17:47 / 07-09-2024
Ədliyyə Nazirliyinin Əsasnaməsi dəyişib - Fərman
17:36 / 07-09-2024
İpoteka Fondunun vəsaiti artırılacaq
15:04 / 07-09-2024
Növbəti köç karvanı Şuşaya çatıb - (Yenilənib)
14:58 / 07-09-2024
Daha iki jurnalistin həbs müddəti uzadılıb
14:45 / 07-09-2024
Mehriban Əliyeva Orxan Aslanovu təbrik edib
13:07 / 07-09-2024
Raman Saley Paris-2024-də finala yüksəlib
11:52 / 07-09-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:21 / 07-09-2024
Bakıda evdə partlayış olub, bir nəfər yaralanıb
10:53 / 07-09-2024
Qarabağda xeyli silah-sursat tapılıb
10:30 / 07-09-2024
Zakir Həsənov və Hikmət Mirzəyev sərhəd bölgəsində olublar - Fotolar
10:27 / 07-09-2024
Koalisiya qüvvələri İraqdan çıxarılacaq - Foto
10:11 / 07-09-2024
Rusiyanın bir rayonundan əhalini köçürürlər
08:55 / 07-09-2024
Kiyevə yenidən kütləvi hücum olub - Foto
08:38 / 07-09-2024
Hollivud ulduzları yenidən eyni filmdə rol alacaqlar
18:43 / 06-09-2024
ABŞ Ukraynaya 250 milyon dollarlıq yeni yardım paketi ayırıb
18:00 / 06-09-2024
Rusiya İrandan ballistik raketlər alır
17:53 / 06-09-2024
Avropa çempionatı: iki cüdoçumuz qızıl medal qazanıb
17:34 / 06-09-2024
İlham Əliyev İtaliyada Beynəlxalq Çernobbio Forumunda çıxış edib - Tam mətn - Yenilənib
17:15 / 06-09-2024
Qızıl külçə qalmaqalı - Vəzifəli şəxslərlə bağlı cinayət işi məhkəməyə göndərilib
17:12 / 06-09-2024
Zelenski: “Rusiyanı sülhə məcbur etməliyik”
16:55 / 06-09-2024
Nazirə yeni müşavir təyin edilib
16:50 / 06-09-2024
"Abzas Media” işi: daha iki nəfərin həbs müddəti uzadılıb
16:49 / 06-09-2024
400 min insan köçürülüb, hava limanları bağlanıb - Təhlükə
16:29 / 06-09-2024
Harrisin kampaniya büdcəsi 361 milyon dollar artıb
16:25 / 06-09-2024
Prokurorluq iki generalın əmlakının mənşəyini araşdırır
16:14 / 06-09-2024
Gömrük Komitəsinin sabiq əməkdaşlarının məhkəməsi başlayır
15:28 / 06-09-2024
İlham Əliyevin İtaliyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
15:22 / 06-09-2024
Məhkəmə Əli İnsanovun üzərindən məhkumluğunu götürüb
15:16 / 06-09-2024
Ruslar Pavloqrada hücum edib: ölənlər və çoxlu sayda yaralı var
00:52 / 03-09-2024
Türkiyədə ABŞ əsgərinin başına çuval keçirilib - Partiya sədri qisas mesajı verib, səfirlik isə...
23:03 / 03-09-2024
Paris-2024: Azərbaycan paraatleti qızıl medal qazanıb
18:12 / 03-09-2024
"Qarabağ" Aleksey Kaşuku transfer edib
16:53 / 03-09-2024
Asiyanın "Nobel"-ini animator alıb
17:07 / 03-09-2024
Ersin Tatar İlham Əliyevə zəng edib
13:18 / 05-09-2024
Vəzifəli şəxslərə qarşı əməliyyat keçirilib, saxlanılanlar var - (Yenilənib)
15:32 / 03-09-2024
Firəngiz Mütəllimova: "Hər an yanımda və qəlbimdəsən"
00:07 / 03-09-2024
ABŞ Maduronun təyyarəsini ələ keçirib
22:06 / 04-09-2024
Bakıda polisə müqavimət göstərən şəxs öldürülüb
08:16 / 04-09-2024
Məşhur müğənni görmə qabiliyyətini qismən itirib
11:03 / 03-09-2024
Sədr müavini partiyadan istefa verib
22:06 / 03-09-2024
Mərkəzi Xəstəxanaya direktor təyinatı olub
Nazirlər Kabineti vergi ilə bağlı yeni qərar imzalayıb
Tarix: 04-09-2024 10:10 | Bölmə: İqtisadiyyat
Nazirlər Kabineti Vergi ödəyicisinin vergi borcunu ödəmə qabiliyyətinin müəyyənləşdirilməsi qaydasını təsdiqləyib.
Reyting.az xəbər verir ki, Baş nazir Əli Əsədovun qərarına əsasən, vergi orqanı tərəfindən vergi ödəyicisinin orta aylıq gəlir və xərcləri aşağıdakı qaydada müəyyənləşdirilir:
- gəlir (mənfəət) vergisi ödəyicisinin əvvəlki hesabat ili üzrə seçdiyi uçot metoduna uyğun olaraq təqdim etdiyi və kameral vergi yoxlaması keçirilmiş gəlir (mənfəət) vergisi bəyannaməsi üzrə ümumi gəlirlər və cəmi xərclər (amortizasiya xərcləri istisna olmaqla) kimi əks olunan məbləğlər 12-yə (vergi ödəyicisi əvvəlki hesabat ilində tam fəaliyyət göstərmədiyi halda fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına) bölünməklə orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- sadələşdirilmiş vergi ödəyicisinin əvvəlki hesabat rübü üzrə təqdim etdiyi və kameral vergi yoxlaması keçirilmiş sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsinə əsasən satışdankənar gəlirlər də daxil olmaqla təqdim edilmiş mallara (işlərə, xidmətə) görə əldə edilmiş hasilatın həcmi və vergi ödəyicisinin təqdim etdiyi xərc 3 sənədləri əsasında müəyyən edilmiş xərcləri 3-ə (vergi ödəyicisi əvvəlki hesabat rübündə tam fəaliyyət göstərmədiyi halda fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına) bölünməklə orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- hesabat dövründə yeni fəaliyyətə başlayan vergi ödəyicisinin orta aylıq gəlir və xərcləri faktiki fəaliyyət göstəricilərinə (vergi ödəyicisi müraciətinə faktiki fəaliyyət göstəricilərini əks etdirən arayışı müvafiq bəyannamə (gəlir, mənfəət və ya sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi) formasında tərtib etməklə və sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi üzrə vergi ödəyicisinin təqdim etdiyi xərc sənədlərini əlavə etməklə təqdim etməlidir) əsasən hesablanmaqla fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına bölünərək orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- hesabat dövründə yeni fəaliyyətə başlayan vergi ödəyicisinin gəlir və xərclərinin, sadələşdirilmiş vergi ödəyicisinin xərclərinin doğruluğunun dəqiqləşdirilməsi məqsədilə vergi orqanında olan məlumat mənbələrindən (elektron qaimə-faktura, elektron alış aktı, nəzarət kassa aparatı çekləri, bank hesablarındakı vəsaitlər, o cümlədən bank hesablarındakı vəsaitlərin hərəkəti və idxal-ixrac əməliyyatları barədə rəsmi məlumatlar və s.) istifadə olunur.
Vergi ödəyicisinin xərcləri barədə vergi orqanında məlumat olduqda həmin xərclərlə bağlı sənədlər vergi ödəyicisindən tələb edilmir.
Vergi ödəyicisinin əvvəlki hesabat dövrü üzrə müvafiq olaraq gəlir, mənfəət və (və ya) sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi kameral vergi yoxlamasından keçirilənədək və ya kameral vergi yoxlamasının keçirilməsi üçün Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş müddət keçənədək, eyni zamanda vergi ödəyicisi tərəfindən müvafiq bəyannamələr təqdim edilməli olduğu halda, bəyannamələr təqdim edilənədək müraciət etdikdə vergi orqanı vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətinin uzadılmasından imtina edilməsi barədə qərar qəbul edir və vergi ödəyicisinə qeyd olunan hallar həll olunduqdan sonra yenidən müraciət etməsi barədə məlumat verilir.
Orta aylıq gəlirdən orta aylıq xərclər çıxılaraq, üzərinə müraciət edilmə tarixinə vergi ödəyicisinin xəzinəsində (kassasında), milli və ya xarici valyutada cari və ya digər hesablarında vəsaitlərin qalığı (orta aylıq gəlirlə orta aylıq xərcin müsbət fərqi qədər azaldılmaqla) gəlinməklə vergi orqanı tərəfindən vergi ödəyicisinin vergi borclarının ödənilməsi məqsədləri üçün sərbəst vəsaiti müəyyənləşdirilir.
Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq təqdim edilən sənədlər əsasında vergi ödəyicisi tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan, habelə Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq gəlirdən çıxılmayan xərclərin çəkilməsi aşkar edilərsə, mütənasib olaraq sərbəst vəsaitin məbləği artırılır.
Vergi ödəyicisinin vergi borcu bu Qaydanın 2.4-cü və 2.5-ci bəndlərinə əsasən müəyyənləşdirilən sərbəst vəsaitinin 1,3 mislindən artıq olarsa, bu hal vergi ödəyicisinin vergi borcunu birdəfəyə ödəmə qabiliyyətinin olmaması kimi qiymətləndirilir və vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddəti vergi orqanının qərarı ilə vergi ödəyicisinin seçimindən asılı olaraq Vergi Məcəlləsinin 85.10.1-85.10.3-cü maddələrində göstərilən qaydada uzadılır.
Bu Qaydanın digər müddəalarından asılı olmayaraq, dövlət büdcəsindən və büdcədənkənar dövlət fondlarından ayrılan vəsait hesabına işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və yenidən qurulması, habelə Azərbaycan Respublikasının avtomobil yollarının, körpülərin, tunellərin və digər yol qurğularının layihələndirilməsi, tikilməsi, istismarı, bərpası, təmiri və yenidən qurulması layihələri çərçivəsində bu sahədə işləri həyata keçirən publik hüquqi şəxsə, onun tabeliyində olan publik hüquqi şəxslərə, hüquqi şəxs statusuna malik olmayan təşkilatlara (idarələrə), onların təsərrüfat cəmiyyətlərinə, filial və nümayəndəliklərinə ödənilən avanslara görə ƏDV borcu yarandıqda, bu hal vergi ödəyicisinin vergi borcunu birdəfəyə ödəmə qabiliyyətinin olmaması kimi qiymətləndirilir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-09-2024 10:10 | Bölmə: İqtisadiyyat
Nazirlər Kabineti Vergi ödəyicisinin vergi borcunu ödəmə qabiliyyətinin müəyyənləşdirilməsi qaydasını təsdiqləyib.
Reyting.az xəbər verir ki, Baş nazir Əli Əsədovun qərarına əsasən, vergi orqanı tərəfindən vergi ödəyicisinin orta aylıq gəlir və xərcləri aşağıdakı qaydada müəyyənləşdirilir:
- gəlir (mənfəət) vergisi ödəyicisinin əvvəlki hesabat ili üzrə seçdiyi uçot metoduna uyğun olaraq təqdim etdiyi və kameral vergi yoxlaması keçirilmiş gəlir (mənfəət) vergisi bəyannaməsi üzrə ümumi gəlirlər və cəmi xərclər (amortizasiya xərcləri istisna olmaqla) kimi əks olunan məbləğlər 12-yə (vergi ödəyicisi əvvəlki hesabat ilində tam fəaliyyət göstərmədiyi halda fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına) bölünməklə orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- sadələşdirilmiş vergi ödəyicisinin əvvəlki hesabat rübü üzrə təqdim etdiyi və kameral vergi yoxlaması keçirilmiş sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsinə əsasən satışdankənar gəlirlər də daxil olmaqla təqdim edilmiş mallara (işlərə, xidmətə) görə əldə edilmiş hasilatın həcmi və vergi ödəyicisinin təqdim etdiyi xərc 3 sənədləri əsasında müəyyən edilmiş xərcləri 3-ə (vergi ödəyicisi əvvəlki hesabat rübündə tam fəaliyyət göstərmədiyi halda fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına) bölünməklə orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- hesabat dövründə yeni fəaliyyətə başlayan vergi ödəyicisinin orta aylıq gəlir və xərcləri faktiki fəaliyyət göstəricilərinə (vergi ödəyicisi müraciətinə faktiki fəaliyyət göstəricilərini əks etdirən arayışı müvafiq bəyannamə (gəlir, mənfəət və ya sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi) formasında tərtib etməklə və sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi üzrə vergi ödəyicisinin təqdim etdiyi xərc sənədlərini əlavə etməklə təqdim etməlidir) əsasən hesablanmaqla fəaliyyət göstərdiyi ayların sayına bölünərək orta aylıq gəlir və xərcləri müəyyənləşdirilir;
- hesabat dövründə yeni fəaliyyətə başlayan vergi ödəyicisinin gəlir və xərclərinin, sadələşdirilmiş vergi ödəyicisinin xərclərinin doğruluğunun dəqiqləşdirilməsi məqsədilə vergi orqanında olan məlumat mənbələrindən (elektron qaimə-faktura, elektron alış aktı, nəzarət kassa aparatı çekləri, bank hesablarındakı vəsaitlər, o cümlədən bank hesablarındakı vəsaitlərin hərəkəti və idxal-ixrac əməliyyatları barədə rəsmi məlumatlar və s.) istifadə olunur.
Vergi ödəyicisinin xərcləri barədə vergi orqanında məlumat olduqda həmin xərclərlə bağlı sənədlər vergi ödəyicisindən tələb edilmir.
Vergi ödəyicisinin əvvəlki hesabat dövrü üzrə müvafiq olaraq gəlir, mənfəət və (və ya) sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi kameral vergi yoxlamasından keçirilənədək və ya kameral vergi yoxlamasının keçirilməsi üçün Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş müddət keçənədək, eyni zamanda vergi ödəyicisi tərəfindən müvafiq bəyannamələr təqdim edilməli olduğu halda, bəyannamələr təqdim edilənədək müraciət etdikdə vergi orqanı vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətinin uzadılmasından imtina edilməsi barədə qərar qəbul edir və vergi ödəyicisinə qeyd olunan hallar həll olunduqdan sonra yenidən müraciət etməsi barədə məlumat verilir.
Orta aylıq gəlirdən orta aylıq xərclər çıxılaraq, üzərinə müraciət edilmə tarixinə vergi ödəyicisinin xəzinəsində (kassasında), milli və ya xarici valyutada cari və ya digər hesablarında vəsaitlərin qalığı (orta aylıq gəlirlə orta aylıq xərcin müsbət fərqi qədər azaldılmaqla) gəlinməklə vergi orqanı tərəfindən vergi ödəyicisinin vergi borclarının ödənilməsi məqsədləri üçün sərbəst vəsaiti müəyyənləşdirilir.
Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq təqdim edilən sənədlər əsasında vergi ödəyicisi tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan, habelə Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq gəlirdən çıxılmayan xərclərin çəkilməsi aşkar edilərsə, mütənasib olaraq sərbəst vəsaitin məbləği artırılır.
Vergi ödəyicisinin vergi borcu bu Qaydanın 2.4-cü və 2.5-ci bəndlərinə əsasən müəyyənləşdirilən sərbəst vəsaitinin 1,3 mislindən artıq olarsa, bu hal vergi ödəyicisinin vergi borcunu birdəfəyə ödəmə qabiliyyətinin olmaması kimi qiymətləndirilir və vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddəti vergi orqanının qərarı ilə vergi ödəyicisinin seçimindən asılı olaraq Vergi Məcəlləsinin 85.10.1-85.10.3-cü maddələrində göstərilən qaydada uzadılır.
Bu Qaydanın digər müddəalarından asılı olmayaraq, dövlət büdcəsindən və büdcədənkənar dövlət fondlarından ayrılan vəsait hesabına işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və yenidən qurulması, habelə Azərbaycan Respublikasının avtomobil yollarının, körpülərin, tunellərin və digər yol qurğularının layihələndirilməsi, tikilməsi, istismarı, bərpası, təmiri və yenidən qurulması layihələri çərçivəsində bu sahədə işləri həyata keçirən publik hüquqi şəxsə, onun tabeliyində olan publik hüquqi şəxslərə, hüquqi şəxs statusuna malik olmayan təşkilatlara (idarələrə), onların təsərrüfat cəmiyyətlərinə, filial və nümayəndəliklərinə ödənilən avanslara görə ƏDV borcu yarandıqda, bu hal vergi ödəyicisinin vergi borcunu birdəfəyə ödəmə qabiliyyətinin olmaması kimi qiymətləndirilir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
6-09-2024, 13:02
Damazlıq heyvandarlıq sahəsində nöqsanlar üzə çıxıb
6-09-2024, 10:11
“Yaşıl enerji məkanı” İşçi qrupunun növbəti iclası keçirilib
5-09-2024, 18:01
Azərbaycan və İtaliya birgə istehsal və xidmət sahələri yaradır
5-09-2024, 12:03
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
5-09-2024, 11:23
Metal tullantılarının ixrac rüsumları artırılıb
5-09-2024, 11:17
Laçın və Füzulidə “Smart DOST” məntəqələri yaradılacaq
4-09-2024, 17:40
İpotekaya tələb azalıb: "İnsanları artıq ev yox, çörək düşündürür"
4-09-2024, 14:57
"Azərsun Holdinq"ə daxil olan iki şirkət cərimələnib
4-09-2024, 10:10
Nazirlər Kabineti vergi ilə bağlı yeni qərar imzalayıb
3-09-2024, 14:32
“Conco” QSC-nn direktoru cərimələnib
3-09-2024, 11:56
“Unibank”ın kredit reklamı: dələduzluq, yoxsa... - Şikayətlər var
3-09-2024, 11:56
Qiymətlər artıb: “Qızıl viza” üçün 800 min avro tələb olunur
3-09-2024, 08:38
IX Şərq İqtisadi Forumu öz işinə başlayıb
2-09-2024, 15:59
Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatları artıb
2-09-2024, 13:13
Azərbaycan Xorvatiyaya qaz təchizatına başlayıb
2-09-2024, 07:28
“Tesla”-nın son modeli mütəxəssisləri məyus edib
30-08-2024, 18:05
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət bu il 4,2 milyonluq sifariş alıb
30-08-2024, 14:12
Gömrük Komitəsində 10 milyonluq şübhəli tender keçirilib
30-08-2024, 14:00
Vergi orqanlarında staj və sınaq keçmə qaydaları təsdiqlənib
30-08-2024, 11:12
Mərkəzi Bank daha bir elektron pul təşkilatına lisenziya verib
29-08-2024, 16:53
Türkiyə dövlət bankı rubl hesablarının açılmasını dayandırıb
29-08-2024, 12:45
Vergi Xidmətinə işə qəbul müsabiqəsinin nəticələri açıqlanıb
28-08-2024, 16:58
Azərbaycan pambığı hansı ölkələrə və neçəyə satır?
28-08-2024, 16:51
Kölgə donanması Rusiyanı sanksiyalardan yayındırır
28-08-2024, 16:00
Dünyanın ən sürətli zirehli avtomobili təqdim olunub
28-08-2024, 14:20
Azərbaycanın su resursları əsrin sonuna 40-50 % azala bilər
27-08-2024, 15:39
Biləsuvarda iki şübhəli tender: 2 il əvvəl təmir olunan yollar yenidən niyə təmir olunur?
27-08-2024, 12:17
“Bank BTB”nin vəzifəli şəxsi cəzalandırılıb
27-08-2024, 11:57
Deputata məxsus şirkət bir tender layihəsini qazanıb
27-08-2024, 11:30
Mərkəzi Bank "Paşa Bank"ın vəzifəli şəxsini cərimələyib
26-08-2024, 17:06
Azərbaycanda ipoteka şərtləri: ev almaq niyə çətindir?
26-08-2024, 08:22
Alman brendləri yoxa çıxır
23-08-2024, 16:46
1 298 nəfərə tələbə krediti verilib
23-08-2024, 15:55
Daha bir şirkət cərimələnib
22-08-2024, 16:55
Deputatın şirkəti Naxçıvana 4.7 milyonluq dərman satıb
22-08-2024, 15:39
Mərkəzi Bankda daha 4 direktor təyinatı olub
22-08-2024, 15:13
Mərkəzi Bankın baş direktoru vəzifədən azad edilib
22-08-2024, 10:41
Əli Əsədov Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı ilə bağlı sərəncam imzalayıb
22-08-2024, 10:21
Daşkənddə Özbəkistan-Azərbaycan biznes forumu keçirilir
22-08-2024, 07:51
“Apple” ən bahalı texnologiya şirkəti olub
21-08-2024, 15:08
Dünya bazarı: şəkərin qiyməti 2022-ci ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb
21-08-2024, 10:22
Dövlət Xidməti büdcəyə 122,8 milyon manat köçürüb
21-08-2024, 07:41
Qazaxıstan buğda idxalını qadağan edib
20-08-2024, 17:20
Bakı Mərmər Qranit zavodu hərracda satılıb
20-08-2024, 09:42
Naxçıvanın "Yaşıl enerji" Konsepsiyası hazırlanır
17-08-2024, 15:38
Yeni dövlət rüsumları müəyyənləşib
16-08-2024, 16:38
İctimai iaşə müəssisələrinin rəhbərlərinə xəbərdarlıq edilib
16-08-2024, 12:46
Zavod, maşınlar və texnikalar hərraca çıxarılıb
16-08-2024, 08:36
Yeni silahlar satışa çıxarılır - 2 milyardlıq müqavilə imzalanacaq
15-08-2024, 08:25
Ukrayna Rusiyanın vurulan hərbi texnikalarından 100 kq qızıl, 2 ton gümüş əldə edib
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
Zamanla özünü kəşf edən Aygün Fətullayeva hər premyeradan sonra suallara cavab axtarır
