13:54 / 18-04-2024
Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb
13:39 / 18-04-2024
Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib
13:12 / 18-04-2024
İki kluba texniki məğlubiyyət verilib
12:58 / 18-04-2024
Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb
12:48 / 18-04-2024
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır
12:46 / 18-04-2024
400-ə yaxın müəllim öz ərizəsi ilə işdən azad edilib
12:24 / 18-04-2024
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
12:19 / 18-04-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:10 / 18-04-2024
Energetika naziri ABŞ-a gedib
11:56 / 18-04-2024
Ukrayna ilə bağlı vacib qərar... - Avropa liderləri təcili tədbir görəcək
11:51 / 18-04-2024
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
11:39 / 18-04-2024
Keçid balları qalxır? - Açqılama (Video)
11:33 / 18-04-2024
Ukrayna Rusiyanın uzaq ərazilərini hədəf seçir - Foto
11:17 / 18-04-2024
Komitə sədri: "Bədxassəli şişlərin əmələ gəlməsində trans yağlar əsas rol oynayır"
11:09 / 18-04-2024
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
10:56 / 18-04-2024
Qırğızıstanda "TikTok"a giriş məhdudlaşdırılıb
10:40 / 18-04-2024
Abşeronda 16 min manatlıq pul və zinət əşyaları oğurlanıb
10:39 / 18-04-2024
Paşinyan: “Ermənistanın müstəqil dövlət olması üçün özümü qurban verməyə hazıram”
10:21 / 18-04-2024
Bakıda azyaşlı qıza hədə-qorxu gələn iki nəfər saxlanılıb
10:17 / 18-04-2024
Konfrans Liqası: “Fənərbağça” bu gün yunan komandası ilə "döyüşəcək"
10:00 / 18-04-2024
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
09:45 / 18-04-2024
Yeni model avtomobil həvəskarlarını heyran edir - Fotolar
09:43 / 18-04-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
09:06 / 18-04-2024
Bayden Ukraynaya yardım paketini dəstəkləyib
09:03 / 18-04-2024
Ağdamda minaatan qurğular tapılıb
09:03 / 18-04-2024
Tbilisidə mitinq başa çatıb
09:00 / 18-04-2024
Kolumbiya da BRİCS-ə maraq göstərir
21:57 / 13-04-2024
Nəhəng rəqəmsal kamera kainatı araşdıracaq - Fotolar
22:08 / 13-04-2024
Nadir heyvan növü insan ovcuna yerləşir
00:07 / 14-04-2024
İran İsrailə PUA-larla hücum edib
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
18:06 / 14-04-2024
İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
21:49 / 13-04-2024
Məşhur müğənni ağır xəstəlikdən əziyyət çəkir - Foto
23:11 / 14-04-2024
Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14:18 / 14-04-2024
Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb
14:12 / 13-04-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
09:07 / 14-04-2024
Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
Çernobıl, xilaskar ata və mən - Vahid Qazi yazır
Tarix: 07-06-2019 09:11 | Bölmə: Xəbərlər
Sovet deyəndə dodağı dörd yerdən çatlayanlara təzəcə çəkilmiş ”Çernobıl” serialına baxmağı məsləhət görürəm. Müstəqillik illərində doğulan gənclərə isə baxmağı ona görə tövsiyə edirəm ki, hansı mənəvi-siyasi irsin daşıyıcısı olduğumuzu bilsinlər. 28 ildir insanyönlü cəmiyyət qura bilməməyimizin səbəbi haqda düşünəndə bu bilgi gərəkləri olar.
”Durak” nə qədər sovetin rəsmi varisi indiki Rusiyaya güzgü tutan filmdirsə, o serial da bizim bəzən xoş xatirələrlə andığımız, hərdən lap nostalji duyğular yaşadığımız, əslindəsə gerçək simasını görmədiyimiz sovetin mahiyyətini sərgiləyir.
Filmdə o dəhşətli səhnələri seyr edərkən, xüsusən də bəxtsiz sovet əsgərlərinin faciəli durumuna baxarkən istər-istəməz öz əsgərlik çağım yadıma düşdü. Atamın Çernobıldan məni necə xilas etməsini xatırladım.
Söz vaxtına çəkər, 1986-cı ilin iyun ayı idi, atam, dayım, əmim məni əsgərliyə yola salmaq üçün Biləcəriyə gəlmişdilər. Maraqlanıb öyrəndilər ki, bugünkü çağırışçıları Ukraynaya aparırlar. Bunu eşidəndə atamın düşdüyü halı kaş təsvir edə biləydim. Onun ”Çernobıla aparırlar!” nidası hələ də qulağımdadı. Atamın üzündə əvvəllər heç vaxt şahidi olmadığım bir təşviş gördüm. İki ayağını bir başmağa dirədi: ”Olmaz, ora olmaz!”
Kiminlə nə danışdıqlarını bilmədim, tək onu bildim ki, məni bir həftə sonrakı ”otpravka”ya saxladılar. Dayım dost-tanışı işə saldı, atam kiməsə görüm-baxım elədi, nəhayətdə, Kuybışevə, indiki Samara şəhərinə gedənlərin siyahısına düşdüm.
Çernobıl qəzasından iki ay keçmişdi. Oradan təzadlı xəbərlər gəlirdi. Faciənin miqyasından heç kimin xəbəri yox idi, heç atam da əslində orada nə baş verdiyini sonacan kəsdirmirdi. Amma elə bil serialdakı dərisi əriyib paltarına qaynaq olan əsgərləri gözüylə görmüşdü.
Bir sözlə, o vaxt atamın panik təkidiylə atom şüalanmasından uzaq bir yerə göndərildim. Buna nəyin ironiyası deyim, bilmirəm – Kuybışevdə təlimlərdən sonra Orenburqun Totsk deyilən səhrasında piyada motoatıcı diviziyaya düşdüm. Qışda mənfi 50 dərəcə şaxta, çöllü-biyaban, köhnə sovet tankları, bir də şəkildə gördüyünüz arıq, çəlimsiz sovet əsgəri…
Bura 1954-cü ildə atom bombası atılmış Totsk poliqonudur.
Taledən qaçmaqmı olar, illah da SSRİ kimi ölkədə!
Sonralar biləcəkdim ki, poliqonda tank sürməyi öyrəndiyim Totskda 1954-cü ildə marşal Jukovun komandanlığı altında atom silahı sınaqdan keçirilibmiş. Dünya hərb tarixində misli görünməyən qorxunc bir təlimdən danışıram. On minlərlə atı, inəyi, donuzu, it-pişiyi, toyuq-cücəni… və 45 min əsgəri – öz vətəndaşını hərbi sınağa görə qurban verən bir dövləti gözünüzün qabağına gətirin!
Nəyə görə o seriala baxmanızı istəyirəm?
Bilirəm, Svetlana Aleksiyeviçin Nobel mükafatlı ”Çernobıl duaları. Gələcəyin xronikası” kitabını oxumağa vaxt yoxdur. Ciddi kitabların pop-kültür kölgəsində qaldığı zəmanədə yaşayırıq. Baxsanız, görəcəksiniz ki, ”Çerbonıl” mini-serialı insanı “adam yerinə qoymayan” bir siyasi sistemdən danışır. Belə ölkələrdə vətəndaş insan yox, statistik rəqəmdən başqa bir şey deyil.
“Hər şey insan üçün” prinsipiylə qurulan cəmiyyətlərdən fərqli olaraq, insanın dəyərsiz olduğu siyasi sistemlər bir-birinə oxşayırlar. Belə sistemlər hələ də var və biz buna indi də şahidik.
Bəşər tarixinin ən dəhşətli texnogen fəlakəti haqda xəbəri kommunistlər siyasi propoqanda naminə gizlətməyə çalışdılar. Gizlədə bilməyəndə miqyasını kiçiltməyə can atdılar.
Serialdan kadr
“Çernobıl” serialının tamaşaçıya bir mesajı da odur ki, vicdanı deqradasiyaya uğramışları hakimiyyətə yaxın buraxmaq olmaz!
Tək Rusiya deyil, əksər keçmiş sovet ölkələri də sosializmin mənəvi varisləri, irs daşıyıcılarıdır. Serialda sadə insanların fədakarlığı, on minlərlə əsgərin, yanğınsöndürənin, şaxtaçının qəhrəmanlığı fonunda öz vətəndaşlarının taleyinə biganə ölkə rəhbərliyi də yer alıb. Xalqa, sadə insanlara keçmiş kommunistlərin münasibətini sonralar da az görmədik.
Azad cəmiyyətlərdə olduğu kimi azad olmayan ölkələrdə də adamlar bərabərdilər. Amma birində hər şeydilərsə, o birində heç nədilər!
Onda atam məni xilas etdi, əks halda o serialdakı qurbanlıq əsgərlərdən biri olmaq ehtimalım çox böyük idi.
İndi atam yaşdayam. Mən də xilaskar olmaq istəyirəm! Xilası balalar üçün insanın ən ali varlıq sayıldığı bir cəmiyyət qurmaqda görürəm.
Mənim nəslim müstəqilliyə nail olsa da, insansevər bir cəmiyyət qura bilmədi. Çünki özündən, daşıyıcısı olduğu müti irsdən azad deyildi.
“Çernobıl” serialına baxın, illah da gənclər! Ataların bir vaxt yaşadığı ölkəni görün və başınıza çarə qılın – özünüzə insan üzlü ölkə düzəldin!
Vahid QAZİ
7 iyun 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-06-2019 09:11 | Bölmə: Xəbərlər
Sovet deyəndə dodağı dörd yerdən çatlayanlara təzəcə çəkilmiş ”Çernobıl” serialına baxmağı məsləhət görürəm. Müstəqillik illərində doğulan gənclərə isə baxmağı ona görə tövsiyə edirəm ki, hansı mənəvi-siyasi irsin daşıyıcısı olduğumuzu bilsinlər. 28 ildir insanyönlü cəmiyyət qura bilməməyimizin səbəbi haqda düşünəndə bu bilgi gərəkləri olar.
”Durak” nə qədər sovetin rəsmi varisi indiki Rusiyaya güzgü tutan filmdirsə, o serial da bizim bəzən xoş xatirələrlə andığımız, hərdən lap nostalji duyğular yaşadığımız, əslindəsə gerçək simasını görmədiyimiz sovetin mahiyyətini sərgiləyir.
Filmdə o dəhşətli səhnələri seyr edərkən, xüsusən də bəxtsiz sovet əsgərlərinin faciəli durumuna baxarkən istər-istəməz öz əsgərlik çağım yadıma düşdü. Atamın Çernobıldan məni necə xilas etməsini xatırladım.
Söz vaxtına çəkər, 1986-cı ilin iyun ayı idi, atam, dayım, əmim məni əsgərliyə yola salmaq üçün Biləcəriyə gəlmişdilər. Maraqlanıb öyrəndilər ki, bugünkü çağırışçıları Ukraynaya aparırlar. Bunu eşidəndə atamın düşdüyü halı kaş təsvir edə biləydim. Onun ”Çernobıla aparırlar!” nidası hələ də qulağımdadı. Atamın üzündə əvvəllər heç vaxt şahidi olmadığım bir təşviş gördüm. İki ayağını bir başmağa dirədi: ”Olmaz, ora olmaz!”
Kiminlə nə danışdıqlarını bilmədim, tək onu bildim ki, məni bir həftə sonrakı ”otpravka”ya saxladılar. Dayım dost-tanışı işə saldı, atam kiməsə görüm-baxım elədi, nəhayətdə, Kuybışevə, indiki Samara şəhərinə gedənlərin siyahısına düşdüm.
Çernobıl qəzasından iki ay keçmişdi. Oradan təzadlı xəbərlər gəlirdi. Faciənin miqyasından heç kimin xəbəri yox idi, heç atam da əslində orada nə baş verdiyini sonacan kəsdirmirdi. Amma elə bil serialdakı dərisi əriyib paltarına qaynaq olan əsgərləri gözüylə görmüşdü.
Bir sözlə, o vaxt atamın panik təkidiylə atom şüalanmasından uzaq bir yerə göndərildim. Buna nəyin ironiyası deyim, bilmirəm – Kuybışevdə təlimlərdən sonra Orenburqun Totsk deyilən səhrasında piyada motoatıcı diviziyaya düşdüm. Qışda mənfi 50 dərəcə şaxta, çöllü-biyaban, köhnə sovet tankları, bir də şəkildə gördüyünüz arıq, çəlimsiz sovet əsgəri…
Bura 1954-cü ildə atom bombası atılmış Totsk poliqonudur.
Taledən qaçmaqmı olar, illah da SSRİ kimi ölkədə!
Sonralar biləcəkdim ki, poliqonda tank sürməyi öyrəndiyim Totskda 1954-cü ildə marşal Jukovun komandanlığı altında atom silahı sınaqdan keçirilibmiş. Dünya hərb tarixində misli görünməyən qorxunc bir təlimdən danışıram. On minlərlə atı, inəyi, donuzu, it-pişiyi, toyuq-cücəni… və 45 min əsgəri – öz vətəndaşını hərbi sınağa görə qurban verən bir dövləti gözünüzün qabağına gətirin!
Nəyə görə o seriala baxmanızı istəyirəm?
Bilirəm, Svetlana Aleksiyeviçin Nobel mükafatlı ”Çernobıl duaları. Gələcəyin xronikası” kitabını oxumağa vaxt yoxdur. Ciddi kitabların pop-kültür kölgəsində qaldığı zəmanədə yaşayırıq. Baxsanız, görəcəksiniz ki, ”Çerbonıl” mini-serialı insanı “adam yerinə qoymayan” bir siyasi sistemdən danışır. Belə ölkələrdə vətəndaş insan yox, statistik rəqəmdən başqa bir şey deyil.
“Hər şey insan üçün” prinsipiylə qurulan cəmiyyətlərdən fərqli olaraq, insanın dəyərsiz olduğu siyasi sistemlər bir-birinə oxşayırlar. Belə sistemlər hələ də var və biz buna indi də şahidik.
Bəşər tarixinin ən dəhşətli texnogen fəlakəti haqda xəbəri kommunistlər siyasi propoqanda naminə gizlətməyə çalışdılar. Gizlədə bilməyəndə miqyasını kiçiltməyə can atdılar.
Serialdan kadr
“Çernobıl” serialının tamaşaçıya bir mesajı da odur ki, vicdanı deqradasiyaya uğramışları hakimiyyətə yaxın buraxmaq olmaz!
Tək Rusiya deyil, əksər keçmiş sovet ölkələri də sosializmin mənəvi varisləri, irs daşıyıcılarıdır. Serialda sadə insanların fədakarlığı, on minlərlə əsgərin, yanğınsöndürənin, şaxtaçının qəhrəmanlığı fonunda öz vətəndaşlarının taleyinə biganə ölkə rəhbərliyi də yer alıb. Xalqa, sadə insanlara keçmiş kommunistlərin münasibətini sonralar da az görmədik.
Azad cəmiyyətlərdə olduğu kimi azad olmayan ölkələrdə də adamlar bərabərdilər. Amma birində hər şeydilərsə, o birində heç nədilər!
Onda atam məni xilas etdi, əks halda o serialdakı qurbanlıq əsgərlərdən biri olmaq ehtimalım çox böyük idi.
İndi atam yaşdayam. Mən də xilaskar olmaq istəyirəm! Xilası balalar üçün insanın ən ali varlıq sayıldığı bir cəmiyyət qurmaqda görürəm.
Mənim nəslim müstəqilliyə nail olsa da, insansevər bir cəmiyyət qura bilmədi. Çünki özündən, daşıyıcısı olduğu müti irsdən azad deyildi.
“Çernobıl” serialına baxın, illah da gənclər! Ataların bir vaxt yaşadığı ölkəni görün və başınıza çarə qılın – özünüzə insan üzlü ölkə düzəldin!
Vahid QAZİ
7 iyun 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 13:39
Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib
Bu gün, 12:58
Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb
Bu gün, 11:39
Keçid balları qalxır? - Açqılama (Video)
Bu gün, 10:56
Qırğızıstanda "TikTok"a giriş məhdudlaşdırılıb
Bu gün, 09:03
Ağdamda minaatan qurğular tapılıb
Bu gün, 08:52
Pekin Tel-Əvivə müraciət edib
Bu gün, 00:03
Başlıbel qətliamından 31 il ötür
Dünən, 23:54
Türkiyə yeni raketini sınaqdan keçirib
Dünən, 21:16
İran istənilən vaxt nüvə silahı yarada bilər
Dünən, 15:24
Hadı Rəcəbli vəfat edib - (Yenilənib)
Dünən, 15:00
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə hökm oxunub
Dünən, 11:48
İham Əliyev baş katibi qəbul edib - Yenilənib
Dünən, 11:44
Hava limanının direktoru vəzifədən azad edilib
Dünən, 11:29
ABŞ husilərə məxus daha iki PUA-nı vurub
Dünən, 10:03
NATO Avropanı hibrid müharibə ilə qorxudur
Dünən, 09:49
Kurqanda suyun səviyyəsi təhlükəli həddə çatıb
Dünən, 09:45
İsrail-HƏMAS danışıqlarının donma səbəbi məlum olub
Dünən, 09:02
Naxçıvanda dövlət orqanlarında yoxlamalar başlayıb
16-04-2024, 17:34
Rusiyada "TikTok"un bloklanması təklif olunub
16-04-2024, 16:40
Keçmiş deputatın cinayət işi məhkəməyə göndərilib
16-04-2024, 16:23
"Tiktoker Semka" həbs olunub
16-04-2024, 16:06
Daha 56 ailə Füzuli şəhərinə köçürüləcək
16-04-2024, 15:55
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
16-04-2024, 14:20
Gəncədə şagirdlər arasında dava olub
16-04-2024, 13:58
Hərbi xidmətə çağırış davam edir - Fotolar
16-04-2024, 13:35
Həcc ziyarətinə kvota müəyyənləşib
16-04-2024, 13:10
Buraxılış imtahanının nəticələri açıqlanıb
16-04-2024, 12:42
Belarusdan Ukraynaya hücum ola bilər
16-04-2024, 12:10
Elm və Təhsil Nazirliyində “nüfuz savaşı” böyüyür
16-04-2024, 10:00
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
16-04-2024, 09:30
Cəbrayılda silah-sursat tapılıb - Foto
16-04-2024, 08:36
NASA önəmli açıqlama verəcək
16-04-2024, 08:29
Xmelnitskdə partlayış səsləri eşidilir
16-04-2024, 08:24
Konqres Ukraynaya yardımı səsverməyə çıxaracaq
15-04-2024, 23:26
Qırğız prezidenti Bakıya gəlir
15-04-2024, 22:11
Keçmiş nazir və şöbə rəisi hakim qarşısına çıxarılıb
15-04-2024, 17:05
5 saylı məktəbdə iki şagirdi elektrik cərəyanı öldürüb
15-04-2024, 16:50
Naxçıvan Ali Məclisinə yeni sözçü təyin olunub
15-04-2024, 15:28
Tiktoker Adəmin atası həbs olunub
15-04-2024, 13:28
Ölkəmizdə əhalinin sayı açıqlanıb
15-04-2024, 12:44
Türkiyə ordusu daha 12 terrorçunu zərərsizləşdirib
15-04-2024, 12:17
Əfv Komissiyası toplanır - Bu tarixdə
15-04-2024, 11:12
COP29-un keçiriləcəyi yer məlum olub
15-04-2024, 10:38
Miqrantlar arasında kütləvi dava olub - Video
15-04-2024, 10:09
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
15-04-2024, 09:34
Amerikanın yeni raketini təqdim ediblər - Foto
15-04-2024, 09:33
Azərbaycanda zəlzələ olub
15-04-2024, 08:51
Avropa İttifaqı Kiyevə HHM sistemləri göndərəcək
14-04-2024, 22:33
İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"
14-04-2024, 18:06
İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub