Kənan Hacının “Fəna fasiləsi” romanı çap olunub - Foto
Tarix: 03-10-2022 08:15 | Bölmə: Mədəniyyət
Kənan Hacının “Fəna fasiləsi” romanı çap olunub
Kənan Hacı

Tanınmış yazıçı Kənan Hacının “Fəna fasiləsi” romanı çapdan çıxıb. Roman Azərbaycan klassik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, şair-maarifpərvər Haşım bəy Saqibin ömür yolundan bəhs edir. Onun doğulub boya-başa çatdığı mühit, XIX əsrin sonları, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycandakı maarifçilik hərəkatı, Cümhuriyyət dövrü və həmin dövrdə Haşım bəy Saqibin xidmətləri romanda geniş əksini tapıb.

Xatırladaq ki, Haşım bəy Saqib ictimai xadim Ruhulla Axundovun yeznəsi, Xalq artisti, görkəmli aktrisamız Nəcibə Məlikovanın atasıdır.

Müəllifin kitaba yazdığı giriş yazısını təqdim edirik:

Aradan az qala, bir əsr keçib. Onun müasirlərinin hamısı bu dünyanı çoxdan tərk ediblər. Onun həyatıyla bağlı roman materialı ola biləcək çox az “görüntü” əldə edə bildim. O illərin xatirələrindən əlimizdə qalanlar quru statistik məlumatlardır. Cəfər Rəmzi “Deyilən söz yadigardır” kitabına onun bir neçə qəzəlini daxil etmişdi. Bundan başqa, heç bir mənbədə onun adına rast gəlmək mümkün deyildi.

1996-cı ildə ustadım, ensiklopedist alim Rəhimağa İmaməliyevin rəhbərlik etdiyi “Boz Oğuz” nəşriyyatında Haşım bəy Saqibin “Kim kimədir” adlı kitabı nəşrə hazırlanırdı. Mən də həmin nəşriyyatda çalışırdım və həmin kitabın nəşrə hazırlanma prosesində iştirak edirdim. Xatırlayıram, Haşım bəyin qızı Nuriyyə xanım atasıyla bağlı xatirələrini yazıb nəşriyyata göndərmişdi. Saqibşünas Cabbar Baxşıyev də şairlə bağlı maraqlı məlumatları danışmışdı və biz onun haqqında deyilənləri, yazılanları da kitaba daxil etdik. Azərbaycan öz müstəqilliyinə qovuşduqdan sonra arxivlərdə üstünə illərin tozu qonmuş sənədlər, qovluqlar açıldı və biz öz qiymətli insanlarımızı, bu xalqın, millətin var olması üçün ömür sərf etmiş böyük şəxsiyyətlərimizi tanımağa başladıq.

Haşım bəy Saqibin “Divan”ı nəfis tərtibatla çap olundu. Bu kitabın hazırlanmasında Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitunun əməkdaşı Hacı Mustafa Mail oğlunun böyük xidmətləri var. Bu əsəri yazanda həmin kitab mənə müəyyən mənada bələdçilik etdi.

Onu da qeyd edim ki, bundan əvvəl Saqibin həyat və yaradıcılığı haqqında “Ədəbiyyat qəzeti”ndə “Haşım bəy Saqibin özü və sözü” adlı geniş məqaləm dərc olunmuşdu. Lap əvvəllər isə Kulis.az ədəbi portalında Saqib haqqında bir yazım yayımlanmışdı. Amma hiss edirdim ki, Saqibin keşməkeşli həyatı bu kiçik yazılara sığmır, onun haqqında daha geniş, iri həcmli bir əsərin yazılmasına ehtiyac var. Beləcə, roman üçün hazırlıqlara başladım, qeydlər apardım, müəyyən bir süjet xətti çizdim. Çətinliklər çox oldu.

Haşım bəy həyat hekayətini tanıdığımız və tanımadığımız adamlarda qoyub getmişdi. Sanki o dövrdə yaşayanlar zamanı yalnız özlərinə saxlamaq istəmişdilər. Biz heç cür o zamana daxil ola bilmirik. Sadəcə, könüllü olaraq xəyalların tələsinə düşürük. Onun müəllifə gəlib çatmış həyatının ən vacib məqamları Cümhuriyyət dövrüylə bağlıdır. O mübarək günlərdə yazırdı ki, “sözün haqqını de, ey dil, deyilən qan olmaz...” Həmişə sözün haqqını dedi və başı olmazın bəlalar çəkdi. Hərdən düşünürəm ki, Haşım bəy Saqib 1937 repressiyasına qədər yaşasaydı, ya sürgünə göndəriləcəkdi, ya da güllələnəcəkdi. Sovet cəza maşını yazdıqlarını ona heç vaxt bağışlamayacaqdı. Nə qədər qəribə səslənsə də, vaxtsız ölüm onun xilası oldu...

Onun cibindəki zəncirli gümüş saatda gizlənmiş tarixi oyatmaq lazım idi. O saatdakı tarixin içində yaşamış insanlar millət fədailəri idilər. Geridə qalanları öz zamanımızda yaşatmaq və gələcəyə ötürmək üçün onun qəzəlləri müəyyən ipucları verirdi. Mən də onun söz dünyasına baş vurdum. Özü hər şeyi danışdı. Onu özündən və sözündən yaxşı kim anlada bilər ki?!





Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər