21:58 / 25-04-2024
İlham Əliyev Füzuli hava limanından Berlinə uçub - (Yenilənib)
20:33 / 25-04-2024
Almaniyadakı ukraynalı qaçqınlara görə problem yaranıb
20:26 / 25-04-2024
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
19:45 / 25-04-2024
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
19:17 / 25-04-2024
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
18:56 / 25-04-2024
İran məhkəməsi repçi barəsində edam qərarı çıxarıb
18:42 / 25-04-2024
Milli Məclis Avropa Parlamentinin son qətnaməsinə sərt cavab verib - Bəyanat
18:09 / 25-04-2024
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
18:03 / 25-04-2024
Ermənistanda müxalifətin aksiyası baş tutmayıb, kütləvi həbslər var - Video
18:02 / 25-04-2024
Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb
17:55 / 25-04-2024
Papa Fransisk Putinə mesaj göndərib
17:46 / 25-04-2024
Dünyada iqlim böhranı başlayır
17:32 / 25-04-2024
Azərbaycanla Macarıstan arasında enerji əməkdaşlığı barədə müzakirə aparılıb
17:25 / 25-04-2024
Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə edilib - Fotolar
17:08 / 25-04-2024
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
16:42 / 25-04-2024
Qırğızıstan prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri başa çatıb
16:41 / 25-04-2024
Türkiyə Mərkəzi Bankı faiz dərəcəsi ilə bağlı qərar verib
16:25 / 25-04-2024
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
16:09 / 25-04-2024
Avropa Parlamenti Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanunla bağlı qətnamə qəbul edib
16:05 / 25-04-2024
Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib
15:50 / 25-04-2024
İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır
15:32 / 25-04-2024
Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib - (Yenilənib)
15:32 / 25-04-2024
Simonyan: "Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur"
15:08 / 25-04-2024
"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"
14:43 / 25-04-2024
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
14:35 / 25-04-2024
Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"
14:29 / 25-04-2024
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
14:16 / 25-04-2024
İsrail daha 12 fələstinlini həbs edib
14:06 / 25-04-2024
Qəzzada ölənlərin sayı artıb
13:59 / 25-04-2024
Rusiya XİN: "Sərhədlərin delimitasiyası üzrə bütün səylərini dəstəkləyirik"
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:45 / 22-04-2024
Türkiyədə yenə zəlzələ olub
Türkiyənin qara günü: Baş nazirin edam olunmasından 59 il ötür - Fotolar
Tarix: 27-05-2020 13:15 | Bölmə: Slayd
1960-cı ilin mayın 27-də Türkiyədə hərbçilər dövlət çevrilişi edib. 1961-ci ilin sentyabr ayının 17-də isə Baş nazir Adnan Menderes edam olunub. Artıq 60 ildir ki, Türkiyədə Menders hökumətinin zor gücünə hakimiyyətdən devrilməsi demokratiyaya “qara ləkə” hesab olunur.
Reyting.az xatırladır ki, Adnan Menderes 1950-ci il seçkilərində türk xalqının 52,7 faiz səsini alaraq hakimiyyətə gəlib və 10 il müddətində Baş nazir vəzifəsində çalışıb.
1899-cu ildə Aydında doğulan Menderes İzmirdə kolleci bitirib. 1931-ci ildə Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) Aydınlı millət vəkili seçilib. Eyni zamanda Ankara Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.
İsmət İnönü ilə “Torpaq haqqında” qanunun müddəaları üzərində mübahisə edib. Yaranan fikir ayrılıqları səbəbindən Menderes CHP daxilində müxalifətçi elan olunub və 1945-ci ildə partiyadan çıxarılıb.
Adnan Menderes onunla birlikdə CHP-dən çıxarılan Cəlal Bayar, Fuad Körpülü və Rafiq Koralatanla 1945-ci ildə Demokrat Partiyasını (DP) qurublar.
Menderesin partiyası 1950-ci il seçkilərində böyük qələbə qazanıb. Seçicilərin 52,7 faiz səsini almaqla 420 deputat mandatı əldə edib və təkbaşına hökumət qurub.
Türkiyənin daxili və xarici siyasətində böyük dəyişikliklərə imza atan Menderes dövründə pullar çap edilib, türkcə oxunan azanın ərəbcə oxunmasına icazə verilib, Türkiyə iqtisadiyyatı ildə 9 faiz artıb. 1951-ci ildə Koreyaya əsgər göndərən Menderes 1952-ci ildə Türkiyəni NATO-ya üzv edib.
Türkiyədə azad bazar şərtlərinə söykənən iqtisadiyyatın qurulması Menderesin gördüyü işlərdən biridir. Menderes hökuməti xaricilərin Türkiyədə neft axtarışı aparmasına icazə verib, ölkəyə xarici sərmayənin girişinə “yaşıl işıq” yandırıb, əldə etdiyi kreditləri əsasən kənd təsərrüfatı sahəsinə yönəldib. “Marşal planı”ndan istifadə edərək ölkədə yeni sənaye müəssisələri qurub.
Məhz bu xidmətləri sayəsində türk xalqı Menderesə ikinci dəfə səs verib. 1954-cü il mayın 2-də keçirilən seçkilərdə seçicilərin 57,6 faiz səsini əldə edən Menderes iqtidarını möhkəmlədib.
1960-cı ilin 27 mayında hərbçilər Menderes hökumətinə qarşı dövlət çevrilişi edib. Polkovnik Alparslan Türkeş radio vasitəsilə Türk Silahlı Qüvvələrinin hakimiyyətə əl qoyduğunu rəsmən bəyan edib. Baş nazir Menderes 27 mayda Kütahyada polkovnik Mühsin Batur tərəfindən həbs edilərək Ankaraya gətirilib.
Qiyamçı hərbçilər Camal Gürsel rəhbərliyində qurulan Milli Birlik Komitəsi və qurucu parlament vasitəsilə hakimiyyəti idarə etməyə başlayıb.
Menderes və hökumət üzvləri isə Ali Məhkəmə tərəfindən ittiham olunub. Adnan Menderes 13 cinayət işi üzrə ittiham olunub, yalnız 12 ittiham üzrə “təqsirli” sayılıb. Məhkəmə 9 ay 27 gün davam edən prosesin sonunda Menderesin də olduğu 14 nəfər haqqında edam, 31 şəxs barəsində ömürlük həbs qərar çıxarıb. Bu şəxslərin hamısı Menderes hökuməti dövründə vəzifə tutanlar olub.
Sonradan hərbçilərin qurduğu Milli Birlik Komitəsi Cəlal Bayar, Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlu istisna olmaqla digər edam olunacaq şəxslər haqqında əfv qərarı verib. Prezident Cəlal Bayarın yaşlı olması səbəbindən barəsində edam cəzası ömürlük həbslə əvəz olunub.
Fateh Rüştü Zorlu və Həsən Polatkan 1961-ci ilin 16 sentyabr günü səhər saatlarında edam olunub.
1961-ci ilin 17 sentyabrında Menderesi edam etmək üçün İmralı adasına aparıblar. Burada edam qərarı Adnan Menderesin üzünə oxunub. Bu zaman Menderesin reaksiyası “Allah millətimizə zaval verməsin” şəklində olub. Ona ağ köynək geyindiriblər. Menderes edam səhnəsinə çıxdıqda “Həyatla vidalaşmaq üzrə olduğum bu anda dövlətim və millətimə əbədi səadət arzulayıram. Bu anda xanımım və övladlarımı şəfqətlə xatırlayıram”,- fikirlərini işlədib.
Böyük siyasətçi sentyabrın 17-də, saat 13:21-də İmralı adasında edam olunub.
Onun edamı Türk siyasi tarixində qara ləkə hesab olunur.
Türkiyə Böyük Millət Məclisi 1990-cı ildə qəbul etdiyi qanunla Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlunun günahsız olduğunu təsdiqləyib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-05-2020 13:15 | Bölmə: Slayd
1960-cı ilin mayın 27-də Türkiyədə hərbçilər dövlət çevrilişi edib. 1961-ci ilin sentyabr ayının 17-də isə Baş nazir Adnan Menderes edam olunub. Artıq 60 ildir ki, Türkiyədə Menders hökumətinin zor gücünə hakimiyyətdən devrilməsi demokratiyaya “qara ləkə” hesab olunur.
Reyting.az xatırladır ki, Adnan Menderes 1950-ci il seçkilərində türk xalqının 52,7 faiz səsini alaraq hakimiyyətə gəlib və 10 il müddətində Baş nazir vəzifəsində çalışıb.
1899-cu ildə Aydında doğulan Menderes İzmirdə kolleci bitirib. 1931-ci ildə Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) Aydınlı millət vəkili seçilib. Eyni zamanda Ankara Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.
İsmət İnönü ilə “Torpaq haqqında” qanunun müddəaları üzərində mübahisə edib. Yaranan fikir ayrılıqları səbəbindən Menderes CHP daxilində müxalifətçi elan olunub və 1945-ci ildə partiyadan çıxarılıb.
Adnan Menderes onunla birlikdə CHP-dən çıxarılan Cəlal Bayar, Fuad Körpülü və Rafiq Koralatanla 1945-ci ildə Demokrat Partiyasını (DP) qurublar.
Menderesin partiyası 1950-ci il seçkilərində böyük qələbə qazanıb. Seçicilərin 52,7 faiz səsini almaqla 420 deputat mandatı əldə edib və təkbaşına hökumət qurub.
Türkiyənin daxili və xarici siyasətində böyük dəyişikliklərə imza atan Menderes dövründə pullar çap edilib, türkcə oxunan azanın ərəbcə oxunmasına icazə verilib, Türkiyə iqtisadiyyatı ildə 9 faiz artıb. 1951-ci ildə Koreyaya əsgər göndərən Menderes 1952-ci ildə Türkiyəni NATO-ya üzv edib.
Türkiyədə azad bazar şərtlərinə söykənən iqtisadiyyatın qurulması Menderesin gördüyü işlərdən biridir. Menderes hökuməti xaricilərin Türkiyədə neft axtarışı aparmasına icazə verib, ölkəyə xarici sərmayənin girişinə “yaşıl işıq” yandırıb, əldə etdiyi kreditləri əsasən kənd təsərrüfatı sahəsinə yönəldib. “Marşal planı”ndan istifadə edərək ölkədə yeni sənaye müəssisələri qurub.
Məhz bu xidmətləri sayəsində türk xalqı Menderesə ikinci dəfə səs verib. 1954-cü il mayın 2-də keçirilən seçkilərdə seçicilərin 57,6 faiz səsini əldə edən Menderes iqtidarını möhkəmlədib.
1960-cı ilin 27 mayında hərbçilər Menderes hökumətinə qarşı dövlət çevrilişi edib. Polkovnik Alparslan Türkeş radio vasitəsilə Türk Silahlı Qüvvələrinin hakimiyyətə əl qoyduğunu rəsmən bəyan edib. Baş nazir Menderes 27 mayda Kütahyada polkovnik Mühsin Batur tərəfindən həbs edilərək Ankaraya gətirilib.
Qiyamçı hərbçilər Camal Gürsel rəhbərliyində qurulan Milli Birlik Komitəsi və qurucu parlament vasitəsilə hakimiyyəti idarə etməyə başlayıb.
Menderes və hökumət üzvləri isə Ali Məhkəmə tərəfindən ittiham olunub. Adnan Menderes 13 cinayət işi üzrə ittiham olunub, yalnız 12 ittiham üzrə “təqsirli” sayılıb. Məhkəmə 9 ay 27 gün davam edən prosesin sonunda Menderesin də olduğu 14 nəfər haqqında edam, 31 şəxs barəsində ömürlük həbs qərar çıxarıb. Bu şəxslərin hamısı Menderes hökuməti dövründə vəzifə tutanlar olub.
Sonradan hərbçilərin qurduğu Milli Birlik Komitəsi Cəlal Bayar, Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlu istisna olmaqla digər edam olunacaq şəxslər haqqında əfv qərarı verib. Prezident Cəlal Bayarın yaşlı olması səbəbindən barəsində edam cəzası ömürlük həbslə əvəz olunub.
Fateh Rüştü Zorlu və Həsən Polatkan 1961-ci ilin 16 sentyabr günü səhər saatlarında edam olunub.
1961-ci ilin 17 sentyabrında Menderesi edam etmək üçün İmralı adasına aparıblar. Burada edam qərarı Adnan Menderesin üzünə oxunub. Bu zaman Menderesin reaksiyası “Allah millətimizə zaval verməsin” şəklində olub. Ona ağ köynək geyindiriblər. Menderes edam səhnəsinə çıxdıqda “Həyatla vidalaşmaq üzrə olduğum bu anda dövlətim və millətimə əbədi səadət arzulayıram. Bu anda xanımım və övladlarımı şəfqətlə xatırlayıram”,- fikirlərini işlədib.
Böyük siyasətçi sentyabrın 17-də, saat 13:21-də İmralı adasında edam olunub.
Onun edamı Türk siyasi tarixində qara ləkə hesab olunur.
Türkiyə Böyük Millət Məclisi 1990-cı ildə qəbul etdiyi qanunla Adnan Menderes, Həsən Polatkan və Fateh Rüşdü Zorlunun günahsız olduğunu təsdiqləyib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 19:45
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
Dünən, 17:55
Papa Fransisk Putinə mesaj göndərib
Dünən, 17:46
Dünyada iqlim böhranı başlayır
Dünən, 17:08
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
Dünən, 14:43
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
24-04-2024, 19:29
İran qoşunları Suriyanı tərk edir
24-04-2024, 16:56
Rus ordusu daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
24-04-2024, 16:30
Avropa qeyri-adi vəziyyətlə üzləşib
24-04-2024, 13:21
Azərbaycanda Rusiya əleyhinə ikinci cəbhə olmayacaq
24-04-2024, 09:07
Ukraynanın şərqinə genişmiqyaslı hücum gözlənilir
23-04-2024, 14:10
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
23-04-2024, 11:59
İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb
23-04-2024, 00:11
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
22-04-2024, 18:36
Zərərli isti dalğası güclənir
22-04-2024, 17:38
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
22-04-2024, 14:04
Xəbərdarlıq: nüvə müharibəsi təhlükəsi sovuşmayıb
22-04-2024, 12:00
Bakı və İrəvan arasında ilk: özləri razılaşıblar
22-04-2024, 11:54
Nazirlikdə 143 milyon manatlıq mənimsəmə: "Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik"
22-04-2024, 09:25
Rusiya ordusuna daha 300 min nəfər cəlb olunub
20-04-2024, 10:37
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
20-04-2024, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
20-04-2024, 09:06
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
19-04-2024, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
19-04-2024, 17:18
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
19-04-2024, 15:47
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
19-04-2024, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
18-04-2024, 11:09
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
18-04-2024, 10:57
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
18-04-2024, 10:00
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
18-04-2024, 00:40
Ermənistan qanunsuz mühacir alverinə qoşulur
17-04-2024, 19:37
Bir milyard insana və böyük iqtisadiyyata təhlükə yaranıb - Xəbərdarlıq
17-04-2024, 14:06
Rusiya sülhməramlıları Qarabağı tərk edir
17-04-2024, 12:15
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
17-04-2024, 10:53
Ermənistanın kvadrokopteri zərərsizləşdirilib - Fotolar
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
