08:37 / 19-05-2025
Paytaxt meri prezident seçilib
08:33 / 19-05-2025
İsrail ordusu fələstinlilərin xəstəxanasını söküb
08:24 / 19-05-2025
Stepaşin: Putin təkbətək görüşdə Zelenskini “sıradan çıxarcaq”
08:18 / 19-05-2025
“Qara dəliklər”in sirri açılıb
08:12 / 19-05-2025
Ukraynanın “Avroviziya”dakı münsifləri tənqid edilib
08:08 / 19-05-2025
Avropa Ukrayna münaqişəsinə görə ittiham olunur
07:41 / 19-05-2025
"Türk-Xaqan" yazısı həkk edilmiş qədim sikkə tapılıb
00:38 / 19-05-2025
Baydendə ağır xəstəlik aşkar ediblər
18:12 / 18-05-2025
Mənim çayımı tünd elə, a bala! - İmarət Cəlilqızı yazır
17:40 / 18-05-2025
Hikmət Hacıyev: Sülh üçün ideal şərait yaranıb
17:34 / 18-05-2025
İlham Əliyevin nəvəsi dünya çempionu olub
12:42 / 18-05-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:03 / 18-05-2025
Polşada prezident seçkisi keçirilir
08:36 / 18-05-2025
“Avroviziya-2025” mahnı müsabiqəsinin qalibi müəyyənləşib
19:28 / 17-05-2025
İranın konsorsium ideyası... - Tehran Körfəz qonşularına arxalanmaq istəyir
19:28 / 17-05-2025
General vəzifədən çıxarılıb
18:30 / 17-05-2025
Gəncədə 18 yaşlı gənc bıçaqlanıb
15:54 / 17-05-2025
Ədalət Partiyasına yeni sədr seçiblər - Yenilənib
13:59 / 17-05-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
13:15 / 17-05-2025
Dövlət qulluqçularının reyestri aparılacaq - Fərman
13:00 / 17-05-2025
İlham Əliyev Tokayevə zəng edib
12:52 / 17-05-2025
Prokurorluq və DİN məktəblinin ölümü ilə bağlı birgə məlumat yayıb
12:06 / 17-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
09:35 / 17-05-2025
Kim Çen In orduya "müharibəyə hazır ol" tapşırığı verib
09:32 / 17-05-2025
Səfir Trampa görə istefa verib
09:18 / 17-05-2025
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
00:07 / 17-05-2025
İlham Əliyev Azərbaycana dönüb
21:39 / 16-05-2025
Sumqayıtda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
23:22 / 14-05-2025
Qələm fədailərindən biri... - Foto
10:14 / 15-05-2025
İstanbul danışıqları öncəsi: ruslar daha bir kəndi işğal edib, Dnepropetovskə yaxınlaşır
15:22 / 15-05-2025
Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur?
12:42 / 15-05-2025
Vəkil müğənnini həbs etdirib
11:59 / 15-05-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan-Ermənistan müharibəsinin başlamasına nə şərait var, nə də səbəb
19:34 / 14-05-2025
Xəstəlik məşhur aktyoru taqətdən salıb - Fotolar
14:34 / 14-05-2025
İsrailli müğənni Türkiyədəki konsertlərini təxirə salmaq istəmir
13:11 / 14-05-2025
AFFA daha iki klubu cəzalandırıb
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
09:51 / 16-05-2025
Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər
18:20 / 15-05-2025
Ukrayna prezidenti Türkiyədə səfərdədir - (Yenilənib)
Yaxın Şərq uğrunda geosiyasi döyüş yenidən başlayır - Politoloq
Tarix: 13-09-2023 10:25 | Bölmə: Slayd
"Bundan əvvəl “Yaxın Şərq uğrunda alovlanmaqda olan savaş nə qədər davam edə və hansı nəticələrə gətirib çıxara bilər?”sualı ətrafında düşünmüşdüm. Suala cavab tapmaq üçün son 12 ildə baş verənlərin təhlili yetərincə olsa da, arxada qalan 4-5 gün zaman kəsiyi sualın əhəmiyyətini daha da artırır. Söhbət təbii ki, Hindistanın paytaxtında baş tutmuş G20 Sammiti çərçivəsində Hindistan-Yaxın Şərq-Avropa İqtisadi Dəhlizinin (IMEC) yaradılması barədə imzalanmış anlaşma memorandumundan gedir. Memorandumu imzalayan tərəflər ABŞ, Almaniya, Avropa Birliyi (AB), Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Hindistan, Fransa, İtaliya və Səudiyyə Ərəbistanı Krallığıdır (SƏK)".
Reyting.az xəbər verir ki, bunu politoloq Ərəstun Oruclu deyib.
Ə. Oruclu bildirib ki, IMEC Hindistandan SƏK və BƏƏ limanlarınadək, oradan isə dəmir yolu vasitəsilə İordaniya üzərindən keçməklə İsrail limanlarından (Aralıq dənizi vasitəsilə) Avropayadək uzanan böyük bir iqtisadi və nəqliyyat-kommunikasiya dəhlizidir: "IMEC layihəsi imzalandıqdan dərhal sonra Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula von der Leyenin onu “game changer” (oyun dəyişən) adlandırması da təsadüfi deyil. IMEC qlobal nəqliyyat-kommunikasiya layihələri ilə bağlı bu günədək mövcud olan bütün planları əsaslı şəkildə dəyişir. Deməli, elə geosiyasətin özünü də.
Hələ bir neçə ay əvvəl demişdik ki, yeni geosiyasi konstruksiyanın formalaşması ərəfəsində olan dünyada istənilən, hətta ən ağlagəlməz əməkdaşlıq variantları istisna deyil”.
Ərəstun Oruclu
Ə. Oruclu əlavə edib ki, IMEC həqiqətən gözlənilməz oldu və onu imzalayan ölkələrin dəhlizin ən qısa zamanda işə salınmasında israrlı olduqları elə imzalanmış memorandumun özündən görünür:
“Memorandumu imzalayan tərəflərin üzərinə götürdüyü əsas öhdəliklərdən biri də qarşıdan gələn 60 gün ərzində fəaliyyət planı hazırlayaraq onu növbəti görüşdə təqdim etməkdir. Bununla da əvvəl daha aktiv müzakirə olunan “Şərq-Qərb” və “Şimal-Cənub” dəhlizlərinin arxa plana keçmək ehtimalı artır. Bu isə geosiyasi mübarizə mərkəzinin Xəzər-Qara dəniz və Mərkəzi Asiya-Cənubi Qafqaz zolağından Fars körfəzi-Yaxın Şərq-Aralıq dənizi zolağına keçməsi deməkdir. Deməli, Yaxın Şərq uğrunda savaş da daha aktual olur.
Həm də ona görə ki, IMEC qlobal dəhlizlər uğrunda mübarizə aparan ölkələrin xeyli hissəsini oyundankənar vəziyyətə qoya bilər. Bunların arasında isə Çin və Rusiya kimi nəhənglərlə yanaşı, Türkiyə və İran kimi regional güclər də var ki, onların da hər biri Yaxın Şərqə birbaşa təsiri olan Yaxın Şərq ölkələrdir.
Bu mənada da müxtəlif regional və qlobal güclərin əvvəlki yazılarda qeyd olunduğu kimi, Yaxın Şərqdə hərbi güc toplaması təsadüfi deyil. Həm də ona görə ki, IMEC haqqında memorandumun imzalanması Yaxın Şərq uğrunda mübarizənin siyasi-diplomatik vasitələrlə aparılmasını əsaslı şəkildə məhdudlaşdırmış oldu”.
Politoloqun fikrincə, hərbi gücün effektiv olduğu məkanlar mövcud və potensial münaqişə ocaqlarıdır ki, onlar da Yaxın Şərqdə yetərincədir: “Aktiv və ya passiv fazada olmasına baxmayaraq, onların hər birindən IMEC əleyhdarlarının yararlanmaq istəyəcəyi istisna deyil. Belə münaqişələr isə əsasən Suriya, Yəmən və Fələstin-İsrail münaqişəsidir. Yəmənin İMEC-in marşrutundan coğrafi baxımdan uzaq olması bu ölkədəki daxili münaqişədən təsir vasitəsi kimi istifadə ehtimalını xeyli azaldır. Eyni zamanda, mövcud münaqişələrdən ikisinin - Suriya və Fələstin-İsrail münaqişələrinin aktivləşməsi ehtimalı isə arta bilər. İsrail-Fələstin münaqişəsindəki tərəflərin hərbi, siyasi və iqtisadi resursları arasında ciddi fərq olması bu münaqişənin də alovlanma ehtimalının yüksək olmadığını deməyə əsas verir.
Üstəlik, IMEC dəhlizində əsas ölkələrdən olan İsrail ərazisində (və ya onun sərhədləri yaxınlığında) destabilizasiya yaratmaq üçün mövcud olan sınanmış konflikt qalmaqdadır. Bu, Suriya münaqişəsidir. Bu dövlətdə həm də IMEC-ə qarşı çıxa biləcək ölkələrin (Çin xaric) hər birinin dayaqları mövcuddur.
Deməli, İMEC-ə dair Anlaşma Memorandumunun imzalanması Suriyaya nəinki sülh gətirmir, əksinə, bu ölkə ərazisində münaqişənin yenidən alovlanması riskini xeyli dərəcədə artırır. Təbii ki, IMEC marşrutu boyu, məsələn, Fars körfəzində yeni münaqişələrin qızışdırılması da istisna deyil. Bu halda onun münaqişədən böyük müharibəyə çevrilməsi ehtimalı da arta bilər".
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-09-2023 10:25 | Bölmə: Slayd
"Bundan əvvəl “Yaxın Şərq uğrunda alovlanmaqda olan savaş nə qədər davam edə və hansı nəticələrə gətirib çıxara bilər?”sualı ətrafında düşünmüşdüm. Suala cavab tapmaq üçün son 12 ildə baş verənlərin təhlili yetərincə olsa da, arxada qalan 4-5 gün zaman kəsiyi sualın əhəmiyyətini daha da artırır. Söhbət təbii ki, Hindistanın paytaxtında baş tutmuş G20 Sammiti çərçivəsində Hindistan-Yaxın Şərq-Avropa İqtisadi Dəhlizinin (IMEC) yaradılması barədə imzalanmış anlaşma memorandumundan gedir. Memorandumu imzalayan tərəflər ABŞ, Almaniya, Avropa Birliyi (AB), Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Hindistan, Fransa, İtaliya və Səudiyyə Ərəbistanı Krallığıdır (SƏK)".
Reyting.az xəbər verir ki, bunu politoloq Ərəstun Oruclu deyib.
Ə. Oruclu bildirib ki, IMEC Hindistandan SƏK və BƏƏ limanlarınadək, oradan isə dəmir yolu vasitəsilə İordaniya üzərindən keçməklə İsrail limanlarından (Aralıq dənizi vasitəsilə) Avropayadək uzanan böyük bir iqtisadi və nəqliyyat-kommunikasiya dəhlizidir: "IMEC layihəsi imzalandıqdan dərhal sonra Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula von der Leyenin onu “game changer” (oyun dəyişən) adlandırması da təsadüfi deyil. IMEC qlobal nəqliyyat-kommunikasiya layihələri ilə bağlı bu günədək mövcud olan bütün planları əsaslı şəkildə dəyişir. Deməli, elə geosiyasətin özünü də.
Hələ bir neçə ay əvvəl demişdik ki, yeni geosiyasi konstruksiyanın formalaşması ərəfəsində olan dünyada istənilən, hətta ən ağlagəlməz əməkdaşlıq variantları istisna deyil”.
Ərəstun Oruclu
Ə. Oruclu əlavə edib ki, IMEC həqiqətən gözlənilməz oldu və onu imzalayan ölkələrin dəhlizin ən qısa zamanda işə salınmasında israrlı olduqları elə imzalanmış memorandumun özündən görünür:
“Memorandumu imzalayan tərəflərin üzərinə götürdüyü əsas öhdəliklərdən biri də qarşıdan gələn 60 gün ərzində fəaliyyət planı hazırlayaraq onu növbəti görüşdə təqdim etməkdir. Bununla da əvvəl daha aktiv müzakirə olunan “Şərq-Qərb” və “Şimal-Cənub” dəhlizlərinin arxa plana keçmək ehtimalı artır. Bu isə geosiyasi mübarizə mərkəzinin Xəzər-Qara dəniz və Mərkəzi Asiya-Cənubi Qafqaz zolağından Fars körfəzi-Yaxın Şərq-Aralıq dənizi zolağına keçməsi deməkdir. Deməli, Yaxın Şərq uğrunda savaş da daha aktual olur.
Həm də ona görə ki, IMEC qlobal dəhlizlər uğrunda mübarizə aparan ölkələrin xeyli hissəsini oyundankənar vəziyyətə qoya bilər. Bunların arasında isə Çin və Rusiya kimi nəhənglərlə yanaşı, Türkiyə və İran kimi regional güclər də var ki, onların da hər biri Yaxın Şərqə birbaşa təsiri olan Yaxın Şərq ölkələrdir.
Bu mənada da müxtəlif regional və qlobal güclərin əvvəlki yazılarda qeyd olunduğu kimi, Yaxın Şərqdə hərbi güc toplaması təsadüfi deyil. Həm də ona görə ki, IMEC haqqında memorandumun imzalanması Yaxın Şərq uğrunda mübarizənin siyasi-diplomatik vasitələrlə aparılmasını əsaslı şəkildə məhdudlaşdırmış oldu”.
Politoloqun fikrincə, hərbi gücün effektiv olduğu məkanlar mövcud və potensial münaqişə ocaqlarıdır ki, onlar da Yaxın Şərqdə yetərincədir: “Aktiv və ya passiv fazada olmasına baxmayaraq, onların hər birindən IMEC əleyhdarlarının yararlanmaq istəyəcəyi istisna deyil. Belə münaqişələr isə əsasən Suriya, Yəmən və Fələstin-İsrail münaqişəsidir. Yəmənin İMEC-in marşrutundan coğrafi baxımdan uzaq olması bu ölkədəki daxili münaqişədən təsir vasitəsi kimi istifadə ehtimalını xeyli azaldır. Eyni zamanda, mövcud münaqişələrdən ikisinin - Suriya və Fələstin-İsrail münaqişələrinin aktivləşməsi ehtimalı isə arta bilər. İsrail-Fələstin münaqişəsindəki tərəflərin hərbi, siyasi və iqtisadi resursları arasında ciddi fərq olması bu münaqişənin də alovlanma ehtimalının yüksək olmadığını deməyə əsas verir.
Üstəlik, IMEC dəhlizində əsas ölkələrdən olan İsrail ərazisində (və ya onun sərhədləri yaxınlığında) destabilizasiya yaratmaq üçün mövcud olan sınanmış konflikt qalmaqdadır. Bu, Suriya münaqişəsidir. Bu dövlətdə həm də IMEC-ə qarşı çıxa biləcək ölkələrin (Çin xaric) hər birinin dayaqları mövcuddur.
Deməli, İMEC-ə dair Anlaşma Memorandumunun imzalanması Suriyaya nəinki sülh gətirmir, əksinə, bu ölkə ərazisində münaqişənin yenidən alovlanması riskini xeyli dərəcədə artırır. Təbii ki, IMEC marşrutu boyu, məsələn, Fars körfəzində yeni münaqişələrin qızışdırılması da istisna deyil. Bu halda onun münaqişədən böyük müharibəyə çevrilməsi ehtimalı da arta bilər".
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:18
“Qara dəliklər”in sirri açılıb
Dünən, 17:40
Hikmət Hacıyev: Sülh üçün ideal şərait yaranıb
17-05-2025, 13:00
İlham Əliyev Tokayevə zəng edib
17-05-2025, 10:38
Venera planetində yaşayış mümkündür
16-05-2025, 17:37
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
16-05-2025, 16:02
İlham Əliyev Albaniyada Zirvə toplantısında - Yenilənib - Foto
16-05-2025, 14:03
İlham Əliyev Nikol Paşinyanla görüşüb
16-05-2025, 12:53
Putinə qarşı ən sərt tədbirlər görməyə başlayırlar
16-05-2025, 12:08
Rusiya donanması ciddi problemlə üzləşib
15-05-2025, 15:22
Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur?
15-05-2025, 11:59
Cəlaloğlu: Azərbaycan-Ermənistan müharibəsinin başlamasına nə şərait var, nə də səbəb
15-05-2025, 10:14
İstanbul danışıqları öncəsi: ruslar daha bir kəndi işğal edib, Dnepropetovskə yaxınlaşır
15-05-2025, 09:31
Əlibəyli: PKK-nın sivil fəaliyyət göstərəcəyi inandırıcı görünmür
15-05-2025, 08:06
Tramp İstanbul danışıqlarına qatılmayacaq
15-05-2025, 07:53
Rusiya və Ukrayna nümayəndə heyətinin tərkibi məlum olub
14-05-2025, 20:02
Tramp elçilərini İstanbula göndərir
14-05-2025, 17:31
Deputat: “Rusiya müharibədə qalib gələ bilmir, Ukraynanın isə…”
14-05-2025, 13:03
Kobaxidze Trampın könlünü almağa çalışır
14-05-2025, 12:22
Qarabağa fərdi avtomobillərlə səfərlərin istiqamətləri genişləndirilir
14-05-2025, 08:48
Ordumuzun mövqeləri iki istiqamətdən atəşə tutulub
14-05-2025, 08:17
Rusiya genişmiqyaslı hücuma hazırlaşır?
13-05-2025, 16:13
Professor: Türkiyənin təklifinin alternativi müharibədir
13-05-2025, 14:17
Sərdar Cəlaloğlu: PKK dəstəyini itirib, bazası sıradan çıxıb
13-05-2025, 12:49
Rəsmi Bakı Kremlin bostanına daş atır
13-05-2025, 11:28
İstanbul danışıqları: Zelenski gəlir, Tramp iştirakına eyham vurur, Putin hələ də manevr edir
13-05-2025, 07:33
Tramp Türkiyəyə gəlmək istəyir
12-05-2025, 16:13
Mollazadə: PKK kürd məsələsi deyil, Sovet İttifaqının Türkiyəyə yaratdığı problemdir
12-05-2025, 14:04
Putini yenə atəşkəsə çağırırlar
12-05-2025, 11:15
Paşinyan peşman olub: İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
12-05-2025, 09:06
Dünyanın ən xoşbəxt şəhərləri... - Siyahı tərtib ediblər
11-05-2025, 14:22
"Xudafərin" körpüsünün sütun hissəsində qazıntı aparanlara qarşı əməliyyat keçirilib - Video
10-05-2025, 20:00
İlham Əliyev Ağdama gedib - (Yenilənib) - Fotolar
10-05-2025, 11:49
Mövqelərimiz atəşə tutulub
8-05-2025, 18:28
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
8-05-2025, 11:24
İsraillə gizli danışıqlar: Əhməd Şaraa etibarlı çətir axtarır
8-05-2025, 09:30
“ABŞ Rusiyadan Çinə qarşı da istifadə edəcək” - Professor
8-05-2025, 09:13
Bayden: Putin Varşava Müqaviləsi Təşkilatını bərpa etməyə çalışır
7-05-2025, 19:40
İlham Əliyev Moskvadakı Qələbə paradına qatılmayacaq
7-05-2025, 13:55
Putin nüvə silahından istifadə edə bilər
7-05-2025, 12:57
Rus ordusu mayın 9-dək Dnepropetrovsk vilayətini işğal etmək istəyir
7-05-2025, 09:50
Magistraturalara qəbul imtahanının vaxtı açıqlanıb
7-05-2025, 08:28
Diqqət! Yeni mobil-virus yayılır
7-05-2025, 06:30
Hindistan Pakistana hücum edib - (Yenilənib)
6-05-2025, 17:35
Britaniya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Foto
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
