22:28 / 11-05-2025
"Qarabağ" "Araz-Naxçıvan"ı məğlub edib
14:22 / 11-05-2025
"Xudafərin" körpüsünün sütun hissəsində qazıntı aparanlara qarşı əməliyyat keçirilib - Video
14:07 / 11-05-2025
Magistraturalara qəbul imtahanı keçirilib - Yenilənib
20:00 / 10-05-2025
İlham Əliyev Ağdama gedib - (Yenilənib) - Fotolar
12:10 / 10-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:49 / 10-05-2025
Mövqelərimiz atəşə tutulub
11:27 / 10-05-2025
Konstitusiya və suverenlik: Heydər Əliyev siyasi irsinin təməl sütunları
10:08 / 10-05-2025
Dövlət və hökumət rəsmiləri Fəxri xiyabanı ziyarət ediblər - Fotolar
00:01 / 10-05-2025
Bu gün Heydər Əliyevin doğum günüdür
19:20 / 09-05-2025
207 nömrəli məktəbdə 150 manatdan pul yığılması iddiası araşdırılır
17:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib) - Fotolar
16:47 / 09-05-2025
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
15:28 / 09-05-2025
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təşkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
10:07 / 07-05-2025
Hollivud ulduzunun bənzəri müsabiqənin qalibi olub - Fotolar
17:04 / 07-05-2025
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
09:13 / 08-05-2025
Bayden: Putin Varşava Müqaviləsi Təşkilatını bərpa etməyə çalışır
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
11:24 / 08-05-2025
İsraillə gizli danışıqlar: Əhməd Şaraa etibarlı çətir axtarır
20:00 / 10-05-2025
İlham Əliyev Ağdama gedib - (Yenilənib) - Fotolar
09:30 / 08-05-2025
“ABŞ Rusiyadan Çinə qarşı da istifadə edəcək” - Professor
09:47 / 07-05-2025
Mətanət İsgəndərlinin prodüseri: "Onun sənə borcu yoxdur"
16:58 / 08-05-2025
İncəsənət xadimlərinə Prezident mükafatı verilib - (Siyahı)
11:56 / 07-05-2025
AFFA futbolçuları cəzalandırıb
Çernobıl, xilaskar ata və mən - Vahid Qazi yazır
Tarix: 07-06-2019 09:11 | Bölmə: Xəbərlər
Sovet deyəndə dodağı dörd yerdən çatlayanlara təzəcə çəkilmiş ”Çernobıl” serialına baxmağı məsləhət görürəm. Müstəqillik illərində doğulan gənclərə isə baxmağı ona görə tövsiyə edirəm ki, hansı mənəvi-siyasi irsin daşıyıcısı olduğumuzu bilsinlər. 28 ildir insanyönlü cəmiyyət qura bilməməyimizin səbəbi haqda düşünəndə bu bilgi gərəkləri olar.
”Durak” nə qədər sovetin rəsmi varisi indiki Rusiyaya güzgü tutan filmdirsə, o serial da bizim bəzən xoş xatirələrlə andığımız, hərdən lap nostalji duyğular yaşadığımız, əslindəsə gerçək simasını görmədiyimiz sovetin mahiyyətini sərgiləyir.
Filmdə o dəhşətli səhnələri seyr edərkən, xüsusən də bəxtsiz sovet əsgərlərinin faciəli durumuna baxarkən istər-istəməz öz əsgərlik çağım yadıma düşdü. Atamın Çernobıldan məni necə xilas etməsini xatırladım.
Söz vaxtına çəkər, 1986-cı ilin iyun ayı idi, atam, dayım, əmim məni əsgərliyə yola salmaq üçün Biləcəriyə gəlmişdilər. Maraqlanıb öyrəndilər ki, bugünkü çağırışçıları Ukraynaya aparırlar. Bunu eşidəndə atamın düşdüyü halı kaş təsvir edə biləydim. Onun ”Çernobıla aparırlar!” nidası hələ də qulağımdadı. Atamın üzündə əvvəllər heç vaxt şahidi olmadığım bir təşviş gördüm. İki ayağını bir başmağa dirədi: ”Olmaz, ora olmaz!”
Kiminlə nə danışdıqlarını bilmədim, tək onu bildim ki, məni bir həftə sonrakı ”otpravka”ya saxladılar. Dayım dost-tanışı işə saldı, atam kiməsə görüm-baxım elədi, nəhayətdə, Kuybışevə, indiki Samara şəhərinə gedənlərin siyahısına düşdüm.
Çernobıl qəzasından iki ay keçmişdi. Oradan təzadlı xəbərlər gəlirdi. Faciənin miqyasından heç kimin xəbəri yox idi, heç atam da əslində orada nə baş verdiyini sonacan kəsdirmirdi. Amma elə bil serialdakı dərisi əriyib paltarına qaynaq olan əsgərləri gözüylə görmüşdü.
Bir sözlə, o vaxt atamın panik təkidiylə atom şüalanmasından uzaq bir yerə göndərildim. Buna nəyin ironiyası deyim, bilmirəm – Kuybışevdə təlimlərdən sonra Orenburqun Totsk deyilən səhrasında piyada motoatıcı diviziyaya düşdüm. Qışda mənfi 50 dərəcə şaxta, çöllü-biyaban, köhnə sovet tankları, bir də şəkildə gördüyünüz arıq, çəlimsiz sovet əsgəri…
Bura 1954-cü ildə atom bombası atılmış Totsk poliqonudur.
Taledən qaçmaqmı olar, illah da SSRİ kimi ölkədə!
Sonralar biləcəkdim ki, poliqonda tank sürməyi öyrəndiyim Totskda 1954-cü ildə marşal Jukovun komandanlığı altında atom silahı sınaqdan keçirilibmiş. Dünya hərb tarixində misli görünməyən qorxunc bir təlimdən danışıram. On minlərlə atı, inəyi, donuzu, it-pişiyi, toyuq-cücəni… və 45 min əsgəri – öz vətəndaşını hərbi sınağa görə qurban verən bir dövləti gözünüzün qabağına gətirin!
Nəyə görə o seriala baxmanızı istəyirəm?
Bilirəm, Svetlana Aleksiyeviçin Nobel mükafatlı ”Çernobıl duaları. Gələcəyin xronikası” kitabını oxumağa vaxt yoxdur. Ciddi kitabların pop-kültür kölgəsində qaldığı zəmanədə yaşayırıq. Baxsanız, görəcəksiniz ki, ”Çerbonıl” mini-serialı insanı “adam yerinə qoymayan” bir siyasi sistemdən danışır. Belə ölkələrdə vətəndaş insan yox, statistik rəqəmdən başqa bir şey deyil.
“Hər şey insan üçün” prinsipiylə qurulan cəmiyyətlərdən fərqli olaraq, insanın dəyərsiz olduğu siyasi sistemlər bir-birinə oxşayırlar. Belə sistemlər hələ də var və biz buna indi də şahidik.
Bəşər tarixinin ən dəhşətli texnogen fəlakəti haqda xəbəri kommunistlər siyasi propoqanda naminə gizlətməyə çalışdılar. Gizlədə bilməyəndə miqyasını kiçiltməyə can atdılar.
Serialdan kadr
“Çernobıl” serialının tamaşaçıya bir mesajı da odur ki, vicdanı deqradasiyaya uğramışları hakimiyyətə yaxın buraxmaq olmaz!
Tək Rusiya deyil, əksər keçmiş sovet ölkələri də sosializmin mənəvi varisləri, irs daşıyıcılarıdır. Serialda sadə insanların fədakarlığı, on minlərlə əsgərin, yanğınsöndürənin, şaxtaçının qəhrəmanlığı fonunda öz vətəndaşlarının taleyinə biganə ölkə rəhbərliyi də yer alıb. Xalqa, sadə insanlara keçmiş kommunistlərin münasibətini sonralar da az görmədik.
Azad cəmiyyətlərdə olduğu kimi azad olmayan ölkələrdə də adamlar bərabərdilər. Amma birində hər şeydilərsə, o birində heç nədilər!
Onda atam məni xilas etdi, əks halda o serialdakı qurbanlıq əsgərlərdən biri olmaq ehtimalım çox böyük idi.
İndi atam yaşdayam. Mən də xilaskar olmaq istəyirəm! Xilası balalar üçün insanın ən ali varlıq sayıldığı bir cəmiyyət qurmaqda görürəm.
Mənim nəslim müstəqilliyə nail olsa da, insansevər bir cəmiyyət qura bilmədi. Çünki özündən, daşıyıcısı olduğu müti irsdən azad deyildi.
“Çernobıl” serialına baxın, illah da gənclər! Ataların bir vaxt yaşadığı ölkəni görün və başınıza çarə qılın – özünüzə insan üzlü ölkə düzəldin!
Vahid QAZİ
7 iyun 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-06-2019 09:11 | Bölmə: Xəbərlər
Sovet deyəndə dodağı dörd yerdən çatlayanlara təzəcə çəkilmiş ”Çernobıl” serialına baxmağı məsləhət görürəm. Müstəqillik illərində doğulan gənclərə isə baxmağı ona görə tövsiyə edirəm ki, hansı mənəvi-siyasi irsin daşıyıcısı olduğumuzu bilsinlər. 28 ildir insanyönlü cəmiyyət qura bilməməyimizin səbəbi haqda düşünəndə bu bilgi gərəkləri olar.
”Durak” nə qədər sovetin rəsmi varisi indiki Rusiyaya güzgü tutan filmdirsə, o serial da bizim bəzən xoş xatirələrlə andığımız, hərdən lap nostalji duyğular yaşadığımız, əslindəsə gerçək simasını görmədiyimiz sovetin mahiyyətini sərgiləyir.
Filmdə o dəhşətli səhnələri seyr edərkən, xüsusən də bəxtsiz sovet əsgərlərinin faciəli durumuna baxarkən istər-istəməz öz əsgərlik çağım yadıma düşdü. Atamın Çernobıldan məni necə xilas etməsini xatırladım.
Söz vaxtına çəkər, 1986-cı ilin iyun ayı idi, atam, dayım, əmim məni əsgərliyə yola salmaq üçün Biləcəriyə gəlmişdilər. Maraqlanıb öyrəndilər ki, bugünkü çağırışçıları Ukraynaya aparırlar. Bunu eşidəndə atamın düşdüyü halı kaş təsvir edə biləydim. Onun ”Çernobıla aparırlar!” nidası hələ də qulağımdadı. Atamın üzündə əvvəllər heç vaxt şahidi olmadığım bir təşviş gördüm. İki ayağını bir başmağa dirədi: ”Olmaz, ora olmaz!”
Kiminlə nə danışdıqlarını bilmədim, tək onu bildim ki, məni bir həftə sonrakı ”otpravka”ya saxladılar. Dayım dost-tanışı işə saldı, atam kiməsə görüm-baxım elədi, nəhayətdə, Kuybışevə, indiki Samara şəhərinə gedənlərin siyahısına düşdüm.
Çernobıl qəzasından iki ay keçmişdi. Oradan təzadlı xəbərlər gəlirdi. Faciənin miqyasından heç kimin xəbəri yox idi, heç atam da əslində orada nə baş verdiyini sonacan kəsdirmirdi. Amma elə bil serialdakı dərisi əriyib paltarına qaynaq olan əsgərləri gözüylə görmüşdü.
Bir sözlə, o vaxt atamın panik təkidiylə atom şüalanmasından uzaq bir yerə göndərildim. Buna nəyin ironiyası deyim, bilmirəm – Kuybışevdə təlimlərdən sonra Orenburqun Totsk deyilən səhrasında piyada motoatıcı diviziyaya düşdüm. Qışda mənfi 50 dərəcə şaxta, çöllü-biyaban, köhnə sovet tankları, bir də şəkildə gördüyünüz arıq, çəlimsiz sovet əsgəri…
Bura 1954-cü ildə atom bombası atılmış Totsk poliqonudur.
Taledən qaçmaqmı olar, illah da SSRİ kimi ölkədə!
Sonralar biləcəkdim ki, poliqonda tank sürməyi öyrəndiyim Totskda 1954-cü ildə marşal Jukovun komandanlığı altında atom silahı sınaqdan keçirilibmiş. Dünya hərb tarixində misli görünməyən qorxunc bir təlimdən danışıram. On minlərlə atı, inəyi, donuzu, it-pişiyi, toyuq-cücəni… və 45 min əsgəri – öz vətəndaşını hərbi sınağa görə qurban verən bir dövləti gözünüzün qabağına gətirin!
Nəyə görə o seriala baxmanızı istəyirəm?
Bilirəm, Svetlana Aleksiyeviçin Nobel mükafatlı ”Çernobıl duaları. Gələcəyin xronikası” kitabını oxumağa vaxt yoxdur. Ciddi kitabların pop-kültür kölgəsində qaldığı zəmanədə yaşayırıq. Baxsanız, görəcəksiniz ki, ”Çerbonıl” mini-serialı insanı “adam yerinə qoymayan” bir siyasi sistemdən danışır. Belə ölkələrdə vətəndaş insan yox, statistik rəqəmdən başqa bir şey deyil.
“Hər şey insan üçün” prinsipiylə qurulan cəmiyyətlərdən fərqli olaraq, insanın dəyərsiz olduğu siyasi sistemlər bir-birinə oxşayırlar. Belə sistemlər hələ də var və biz buna indi də şahidik.
Bəşər tarixinin ən dəhşətli texnogen fəlakəti haqda xəbəri kommunistlər siyasi propoqanda naminə gizlətməyə çalışdılar. Gizlədə bilməyəndə miqyasını kiçiltməyə can atdılar.
Serialdan kadr
“Çernobıl” serialının tamaşaçıya bir mesajı da odur ki, vicdanı deqradasiyaya uğramışları hakimiyyətə yaxın buraxmaq olmaz!
Tək Rusiya deyil, əksər keçmiş sovet ölkələri də sosializmin mənəvi varisləri, irs daşıyıcılarıdır. Serialda sadə insanların fədakarlığı, on minlərlə əsgərin, yanğınsöndürənin, şaxtaçının qəhrəmanlığı fonunda öz vətəndaşlarının taleyinə biganə ölkə rəhbərliyi də yer alıb. Xalqa, sadə insanlara keçmiş kommunistlərin münasibətini sonralar da az görmədik.
Azad cəmiyyətlərdə olduğu kimi azad olmayan ölkələrdə də adamlar bərabərdilər. Amma birində hər şeydilərsə, o birində heç nədilər!
Onda atam məni xilas etdi, əks halda o serialdakı qurbanlıq əsgərlərdən biri olmaq ehtimalım çox böyük idi.
İndi atam yaşdayam. Mən də xilaskar olmaq istəyirəm! Xilası balalar üçün insanın ən ali varlıq sayıldığı bir cəmiyyət qurmaqda görürəm.
Mənim nəslim müstəqilliyə nail olsa da, insansevər bir cəmiyyət qura bilmədi. Çünki özündən, daşıyıcısı olduğu müti irsdən azad deyildi.
“Çernobıl” serialına baxın, illah da gənclər! Ataların bir vaxt yaşadığı ölkəni görün və başınıza çarə qılın – özünüzə insan üzlü ölkə düzəldin!
Vahid QAZİ
7 iyun 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-05-2025, 15:28
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
9-05-2025, 08:55
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
9-05-2025, 08:29
Tramp “Dünya gözəli”nin təşkilatçısı kimi danışır
8-05-2025, 23:44
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
8-05-2025, 17:46
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
8-05-2025, 17:27
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
8-05-2025, 17:07
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
8-05-2025, 16:28
"Səhiyyə TV"nin adı dəyişib
8-05-2025, 13:01
Arif Babayevə Heydər Əliyev mükafatı verilib - Sərəncam
8-05-2025, 11:10
Canlı yayım zamanı ildırım düşüb - Video
8-05-2025, 10:50
Ukrayna ordusu mövqelərini bərpa edib
8-05-2025, 10:46
Sumqayıtda emalatxanada partlayış: fəhlə xəsarət alıb
8-05-2025, 08:26
Ukraynada atəşkəs rejimi qüvvəyə minib
8-05-2025, 07:58
Tramp Britaniya ilə ticarət sazişi imzalayır?
8-05-2025, 01:30
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 23:53
Yeni Papa seçimi mümkün olmayıb
7-05-2025, 18:00
Nazir əvəzi vəzifədən azad edilib
7-05-2025, 17:04
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
7-05-2025, 15:00
Azərbaycan Ərbildə Baş Konsulluq açacaq
7-05-2025, 14:01
İstanbul sahillərində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 11:05
AZAL Hindistana reysini təxirə salıb
7-05-2025, 10:15
Bank kartlarından oğurluq davam edir
7-05-2025, 08:03
“Fars körfəzi” “Ərəb körfəzi”nə çevrilir?
6-05-2025, 22:37
Hikmət Hacıyev media rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
6-05-2025, 16:33
Xanlar Vəliyevin oğlu 14 milyonluq binanı alıb
6-05-2025, 14:57
Azərbaycan sərhəd pozucularını saxlayıb - Fotolar
6-05-2025, 13:15
ABŞ Ukraynaya “F-16” təyyarələri göndərir
6-05-2025, 11:34
Tehran-Bakı reysləri açılıb
6-05-2025, 10:42
DİN: "Bank kartlarından oğurluqlar davam edir"
6-05-2025, 09:13
Putini atəşkəs təklifi ilə razılaşmağa çağırıblar
5-05-2025, 21:33
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
5-05-2025, 19:03
Filial direktoru dələduzluq ittihamı ilə həbs edilib
5-05-2025, 17:43
Paşinyan qərar verməkdə çətinlik çəkir
5-05-2025, 13:56
Robert Köçəryan rus casusu statusuna malikdir
5-05-2025, 12:35
AHİK-in mətbuat katibi vəzifədən azd edilib
5-05-2025, 09:04
Dəm qazı yenə can alıb
5-05-2025, 07:59
Netanyahu: “Qəzzada mütləq qələbə qazanacağıq”
4-05-2025, 19:52
Ərdoğan hücuma məruz qalan partiya sədrinə zəng edib - Video
4-05-2025, 16:55
“Ötən günlər”ə səyahət - Fəxri Müslüm yazır
4-05-2025, 10:30
“Bakı Marafonu 2025” başlayıb
3-05-2025, 22:33
Netanyahu Azərbaycana səfərini təxirə salıb
3-05-2025, 13:40
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi vəfat edib
3-05-2025, 10:09
Bakı-Varşava aviareysi təcili eniş etməyə məcbur olub
2-05-2025, 18:02
Xocalıda qumbara partlayıb, xəsarət alan var
2-05-2025, 17:44
İki ali məktəbə magistr üzrə qəbul aparmaq hüququ verilib
2-05-2025, 17:18
Xaricdə təhsil almış daha 82 nəfərin diplomu tanınmayıb
2-05-2025, 15:40
Xəzərdə əməliyyat: bir nəfər öldürülüb
2-05-2025, 14:42
Agentliyin Müşahidə Şurasına sədr təyinatı olub
2-05-2025, 13:54
Türkiyədə 416 solçu saxlanılıb
2-05-2025, 10:49
Bu gecə Rusiya üzərində 121 PUA vurulub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
