14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
13:34 / 22-06-2025
Ukrayna daha iki yaşayış məntəqəsini itirib
12:33 / 22-06-2025
Leysan yağacaq, dolu düşəcək - Proqnoz
10:32 / 22-06-2025
İsrail İrana yenidən zərbə endirir
08:55 / 22-06-2025
Tehran geri çəkilmək istəmir
08:42 / 22-06-2025
Körfəz ölkələrinin radiasiya fonunda dəyişiklik yoxdur
08:42 / 22-06-2025
Nazim Sadıxov braziliyalı rəqibini nokauta salıb
08:26 / 22-06-2025
Ruslar Ukraynanın 11 PUA-sını vurub
08:01 / 22-06-2025
Tramp: “İrana zərbələrimiz İsrailin təhlükəsizliyini gücləndirib”
06:26 / 22-06-2025
BMT: “Dünya üçün fəlakətli nəticələr ola bilər”
06:06 / 22-06-2025
ABŞ İrana qarşı müharibəyə qoşulub - Üç nüvə obyekti vurulub - (Yenilənib)
00:08 / 22-06-2025
Tanınmış jurnalist Fatih Altaylı saxlanılıb
21:23 / 21-06-2025
Ceyhun Bayramov Suriya XİN başçısı ilə görüşüb
19:32 / 21-06-2025
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
19:27 / 21-06-2025
Deputat: “Muxtariyyətin ləğvi barədə düşünmək lazımdır”
19:00 / 21-06-2025
Sabiq icra başçısının oğlunu öldürən şəxsə cəza verilib
18:49 / 21-06-2025
Nazir: Trampın Xamnəi ilə bağlı dedikləri təhdid yox, təhqirdir
18:22 / 21-06-2025
Müxalifətçi azadlığa buraxılıb
18:19 / 21-06-2025
İranla bağlı məxfi danışıqların üstü açılır
18:12 / 21-06-2025
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
18:07 / 21-06-2025
AMEA-nın tenderi ləğv olunub
17:57 / 21-06-2025
Dövlət Neft Fondunda yoxlama aparılıb
17:50 / 21-06-2025
İran rəsmisi uğursuzluğu etiraf edir: “Bütün komandirlər bir saat ərzində öldürüldü”
17:40 / 21-06-2025
Diplomatların Qarabağa səfəri başa çatıb - Foto
17:31 / 21-06-2025
"Büdcə sistemi haqqında" qanun dəyişir - Detallar
17:15 / 21-06-2025
Trampın xüsusi nümayəndəsi vədlərinə əməl etmir
17:12 / 21-06-2025
Qabiliyyət imtahanlarına start verilib
17:02 / 21-06-2025
Deputatlar daha 12 qanunu müzakirəyə çıxarır
16:49 / 21-06-2025
İlham Əliyevin müraciəti BMT sənədi kimi yayılıb
16:48 / 21-06-2025
Zelenski: Ukraynada 695 min rus əsgəri var
22:59 / 17-06-2025
İranın keçmiş prezidenti Tehranda öldürülüb - (Yenilənib)
16:03 / 17-06-2025
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
11:30 / 18-06-2025
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
12:34 / 18-06-2025
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
16:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
10:52 / 18-06-2025
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
16:25 / 18-06-2025
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
08:34 / 18-06-2025
İsrail-İran: həlledici 48 saat
13:12 / 18-06-2025
Ağdama növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
17:28 / 20-06-2025
DTX əməliyyat keçirib: icra başçısı və müavinləri saxlanılıb - (Yenilənib)
08:01 / 18-06-2025
Təl-Əvivlə Tehran arasında ən yaxşı vasitəçi Rusiya və Azərbaycandır
11:32 / 19-06-2025
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
Türkiyənin qara günü: Baş nazirin edam olunmasından 59 il ötür - Fotolar
Tarix: 27-05-2020 13:15 | Bölmə: Slayd
1960-cı ilin mayın 27-də Türkiyədə hərbçilər dövlət çevrilişi edib. 1961-ci ilin sentyabr ayının 17-də isə Baş nazir Adnan Menderes edam olunub. Artıq 60 ildir ki, Türkiyədə Menders hökumətinin zor gücünə hakimiyyətdən devrilməsi demokratiyaya “qara ləkə” hesab olunur.
Reyting.az xatırladır ki, Adnan Menderes 1950-ci il seçkilərində türk xalqının 52,7 faiz səsini alaraq hakimiyyətə gəlib və 10 il müddətində Baş nazir vəzifəsində çalışıb.
1899-cu ildə Aydında doğulan Menderes İzmirdə kolleci bitirib. 1931-ci ildə Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) Aydınlı millət vəkili seçilib. Eyni zamanda Ankara Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.
İsmət İnönü ilə “Torpaq haqqında” qanunun müddəaları üzərində mübahisə edib. Yaranan fikir ayrılıqları səbəbindən Menderes CHP daxilində müxalifətçi elan olunub və 1945-ci ildə partiyadan çıxarılıb.
Adnan Menderes onunla birlikdə CHP-dən çıxarılan Cəlal Bayar, Fuad Körpülü və Rafiq Koralatanla 1945-ci ildə Demokrat Partiyasını (DP) qurublar.
Menderesin partiyası 1950-ci il seçkilərində böyük qələbə qazanıb. Seçicilərin 52,7 faiz səsini almaqla 420 deputat mandatı əldə edib və təkbaşına hökumət qurub.
Türkiyənin daxili və xarici siyasətində böyük dəyişikliklərə imza atan Menderes dövründə pullar çap edilib, türkcə oxunan azanın ərəbcə oxunmasına icazə verilib, Türkiyə iqtisadiyyatı ildə 9 faiz artıb. 1951-ci ildə Koreyaya əsgər göndərən Menderes 1952-ci ildə Türkiyəni NATO-ya üzv edib.
Türkiyədə azad bazar şərtlərinə söykənən iqtisadiyyatın qurulması Menderesin gördüyü işlərdən biridir. Menderes hökuməti xaricilərin Türkiyədə neft axtarışı aparmasına icazə verib, ölkəyə xarici sərmayənin girişinə “yaşıl işıq” yandırıb, əldə etdiyi kreditləri əsasən kənd təsərrüfatı sahəsinə yönəldib. “Marşal planı”ndan istifadə edərək ölkədə yeni sənaye müəssisələri qurub.
Məhz bu xidmətləri sayəsində türk xalqı Menderesə ikinci dəfə səs verib. 1954-cü il mayın 2-də keçirilən seçkilərdə seçicilərin 57,6 faiz səsini əldə edən Menderes iqtidarını möhkəmlədib.
1960-cı ilin 27 mayında hərbçilər Menderes hökumətinə qarşı dövlət çevrilişi edib. Polkovnik Alparslan Türkeş radio vasitəsilə Türk Silahlı Qüvvələrinin hakimiyyətə əl qoyduğunu rəsmən bəyan edib. Baş nazir Menderes 27 mayda Kütahyada polkovnik Mühsin Batur tərəfindən həbs edilərək Ankaraya gətirilib.
Qiyamçı hərbçilər Camal Gürsel rəhbərliyində qurulan Milli Birlik Komitəsi və qurucu parlament vasitəsilə hakimiyyəti idarə etməyə başlayıb.
Menderes və hökumət üzvləri isə Ali Məhkəmə tərəfindən ittiham olunub. Adnan Menderes 13 cinayət işi üzrə ittiham olunub, yalnız 12 ittiham üzrə “təqsirli” sayılıb. Məhkəmə 9 ay 27 gün davam edən prosesin sonunda Menderesin də olduğu 14 nəfər haqqında edam, 31 şəxs barəsində ömürlük həbs qərar çıxarıb. Bu şəxslərin hamısı Menderes hökuməti dövründə vəzifə tutanlar olub.
Sonradan hərbçilərin qurduğu Milli Birlik Komitəsi Cəlal Bayar, Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlu istisna olmaqla digər edam olunacaq şəxslər haqqında əfv qərarı verib. Prezident Cəlal Bayarın yaşlı olması səbəbindən barəsində edam cəzası ömürlük həbslə əvəz olunub.
Fateh Rüştü Zorlu və Həsən Polatkan 1961-ci ilin 16 sentyabr günü səhər saatlarında edam olunub.
1961-ci ilin 17 sentyabrında Menderesi edam etmək üçün İmralı adasına aparıblar. Burada edam qərarı Adnan Menderesin üzünə oxunub. Bu zaman Menderesin reaksiyası “Allah millətimizə zaval verməsin” şəklində olub. Ona ağ köynək geyindiriblər. Menderes edam səhnəsinə çıxdıqda “Həyatla vidalaşmaq üzrə olduğum bu anda dövlətim və millətimə əbədi səadət arzulayıram. Bu anda xanımım və övladlarımı şəfqətlə xatırlayıram”,- fikirlərini işlədib.
Böyük siyasətçi sentyabrın 17-də, saat 13:21-də İmralı adasında edam olunub.
Onun edamı Türk siyasi tarixində qara ləkə hesab olunur.
Türkiyə Böyük Millət Məclisi 1990-cı ildə qəbul etdiyi qanunla Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlunun günahsız olduğunu təsdiqləyib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-05-2020 13:15 | Bölmə: Slayd
1960-cı ilin mayın 27-də Türkiyədə hərbçilər dövlət çevrilişi edib. 1961-ci ilin sentyabr ayının 17-də isə Baş nazir Adnan Menderes edam olunub. Artıq 60 ildir ki, Türkiyədə Menders hökumətinin zor gücünə hakimiyyətdən devrilməsi demokratiyaya “qara ləkə” hesab olunur.
Reyting.az xatırladır ki, Adnan Menderes 1950-ci il seçkilərində türk xalqının 52,7 faiz səsini alaraq hakimiyyətə gəlib və 10 il müddətində Baş nazir vəzifəsində çalışıb.
1899-cu ildə Aydında doğulan Menderes İzmirdə kolleci bitirib. 1931-ci ildə Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) Aydınlı millət vəkili seçilib. Eyni zamanda Ankara Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.
İsmət İnönü ilə “Torpaq haqqında” qanunun müddəaları üzərində mübahisə edib. Yaranan fikir ayrılıqları səbəbindən Menderes CHP daxilində müxalifətçi elan olunub və 1945-ci ildə partiyadan çıxarılıb.
Adnan Menderes onunla birlikdə CHP-dən çıxarılan Cəlal Bayar, Fuad Körpülü və Rafiq Koralatanla 1945-ci ildə Demokrat Partiyasını (DP) qurublar.
Menderesin partiyası 1950-ci il seçkilərində böyük qələbə qazanıb. Seçicilərin 52,7 faiz səsini almaqla 420 deputat mandatı əldə edib və təkbaşına hökumət qurub.
Türkiyənin daxili və xarici siyasətində böyük dəyişikliklərə imza atan Menderes dövründə pullar çap edilib, türkcə oxunan azanın ərəbcə oxunmasına icazə verilib, Türkiyə iqtisadiyyatı ildə 9 faiz artıb. 1951-ci ildə Koreyaya əsgər göndərən Menderes 1952-ci ildə Türkiyəni NATO-ya üzv edib.
Türkiyədə azad bazar şərtlərinə söykənən iqtisadiyyatın qurulması Menderesin gördüyü işlərdən biridir. Menderes hökuməti xaricilərin Türkiyədə neft axtarışı aparmasına icazə verib, ölkəyə xarici sərmayənin girişinə “yaşıl işıq” yandırıb, əldə etdiyi kreditləri əsasən kənd təsərrüfatı sahəsinə yönəldib. “Marşal planı”ndan istifadə edərək ölkədə yeni sənaye müəssisələri qurub.
Məhz bu xidmətləri sayəsində türk xalqı Menderesə ikinci dəfə səs verib. 1954-cü il mayın 2-də keçirilən seçkilərdə seçicilərin 57,6 faiz səsini əldə edən Menderes iqtidarını möhkəmlədib.
1960-cı ilin 27 mayında hərbçilər Menderes hökumətinə qarşı dövlət çevrilişi edib. Polkovnik Alparslan Türkeş radio vasitəsilə Türk Silahlı Qüvvələrinin hakimiyyətə əl qoyduğunu rəsmən bəyan edib. Baş nazir Menderes 27 mayda Kütahyada polkovnik Mühsin Batur tərəfindən həbs edilərək Ankaraya gətirilib.
Qiyamçı hərbçilər Camal Gürsel rəhbərliyində qurulan Milli Birlik Komitəsi və qurucu parlament vasitəsilə hakimiyyəti idarə etməyə başlayıb.
Menderes və hökumət üzvləri isə Ali Məhkəmə tərəfindən ittiham olunub. Adnan Menderes 13 cinayət işi üzrə ittiham olunub, yalnız 12 ittiham üzrə “təqsirli” sayılıb. Məhkəmə 9 ay 27 gün davam edən prosesin sonunda Menderesin də olduğu 14 nəfər haqqında edam, 31 şəxs barəsində ömürlük həbs qərar çıxarıb. Bu şəxslərin hamısı Menderes hökuməti dövründə vəzifə tutanlar olub.
Sonradan hərbçilərin qurduğu Milli Birlik Komitəsi Cəlal Bayar, Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlu istisna olmaqla digər edam olunacaq şəxslər haqqında əfv qərarı verib. Prezident Cəlal Bayarın yaşlı olması səbəbindən barəsində edam cəzası ömürlük həbslə əvəz olunub.
Fateh Rüştü Zorlu və Həsən Polatkan 1961-ci ilin 16 sentyabr günü səhər saatlarında edam olunub.
1961-ci ilin 17 sentyabrında Menderesi edam etmək üçün İmralı adasına aparıblar. Burada edam qərarı Adnan Menderesin üzünə oxunub. Bu zaman Menderesin reaksiyası “Allah millətimizə zaval verməsin” şəklində olub. Ona ağ köynək geyindiriblər. Menderes edam səhnəsinə çıxdıqda “Həyatla vidalaşmaq üzrə olduğum bu anda dövlətim və millətimə əbədi səadət arzulayıram. Bu anda xanımım və övladlarımı şəfqətlə xatırlayıram”,- fikirlərini işlədib.
Böyük siyasətçi sentyabrın 17-də, saat 13:21-də İmralı adasında edam olunub.
Onun edamı Türk siyasi tarixində qara ləkə hesab olunur.
Türkiyə Böyük Millət Məclisi 1990-cı ildə qəbul etdiyi qanunla Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlunun günahsız olduğunu təsdiqləyib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:33
Leysan yağacaq, dolu düşəcək - Proqnoz
Bu gün, 08:55
Tehran geri çəkilmək istəmir
Dünən, 19:32
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
Dünən, 18:12
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
Dünən, 16:45
Dövlət qulluqçuları təltif edilib - (Siyahı)
Dünən, 15:58
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
Dünən, 13:08
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
Dünən, 12:54
Naxçıvanın Konstitusiyası dəyişir
Dünən, 11:50
NATO-nun mövcudluğu sual altına düşüb
20-06-2025, 16:26
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
20-06-2025, 12:30
İsrail-İran davası: Münaqişənin sonu necə görünür?
20-06-2025, 11:08
Paşinyan Türkiyədə sülh sazişini müzakirə edəcək
20-06-2025, 09:12
DTX-nın saxladığı vitse-prezidentin məhkəməsi başlayıb
19-06-2025, 13:36
NATO-da böyük dəyişiklik olacaq
19-06-2025, 12:38
Fordo tilsimi: İsrail bu obyekti necə məhv edəcək?
19-06-2025, 11:32
Rusiya ikinci strateji müttəfiqini itirmək riski ilə üzləşib
19-06-2025, 09:57
Sabah daha bir şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Foto
19-06-2025, 09:12
Rusiya ilə Azərbaycan Xəzərdəki problemin həllinə çalışırlar - Foto
18-06-2025, 16:25
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
18-06-2025, 13:18
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)
18-06-2025, 12:34
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
18-06-2025, 11:30
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
18-06-2025, 10:52
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
18-06-2025, 08:30
Günəşdə güclü partlayış baş verib
17-06-2025, 18:48
Rusiya Ayda hərbi təyinatlı obyekt tikəcək
17-06-2025, 17:42
İrandakı rejimi dəyişirlər?
17-06-2025, 16:03
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
17-06-2025, 13:26
Professor: İranı beş yerə bölmək istəyirlər
17-06-2025, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
17-06-2025, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
17-06-2025, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
16-06-2025, 12:35
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
16-06-2025, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
16-06-2025, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
16-06-2025, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
