Tramp təşəbbüsü Putindən alır

Xəbər lenti

14:59 / 23-09-2025

Daha bir şərhçi “İdman TV”dən ayrılıb

14:32 / 23-09-2025

Putin NATO-nun öhdəliyini yoxlayır

14:25 / 23-09-2025

Ağdama ilk köç noyabrda olacaq

14:09 / 23-09-2025

SOCAR İtaliya şirkətindən pay alıb

14:06 / 23-09-2025

Cəlaloğlu: Daha bir neçə ölkə ilə hərbi qarşıdurma mümkündür

13:33 / 23-09-2025

Odessanı ballistik raketlə vurublar

13:28 / 23-09-2025

Masallıda antik dövrə aid küp məzar tapılıb

13:06 / 23-09-2025

Şuşanın baş planında yeniliklər edilib

12:53 / 23-09-2025

Tahir Kərimli: "Üzdəniraqları sıxışdırmaq lazımdır"

12:44 / 23-09-2025

Azərbaycanın Uzaq Şərq siyasətinin mahiyyəti

12:20 / 23-09-2025

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:16 / 23-09-2025

Dövlət Agentliyinə yeni səlahiyyət verilib

12:09 / 23-09-2025

Əsnəmək iflicə səbəb ola bilər

11:45 / 23-09-2025

Hökumətin Fələstini tanımaqdan imtina etməsi İtaliyada xaosa səbəb olub - Foto

11:44 / 23-09-2025

"Uşaq Avroviziya 2025": Azərbaycan təmsilçisinin adı açıqlanıb

11:25 / 23-09-2025

Rusiya ordusu Ukraynanın dəmir yollarına hücum edib

11:18 / 23-09-2025

Nüvə müharibəsi riski ən yüksək həddə çatıb - Xəbərdarlıq

10:58 / 23-09-2025

Göyçayda qadına xəsarət yetirən şəxs saxlanılıb

10:55 / 23-09-2025

Ukrayna ordusu rusların hərbi kazarmalarına zərbələr endirib - Foto

10:39 / 23-09-2025

Pezeşkian Azərbaycandan gedən nümayəndə heyəti ilə görüşüb

10:35 / 23-09-2025

Qubada ayılar kəndə hücum ediblər

10:33 / 23-09-2025

Estoniya ərazisində nüvə silahı yerləşdirmək istəyirlər

10:14 / 23-09-2025

Polis əməliyyatı: iki nəfər 30 kq-dan artıq narkotiklə tutulub

10:10 / 23-09-2025

Ceyhun Bayramovla Ararat Mirzoyan ABŞ-da görüşüblər

10:06 / 23-09-2025

"Sədərək Yusif"in qardaşı uşaqlarına cinayət işi açılıb

09:59 / 23-09-2025

Tender: BDU-da eyni şirkətə gah invertar, gah da təmir işləri sifariş verilir

09:53 / 23-09-2025

Shaman mahnı müsabiqəsindən razı qalıb

09:45 / 23-09-2025

Usman Dembele 2025-ci ilin “Qızıl top”unu qazanıb

09:40 / 23-09-2025

Avropa ölkələri səhvə yol verirlər - Baş nazir

09:33 / 23-09-2025

Nazir müavini: Rusiya Fələstini çoxdan tanıyıb

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:00 / 20-09-2025

İlham Əliyev Ruanda prezidenti ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar

20:01 / 19-09-2025

Rusiya qırıcıları Estoniyanın hava məkanını pozub

23:44 / 18-09-2025

ABŞ BMT Təhlükəsizlik Şurasında Qəzza ilə bağlı qətnaməyə veto qoyub

21:46 / 18-09-2025

Ceyhun Bayramov Aİ komissarı ilə müzakirə aparıb

13:58 / 19-09-2025

İnsanların ən uzun və ən qısa ömür sürdüyü ölkələr... - Avropanın hansı ölkəsi öndədir?

16:25 / 19-09-2025

Bölgələrdə sel gözlənilir - Xəbərdarlıq

11:17 / 20-09-2025

Kəlbəcərə növbəti köç karvanı gedib

23:47 / 20-09-2025

Ülvü Qənizadə yenidən dünya çempionu olub - Foto

17:16 / 18-09-2025

Yeni film tənqidçilərdən yüksək qiymət alıb - Foto

12:20 / 19-09-2025

Valideynlərini itirmiş uşaqlar birdəfəlik müavinət alacaqlar

17:47 / 18-09-2025

Müğənni cinsi təcavüzdə təqsirli bilinib - Video

14:20 / 22-09-2025

Məmurlar vətəndaşlara sayğısızlıq edir

Tramp təşəbbüsü Putindən alır
Tarix: 08-08-2025 14:21 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan arasında cümə günü Vaşinqtonda keçiriləcək görüş ən azı bir mühüm nəticə çıxarmağa imkan verir: Rusiya Qarabağ münaqişəsində Ermənistan və Azərbaycan arasında yeganə hakim olmaq istəyirdi, lakin Ukraynanın işğalı Moskvanın regiondakı mövqeyini sarsıtdı və indi iki ölkənin lideri Amerikanı həmin yerdə görmək istəyir.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “BBC Rus Xidməti” yazıb.

Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Həm Azərbaycan prezidenti, həm də Ermənistan baş naziri Donald Trampın ilk prezidentlik dövründə onunla görüşü təmin edə bilməyiblər. Cənubi Qafqaz onun daha iddialı məqsədləri - Rusiyanı Ukrayna ilə barışdırmaq və Qəzzada müharibəni dayandırmaq olan ikinci administrasiyası üçün əvvəldən prioritet məsələyə çevrilmədi.

Trampın əsas sülhməramlı planları nəticə vermədikdə, o, diqqətini hərbi əməliyyatların çoxdan bitdiyi və hətta sülh müqaviləsinin mətninin artıq hazırlandığı və razılaşdırıldığı Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə yönəldi - yalnız onu imzalamaq qalır.

Rusiyanı müharibədən sonrakı arxitekturadan kənarlaşdırmaqla bağlı simvolik bəyanatdan başqa, Vaşinqtondakı görüşün praktiki faydaları hələlik bəlli deyil. Əliyev hələ də sülh müqaviləsini imzalamazdan əvvəl Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsində israrlıdır.

Bəzi KİV-lərdə Azərbaycanla onun eksklavı olan Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında yolun açılması ilə bağlı kompromisin əldə edilməsi və “Zəngəzur dəhlizi” əvəzinə başqa bir yolun Ermənistanın nəzarətində qalacağı, lakin “dəhlizi” Amerika şirkətinin idarə edəcəyi yazılıb.

Cümə günü Vaşinqtonun yalnız sülh əldə etmək istəyi ilə bağlı birgə bəyanat imzalaması gözlənilir. Həm Əliyev, həm də Paşinyan bu istək barədə dəfələrlə danışıb və bəzi ekspertlər ABŞ-nın sülh prosesinə fəal müdaxiləsinin yalnız zərər verə biləcəyindən ehtiyat edirlər.

Suverenlik mövsümü

Respublikaçılar Vaşinqtondakı görüşü Trampın sülhməramlı dühasının məhsulu adlandırsalar da, əslində bu, Bakının Moskva ilə fikir ayrılığının nəticəsidir. İyulun əvvəlində iki azərbaycanlını rus polisinin öldürməsi iki ölkə arasında ən böyük diplomatik çatın yaranmasına səbəb olub. Kremlin dediyi kimi, Bakının “demarşı” Rusiya hakimiyyətini təəccübləndirib və onlar hələ də buna necə cavab verəcəklərini başa düşmürlər.

Bu, Rusiya Federasiyasının digər nominal müttəfiqi, Rusiyanın vasitəçilik rolunun Azərbaycanın tərəfində oynamaq kimi qəbul edildiyi Ermənistan üçün yaxşı xəbər idi. Eyni zamanda Ermənistan hakimiyyəti erməni kilsəsinin iki yepiskopunu və bir neçə müxalifət liderini dövlət çevrilişinə cəhddə ittiham edərək həbs edib. Paşinyanın ətrafı sui-qəsdçilərin arxasında Moskvanın dayandığına eyham vurur.

Ayrı-ayrılıqda - Rusiyada azərbaycanlıların ölümü, Ermənistanda müxalifətçilərin həbsi - illərdir yığılan narazılığı və inamsızlığı yalnız üzə çıxarıb. Aralarındakı bütün fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, Cənubi Qafqazın hər iki ölkəsinin elitası Moskvanın “himayədarlığı” ilə eyni dərəcədə yüklənmişdi.

2022-ci ildə Ukraynanın genişmiqyaslı işğalı bu hissi daha da gücləndirib və onlara son əsrlərdə ruslaşmanı, öz tarixləri, milli hərəkatlarının yatırılmasını, hər bir tərəfin dağıdıcı və mənfi hesab edilən Qarabağ münaqişəsində SSRİ və Rusiyanın rolunu xatırlatdı.

İrəvan hesab edir ki, Moskvadan asılılıq onların ölkəsini fəlakət həddinə çatdırıb və suverenliyi bərpa etməyi qarşısına məqsəd qoyub. Bakı Rusiyadan Azərbaycanın Cənubi Qafqazın ən güclü ordusuna malik regional gücə çevrildiyini və artıq “yaxın xaric” ölkələrindən olmadığını başa düşməsini istəyir.

Moskvadan uzaqlaşma zəminində yaxınlaşmanın kulminasiya nöqtəsi Əliyev və Paşinyanın Əbu-Dabi sammiti oldu - ilk dəfə vasitəçisiz görüşdülər. Bu, aylarla ikitərəfli formatda mübahisəli məsələləri birbaşa müzakirə edən hər iki tərəfin nümayəndə heyətlərinin işinin nəticəsi idi. Görüşdə daimi təmasda olan müşavir və diplomatlar iştirak edirdi və bu, onlara geniş spektrli məsələləri sərbəst müzakirə etməyə imkan verirdi. Hər iki nümayəndə heyətinə yaxın mənbələr bildiriblər ki, belə görüşün əsas dəyəri ondan ibarətdir ki, hər bir tərəf digərinin real mövqelərini təsəvvür etməkdənsə, əyani öyrənir.

Görüş ərəfəsində hakimiyyətə yaxın Azərbaycan mediasının Ermənistana münasibəti nəzərəçarpacaq dərəcədə hörmətli yanaşma oldu: təhdidlər və ultimatumlar birdən öz yerini tarixin səhifəsini vərəqləmək və sülhə nail olmaq çağırışlarına verdi. Bu ton sammitdən sonra da davam etdi və erməni siyasətçiləri qonşularından yeni hərbi eskalasiya riski barədə xəbərdarlıq etməyi dayandırdılar.

Tarixi görüş onu da göstərdi ki, onilliklər boyu davam edən düşmənçilik və nifrətin öhdəsindən gəlmək üçün təkcə keçmiş metropoliya ilə qıcıqlanma kifayət etmir. Azərbaycan sülh müqaviləsinin imzalanması üçün ilkin şərt kimi Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsini israr etməkdə davam edir. Bu, gözlənilməz nəticə ilə referendumun keçirilməsinin zəruriliyi deməkdir - və sülhün bağlanmasını ən azı 2026-cı ilin yayına qədər təxirə salır.

Materik Azərbaycan və onun eksklavı Naxçıvan arasında dəmir yolu üzərində nəzarətlə bağlı mübahisənin tez həlli yoxdur. Əliyev gömrük yoxlaması olmayan dəhlizdə israr edir. Paşinyan bu planı Ermənistanın suverenliyini pozmaq kimi qiymətləndirir. Gömrük yoxlamalarının Qərb şirkətinə verilməsi kompromis variant kimi müzakirə olunur - bu yolla azərbaycanlılar erməni sərhədçiləri ilə məşğul olmayacaq, lakin Ermənistan öz ərazisindən keçən mallara nəzarət edəcək.

Hər iki ölkənin hakimiyyət orqanlarına yaxın mənbələr BBC-yə bildiriblər ki, bu vəzifə üçün İsveçrə şirkəti müraciət edib və onun nümayəndələri danışıqlar üçün Bakı və İrəvana uçublar. Lakin İsveçrənin təklifləri hər iki tərəfə uyğun gəlməyib və rədd edilib.

Hələ iyul ayında belə görünürdü ki, Amerika bu rolu oynaya bilər, lakin vaxtından əvvəl məlumat sızmasından və Trampın təyinatlı şəxslərinin diqqətsiz şərhlərindən sonra Ermənistan hakimiyyəti ABŞ-nın təklifini onlar üçün qəbuledilməz adlandırıb.

Vaşinqton sammiti ərəfəsində anonim mənbələrin yer aldığı yeni məqalələr iddia edir ki, ABŞ hamıya uyğun bir düsturla çıxış edə bilib, lakin plan hər iki tərəfdən rəsmən təsdiqlənənə qədər bu planların iflasa uğraması riski yüksək olaraq qalır.

Regional ekspertlər Filipp Qamaqelyan və Zaur Şiriyev Vaşinqton sammiti öncəsi dərc olunmuş məqaləsində iki illik birbaşa ikitərəfli dialoqda tərəflər böyük dövlətlərin onları barışdırmağa çalışdıqları 30 il ərzində bacardıqlarından daha böyük yaxınlaşmaya nail olublar.

“Bakıda və İrəvanda suveren dövlətlər arasında münasibətlərin qurulması istiqamətində real hərəkət var idi - müstəmləkə asılılığından çoxdan gözlənilən qırılma”, - deyə xatırladırlar və qlobal fövqəldövlətin simasında üçüncü oyunçunun prosesə daxil olmasının bu dinamikanı pozmaq riski ilə bağlı xəbərdarlıq edirlər.

Y. QACAR

Ana səhifəyə dön