01:22 / 19-11-2025
Moskvaya hücum edən PUA-lar vurulub
01:03 / 19-11-2025
Trampın nüfuzu ən aşağı səviyyəyə düşüb
00:46 / 19-11-2025
"Azərbaycan dilini öyrənirik" kitabının təqdimat mərasimi olub - Fotolar
00:24 / 19-11-2025
Robotları müəssisələrdə işləməyə göndəriblər
22:39 / 18-11-2025
Ukrayna ABŞ-nin ATACMS raket sistemləri ilə Rusiyaya zərbə endirib
21:13 / 18-11-2025
Rusiya ordusu Donetsk bölgəsində irəliləyir - Foto
20:50 / 18-11-2025
Finlandiya silah-sursat almaq üçün 1 milyard avro borc götürəcək
20:38 / 18-11-2025
Fidan: Azərbaycan və Ermənistan tarixi fürsətdən istifadə etməlidir
19:33 / 18-11-2025
Hikmət Hacıyev Ağbənd-Kəlalə körpüsü ilə bağlı paylaşım edib
18:46 / 18-11-2025
Çin elektromobil bazarında liderdir
18:42 / 18-11-2025
Gizlədilən xəzinə 400 ildən sonra tapılıb
18:39 / 18-11-2025
Çoxsaylı saytların işində problem yaranıb
17:01 / 18-11-2025
Yeni kosmik təyyarənin sınağı uğurlu olub
16:56 / 18-11-2025
Qarabağa köçənlərin sayı artır
16:26 / 18-11-2025
Yer kürəsini sirli bir peyk müşahidə edir
15:56 / 18-11-2025
Vüqar Bayramov: "Sülh sazişinin icrası ilə Cənubi Qafqazda..."
15:22 / 18-11-2025
Yeni ildə əfv olacaq? - Açıqlama
14:25 / 18-11-2025
Xıdırlı kəndinə növbəti köç olub
14:21 / 18-11-2025
Azərbaycan və Ermənistan parlament nümayəndələri görüşüb
14:14 / 18-11-2025
“Mərkəzi Asiya İcması” yaradırlar: Bakıya da dəvət gəlib
14:08 / 18-11-2025
Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ölkələri üzrə ticarət nümayəndəsi təyin edilib
14:03 / 18-11-2025
Beynəlxalq axtarışda olan azərbaycanlı Polşada tutulub
13:51 / 18-11-2025
Rusiyada bloqçuları həbs edirlər
13:03 / 18-11-2025
Məşhur aktyora nüfuzlu mükafat verilib
12:55 / 18-11-2025
TƏBİB-lə keçmiş nazirin oğlu arasında sövdələşmə olub - 13 milyon manatlıq
12:44 / 18-11-2025
Yunanıstan və Ukrayna Türkiyəyə qarşı saziş imzalayıblar
14:25 / 15-11-2025
İlham Əliyev Özbəkistanda səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
17:00 / 14-11-2025
Professor: Ermənistanda ən azı üç Ramiz Mehdiyev var
16:01 / 14-11-2025
Azərbaycan Rusiyaya nota verib
14:18 / 15-11-2025
Ağdam və Zəngilana növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
16:32 / 14-11-2025
Ekspert: Ermənistan 5-10 il ərzində Azərbaycana qarşı silahlanmanı davam etdirəcək
18:17 / 14-11-2025
Ərəstun Oruclunu həbs etmək istəyirlər
22:57 / 14-11-2025
BMT Baş katibi Kiyevdə Azərbaycan səfirliyinə raket zərbəsini pisləyib
18:00 / 16-11-2025
İlham Əliyev Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının iclasında çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar
18:46 / 15-11-2025
Xalq artisti Yaşar Nurinin qızı dünyasını dəyişib
20:14 / 16-11-2025
Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
13:27 / 14-11-2025
Xocalıya daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
10:35 / 14-11-2025
Şərəfli bir ömür yaşadı - sözlü, nəğməli
Mərkəz: "Ermənistanın milli valyutasının kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq"
Tarix: 20-10-2020 10:49 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi müstəvidə tanınmış ərazisi olan Dağlıq Qarabağda 2020-ci ilin 27 sentyabr tarixində başlayan müharibənin zəif və dayanıqsız resurs bazasına malik Ermənistan iqtisadiyyatına dağıdıcı təsirləri qaçılmazdır. Artıq ötən 10 gün ərzində müharibə Ermənistan iqtisadiyyatının qısa və uzun müddətli inkişaf gözləntilərinə mənfi təsir etmiş, pandemiya səbəbindən hazırda mövcud olan resessiyanı daha da genişləndirib və dərinləşdirib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) açıqlama yayıb.
Bildirilib ki, müharibəyə qədər olan dövrün göstəriciləri artıq bu ölkənin iqtisadiyyatının tamamilə çökmüş vəziyyətdə olduğunu əks etdirir. 2020-ci 2-ci rübündə ötən ilin eyni dövrünə nisbətən iqtisadi azalma 13,7%, işsizlik təqribən 20% təşkil etmiş, dövlət büdcəsində kəsir xarici borc hesabına maliyyələşdirilmiş, tədiyyə balansının cari və maliyyə hesablarında kəsirlər qeydə alınıb.
Müharibə yaranmış bu böhranlı vəziyyəti daha da dərinləşdirərək ermənistan iqtisadiyyatının bütün zaman çərçivələrində perspektivlərini darmadağın edəcək. Artıq beynəlxalq reytinq agentliyi “Fitch" Ermənistanın uzunmüddətli kredit reytinqini B+ səviyyəsinə endirib. Bu göstərici ölkənin kredit reytinqinin kafidən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı, maliyyə vəziyyətinin isə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişkən olduğunu göstərir. Bu fakt artıq beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistanın iqtisadi perspektivlərinin yenidən qiymətləndirildiyini sübut edir.
Müharibənin dərhal təsir edəcəyi və dərin böhranın lokomotivi olacaq əsas faktor isə məcmu tələbin böhranlara ən həssas komponenti olan investisya qoyuluşları olacaq. İnvestisiyanın müharibə dövründə kəskin azalması və ölkədən kütləvi şəkildə çıxması dərin makroiqtisadi qeyri-stabillik, işsizliyin kəskin artımı, kapitalın köhnəlməsi, məhsuldarlığın azalması və beləliklə potensial inkişaf ümidlərini heçə endirərək iqtisadi dayanıqsızlıq vəziyyəti yaradacaq.
Milli yığımın minimal səviyyəsi və dövlətin xarici borc cəlb etmə imkanlarının məhdudluğu (zəif “Fiscal Space”) daxili investisya imkanlarını məhdudlaşdırıb. Ölkə sabit dövrlərdə belə əhəmiyyətli həcmdə Birbaşa Xarici İnvestisya (BXİ) cəlb edə bilməmişdir. “Dünya investisiya hesabatı 2020”-nin məlumatına əsasən son 6 il ərzində Ermənistana cəmi 1.6 milyard ABŞ dolları həcmində BXİ yatırılıb (müqayisə üçün Azərbaycana 19 milyard ABŞ dolları). 2019-cu ilədək ölkəyə daxil olan BXİ həcmi isə cəmi 5.9 milyard ABŞ dolları olmuşdur (bu göstərici Azərbaycanda 32 milyard ABŞ dollarıdır).
Müharibənin yaratdığı kəskin mənfi gözləntilər isə BXİ nəinki ölkə iqtisadiyyatına cəlb edilməsinin qarşısını alacaq, hətta Ermənistandan sürətli birtərəfli axınını tətikləyəcək.
BXİ-nin Ermənistan iqtisadiyyatından sürətli çıxışı iqtisadi aktivlikdə fəlakət ssenarisi deməkdir. Əlavə olaraq, tədiyyə balansının maliyyə hesabında kəsirinin artması valyuta bazarında mövcud olan təzyiqi daha da gücləndirəcək. Müharibənin panik effekti də əlavə edildikdə Ermənistanın milli valyutası - dramın kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq. Bu isə sürətli inflyasiyaya səbəb olmaqla əhalinin sosial rifahına daha ciddi zərbə vuracaq. Bundan əlavə kapitalın köhnəlməsi, bilik və texnologiyanın ölkə iqtisadiyyatına transferinin olmaması ölkə iqtisadiyyatının inkişaf perspektivinin birdəfəlik itirilməsinə səbəb olacaq.
Qeyd edilənlər onu deməyə imkan verir ki, Ermənistan iqtisadiyyatına BXİ-nin cəlb edilməsini şərtləndirəcək amillər demək olar ki yoxdur:
- Siyasi qeyri-sabitlik və müharibə fonunda investorların təhlükəsizliyi təmin edilmir.
- Mövcud makroiqtisadi instabilliyin məzənnənin ucuzlaşması, sürətli inflyasiya, xarici borc dayanıqsızlığı, bank-maliyyə sektorunda dərin böhranla dərinləşməsi gözləntiləri mövcuddur.
- Daxili bazarın region ölkələrindən çox kiçik və yoxsul olması ilə yanaşı əlverişsiz coğrafi mövqe və blokada şəraiti səbəbindən xarici bazar potensialı demək olar ki yoxdur.
- Enerji təminatı, nəqliyyat və digər fiziki infrastrukturun bərbad vəziyyətdə olması səbəbindən istehsal və nəqliyyat xərcləri yüksəkdir.
- Mövcud bank-kredit sistemi, kredit faizləri, maliyyələşdirmə müddəti, girov şərtləri maliyyə əlçatanlığının əlverişsiz olduğunu göstərir.\
- Dövlət orqanı səviyyəsində ciddi korrupsiya və müdaxilə halları mövcuddur.
- Səriştəli işçi qüvvəsinin olmaması ilə yanaşı, ölkənin əmək bazarı kəskin emiqrasiyaya məruz qalıb.
- Zəif olan biznes və investisiya mühitinin müharibə şəraiti ilə daha da çökmə ehtimalı yüksəkdir.
Beləliklə də, qeyd olunanlar onu deməyə əsas verir ki, yaxın və uzaq perspektivdə Ermənistan iqtisadiyyatında daxili investisiya qoyuluşlarının aşağı düşməsi fonunda xarici investisiyanın ölkədən birtərəfli hərəkəti davam edəcək. Nəticə etibarı ilə ölkədə iqtisadi kiçilmənin davam etməsi, yoxsulluğun artımı ilə bərabər uzunmüddətli dövrdə bütövlükdə inkişaf edən regionda yoxsulluq anklavına çevriləcək".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2020 10:49 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi müstəvidə tanınmış ərazisi olan Dağlıq Qarabağda 2020-ci ilin 27 sentyabr tarixində başlayan müharibənin zəif və dayanıqsız resurs bazasına malik Ermənistan iqtisadiyyatına dağıdıcı təsirləri qaçılmazdır. Artıq ötən 10 gün ərzində müharibə Ermənistan iqtisadiyyatının qısa və uzun müddətli inkişaf gözləntilərinə mənfi təsir etmiş, pandemiya səbəbindən hazırda mövcud olan resessiyanı daha da genişləndirib və dərinləşdirib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) açıqlama yayıb.
Bildirilib ki, müharibəyə qədər olan dövrün göstəriciləri artıq bu ölkənin iqtisadiyyatının tamamilə çökmüş vəziyyətdə olduğunu əks etdirir. 2020-ci 2-ci rübündə ötən ilin eyni dövrünə nisbətən iqtisadi azalma 13,7%, işsizlik təqribən 20% təşkil etmiş, dövlət büdcəsində kəsir xarici borc hesabına maliyyələşdirilmiş, tədiyyə balansının cari və maliyyə hesablarında kəsirlər qeydə alınıb.
Müharibə yaranmış bu böhranlı vəziyyəti daha da dərinləşdirərək ermənistan iqtisadiyyatının bütün zaman çərçivələrində perspektivlərini darmadağın edəcək. Artıq beynəlxalq reytinq agentliyi “Fitch" Ermənistanın uzunmüddətli kredit reytinqini B+ səviyyəsinə endirib. Bu göstərici ölkənin kredit reytinqinin kafidən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı, maliyyə vəziyyətinin isə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişkən olduğunu göstərir. Bu fakt artıq beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistanın iqtisadi perspektivlərinin yenidən qiymətləndirildiyini sübut edir.
Müharibənin dərhal təsir edəcəyi və dərin böhranın lokomotivi olacaq əsas faktor isə məcmu tələbin böhranlara ən həssas komponenti olan investisya qoyuluşları olacaq. İnvestisiyanın müharibə dövründə kəskin azalması və ölkədən kütləvi şəkildə çıxması dərin makroiqtisadi qeyri-stabillik, işsizliyin kəskin artımı, kapitalın köhnəlməsi, məhsuldarlığın azalması və beləliklə potensial inkişaf ümidlərini heçə endirərək iqtisadi dayanıqsızlıq vəziyyəti yaradacaq.
Milli yığımın minimal səviyyəsi və dövlətin xarici borc cəlb etmə imkanlarının məhdudluğu (zəif “Fiscal Space”) daxili investisya imkanlarını məhdudlaşdırıb. Ölkə sabit dövrlərdə belə əhəmiyyətli həcmdə Birbaşa Xarici İnvestisya (BXİ) cəlb edə bilməmişdir. “Dünya investisiya hesabatı 2020”-nin məlumatına əsasən son 6 il ərzində Ermənistana cəmi 1.6 milyard ABŞ dolları həcmində BXİ yatırılıb (müqayisə üçün Azərbaycana 19 milyard ABŞ dolları). 2019-cu ilədək ölkəyə daxil olan BXİ həcmi isə cəmi 5.9 milyard ABŞ dolları olmuşdur (bu göstərici Azərbaycanda 32 milyard ABŞ dollarıdır).
Müharibənin yaratdığı kəskin mənfi gözləntilər isə BXİ nəinki ölkə iqtisadiyyatına cəlb edilməsinin qarşısını alacaq, hətta Ermənistandan sürətli birtərəfli axınını tətikləyəcək.
BXİ-nin Ermənistan iqtisadiyyatından sürətli çıxışı iqtisadi aktivlikdə fəlakət ssenarisi deməkdir. Əlavə olaraq, tədiyyə balansının maliyyə hesabında kəsirinin artması valyuta bazarında mövcud olan təzyiqi daha da gücləndirəcək. Müharibənin panik effekti də əlavə edildikdə Ermənistanın milli valyutası - dramın kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq. Bu isə sürətli inflyasiyaya səbəb olmaqla əhalinin sosial rifahına daha ciddi zərbə vuracaq. Bundan əlavə kapitalın köhnəlməsi, bilik və texnologiyanın ölkə iqtisadiyyatına transferinin olmaması ölkə iqtisadiyyatının inkişaf perspektivinin birdəfəlik itirilməsinə səbəb olacaq.
Qeyd edilənlər onu deməyə imkan verir ki, Ermənistan iqtisadiyyatına BXİ-nin cəlb edilməsini şərtləndirəcək amillər demək olar ki yoxdur:
- Siyasi qeyri-sabitlik və müharibə fonunda investorların təhlükəsizliyi təmin edilmir.
- Mövcud makroiqtisadi instabilliyin məzənnənin ucuzlaşması, sürətli inflyasiya, xarici borc dayanıqsızlığı, bank-maliyyə sektorunda dərin böhranla dərinləşməsi gözləntiləri mövcuddur.
- Daxili bazarın region ölkələrindən çox kiçik və yoxsul olması ilə yanaşı əlverişsiz coğrafi mövqe və blokada şəraiti səbəbindən xarici bazar potensialı demək olar ki yoxdur.
- Enerji təminatı, nəqliyyat və digər fiziki infrastrukturun bərbad vəziyyətdə olması səbəbindən istehsal və nəqliyyat xərcləri yüksəkdir.
- Mövcud bank-kredit sistemi, kredit faizləri, maliyyələşdirmə müddəti, girov şərtləri maliyyə əlçatanlığının əlverişsiz olduğunu göstərir.\
- Dövlət orqanı səviyyəsində ciddi korrupsiya və müdaxilə halları mövcuddur.
- Səriştəli işçi qüvvəsinin olmaması ilə yanaşı, ölkənin əmək bazarı kəskin emiqrasiyaya məruz qalıb.
- Zəif olan biznes və investisiya mühitinin müharibə şəraiti ilə daha da çökmə ehtimalı yüksəkdir.
Beləliklə də, qeyd olunanlar onu deməyə əsas verir ki, yaxın və uzaq perspektivdə Ermənistan iqtisadiyyatında daxili investisiya qoyuluşlarının aşağı düşməsi fonunda xarici investisiyanın ölkədən birtərəfli hərəkəti davam edəcək. Nəticə etibarı ilə ölkədə iqtisadi kiçilmənin davam etməsi, yoxsulluğun artımı ilə bərabər uzunmüddətli dövrdə bütövlükdə inkişaf edən regionda yoxsulluq anklavına çevriləcək".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:46
Çin elektromobil bazarında liderdir
Dünən, 10:35
ADSEA 30 ədəd xidməti maşın sifariş verib
17-11-2025, 23:46
Hindistan ABŞ-dan təbii qaz alışını artıracaq
17-11-2025, 18:17
Nazir: "Biz bu iş üçün 100 min manat ayırmışıqmı? Xeyr..."
17-11-2025, 18:00
Vergi Xidmətində kadr dəyişikliyi olub
17-11-2025, 16:30
Maliyyə İdarəetmə Sistemi yaradılacaq
17-11-2025, 12:26
Daha bir bank bayraqla bağlı paylaşımda kobud səhvə yol verib - Foto
15-11-2025, 10:20
Rəşt-Astara dəmir yolu üzrə icra müqaviləsi yaxın vaxtlarda imzalanacaq
14-11-2025, 18:01
Qanunu pozan şirkət rəhbəri 20 min manat cərimələnib
14-11-2025, 17:30
Deputatlar bu tarixlərdə büdcəni müzakirə edəcəklər
14-11-2025, 16:47
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu 650 minlik xidməti maşınlar alır
14-11-2025, 16:29
Bakıda iki tona yaxın yararsız ət aşkarlanıb
14-11-2025, 12:17
Bakıda at ətini dana əti adı ilə satırmışlar
13-11-2025, 17:43
Nazim İbrahimovun qardaşının köhnə maşını hərracda satılacaq
13-11-2025, 16:36
Vergi Məcəlləsi və "Gömrük tarifi haqqında" qanun dəyişib
13-11-2025, 16:25
Ən çox şikayət olunan sığorta şirkətləri - Siyahı
13-11-2025, 14:53
Bakıdakı şadlıq evində insanlara camış əti verilirmiş
13-11-2025, 12:57
On üç bankın əmlakı hərraca çıxarılıb
13-11-2025, 11:26
Yarım milyard manatlıq qalmaqallı vəsait... - Məhkəmə prosesi keçirilib
13-11-2025, 11:19
Vergi Xidmətində növbəti kadr dəyişikliyi olub
12-11-2025, 17:05
Çin şirkəti ilə günəş enerjisi layihəsi üzrə İcra Müqaviləsi imzalanıb
12-11-2025, 15:44
"İpoteka haqqında" qanun dəyişib
12-11-2025, 15:41
Şahin Məmmədov rəis müavini təyin edilib
12-11-2025, 11:26
SOCAR daha bir şirkət təsis edib
12-11-2025, 09:51
Əli Əsədov büdcə ilə bağlı yeni qərar imzalayıb
12-11-2025, 07:24
ABŞ vətəndaşlarının borcu 18,6 trilyon dollara çatıb
11-11-2025, 12:13
Yeni avtomobil dünya rekordu qazanıb
9-11-2025, 16:24
"Starlink" istifadəçilərinin sayı 8 milyonu keçib
9-11-2025, 16:15
Ən varlı ölkələr - Siyahı
7-11-2025, 15:11
Sahib Ələkbərov: “Vergi güzəştinin ləğvindən söhbət gedə bilməz”
7-11-2025, 10:09
"Neft Daşları"nda 181,8 mln. ton neft hasil edilib
7-11-2025, 08:40
"Apple" hər il "Google" şirkətinə bir milyard dollar ödəyəcək
6-11-2025, 14:01
Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd yolu ödənişli olacaq
6-11-2025, 12:37
Media subyektləri üçün vergi güzəştləri uzadılacaq
6-11-2025, 09:36
Neftimiz cüzi ucuzlaşıb
5-11-2025, 17:30
Şadlıq evlərində mənşəyi məlum olmayan ətlər aşkarlanıb
5-11-2025, 17:11
326 milyonluq qaçaqmalçılıq edən şəxslərə hökm oxunub
5-11-2025, 15:58
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
5-11-2025, 15:33
“European Tobacco-Baku” ASC səhmdarlara kələk gəlir - Şikayət var
5-11-2025, 14:47
Sosial, işsizlik və icbari tibbi sığorta daxilolmaları artıb
5-11-2025, 09:30
Dünya bazarı: Azərbaycan nefti ucuzlaşır
4-11-2025, 15:48
Nazir vergi güzəşti olacaq sahələri açıqlayıb
4-11-2025, 15:43
Bu qurumların layihələrinə vəsait ayrılmayacaq - Siyahı
4-11-2025, 14:56
Büdcə layihəsi Milli Məclisin plenar iclasına tövsiyə edilib
4-11-2025, 12:25
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatı artıb
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
