim çatışmazlığı, həm də işsiz gənclər ordusunun artması ilə üzləşəcək:

"Pedaqoji ixtisaslarda bu ilki kəskin ixtisarlar keçid ballarını süni şəkildə yüksəldəcək, onlarla abituriyent müəllim olmaq istəyinə baxmayaraq qəbul ola bilməyəcək, nəticədə bu sahədə kadr qıtlığı daha da dərinləşəcək. Dünya təcrübəsi göstərir ki, təhsil planlaşdırması yalnız rəqəmlərlə deyil, strateji ehtiyaclar, iqtisadi prioritetlər və sosial ədalət prinsipləri əsasında aparılmalıdır. Azərbaycanda isə Elm və Təhsil Nazirliyi hələ də təsadüfi və qeyri-elmi yanaşmalarla qərar qəbul edir, qəbul planı siyasətində şəffaflıq və proqnozlaşdırma yoxdur, ictimai müzakirələr aparılmır. Bu boşluqlar aradan qaldırılmayana qədər ixtisas seçimi mərhələsi hər il abituriyentlər və ailələr üçün stress, qeyri-müəyyənlik və haqsız rəqabət mənbəyi olaraq qalacaq".

Ana səhifəyə dön