11:50 / 17-06-2025
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
11:42 / 17-06-2025
"Mossad"ın binası vurulub
11:24 / 17-06-2025
Xarici vətəndaşların İrandan Azərbaycan vasitəsiylə təxliyəsi davam edir
11:19 / 17-06-2025
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
10:51 / 17-06-2025
Vətəndaşları aldadan qadın saxlanılıb
10:32 / 17-06-2025
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
10:26 / 17-06-2025
“Fənərbaxça”nın prezidenti Bakıya gəlib
10:23 / 17-06-2025
HƏMAS Rusiyanı İsrailə təsir göstərməyə çağırır
10:22 / 17-06-2025
Nazirliyin keçmiş vəzifəli şəxslərinin məhkəməsi başlayıb
10:11 / 17-06-2025
Naxçıvan Aqrar Sığorta Fondu ləğv edilib
09:59 / 17-06-2025
"WhatsApp"da yenilik: reklamlar və pullu abunəliklər gəlir
09:53 / 17-06-2025
2025-ci ilin büdcəsinə dəyişikliklər olacaq? - Açıqlama
09:40 / 17-06-2025
İran nüvə silahları ilə bağlı müqavilədən çıxa bilər
09:21 / 17-06-2025
İsmayıllıda oğul atasını öldürüb
08:25 / 17-06-2025
Hakan Fidan Tiranada Vyosa Osmani ilə görüşüb
08:17 / 17-06-2025
Varşava preventiv tədbirlərə əl atır
08:11 / 17-06-2025
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
08:03 / 17-06-2025
Şakira: “ABŞ-da mühacir olmaq daim qorxu deməkdir”
07:51 / 17-06-2025
ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurası təcili Ağ evdə toplanır
07:44 / 17-06-2025
Kiyevə hücum: çoxmərtəbəli binalar dağılıb, ölən və çoxlu yaralı var - Foto
07:02 / 17-06-2025
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
06:47 / 17-06-2025
Kəşfiyyat agentliyinə qadın rəhbərlik edəcək
22:43 / 16-06-2025
Zakir Həsənov Belarusa rəsmi səfər edib
22:33 / 16-06-2025
Xarici ölkə vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
20:27 / 16-06-2025
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
18:00 / 16-06-2025
Cüdoçumuz dünya çempionatının yarımfinalına yüksəlib
17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
17:51 / 12-06-2025
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
17:09 / 12-06-2025
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
Ərdoğanın “həm Qərb, həm Şərq” siyasəti, yaxud iki stulda oturmaq cəhdi
Tarix: 01-05-2024 11:55 | Bölmə: Slayd
İlin əvvəlində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan rusiyalı həmkarını qəbul edəcəyinə ümid bəsləyirdi. Lakin Vladimir Putinin Türkiyə səfəri hər iki ölkədəki seçki prosesinə görə reallaşmadı. Amma Türkiyədə bələdiyyə seçkiləri və Rusiyada prezident seçkilərindən sonra da Ankarada görüş baş tutmayıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ərdoğanın ABŞ-a səfərinin dəqiq tarixi bəlli olub - mayın 9-u. Mart ayında xarici işlər naziri Hakan Fidan zəmin hazırlamaq üçün Dövlət Departamentinə gedib. Fidan və dövlət katibi Antoni Blinkenin birgə konfransından artıq bəlli idi ki, Ərdoğan və Co Bayden Yaxın Şərq, Ukrayna, döyüş təyyarələrinin tədarükü və anti-Rusiya sanksiyalarından yayınma ilə bağlı ikitərəfli problemləri müzakirə edəcəklər.
Bəzi ekspertlər Ərdoğanın hələ də Amerikaya üstünlük verdiyinə diqqət çəkib. Rusiya Şərqə dönürsə, Türkiyə də Qərbə dönür: türklərin İsveçə NATO-ya daxil olmasına şərait yaratması əbəs yerə deyil. Maliyyə böhranı Ərdoğanı investisiya cəlb etmək üçün Avropa Birliyi və ABŞ-nın mövqelərinə dözməyə məcbur edib.
Ancaq təcrübədən göründüyü kimi, bu, tələlər və gecikmələr olmadan deyildi. Artıq aprelin 25-də Ərdoğanın xaricə səfərinin pozulması ilə bağlı şayiələr yayılıb.
Baydenin köməkçisi Con Kirbi bildirib ki, onun rəhbərinin iş qrafikinə türk həmkarı ilə əlaqə daxil deyil. İki gün sonra Türkiyə tərəfində aydınlıq yarandı. Ankara rəsmilərinin bildirdiyinə görə, mayın 9-da səfər baş tutmayacaq və sonrakı tarixə təxirə salınacaq.
Bu halda “köçürmə” sözü “ləğv”ə bərabərdir. Onu kimin ləğv etdiyini görmək qalır. Türkiyənin “Hürriyet” qəzetinin Ərdoğanın səfərin ləğvi ilə bağlı göstəriş vermədiyinə dair xəbərlərinə əsaslansaq, deməli, təşəbbüskar Bayden ola bilər. Bu versiyanı danışıqların pozulmasının arxasında İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun dayandığı barədə şayiələr də dəstəkləyir.
İddialara görə, Ərdoğan HƏMAS rəhbəri İsmayıl Haniyəni qəbul etdikdən sonra Netanyahu Ağ evdən “terrorun sponsorlarını” qəbul etməməyi xahiş edib. Eyni zamanda, İsrail izi versiyası ABŞ-nın özünün son vaxtlar Netanyahu hökumətinə qarşı çox sərt olması faktı ilə uyğun gəlmir.
Keçən həftə Amerika mediasında Vaşinqtonun İordan çayının Qərb sahilində dinc əhaliyə qarşı törətdikləri cinayətlərə görə İsrail ordusunun “Netzach Yehuda” batalyonuna qarşı gözlənilən sanksiyaları barədə məlumatlar yayılıb. Bayden, Qəzzadakı Fələstinin son qalası olan Rəfah şəhərinə hücum ediləcəyi təqdirdə Netanyahuya təcrid olunacağı barədə xəbərdarlıq edib.
Beləliklə, indiki münasibətlər səviyyəsində Netanyahunun Baydenə təsir göstərə və onun Ərdoğanla danışıqlarını poza bildiyinə inanmaq çətindir.
Eyni zamanda, bütövlükdə Yaxın Şərq amilini də istisna etmək mümkün deyil. İsrailə təzyiq göstərsə də, ABŞ administrasiyası hələ də böhranın həllinə yanaşmada Ankaradan xeyli fərqlənir.
İsrail ordusuna (IDF) qarşı sanksiyalar daxili səviyyədə qaldı və Nümayəndələr Palatası İsrailə 26 milyard dollar yardımın ayrılmasını təsdiqlədi. BMT-də amerikalılar Fələstinin təşkilata üzvlüyünü heç vaxt dəstəkləməyiblər, baxmayaraq ki, Dövlət Departamenti və Ağ ev daim “iki dövlət” formulundan danışır. ABŞ İsrailin Rəfah əməliyyatına qarşıdır, lakin Qəzzanın HƏMAS ilə münaqişədən sonra idarə olunmasını istisna edir.
Nəhayət, Rəfahdakı quru əməliyyatının ən mühüm anında Vaşinqtonun IDF-i dayandıra biləcəyinə dair təminatlar haradadır? Əgər istəsəydilər və ya bacarsaydılar, bunu çoxdan dayandırardılar.
Türkiyənin İsrailə qarşı mövqeyi gündən-günə daha da sərtləşir. Əvvəlcə Netanyahunu soyqırımda ittiham etdilər. Ərdoğan daha sonra Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində İsrailə qarşı iddialar qaldırmaq üçün vəkillərdən ibarət qrup toplayıb. Bunun ardınca Türkiyə liqasında israilli futbolçuları boykot etdilər.
Bu yaxınlarda, nəhayət, həqiqətən ciddi tədbirlər görülüb. Türkiyə İsrailə polad, mis, tikinti materialları, maşınlar, gübrələr, təyyarə yanacağı və bir çox başqa malların ixracını məhdudlaşdırıb.
Bir neçə gün əvvəl Ərdoğan açıq şəkildə bəyan etmişdi ki, o, artıq bu ölkə ilə intensiv ticarət əlaqələri saxlamır. Bu, ticarət dövriyyəsinin 7 milyard dollar civarında qiymətləndirilməsinə baxmayaraq, bunun beşi Türkiyə ixracıdır. Türkiyə İsrailin dördüncü əsas təchizatçısıdır.
Bir çox cəhətdən fikir ayrılıqları
İsrailin birbaşa müdaxiləsi olmasa belə, ABŞ və Türkiyənin yəhudi dövləti və Fələstinə qarşı siyasətlərində kifayət qədər fikir ayrılığı var. Türklərin Yaxın Şərqdəki müttəfiqini sanksiyalarla boğmağa çalışması Amerikanın xoşuna gəlmir.
Rəfahın İDF-nin hərbi texnikasını toplaması, İsrail hərbi kabinetinin artıq bütün gücü ilə quru əməliyyatı planlaşdırması Ərdoğanı qane etmir və Bayden ciddi şəkildə buna qarşı çıxa bilməz.
Bayden Qətərin əsirlərin dəyişdirilməsi və atəşkəsin yaradılmasında vasitəçilik səylərinə ümid edir, lakin çox güman ki, Ərdoğanın HƏMAS-ı Qəzzada demək olar ki, yeganə legitim qüvvə adlandırması və onun lideri ilə görüşməsini səhv hesab edir.
Birləşmiş Ştatlar ərəb ölkələri və Türkiyənin vasitəçiliyi ilə Qəzzada alternativ hökumət yaratmaq və Netanyahunu işğal üçün əsaslardan məhrum etmək istərdi, lakin Ərdoğan bu diplomatiyanı korlayır.
ABŞ Yaxın Şərqdə çox çətin vəziyyətə düşüb. O, İsraili dəstəkləyir, lakin başa düşürlər ki, onun hərəkətləri Vaşinqtonun müsəlman dünyasındakı reputasiyasına xələl gətirir. Bayden mühüm prezident seçkiləri ərəfəsində ABŞ daxilində ərəblərin və müsəlmanların dəstəyini itirir və Netanyahunun təxribatları ABŞ-ı az qala İranla müharibəyə sürükləyir.
Digər tərəfdən, Türkiyə həm Yaxın Şərqdə, həm də Avropa cəbhəsində amerikalılar üçün də önəmlidir, lakin Ərdoğan marionet olmaq istəmir. O, HƏMAS-ın simasında məxluqunu zərərsizləşdirmək bahasına Fələstin münaqişəsini həll etməyəcək.
İstər İran-İsrail qarşıdurmasında, istərsə də husilər (və regiondakı digər iranpərəst qüvvələr) ilə NATO arasındakı qarşıdurmada Türkiyə, yeri gəlmişkən, İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanından fərqli olaraq, ABŞ-ı dəstəkləmədi. Türkiyə lideri regionda vəziyyətin kəskinləşməsinə görə həm İsraili, həm də ABŞ-ı günahkar hesab edir.
Ərdoğanın ABŞ-a səfərini ləğv etmək üçün başqa tutarlı səbəblərin də olduğunu istisna etmək olmaz. Bayden hər gün zəifləyir və 70 yaşlı Ərdoğan, medianın yazdığına görə, keçən il ürək problemi səbəbindən infarkt keçirmiş ola bilər. Bələdiyyə seçkiləri onu çox yorğun buraxdı və onların nəticəsi açıq-aydın əhval-ruhiyyə yaratmadı.
Baydeni qarşıda hər şey gözləyir, lakin aşağı reytinqlər və xarici siyasətdəki çoxlu problemlər də köhnə demokratın gücünü əlindən alır.
Fələstindən başqa, ABŞ və Türkiyənin digər məsələlərdə də kifayət qədər fikir ayrılığı var. Fidanın Vaşinqtona səfəri zamanı Blinken Ankaranı “Ukraynanın əsas sponsoru” anlayışına uyğunlaşdırmağa çalışsa da, türklər bundan imtina edə bildilər.
Artıq ABŞ Rusiya ilə əməkdaşlığa görə bir sıra türk şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq edib. Türk Hava Yolları üçüncü dərəcəli sanksiyaların acısı altında rus sərnişinlərə qarşı artıq açıq ayrı-seçkilik edir, onları İstanbuldan Latın Amerikasına uçuşlara buraxmır. Amma bu Amerika üçün kifayət deyil. Bayden görür ki, NATO-nun Ukrayna üçün kifayət qədər silahı yoxdur və Türkiyə hər gün yeni qırıcılar və gəmilərlə öyünür, məğlub olan Vladimir Zelenskiyə heç nə vermir.
Ağ ev Rusiyanın məğlubiyyətindən danışmağa davam edir və Ərdoğan vasitəçilik səyləri ilə Ukraynanın müəyyən edilmiş ərazi itkiləri ilə sülh müqaviləsinə işarə edir.
Türkiyənin diversifikasiyası
İndidən demək olar ki, bu dəfə Ərdoğan üçün iki stulda oturmaq cəhdi əsl uğursuzluqla nəticələnib. O, Putinlə görüşməyib. O, Vaşinqtondakı bu uğursuzluğu kompensasiya edəcəyinə ümid etsə də, Bayden bunu qəbul etməkdən vaz keçib.
Qərbə dönüş indiyədək uğursuz olub, çünki Ərdoğan üçün ABŞ-dakı danışıqlar Baydenin hakimiyyətə gəlişindən sonra ilk rəsmi səfər olmalı idi.
Ərdoğan “hər şey Fələstin naminə” ruhunda izahat verməsə, səfərin pozulması diplomatik məğlubiyyətə bərabər olacaq. Bu, əsəbiləşən Ərdoğanın Putinlə görüşünü sürətləndirə biləcəyi anlamına gəlirmi? Fakt deyil. Rusiya Ankaranın vasitəçilik səylərini alqışlayır, lakin nə qədər ki, Qərb əraziləri verməyə hazır deyil və Rusiya aktivlərini dondurmaqla Moskvanı qıcıqlandırır, Kreml heç bir dialoqa razı olmayacaq.
Bundan əlavə, Türkiyə ilə Rusiya arasında münasibətlərdə soyuqluq müşahidə olunur. Rusiya iş adamlarının çətin vəziyyətini anlayır, lakin Türkiyə hava limanlarında öz vətəndaşlarına qarşı ayrı-seçkiliyə dözmək niyyətində deyil.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi artıq Ankaradakı həmkarlarına nota göndərib; bu, uzun müddətdir ki, Rusiya-Türkiyə münasibətlərində baş vermir.
Bu və ya digər şəkildə Türkiyə üçün həm ABŞ, həm də Rusiya ilə əlaqələr son dərəcə vacib olaraq qalır. Lakin onun tərəfdaşları arasında qarşıdurma artarkən, getdikcə daha daralmış bir çərçivədə manevr etmək daha da çətinləşir.
Rusiya üçün təbii ki, NATO-da hər hansı parçalanma kimi Ərdoğanın ABŞ-a səfərinin pozulması uğurdur.
Ankara isə təkcə Qərbə və Şimala deyil, həm də Şərqə və Cənuba üz tutaraq əlaqələrini şaxələndirməklə özünə təsəlli verə bilər. Türkiyə, İraq, Qətər və BƏƏ-nin iştirakı ilə Bağdadda elan edilən “Həyat Yolu” layihəsi bu istiqamətdə daha bir addımdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-05-2024 11:55 | Bölmə: Slayd
İlin əvvəlində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan rusiyalı həmkarını qəbul edəcəyinə ümid bəsləyirdi. Lakin Vladimir Putinin Türkiyə səfəri hər iki ölkədəki seçki prosesinə görə reallaşmadı. Amma Türkiyədə bələdiyyə seçkiləri və Rusiyada prezident seçkilərindən sonra da Ankarada görüş baş tutmayıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ərdoğanın ABŞ-a səfərinin dəqiq tarixi bəlli olub - mayın 9-u. Mart ayında xarici işlər naziri Hakan Fidan zəmin hazırlamaq üçün Dövlət Departamentinə gedib. Fidan və dövlət katibi Antoni Blinkenin birgə konfransından artıq bəlli idi ki, Ərdoğan və Co Bayden Yaxın Şərq, Ukrayna, döyüş təyyarələrinin tədarükü və anti-Rusiya sanksiyalarından yayınma ilə bağlı ikitərəfli problemləri müzakirə edəcəklər.
Bəzi ekspertlər Ərdoğanın hələ də Amerikaya üstünlük verdiyinə diqqət çəkib. Rusiya Şərqə dönürsə, Türkiyə də Qərbə dönür: türklərin İsveçə NATO-ya daxil olmasına şərait yaratması əbəs yerə deyil. Maliyyə böhranı Ərdoğanı investisiya cəlb etmək üçün Avropa Birliyi və ABŞ-nın mövqelərinə dözməyə məcbur edib.
Ancaq təcrübədən göründüyü kimi, bu, tələlər və gecikmələr olmadan deyildi. Artıq aprelin 25-də Ərdoğanın xaricə səfərinin pozulması ilə bağlı şayiələr yayılıb.
Baydenin köməkçisi Con Kirbi bildirib ki, onun rəhbərinin iş qrafikinə türk həmkarı ilə əlaqə daxil deyil. İki gün sonra Türkiyə tərəfində aydınlıq yarandı. Ankara rəsmilərinin bildirdiyinə görə, mayın 9-da səfər baş tutmayacaq və sonrakı tarixə təxirə salınacaq.
Bu halda “köçürmə” sözü “ləğv”ə bərabərdir. Onu kimin ləğv etdiyini görmək qalır. Türkiyənin “Hürriyet” qəzetinin Ərdoğanın səfərin ləğvi ilə bağlı göstəriş vermədiyinə dair xəbərlərinə əsaslansaq, deməli, təşəbbüskar Bayden ola bilər. Bu versiyanı danışıqların pozulmasının arxasında İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun dayandığı barədə şayiələr də dəstəkləyir.
İddialara görə, Ərdoğan HƏMAS rəhbəri İsmayıl Haniyəni qəbul etdikdən sonra Netanyahu Ağ evdən “terrorun sponsorlarını” qəbul etməməyi xahiş edib. Eyni zamanda, İsrail izi versiyası ABŞ-nın özünün son vaxtlar Netanyahu hökumətinə qarşı çox sərt olması faktı ilə uyğun gəlmir.
Keçən həftə Amerika mediasında Vaşinqtonun İordan çayının Qərb sahilində dinc əhaliyə qarşı törətdikləri cinayətlərə görə İsrail ordusunun “Netzach Yehuda” batalyonuna qarşı gözlənilən sanksiyaları barədə məlumatlar yayılıb. Bayden, Qəzzadakı Fələstinin son qalası olan Rəfah şəhərinə hücum ediləcəyi təqdirdə Netanyahuya təcrid olunacağı barədə xəbərdarlıq edib.
Beləliklə, indiki münasibətlər səviyyəsində Netanyahunun Baydenə təsir göstərə və onun Ərdoğanla danışıqlarını poza bildiyinə inanmaq çətindir.
Eyni zamanda, bütövlükdə Yaxın Şərq amilini də istisna etmək mümkün deyil. İsrailə təzyiq göstərsə də, ABŞ administrasiyası hələ də böhranın həllinə yanaşmada Ankaradan xeyli fərqlənir.
İsrail ordusuna (IDF) qarşı sanksiyalar daxili səviyyədə qaldı və Nümayəndələr Palatası İsrailə 26 milyard dollar yardımın ayrılmasını təsdiqlədi. BMT-də amerikalılar Fələstinin təşkilata üzvlüyünü heç vaxt dəstəkləməyiblər, baxmayaraq ki, Dövlət Departamenti və Ağ ev daim “iki dövlət” formulundan danışır. ABŞ İsrailin Rəfah əməliyyatına qarşıdır, lakin Qəzzanın HƏMAS ilə münaqişədən sonra idarə olunmasını istisna edir.
Nəhayət, Rəfahdakı quru əməliyyatının ən mühüm anında Vaşinqtonun IDF-i dayandıra biləcəyinə dair təminatlar haradadır? Əgər istəsəydilər və ya bacarsaydılar, bunu çoxdan dayandırardılar.
Türkiyənin İsrailə qarşı mövqeyi gündən-günə daha da sərtləşir. Əvvəlcə Netanyahunu soyqırımda ittiham etdilər. Ərdoğan daha sonra Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində İsrailə qarşı iddialar qaldırmaq üçün vəkillərdən ibarət qrup toplayıb. Bunun ardınca Türkiyə liqasında israilli futbolçuları boykot etdilər.
Bu yaxınlarda, nəhayət, həqiqətən ciddi tədbirlər görülüb. Türkiyə İsrailə polad, mis, tikinti materialları, maşınlar, gübrələr, təyyarə yanacağı və bir çox başqa malların ixracını məhdudlaşdırıb.
Bir neçə gün əvvəl Ərdoğan açıq şəkildə bəyan etmişdi ki, o, artıq bu ölkə ilə intensiv ticarət əlaqələri saxlamır. Bu, ticarət dövriyyəsinin 7 milyard dollar civarında qiymətləndirilməsinə baxmayaraq, bunun beşi Türkiyə ixracıdır. Türkiyə İsrailin dördüncü əsas təchizatçısıdır.
Bir çox cəhətdən fikir ayrılıqları
İsrailin birbaşa müdaxiləsi olmasa belə, ABŞ və Türkiyənin yəhudi dövləti və Fələstinə qarşı siyasətlərində kifayət qədər fikir ayrılığı var. Türklərin Yaxın Şərqdəki müttəfiqini sanksiyalarla boğmağa çalışması Amerikanın xoşuna gəlmir.
Rəfahın İDF-nin hərbi texnikasını toplaması, İsrail hərbi kabinetinin artıq bütün gücü ilə quru əməliyyatı planlaşdırması Ərdoğanı qane etmir və Bayden ciddi şəkildə buna qarşı çıxa bilməz.
Bayden Qətərin əsirlərin dəyişdirilməsi və atəşkəsin yaradılmasında vasitəçilik səylərinə ümid edir, lakin çox güman ki, Ərdoğanın HƏMAS-ı Qəzzada demək olar ki, yeganə legitim qüvvə adlandırması və onun lideri ilə görüşməsini səhv hesab edir.
Birləşmiş Ştatlar ərəb ölkələri və Türkiyənin vasitəçiliyi ilə Qəzzada alternativ hökumət yaratmaq və Netanyahunu işğal üçün əsaslardan məhrum etmək istərdi, lakin Ərdoğan bu diplomatiyanı korlayır.
ABŞ Yaxın Şərqdə çox çətin vəziyyətə düşüb. O, İsraili dəstəkləyir, lakin başa düşürlər ki, onun hərəkətləri Vaşinqtonun müsəlman dünyasındakı reputasiyasına xələl gətirir. Bayden mühüm prezident seçkiləri ərəfəsində ABŞ daxilində ərəblərin və müsəlmanların dəstəyini itirir və Netanyahunun təxribatları ABŞ-ı az qala İranla müharibəyə sürükləyir.
Digər tərəfdən, Türkiyə həm Yaxın Şərqdə, həm də Avropa cəbhəsində amerikalılar üçün də önəmlidir, lakin Ərdoğan marionet olmaq istəmir. O, HƏMAS-ın simasında məxluqunu zərərsizləşdirmək bahasına Fələstin münaqişəsini həll etməyəcək.
İstər İran-İsrail qarşıdurmasında, istərsə də husilər (və regiondakı digər iranpərəst qüvvələr) ilə NATO arasındakı qarşıdurmada Türkiyə, yeri gəlmişkən, İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanından fərqli olaraq, ABŞ-ı dəstəkləmədi. Türkiyə lideri regionda vəziyyətin kəskinləşməsinə görə həm İsraili, həm də ABŞ-ı günahkar hesab edir.
Ərdoğanın ABŞ-a səfərini ləğv etmək üçün başqa tutarlı səbəblərin də olduğunu istisna etmək olmaz. Bayden hər gün zəifləyir və 70 yaşlı Ərdoğan, medianın yazdığına görə, keçən il ürək problemi səbəbindən infarkt keçirmiş ola bilər. Bələdiyyə seçkiləri onu çox yorğun buraxdı və onların nəticəsi açıq-aydın əhval-ruhiyyə yaratmadı.
Baydeni qarşıda hər şey gözləyir, lakin aşağı reytinqlər və xarici siyasətdəki çoxlu problemlər də köhnə demokratın gücünü əlindən alır.
Fələstindən başqa, ABŞ və Türkiyənin digər məsələlərdə də kifayət qədər fikir ayrılığı var. Fidanın Vaşinqtona səfəri zamanı Blinken Ankaranı “Ukraynanın əsas sponsoru” anlayışına uyğunlaşdırmağa çalışsa da, türklər bundan imtina edə bildilər.
Artıq ABŞ Rusiya ilə əməkdaşlığa görə bir sıra türk şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq edib. Türk Hava Yolları üçüncü dərəcəli sanksiyaların acısı altında rus sərnişinlərə qarşı artıq açıq ayrı-seçkilik edir, onları İstanbuldan Latın Amerikasına uçuşlara buraxmır. Amma bu Amerika üçün kifayət deyil. Bayden görür ki, NATO-nun Ukrayna üçün kifayət qədər silahı yoxdur və Türkiyə hər gün yeni qırıcılar və gəmilərlə öyünür, məğlub olan Vladimir Zelenskiyə heç nə vermir.
Ağ ev Rusiyanın məğlubiyyətindən danışmağa davam edir və Ərdoğan vasitəçilik səyləri ilə Ukraynanın müəyyən edilmiş ərazi itkiləri ilə sülh müqaviləsinə işarə edir.
Türkiyənin diversifikasiyası
İndidən demək olar ki, bu dəfə Ərdoğan üçün iki stulda oturmaq cəhdi əsl uğursuzluqla nəticələnib. O, Putinlə görüşməyib. O, Vaşinqtondakı bu uğursuzluğu kompensasiya edəcəyinə ümid etsə də, Bayden bunu qəbul etməkdən vaz keçib.
Qərbə dönüş indiyədək uğursuz olub, çünki Ərdoğan üçün ABŞ-dakı danışıqlar Baydenin hakimiyyətə gəlişindən sonra ilk rəsmi səfər olmalı idi.
Ərdoğan “hər şey Fələstin naminə” ruhunda izahat verməsə, səfərin pozulması diplomatik məğlubiyyətə bərabər olacaq. Bu, əsəbiləşən Ərdoğanın Putinlə görüşünü sürətləndirə biləcəyi anlamına gəlirmi? Fakt deyil. Rusiya Ankaranın vasitəçilik səylərini alqışlayır, lakin nə qədər ki, Qərb əraziləri verməyə hazır deyil və Rusiya aktivlərini dondurmaqla Moskvanı qıcıqlandırır, Kreml heç bir dialoqa razı olmayacaq.
Bundan əlavə, Türkiyə ilə Rusiya arasında münasibətlərdə soyuqluq müşahidə olunur. Rusiya iş adamlarının çətin vəziyyətini anlayır, lakin Türkiyə hava limanlarında öz vətəndaşlarına qarşı ayrı-seçkiliyə dözmək niyyətində deyil.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi artıq Ankaradakı həmkarlarına nota göndərib; bu, uzun müddətdir ki, Rusiya-Türkiyə münasibətlərində baş vermir.
Bu və ya digər şəkildə Türkiyə üçün həm ABŞ, həm də Rusiya ilə əlaqələr son dərəcə vacib olaraq qalır. Lakin onun tərəfdaşları arasında qarşıdurma artarkən, getdikcə daha daralmış bir çərçivədə manevr etmək daha da çətinləşir.
Rusiya üçün təbii ki, NATO-da hər hansı parçalanma kimi Ərdoğanın ABŞ-a səfərinin pozulması uğurdur.
Ankara isə təkcə Qərbə və Şimala deyil, həm də Şərqə və Cənuba üz tutaraq əlaqələrini şaxələndirməklə özünə təsəlli verə bilər. Türkiyə, İraq, Qətər və BƏƏ-nin iştirakı ilə Bağdadda elan edilən “Həyat Yolu” layihəsi bu istiqamətdə daha bir addımdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:50
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
Bu gün, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
Bu gün, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
Bu gün, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
Dünən, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Dünən, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Dünən, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Dünən, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
15-06-2025, 12:59
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
