21:41 / 28-06-2025
Zaxarovadan azərbaycanlılarıın saxlanılması haqqında - Açıqlama
18:01 / 28-06-2025
Səbinə Əliyeva Rusiya Ombudsmanına məktub ünvanlayıb
13:41 / 28-06-2025
Hacızadə: İran səfirinin Qərbi Azərbaycan İcması ilə bağlı təhrifəri qəzəb doğurur
11:31 / 28-06-2025
AZAL Bakı-Təl-Əviv-Bakı reyslərini bərpa edir
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
09:57 / 28-06-2025
İki məşhur aktyor 24 ildən sonra yenidən görüşüb
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
08:32 / 28-06-2025
Beş ay əvvəl Kürdə batan şəxsin meyiti tapılıb
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
23:20 / 27-06-2025
XİN İran səfirindən təkzib tələb edir
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
11:32 / 27-06-2025
Nazirlik və dövlət komitəsi vətəndaşlara müraciət edib
09:33 / 27-06-2025
Qaxda zəlzələ olub
00:25 / 27-06-2025
"Azərbaycanfilm"in ərazisindəki yanğın söndürülüb - (Yenilənib)
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:15 / 26-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
11:02 / 26-06-2025
Kəlbəcərdə yük maşını çaya aşıb, sürücü ölüb
10:29 / 26-06-2025
Prezident Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
00:00 / 26-06-2025
Bu gün Silahlı Qüvvələri Günüdür
22:36 / 25-06-2025
MÜTDA: "7 müəllimin nəticəsi ləğv ediləcək"
21:49 / 25-06-2025
Tovuzda kütləvi zəhərlənmə olub - Yenilənib
19:56 / 25-06-2025
Ceyhun Bayramov İranın yeni səfirini qəbul edib
18:04 / 25-06-2025
Ordu günü Bakı, Gəncə, Xankəndi və Laçında yürüş olacaq
18:00 / 25-06-2025
Beynəlxalq axtarışa verilmiş şəxsi Rusiyaya təhvil verilib
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
14:55 / 25-06-2025
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
10:14 / 24-06-2025
Tramp dünyanı aldadıb: atəşkəs yoxdur, İsrail İrana ağır zərbələr endirir
07:09 / 24-06-2025
İran və İsrail atəşkəsə razılaşıblar?
00:39 / 25-06-2025
NATO: Ukraynada 250 min rus hərbçisi həlak olub
08:27 / 25-06-2025
Üç mindən çox avtomobili daşıyan gəmi üç həftə yandıqdan sonra batıb
19:40 / 24-06-2025
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
23:45 / 23-06-2025
Bakıdan Qətərə uçan təyyarə yarıyoldan geri dönüb
13:50 / 25-06-2025
Nüvə müharibəsi... - Böyük fəlakətdən iki ölkə qurtulacaq
16:09 / 24-06-2025
İsazadə: “Əməliyyatlar İranın nüvə texnologiyasının durumundan asılı olacaq”
11:20 / 25-06-2025
Beş hərbçiyə general-mayor rütbəsi verilib
Mərkəz: "Ermənistanın milli valyutasının kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq"
Tarix: 20-10-2020 10:49 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi müstəvidə tanınmış ərazisi olan Dağlıq Qarabağda 2020-ci ilin 27 sentyabr tarixində başlayan müharibənin zəif və dayanıqsız resurs bazasına malik Ermənistan iqtisadiyyatına dağıdıcı təsirləri qaçılmazdır. Artıq ötən 10 gün ərzində müharibə Ermənistan iqtisadiyyatının qısa və uzun müddətli inkişaf gözləntilərinə mənfi təsir etmiş, pandemiya səbəbindən hazırda mövcud olan resessiyanı daha da genişləndirib və dərinləşdirib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) açıqlama yayıb.
Bildirilib ki, müharibəyə qədər olan dövrün göstəriciləri artıq bu ölkənin iqtisadiyyatının tamamilə çökmüş vəziyyətdə olduğunu əks etdirir. 2020-ci 2-ci rübündə ötən ilin eyni dövrünə nisbətən iqtisadi azalma 13,7%, işsizlik təqribən 20% təşkil etmiş, dövlət büdcəsində kəsir xarici borc hesabına maliyyələşdirilmiş, tədiyyə balansının cari və maliyyə hesablarında kəsirlər qeydə alınıb.
Müharibə yaranmış bu böhranlı vəziyyəti daha da dərinləşdirərək ermənistan iqtisadiyyatının bütün zaman çərçivələrində perspektivlərini darmadağın edəcək. Artıq beynəlxalq reytinq agentliyi “Fitch" Ermənistanın uzunmüddətli kredit reytinqini B+ səviyyəsinə endirib. Bu göstərici ölkənin kredit reytinqinin kafidən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı, maliyyə vəziyyətinin isə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişkən olduğunu göstərir. Bu fakt artıq beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistanın iqtisadi perspektivlərinin yenidən qiymətləndirildiyini sübut edir.
Müharibənin dərhal təsir edəcəyi və dərin böhranın lokomotivi olacaq əsas faktor isə məcmu tələbin böhranlara ən həssas komponenti olan investisya qoyuluşları olacaq. İnvestisiyanın müharibə dövründə kəskin azalması və ölkədən kütləvi şəkildə çıxması dərin makroiqtisadi qeyri-stabillik, işsizliyin kəskin artımı, kapitalın köhnəlməsi, məhsuldarlığın azalması və beləliklə potensial inkişaf ümidlərini heçə endirərək iqtisadi dayanıqsızlıq vəziyyəti yaradacaq.
Milli yığımın minimal səviyyəsi və dövlətin xarici borc cəlb etmə imkanlarının məhdudluğu (zəif “Fiscal Space”) daxili investisya imkanlarını məhdudlaşdırıb. Ölkə sabit dövrlərdə belə əhəmiyyətli həcmdə Birbaşa Xarici İnvestisya (BXİ) cəlb edə bilməmişdir. “Dünya investisiya hesabatı 2020”-nin məlumatına əsasən son 6 il ərzində Ermənistana cəmi 1.6 milyard ABŞ dolları həcmində BXİ yatırılıb (müqayisə üçün Azərbaycana 19 milyard ABŞ dolları). 2019-cu ilədək ölkəyə daxil olan BXİ həcmi isə cəmi 5.9 milyard ABŞ dolları olmuşdur (bu göstərici Azərbaycanda 32 milyard ABŞ dollarıdır).
Müharibənin yaratdığı kəskin mənfi gözləntilər isə BXİ nəinki ölkə iqtisadiyyatına cəlb edilməsinin qarşısını alacaq, hətta Ermənistandan sürətli birtərəfli axınını tətikləyəcək.
BXİ-nin Ermənistan iqtisadiyyatından sürətli çıxışı iqtisadi aktivlikdə fəlakət ssenarisi deməkdir. Əlavə olaraq, tədiyyə balansının maliyyə hesabında kəsirinin artması valyuta bazarında mövcud olan təzyiqi daha da gücləndirəcək. Müharibənin panik effekti də əlavə edildikdə Ermənistanın milli valyutası - dramın kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq. Bu isə sürətli inflyasiyaya səbəb olmaqla əhalinin sosial rifahına daha ciddi zərbə vuracaq. Bundan əlavə kapitalın köhnəlməsi, bilik və texnologiyanın ölkə iqtisadiyyatına transferinin olmaması ölkə iqtisadiyyatının inkişaf perspektivinin birdəfəlik itirilməsinə səbəb olacaq.
Qeyd edilənlər onu deməyə imkan verir ki, Ermənistan iqtisadiyyatına BXİ-nin cəlb edilməsini şərtləndirəcək amillər demək olar ki yoxdur:
- Siyasi qeyri-sabitlik və müharibə fonunda investorların təhlükəsizliyi təmin edilmir.
- Mövcud makroiqtisadi instabilliyin məzənnənin ucuzlaşması, sürətli inflyasiya, xarici borc dayanıqsızlığı, bank-maliyyə sektorunda dərin böhranla dərinləşməsi gözləntiləri mövcuddur.
- Daxili bazarın region ölkələrindən çox kiçik və yoxsul olması ilə yanaşı əlverişsiz coğrafi mövqe və blokada şəraiti səbəbindən xarici bazar potensialı demək olar ki yoxdur.
- Enerji təminatı, nəqliyyat və digər fiziki infrastrukturun bərbad vəziyyətdə olması səbəbindən istehsal və nəqliyyat xərcləri yüksəkdir.
- Mövcud bank-kredit sistemi, kredit faizləri, maliyyələşdirmə müddəti, girov şərtləri maliyyə əlçatanlığının əlverişsiz olduğunu göstərir.\
- Dövlət orqanı səviyyəsində ciddi korrupsiya və müdaxilə halları mövcuddur.
- Səriştəli işçi qüvvəsinin olmaması ilə yanaşı, ölkənin əmək bazarı kəskin emiqrasiyaya məruz qalıb.
- Zəif olan biznes və investisiya mühitinin müharibə şəraiti ilə daha da çökmə ehtimalı yüksəkdir.
Beləliklə də, qeyd olunanlar onu deməyə əsas verir ki, yaxın və uzaq perspektivdə Ermənistan iqtisadiyyatında daxili investisiya qoyuluşlarının aşağı düşməsi fonunda xarici investisiyanın ölkədən birtərəfli hərəkəti davam edəcək. Nəticə etibarı ilə ölkədə iqtisadi kiçilmənin davam etməsi, yoxsulluğun artımı ilə bərabər uzunmüddətli dövrdə bütövlükdə inkişaf edən regionda yoxsulluq anklavına çevriləcək".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2020 10:49 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycanın beynəlxalq hüquqi müstəvidə tanınmış ərazisi olan Dağlıq Qarabağda 2020-ci ilin 27 sentyabr tarixində başlayan müharibənin zəif və dayanıqsız resurs bazasına malik Ermənistan iqtisadiyyatına dağıdıcı təsirləri qaçılmazdır. Artıq ötən 10 gün ərzində müharibə Ermənistan iqtisadiyyatının qısa və uzun müddətli inkişaf gözləntilərinə mənfi təsir etmiş, pandemiya səbəbindən hazırda mövcud olan resessiyanı daha da genişləndirib və dərinləşdirib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) açıqlama yayıb.
Bildirilib ki, müharibəyə qədər olan dövrün göstəriciləri artıq bu ölkənin iqtisadiyyatının tamamilə çökmüş vəziyyətdə olduğunu əks etdirir. 2020-ci 2-ci rübündə ötən ilin eyni dövrünə nisbətən iqtisadi azalma 13,7%, işsizlik təqribən 20% təşkil etmiş, dövlət büdcəsində kəsir xarici borc hesabına maliyyələşdirilmiş, tədiyyə balansının cari və maliyyə hesablarında kəsirlər qeydə alınıb.
Müharibə yaranmış bu böhranlı vəziyyəti daha da dərinləşdirərək ermənistan iqtisadiyyatının bütün zaman çərçivələrində perspektivlərini darmadağın edəcək. Artıq beynəlxalq reytinq agentliyi “Fitch" Ermənistanın uzunmüddətli kredit reytinqini B+ səviyyəsinə endirib. Bu göstərici ölkənin kredit reytinqinin kafidən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı, maliyyə vəziyyətinin isə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişkən olduğunu göstərir. Bu fakt artıq beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistanın iqtisadi perspektivlərinin yenidən qiymətləndirildiyini sübut edir.
Müharibənin dərhal təsir edəcəyi və dərin böhranın lokomotivi olacaq əsas faktor isə məcmu tələbin böhranlara ən həssas komponenti olan investisya qoyuluşları olacaq. İnvestisiyanın müharibə dövründə kəskin azalması və ölkədən kütləvi şəkildə çıxması dərin makroiqtisadi qeyri-stabillik, işsizliyin kəskin artımı, kapitalın köhnəlməsi, məhsuldarlığın azalması və beləliklə potensial inkişaf ümidlərini heçə endirərək iqtisadi dayanıqsızlıq vəziyyəti yaradacaq.
Milli yığımın minimal səviyyəsi və dövlətin xarici borc cəlb etmə imkanlarının məhdudluğu (zəif “Fiscal Space”) daxili investisya imkanlarını məhdudlaşdırıb. Ölkə sabit dövrlərdə belə əhəmiyyətli həcmdə Birbaşa Xarici İnvestisya (BXİ) cəlb edə bilməmişdir. “Dünya investisiya hesabatı 2020”-nin məlumatına əsasən son 6 il ərzində Ermənistana cəmi 1.6 milyard ABŞ dolları həcmində BXİ yatırılıb (müqayisə üçün Azərbaycana 19 milyard ABŞ dolları). 2019-cu ilədək ölkəyə daxil olan BXİ həcmi isə cəmi 5.9 milyard ABŞ dolları olmuşdur (bu göstərici Azərbaycanda 32 milyard ABŞ dollarıdır).
Müharibənin yaratdığı kəskin mənfi gözləntilər isə BXİ nəinki ölkə iqtisadiyyatına cəlb edilməsinin qarşısını alacaq, hətta Ermənistandan sürətli birtərəfli axınını tətikləyəcək.
BXİ-nin Ermənistan iqtisadiyyatından sürətli çıxışı iqtisadi aktivlikdə fəlakət ssenarisi deməkdir. Əlavə olaraq, tədiyyə balansının maliyyə hesabında kəsirinin artması valyuta bazarında mövcud olan təzyiqi daha da gücləndirəcək. Müharibənin panik effekti də əlavə edildikdə Ermənistanın milli valyutası - dramın kəskin ucuzlaşması qaçılmaz olacaq. Bu isə sürətli inflyasiyaya səbəb olmaqla əhalinin sosial rifahına daha ciddi zərbə vuracaq. Bundan əlavə kapitalın köhnəlməsi, bilik və texnologiyanın ölkə iqtisadiyyatına transferinin olmaması ölkə iqtisadiyyatının inkişaf perspektivinin birdəfəlik itirilməsinə səbəb olacaq.
Qeyd edilənlər onu deməyə imkan verir ki, Ermənistan iqtisadiyyatına BXİ-nin cəlb edilməsini şərtləndirəcək amillər demək olar ki yoxdur:
- Siyasi qeyri-sabitlik və müharibə fonunda investorların təhlükəsizliyi təmin edilmir.
- Mövcud makroiqtisadi instabilliyin məzənnənin ucuzlaşması, sürətli inflyasiya, xarici borc dayanıqsızlığı, bank-maliyyə sektorunda dərin böhranla dərinləşməsi gözləntiləri mövcuddur.
- Daxili bazarın region ölkələrindən çox kiçik və yoxsul olması ilə yanaşı əlverişsiz coğrafi mövqe və blokada şəraiti səbəbindən xarici bazar potensialı demək olar ki yoxdur.
- Enerji təminatı, nəqliyyat və digər fiziki infrastrukturun bərbad vəziyyətdə olması səbəbindən istehsal və nəqliyyat xərcləri yüksəkdir.
- Mövcud bank-kredit sistemi, kredit faizləri, maliyyələşdirmə müddəti, girov şərtləri maliyyə əlçatanlığının əlverişsiz olduğunu göstərir.\
- Dövlət orqanı səviyyəsində ciddi korrupsiya və müdaxilə halları mövcuddur.
- Səriştəli işçi qüvvəsinin olmaması ilə yanaşı, ölkənin əmək bazarı kəskin emiqrasiyaya məruz qalıb.
- Zəif olan biznes və investisiya mühitinin müharibə şəraiti ilə daha da çökmə ehtimalı yüksəkdir.
Beləliklə də, qeyd olunanlar onu deməyə əsas verir ki, yaxın və uzaq perspektivdə Ermənistan iqtisadiyyatında daxili investisiya qoyuluşlarının aşağı düşməsi fonunda xarici investisiyanın ölkədən birtərəfli hərəkəti davam edəcək. Nəticə etibarı ilə ölkədə iqtisadi kiçilmənin davam etməsi, yoxsulluğun artımı ilə bərabər uzunmüddətli dövrdə bütövlükdə inkişaf edən regionda yoxsulluq anklavına çevriləcək".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:31
AZAL Bakı-Təl-Əviv-Bakı reyslərini bərpa edir
25-06-2025, 15:04
“Kontakt Home” qanunu pozub
24-06-2025, 19:09
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib, aidiyyəti qurumlara müvafiq tapşırıqlar verilib
24-06-2025, 14:08
“Dövlət borcu haqqında” qanuna dəyişiklik edilir
23-06-2025, 17:20
Agentlik TƏBİB-in 17 milyonluq tenderini ləğv edib
23-06-2025, 12:41
Vüqar Bayramov: "Yeni dəyişikliklər bu boşluğu aradan qaldıracaq"
23-06-2025, 10:16
“Azərişığ”ın milyonluq tenderi - Əmək Müfəttişliyinin cəzalandırdığı şirkət "qalib gəlib"
23-06-2025, 09:18
TƏBİB-in 3.6 milyonluq tenderi ləğv olunub
21-06-2025, 18:07
AMEA-nın tenderi ləğv olunub
21-06-2025, 17:57
Dövlət Neft Fondunda yoxlama aparılıb
21-06-2025, 17:31
"Büdcə sistemi haqqında" qanun dəyişir - Detallar
21-06-2025, 11:37
Bank kartlarından pul oğurluğu davam edir
21-06-2025, 11:11
“Yaşayış minimumu haqqında” qanun dəyişib
21-06-2025, 10:44
Agentlik unun tpdansatış qiymətini açıqlayıb
21-06-2025, 10:12
Peşəkar mühasib sertifikatının verilməsi qaydası dəyişib
20-06-2025, 21:13
Avropa Rusiya qazından imtinaya görə 200 milyard avro itirib
20-06-2025, 18:23
Putin: Rusiya Avropada birinci, dünyada dördüncüdür
20-06-2025, 17:39
Növbəti depozit hərracı keçirilib
20-06-2025, 12:43
Dövlət mülkiyyətindəki avtomobillər satışa çıxarılıb
20-06-2025, 11:55
Peyk görüntüləri: İran neft ixracını sürətləndirib - Foto
20-06-2025, 10:21
Bağlanmış bankların əmlakları satışa çıxarılıb
20-06-2025, 09:59
"Bal Badem”in fəaliyyəti dayandırılıb
20-06-2025, 09:25
Neft Fondunun tenderi ləğv olunub
19-06-2025, 17:55
Azərbaycandan 17 ölkəyə neft ixrac olunub - Siyahı
19-06-2025, 16:37
Əli Əsədov BP şirkətinin baş icraçı direktoru ilə görüşüb
19-06-2025, 15:11
Milyarderin 100 milyon dollarlıq təklifi cavabsız qalıb
19-06-2025, 12:04
İsrail-İran savaşı bahalaşmaya səbəb olub
19-06-2025, 10:01
Vüqar Bayramov: "...qadınlar, bəzi hallarda isə kişilər 5 il tez pensiyaya çıxacaq"
19-06-2025, 09:31
Ağdamda 9.4 milyonluq tender ləğv olunub
18-06-2025, 15:21
ASC və MMC-yə məxsus əmlaklar hərraca çıxarılacaq
18-06-2025, 09:30
Sadiq Qurbanov: "Bu xətt Naxçıvanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayacaq” - Video
17-06-2025, 14:36
"Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
17-06-2025, 13:01
AYNA-nın tenderi ləğv olunub
17-06-2025, 10:11
Naxçıvan Aqrar Sığorta Fondu ləğv edilib
17-06-2025, 09:53
2025-ci ilin büdcəsinə dəyişikliklər olacaq? - Açıqlama
16-06-2025, 17:32
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
14-06-2025, 19:00
AZAL uçuşların sayını artırır
12-06-2025, 17:38
ƏƏSMN: "Yeni sosial islahat paketi 3 milyon insanı əhatə edir"
12-06-2025, 09:41
DSMF sədrinə yeni müşavir təyin olunub
12-06-2025, 07:42
Astana “Power Central Asia+China” forumuna hazırlaşır
11-06-2025, 15:16
Çin və ABŞ çərçivə sazişi üzərində razılaşıblar
11-06-2025, 14:15
Azərbaycan və Avropa Komissiyası iyunun 13-də enerji dialoqunun üçüncü raundunu keçirəcək
11-06-2025, 11:13
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini sabit saxlayıb
10-06-2025, 11:40
SOCAR ilə Almaniya şirkəti müqavilə imzalayıb
10-06-2025, 09:38
“Mədrəsə”nin bərpası ilə bağlı tender ləğv olunub
5-06-2025, 14:40
Gənc qadın dünyanın ən zəngin şəxsləri sırasına daxil olub
5-06-2025, 11:31
Mərkəzi Bankının valyuta ehtiyatlarının 87 faizi dollarladır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
