08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
07:38 / 14-06-2025
Bu gün orta məktəblərdə “Son zəng” çalınacaq
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
22:31 / 13-06-2025
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
21:20 / 13-06-2025
Şəmkirdə iki nəfər kanalda batıb
19:03 / 13-06-2025
Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
18:29 / 13-06-2025
“Space” TV-yə xəbərdarlıq ediblər
18:23 / 13-06-2025
ABŞ İranı vurmaq üçün “yaşıl işıq” yandırıb
18:05 / 13-06-2025
Təl-Əvivdə kritik görüş başlayır
18:03 / 13-06-2025
Vilayət Eyvazov Gürcüstan DİN başçısı ilə görüşüb
17:58 / 13-06-2025
90-a yaxın mədəniyyət nümayəndəsi İrandan Azərbaycana gətiriləcək
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
17:22 / 13-06-2025
Tramp: İrana 60 gün vaxt vermişdim, bu gün 61-ci gündür
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
17:03 / 13-06-2025
Qriqoryan: Paşinyan-Ərdoğan görüşünü inkar etmirəm
16:54 / 13-06-2025
Son 24 saatda Təbriz üçüncü dəfə hücuma məruz qalıb
16:50 / 13-06-2025
“Ulduz”lu görüşlər”in növbəti qonağı Nizami Cəfərov olub - Fotolar
16:44 / 13-06-2025
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
16:38 / 13-06-2025
AEBA: "İranın Natanzdakı nüvə obyekti ciddi şəkildə zədələnib"
16:24 / 13-06-2025
İsrailin Tehrana hücumu nəticəsində 78 nəfər ölüb
16:21 / 13-06-2025
Hikmət Hacıyev Çexiyaya səfər edib
16:09 / 13-06-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
15:30 / 13-06-2025
Axtarışda olan şəxslər Azərbaycana ekstradisiya edilib
13:02 / 13-06-2025
XİN: "İranda Azərbaycan vətəndaşları zərər çəkməyib"
12:57 / 13-06-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:48 / 13-06-2025
Dünən bank kartlarından 20 min manat oğurlanıb
12:34 / 13-06-2025
Trampın xüsusi nümayəndəsi iranlı diplomatlarla görüşmək niyyətindədir
13:07 / 10-06-2025
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
09:31 / 09-06-2025
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
22:32 / 09-06-2025
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
16:32 / 10-06-2025
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
21:10 / 09-06-2025
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
13:40 / 11-06-2025
Professor: Zəngəzur və Dərələyəzin Ermənistana verilməsinin hüquqi qüvvəsi yoxdur
18:45 / 10-06-2025
Ölkəmizdə 3 gün iş olmayacaq
11:18 / 10-06-2025
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
09:22 / 09-06-2025
Fransa şirkəti Ukraynada dron istehsal edəcək
17:50 / 09-06-2025
Leninin heykəlini şəhər kənarına köçürürlər - Foto
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
3+3 - Azərbaycan və daha beş ölkənin təmsilçiləri Tehrana toplaşacaq
Tarix: 20-10-2023 18:47 | Bölmə: Slayd
Tezliklə İranda “3+3” formatında (Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, İran, Ermənistan, Gürcüstan) xarici işlər nazirləri səviyyəsində görüşün keçiriləcəyi deyilir. İndiki məqamda belə bir görüşün keçirilmə xəbərinin yayılması diqqət çəkir.
Öncə onu qeyd edim ki, “3+3” formatının təşəbbüskarı Azərbaycandır. Formatın yaradılmasında ən böyük dəstəkçi və maraqlı olan tərəf isə Türkiyədir. Rusiyanın da prosesə marağı və diqqəti hər zaman pozitiv olub.
“3+3” formatı mahiyyət etibarilə, regional inkişaf və əməkdaşlıq, habelə mövcud münaqişələrin həll edilməsi baxımından müsbət perspektiv vəd edirdi. Təəssüf ki, indiyədək bu formatda arzuolunan səviyyədə görüş baş tutmayıb. Bunun isə birdən çox səbəbi var.
2021-ci il dekabrın 10-da Moskva şəhərində Azərbaycan, Ermənistan, Türkiyə, İran və Rusiyanın iştirakı ilə Cənubi Qafqazda “sülhün və sabitliyin təmin edilməsi” məsələlərinə həsr olunmuş “3+3” formatında keçirilən regional platformanın ilk toplantısı baş tutsa da bu, tam olaraq “3+3” formatı görüşü olmadı. Çünki Gürcüstan görüşdə iştirak etmədi.
Əslində rəsmi Tiflis Rusiya faktoruna görə “3+3” platformasında iştirak etmək istəmədi. Mövcud Abxaziya və Cənubi Osetiya problemlərinə Kremlin müdaxilə etməsi və iki ölkə arasında yaxın keçmişdə yaşanan qısamüddətli müharibə Tiflisi platformadan uzaq tutdu. Lakin rəsmi Bakı və Ankara iki ildir ki, Tiflisi platformada iştiraka razı salmağa çalışır.
Əslində “3+3” formatının üzərinə götürdüyü missiyalar Gürcüstana da fayda verə bilər. Bakı-Ankara-Moskva xəttinin “3+3” formatında maraqlı olması Gürcüstan ilə Rusiya arasında “buzları” əridə bilər. Bu, həm də o baxımdan vacibdir ki, Gürcüstan gələcəkdə “3+3” formatı çərçivəsində Abxaziya və Cənubi Osetiya problemlərinin həll edilməsi istiqamətində mühüm nailiyyətlər əldə edə bilər.
İranda baş tutacaq görüşdə Gürcüstanın iştirak etməsi çox vacibdir. Məsələ ondadır ki, “3+3” formatına isti baxmayan iki tərəfdən biri Ermənistan görüşdə iştirak edəcəyini bildirib. Düzdür, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Avropa Parlamentində sülhə dair qeyri-müəyyən ritorika ilə çıxış etsə də, onun müəyyən mənada yola gəldiyi də görünür. Rəsmi İrəvan Bakının regional məsələləri regional müstəvidə müzakirə etmək istəməsinə uzun müddət qarşı çıxa bilməyəcəyini yaxşı bilir. Azərbaycanın regionda reallıq yarada bilmək qabiliyyəti Paşinyanın fikrini dəyişən faktorlardandır.
İrana gəldikdə isə, Tehranın sərgilədiyi destruktiv mövqe səbəbindən, eləcə də Azərbaycan səfirliynə hücum iki ölkə münasibətlərini qopma həddinə gətirmiş, bu da öz növbəsində format çərçivəsində görüşləri təxirə saldırmışdı.
Ümumiyyətlə, İran Azərbaycanın Zəngəzur ilə bağlı irəli sürdüyü təklifləri düzgün anlamır və bunu özünə qarşı təhdid elementi kimi görür. Lakin son zamanlar iki dövlət arasına münasibətlərin normallaşma səyləri, habelə təmasların qurulması İranın da “3+3” formatına baxış bucağını dəyişdi. Uzun zaman sonra ilk görüşün məhz Tehranda baş tutması da İrana edilən bir jestdir. Gürcüstan da görüşdə iştirak etsə “3+3” formatında ilk uğurlu görüş baş tuta bilər.
İndiki məqamda “3+3” formatını vacib edən bir sıra mühüm məqam var;
1. Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi ilə bağlı əsas maneələrin aradan qalxması sülh istiqamətində regional müstəvidə münbit şəraitin yaranması;
2. Azərbaycan və Türkiyənin strateji müttəfiqliyi, Rusiyanın regional maraqlarını bu müttəfiqlik üzərindən qorumaq istəməsi, İranın da prosesdən kənarda qalmaq istəməməsi;
3. Zəngəzur ətrafında proseslərə günbəgün yeni qüvvələrin, güclərin qoşulmaq istəməsi və regional oyunçuların kənar qüvvələrə pay vermək istəməməsi.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2023 18:47 | Bölmə: Slayd
Tezliklə İranda “3+3” formatında (Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, İran, Ermənistan, Gürcüstan) xarici işlər nazirləri səviyyəsində görüşün keçiriləcəyi deyilir. İndiki məqamda belə bir görüşün keçirilmə xəbərinin yayılması diqqət çəkir.
Öncə onu qeyd edim ki, “3+3” formatının təşəbbüskarı Azərbaycandır. Formatın yaradılmasında ən böyük dəstəkçi və maraqlı olan tərəf isə Türkiyədir. Rusiyanın da prosesə marağı və diqqəti hər zaman pozitiv olub.
“3+3” formatı mahiyyət etibarilə, regional inkişaf və əməkdaşlıq, habelə mövcud münaqişələrin həll edilməsi baxımından müsbət perspektiv vəd edirdi. Təəssüf ki, indiyədək bu formatda arzuolunan səviyyədə görüş baş tutmayıb. Bunun isə birdən çox səbəbi var.
2021-ci il dekabrın 10-da Moskva şəhərində Azərbaycan, Ermənistan, Türkiyə, İran və Rusiyanın iştirakı ilə Cənubi Qafqazda “sülhün və sabitliyin təmin edilməsi” məsələlərinə həsr olunmuş “3+3” formatında keçirilən regional platformanın ilk toplantısı baş tutsa da bu, tam olaraq “3+3” formatı görüşü olmadı. Çünki Gürcüstan görüşdə iştirak etmədi.
Əslində rəsmi Tiflis Rusiya faktoruna görə “3+3” platformasında iştirak etmək istəmədi. Mövcud Abxaziya və Cənubi Osetiya problemlərinə Kremlin müdaxilə etməsi və iki ölkə arasında yaxın keçmişdə yaşanan qısamüddətli müharibə Tiflisi platformadan uzaq tutdu. Lakin rəsmi Bakı və Ankara iki ildir ki, Tiflisi platformada iştiraka razı salmağa çalışır.
Əslində “3+3” formatının üzərinə götürdüyü missiyalar Gürcüstana da fayda verə bilər. Bakı-Ankara-Moskva xəttinin “3+3” formatında maraqlı olması Gürcüstan ilə Rusiya arasında “buzları” əridə bilər. Bu, həm də o baxımdan vacibdir ki, Gürcüstan gələcəkdə “3+3” formatı çərçivəsində Abxaziya və Cənubi Osetiya problemlərinin həll edilməsi istiqamətində mühüm nailiyyətlər əldə edə bilər.
İranda baş tutacaq görüşdə Gürcüstanın iştirak etməsi çox vacibdir. Məsələ ondadır ki, “3+3” formatına isti baxmayan iki tərəfdən biri Ermənistan görüşdə iştirak edəcəyini bildirib. Düzdür, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Avropa Parlamentində sülhə dair qeyri-müəyyən ritorika ilə çıxış etsə də, onun müəyyən mənada yola gəldiyi də görünür. Rəsmi İrəvan Bakının regional məsələləri regional müstəvidə müzakirə etmək istəməsinə uzun müddət qarşı çıxa bilməyəcəyini yaxşı bilir. Azərbaycanın regionda reallıq yarada bilmək qabiliyyəti Paşinyanın fikrini dəyişən faktorlardandır.
İrana gəldikdə isə, Tehranın sərgilədiyi destruktiv mövqe səbəbindən, eləcə də Azərbaycan səfirliynə hücum iki ölkə münasibətlərini qopma həddinə gətirmiş, bu da öz növbəsində format çərçivəsində görüşləri təxirə saldırmışdı.
Ümumiyyətlə, İran Azərbaycanın Zəngəzur ilə bağlı irəli sürdüyü təklifləri düzgün anlamır və bunu özünə qarşı təhdid elementi kimi görür. Lakin son zamanlar iki dövlət arasına münasibətlərin normallaşma səyləri, habelə təmasların qurulması İranın da “3+3” formatına baxış bucağını dəyişdi. Uzun zaman sonra ilk görüşün məhz Tehranda baş tutması da İrana edilən bir jestdir. Gürcüstan da görüşdə iştirak etsə “3+3” formatında ilk uğurlu görüş baş tuta bilər.
İndiki məqamda “3+3” formatını vacib edən bir sıra mühüm məqam var;
1. Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi ilə bağlı əsas maneələrin aradan qalxması sülh istiqamətində regional müstəvidə münbit şəraitin yaranması;
2. Azərbaycan və Türkiyənin strateji müttəfiqliyi, Rusiyanın regional maraqlarını bu müttəfiqlik üzərindən qorumaq istəməsi, İranın da prosesdən kənarda qalmaq istəməməsi;
3. Zəngəzur ətrafında proseslərə günbəgün yeni qüvvələrin, güclərin qoşulmaq istəməsi və regional oyunçuların kənar qüvvələrə pay vermək istəməməsi.
Turan RZAYEV
Politoloq
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
Dünən, 22:31
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
Dünən, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
Dünən, 17:06
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
Dünən, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
Dünən, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
Dünən, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
Dünən, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto
3-06-2025, 10:34
Ərdoğan Zelenski, Putin və Trampla Türkiyədə görüşmək istəyir
3-06-2025, 09:58
Türkiyədə güclü zəlzələ olub - Ölən və xəsarət alanlar var
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
