Yaxın Şərqdə Qiyamət günü: İsrail HƏMAS-ı Yer üzündən silə biləcəkmi?
Tarix: 20-10-2023 16:22 | Bölmə: Slayd
Yaxın Şərqdə Qiyamət günü: İsrail HƏMAS-ı Yer üzündən silə biləcəkmi?

İsrail Qəzza zolağına qarşı amansız hücumda HƏMAS-ı məhv edəcəyinə söz verib, lakin onun açıq-aydın son oyunu və dağıdılmış Fələstin anklavının döyüş meydanında qalib gəlsə belə, onu necə idarə edəcəyi ilə bağlı dəqiq planı yoxdur.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

Səkkiz regional və Qərb rəsmisi xəbər agentliyinə bildirib ki, kod adı “Dəmir Qılınclar” olan hərbi kampaniya öz qəddarlığı ilə misilsiz olacaq və İsrailin keçmişdə Qəzza zolağında həyata keçirdiyi əməliyyatlardan fərqlənəcək.

Oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailin cənubuna hücumundan sonra İsrail 360.000 ehtiyat əsgəri çağırıb və kiçik anklavı fasiləsiz bombalayıb.

Mənbələrin fikrincə, İsrailin təcili strategiyası, hətta ağır mülki itkilər bahasına olsa belə, Qəzzanın infrastrukturunu məhv etmək, anklavın sakinlərini Misir sərhədinə doğru sürükləmək və yeraltı tunellərdən ibarət labirintini partlatmaqla HƏMAS-ı təqib etməkdir.

Bununla belə, İsrail rəsmiləri müharibədən sonrakı gələcəyin necə görünəcəyi barədə dəqiq təsəvvürlərinin olmadığını bildiriblər.

Vaşinqtondakı mənbə deyib ki, ABŞ prezidenti Co Baydenin bəzi köməkçiləri İsrailin HƏMAS-a uzunmüddətli zərər vurmaq üçün effektiv planı ola bilsə də, onun hələ də çıxış strategiyasını formalaşdırmamasından narahatdır.

Mənbə əlavə edib ki, dövlət katibi Antoni Blinken və müdafiə naziri Lloyd Ostinin keçən həftə İsrailə səfərləri Qəzza üçün müharibədən sonrakı plana diqqət yetirməyin zəruriliyini vurğulayıb.

Ərəb rəsmiləri də İsrailin 2006-cı ildən HƏMAS-ın idarə etdiyi və 2,3 milyon insanın yaşadığı anklavın gələcəyi ilə bağlı dəqiq plan hazırlamamasından narahatdırlar.

“İsrailin Qəzza üçün son oyunu yoxdur. Onların strategiyası minlərlə bomba atmaq, hər şeyi məhv etmək və içəri girməkdir, bəs sonrakı gün necə olacaq? Onların növbəti gün üçün çıxış strategiyası yoxdur”, - deyə regional təhlükəsizlik mənbələrindən biri bildirib.

İsrailin işğalı hələ başlamayıb, lakin Qəzza rəsmiləri deyirlər ki, hava bombardmanları artıq üçdə biri uşaqlar olmaqla 3500 fələstinlini öldürüb.

Bayden Çərşənbə günü İsrailə səfəri zamanı israillilərə deyib ki, HƏMAS üçün ədalət bərqərar olmalıdır, baxmayaraq ki, o, ABŞ-ın Nyu-Yorkda 11 sentyabr hücumlarından sonra səhvlər etdiyini xəbərdar edib. “Fələstinlilərin böyük əksəriyyəti HƏMAS-ın üzvü deyil. HƏMAS Fələstin xalqını təmsil etmir”.

Beynəlxalq Sülh üçün Karnegi Fondunun Yaxın Şərq üzrə eksperti Aaron David Miller deyib ki, Baydenin səfəri ona İsrail lideri Benyamin Netanyahuya proporsional güc tətbiqi və Qəzzaya qarşı uzunmüddətli planlar kimi məsələləri nəzərdən keçirmək üçün təzyiq etmək imkanı verəcək.

Netanyahu da daxil olmaqla, İsrail rəsmiləri oktyabrın 7-də törədilən qətllərə cavab olaraq HƏMAS-ı məhv edəcəklərini bildiriblər. Bundan sonra nə olacağı daha az müəyyəndir.

İsrailin Milli Təhlükəsizlik Şurasının direktoru Tzaçi Haneqbi deyib:

"Əlbəttə, biz bu məsələni düşünürük, həll edirik və bura yekun vəziyyətlə bağlı Milli Təhlükəsizlik Şurası, hərbçilər və digərləri tərəfindən qiymətləndirmələr daxildir. Bunun nə olacağını dəqiq bilmirik”.

“Ancaq biz nəyin baş verməyəcəyini dəqiq bilirik”, - deyə o, İsrailin HƏMAS-ın kökünü kəsmək məqsədinə toxunub.
Amma bunu söyləmək etməkdən daha asan ola bilər.

Regional mənbə Vyetnamda Amerika qoşunlarına meydan oxuyan kommunist partizan qüvvələrinə istinad edərək deyib: "Bu, Vyetnamdakı kimi yeraltı tunellər şəhəridir".

İki regional hərbi ekspert “Reuters”-ə bildirib ki, HƏMAS-ın silahlı qanadı “İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları” qoşunları pusquya salmaq üçün tank əleyhinə minalar və “bubi tələləri” yerləşdirərək işğal üçün səfərbər olub.

İsrailin qarşıdan gələn hücumu, İsrail rəsmilərinin daha əvvəl "ot biçmə" kimi təsvir etdiyi Qəzza zolağında əvvəlki əməliyyatlardan xeyli geniş olacaq və bu, HƏMAS-ın hərbi imkanlarını azaldacaq, lakin onu məhv etməyəcək.

İsrail artıq 2008-9, 2012 və 2014-cü illərdə HƏMAS ilə əvvəlki üç münaqişədə iştirak edib və bu kampaniyaların ikisi zamanı məhdud quru hücumları həyata keçirib, lakin bu gündən fərqli olaraq, İsrail liderləri heç vaxt HƏMAS-ı birdəfəlik məhv edəcəyinə söz verməyiblər.

Bu üç toqquşmada 4000-dən az fələstinli və 100-dən az israilli həlak olub.

Lakin Vaşinqtonda İsrailin HƏMAS-ı tamamilə məhv edə biləcəyinə dair nikbinlik azdır və ABŞ rəsmiləri İsrailin Qəzza zolağındakı hər hansı ərazini saxlamaq və ya yenidən işğal etmək istəməsi şansını çox az görür, - deyə ABŞ mənbəsi bildirib.

Mümkün qədər çox HƏMAS üzvünü öldürmək və ələ keçirmək, tunel və raket emalatxanalarını partlatmaq, daha sonra İsrail itkiləri artdıqdan sonra qələbəni elan etmək və oranı tərk etmək üçün bir yol tapmaq daha çox ehtimal olunan ssenaridir.

Livan “Hizbullah”ı və onun himayədarı İran HƏMAS-a dəstək üçün böyük yeni cəbhələr açdıqca, regionda müharibənin Qəzza zolağından kənara da yayılacağına dair qorxular var.

İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdollahian İsrailin Qəzzaya müdaxilə edəcəyi təqdirdə ona qarşı mümkün "önləyici" addımlar barədə xəbərdarlıq edib. O deyib ki, ABŞ İsraili cilovlaya bilməsə, İran kənardan izləməyəcək.

Ərəb liderləri Blinkenə bildiriblər ki, onlar HƏMAS-ın İsrailə hücumunu pisləsələr də, adi fələstinlilərin kollektiv şəkildə cəzalandırılmasına qarşıdırlar və bunun regional iğtişaşlara səbəb olacağından ehtiyatlanırlar. Onlar deyirlər ki, ölənlərin sayı artdıqca xalqın qəzəbi də yüksələcək.

Vaşinqton Aralıq dənizinin şərqinə təyyarədaşıyan zərbə qrupu göndərib və “Hizbullah”ın İsrailin şimal sərhədindən döyüşə qoşula biləcəyindən narahatdır. Bununla belə, ABŞ ordusunun məhdudlaşdırma siyasətindən birbaşa iştiraka keçəcəyinə dair heç bir əlamət yox idi.

Regional mənbələr bildiriblər ki, Vaşinqton 2007-ci ildə Qəzzaya nəzarəti HƏMAS-a itirmiş Fələstin Muxtariyyətini (FM) yenidən gücləndirməyi təklif edir, baxmayaraq ki, HƏMAS devriləcəyi təqdirdə FM və ya hər hansı digər qurumun sahilyanı anklavı idarə edə biləcəyinə dair böyük şübhələr var.

ABŞ-ın keçmiş Yaxın Şərq danışıqçısı Miller, Qəzza zolağında HƏMAS-dan sonrakı hökumətin idarə olunmasının mümkünlüyünə dərin şübhə ilə yanaşdığını bildirib.

O deyib: “Mən sizə Yer planetindən daha çox uzaqda yerləşən qalaktikaya daha uyğun olan bir şəkil çəkə bilərdim ki, Qəzzanı mahiyyətcə açıq bir qalaktikadan dəyişmək üçün ABŞ-ın rəhbərliyi altında BMT, Fələstin Muxtariyyəti, Səudiyyə Ərəbistanı və Misiri bir araya gətirə bilərsiniz. Hava həbsxanasını daha yaxşı bir şeyə çevirin”.

Bu arada Qəzza zolağının daxilində humanitar dəhlizləri və fələstinli mülki vətəndaşlar üçün qaçış yollarının yaradılması çağırışları ərəb qonşularının sərt reaksiyasına səbəb olub.

Onlar İsrailin işğalının yeni daimi kütləvi köçkün dalğasına səbəb olacağından qorxurlar.

Misir prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi fələstinlilərin öz torpaqlarından Qəzza zolağı ilə həmsərhəd olan Sina yarımadasına məcburi köçürülməsini rədd etdiyini bildirib və əlavə edib ki, istənilən bu cür addımlar ərazini İsrailə qarşı hücumlar üçün bazaya çevirəcək.

1967-ci il müharibəsində İsrail tərəfindən ələ keçirilən və sonra ilhaq edilən Şərqi Qüds və işğal olunmuş ərazilərdə İsrail yaşayış məntəqələrinin genişləndirilməsi fələstinlilərlə münaqişənin mərkəzində dayanır.

İordan çayının qərb sahilində ilin əvvəlindən bəri yüzlərlə fələstinli İsrail əsgərləri və köçkünlərlə təkrar toqquşmalarda həyatını itirib və zorakılığın ərazini bürüyə biləcəyi ilə bağlı geniş narahatlıq var.

“Ən pis vəziyyət ssenarisi nə olursa olsun, daha da pis olacaq”, - deyə regional mənbə münaqişənin Qəzza zolağından kənara da yayılma ehtimalı barədə danışıb.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər