11:42 / 17-06-2025
"Mossad"ın binası vurulub
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
Yeni yaradılan "Həyat ağacı" ekoloji problemləri həll edəcək, insan ömrünü uzadacaq
Tarix: 01-05-2024 17:58 | Bölmə: Slayd
Yeni yaradılan "Həyat ağacı" ekoloji problemləri həll edəcək, insan ömrünü uzadacaq

Genetik kodun 1,8 milyard hərfindən istifadə etməklə əsas "Həyat ağacı" yaradılıb. Müasir biologiya elminin gücü və səyi sayəsində bioloq-alimlərdən ibarət böyük qrup bununla kəşfi nəhayət ki, reallaşdırıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, “Nature” jurnalının yazdığına görə, böyük araşdırmanı Miçiqan Universitetindən üç bioloq da daxil olmaqla, ümumilikdə 279 alimdən ibarət beynəlxalq qrup həyata keçirib.

Qrupun bu işi bitkilərin təkamülünü daha dərindən başa düşmək üçün ekoloji problemlərin həllinə kömək edə bilər.

Alimlər çiçəkli bitkilərin bütün məlum cinslərinin təxminən 60 faizini təşkil edən 9500-dən çox növün məlumatlarını təhlil ediblər. Bu böyük tədqiqat həm də elm tarixində yaddaqalan iz buraxacaq.

Alimlər qrupu çiçəkli bitkilərin təkamül tarixinin yeni aspektlərini və onların yer üzündə ekoloji üstünlüklərini ortaya qoyur.

Kyu Kral Nəbatat Bağının alimlərinin rəhbərlik etdiyi işin əsas aspekti iqlim dəyişikliyi şəraitində gələcəkdə yeni nəsil növlərin müəyyənləşməsinə, bitki təsnifatının dəqiqləşdirilməsinə, eləcə də ən yeni dərman birləşmələrinin kəşfinə, bitki örtüyünün qorunmasına kömək edəcək dəqiq məlumatlardan istifadə etmək və biomüxtəlifliyin itirilmə səbəbini öyrənməkdir. Yeni kəşf edilən və "Həyat ağacı" adlandırılan böyük həcmi bir kompüterin davamlı 18 il işləməsinə imkan verən məlumatları daima emal etmək üçün yeni texnoloji həllərə tələbat deməkdir.

Layihə öncə ardıcıllığı olmayan 800-dən çox növün DNT-sinin ardıcıllığını əhatə edib. Belə böyük məlumatlar dəstinin istifadəsi isə hər bir nümunədən yüzlərlə gen və yüz minlərlə genetik kod hərfini ələ keçirə bilən yeni genomik üsulların istifadəsi ilə mümkün olur.

Tədqiqatın mühüm aspekti, demək olar ki, 400 milyon botanika nümunəsi olduğu herbarilərdən istifadə etməklə müqayisə üçün qədim nümunələrin öyrənilməsi idi. Yeni texnologiyanın sayəsində hətta indi zədələnmiş nümunələrdən belə DNT-ni çıxarmaq və analiz etmək mümkün olub.

Tədqiqatın həmmüəllifləri "Həyat ağacı"-nı zamanla böyütmək üçün 200 fosildən istifadə edib, həm də erkən çiçək açan bitkilərin həqiqətən şaxələndirildiyini və onların ortaya çıxmasından qısa müddət sonra bu gün mövcud olan əsas nəsillərin 80 faizdən çoxunu meydana gətirdiyini aşkar ediblər. Bu tendensiyadan sonra, temperaturun qlobal azalması ilə üst-üstə düşən, təxminən qırx milyon il öncə müxtəliflikdə yeni artım baş verənə qədər növbəti 100 milyon il ərzində daha sabit bir tempə düşəcək.

Tədqiqatın nəticələri, əldə edilmiş "Həyat ağacı" indi ictimaiyyətə açıqdır. Bu proseslər içində molekulları ehtiva edən bitkilərin dəqiq müəyyənləşməsi də daxil olmaqla, mövcud "Həyat ağacı" mövqelərinə əsaslanaraq növlərin xüsusiyyətlərini proqnozlaşdırmaq üçün məlumatlardan daha yaxşı istifadəyə imkan yaranır.

"Həyat ağacı" potensial dərman xassələri ilə zəngin olan uzunömürlülüyü də ətraflı öyrənib tədqiq etməklə tibdə insanların ömrünü uzatmaq ideyasını dəstəkləyir. Artıq bunun köməyi ilə yaxın gələcəkdə dərmanlar da istehsal ediləcək.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər