11:50 / 17-06-2025
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
11:42 / 17-06-2025
"Mossad"ın binası vurulub
11:24 / 17-06-2025
Xarici vətəndaşların İrandan Azərbaycan vasitəsiylə təxliyəsi davam edir
11:19 / 17-06-2025
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
10:51 / 17-06-2025
Vətəndaşları aldadan qadın saxlanılıb
10:32 / 17-06-2025
“Azərbaycan-Almaniya Dostluq Həftəsi” keçiriləcək - Fotolar
10:26 / 17-06-2025
“Fənərbaxça”nın prezidenti Bakıya gəlib
10:23 / 17-06-2025
HƏMAS Rusiyanı İsrailə təsir göstərməyə çağırır
10:22 / 17-06-2025
Nazirliyin keçmiş vəzifəli şəxslərinin məhkəməsi başlayıb
10:11 / 17-06-2025
Naxçıvan Aqrar Sığorta Fondu ləğv edilib
09:59 / 17-06-2025
"WhatsApp"da yenilik: reklamlar və pullu abunəliklər gəlir
09:53 / 17-06-2025
2025-ci ilin büdcəsinə dəyişikliklər olacaq? - Açıqlama
09:40 / 17-06-2025
İran nüvə silahları ilə bağlı müqavilədən çıxa bilər
09:21 / 17-06-2025
İsmayıllıda oğul atasını öldürüb
08:25 / 17-06-2025
Hakan Fidan Tiranada Vyosa Osmani ilə görüşüb
08:17 / 17-06-2025
Varşava preventiv tədbirlərə əl atır
08:11 / 17-06-2025
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
08:03 / 17-06-2025
Şakira: “ABŞ-da mühacir olmaq daim qorxu deməkdir”
07:51 / 17-06-2025
ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurası təcili Ağ evdə toplanır
07:44 / 17-06-2025
Kiyevə hücum: çoxmərtəbəli binalar dağılıb, ölən və çoxlu yaralı var - Foto
07:02 / 17-06-2025
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
06:47 / 17-06-2025
Kəşfiyyat agentliyinə qadın rəhbərlik edəcək
22:43 / 16-06-2025
Zakir Həsənov Belarusa rəsmi səfər edib
22:33 / 16-06-2025
Xarici ölkə vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
20:27 / 16-06-2025
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
18:00 / 16-06-2025
Cüdoçumuz dünya çempionatının yarımfinalına yüksəlib
17:32 / 16-06-2025
Rusiya Azərbaycandan göndərilən kartofu geri qaytarıb
15:28 / 16-06-2025
Pənah Hüseyn: "Bu addım istefa anlamına gəlmir"
14:07 / 16-06-2025
İran prezidenti: "İran nüvə silahı hazırlamaq niyyətində deyil"
13:06 / 16-06-2025
Sabah yağış yağacaq
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
14:57 / 12-06-2025
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
07:23 / 13-06-2025
İsrail İranı vurmağa başlayıb
17:06 / 13-06-2025
Laçın şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
21:38 / 12-06-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
17:51 / 12-06-2025
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
17:09 / 12-06-2025
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
Fironların lənəti... - Onların məzarını açan alimlərin ölüm səbəbi nədir?
Tarix: 04-05-2024 08:39 | Bölmə: Slayd
Fironların ölüm səbəbi və onların sərdabələrindəki "Firon lənəti"-nin sirri açılır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın "Moskovskeye Komsomolets" nəşri yazıb. Alimlərin ehtimalına görə, fironların ölümünə uran radiasiyası səbəb ola bilər.
Alimlər misirlilərin urandan çox istifadə etməsi faktını əsas gətirərək bu sirli, həm də mistik "Firon lənəti"-nin proseslərə böyük təsir göstərdiyini iddia edirlər.
Xatırladaq ki, tədqiqatçı alim, arxeoloji ekspedisiyanın rəhbəri Hovard Karter 1922-ci ildə Misirə səfəri zamanı Misir fironu Tutanhamonun məzarını açanda o, nəinki möhtəşəm bir xəzinə kəşf etmişdi, həmçinin qazıntı zamanı fironun mifik lənətindən qorxduğunu etiraf etmişdi.
Son araşdırmalar göstərir ki, bu vahiməli qorxu heç də əsassız deyil. Alimlərin məzarlarda yüksək miqdarda radiasiya, xüsusilə uran olduğunu, eyni zamanda bunun onları açanlar üçün də ölümcül nəticələrə səbəb ola biləcəyini deyirlər.
Firon Tutanhamon
Qədim Misirin daş mətnlərinə görə, bəzi qəbirlərin divarlarında “heç bir həkimin diaqnoz qoya bilməyəcəyi xəstəlik”-lə bağlı yazılar həkk olunub. Tədqiqatçıların fikrincə, bu, əvvəlcə həmin lənətin bir hissəsi kimi qəbul edilsə də, indi elm, fironların ölüm səbəblərində radiasiyadan zəhərlənmələrə istinad edirlər.
Amerikanın elmi nəşri “Journal of Scientific Exploration” jurnalında dərc olunan araşdırmalar göstərir ki, qədim misirlilər həmişə qəbir quldurlarına qarşı müdafiə məqsədilə bu radioaktiv maddədən, yəni urandan qəsdən istifadə ediblər. Əslində belə bir tutarlı fərziyyə Gizada və Saqqara kimi nekropollarda radiasiya səviyyəsinin təbii fondan əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olduğu aşkar edilən kəşflərlə alternativsiz dəlil olaraq dəstəklənir. Elm adamlarının Misir ərazisində, yəni fironların dəfn olunduğu yerlərdə böyük təhlükə mənbəyi sayılan uranın parçalanma məhsulu olan radon qazının yüksək konsentrasiyalarda aşkar etdikdə bir daha bu ehtimalı təsdiqləyiblər.
Həddindən yuxarı hesab olunan radiasiya mənbələri arasında xarici aləm ilə müqayisədə son dərəcədə yüksək, həm də ölümcül radiasiyanı ehtiva edən daş sandıqlar aşkar edilib ki, bu da radioaktiv materialların qəsdən içəri yerləşdirildiyini göstərir.
Bu müasir kəşflər həm də müasir Misirdə hematopoetik xərçənglərin yayılmasını izahına kömək edir. Bu fakt qazıntılar aparılan həmin arxeoloji ərazilərin yaxınlığında yaşayan populyasiyaların itkiyə məruz qalmadan uzunmüddətli uran radiasiyasına məruz qalmasının inkaredilməz sübutudur.
Son tədqiqatlar nəticə olaraq milyonlarla il ərzində məzmunu qorumaq məqsədi ilə hazırlanmış, nəinki qədim, hətta müasir Misirdə "Əbədiyyət evləri" adlandırılan məkanlara, XXI əsrdə dünya elminin araşdırdığı və şərhə ehtiyac duyduğu mastabalara - erkən Misir məzarlıqlarına, firon sərdabələrinə xüsusi diqqət yetirir. Qədim Misir mətnlərində bu mastabalar fironların axirət həyatı üçün əhəmiyyət kəsb edən, həmçinin lazım olan əşyaların qoyulduğu müqəddəs və təcrid olunmuş yerlər kimi təsvir edilir.
İndiyə qədər 20 nəfərin ölümünə səbəb olan uran tərkibli “Fironun lənəti”-nin bu gün sirrinin açıldığını və baş verən bütün faciələrin səbəbinin məhz güclü radiasiya olduğu ehtimalını, fərziyyələrini ilk dəfə irəli sürən alim, qədim Misirdə fironların hakimiyyəti dövrlərini araşdıran arxeoloq tədqiqatçı Ross Fellouz olub. Fellouz 1922-ci ildə Misirdə Firon Tutanhamonun məzarını aşkarladığına görə 20-dən çox insanın müəmmalarla dolu qəfil ölümünə səbəb olduğu güman edilən mifə çevrilən “Fironun lənəti”-nin səbəbini tam açdığını iddia edirdi, lakin onun fikirlərini alimlər qəbul etmək istəmirdi. Ancaq belə bir çətin işdə Fellouza qələbə qazandıran rəsmi istintaqın hesabatı olub.
Sənəddə deyildiyinə görə, aparılan istintaq ölüm işləri ilə bağlı araşdırmaları bitirib və müəyyən olunub ki, ölüm səbəblərinin mənbəyi radiasiya zəhərlənməsidir.
Qədim daş mətndə yazıldığı kimi, "Heç bir həkimin dəqiq diaqnoz qoya bilməyəcəyi xəstəlikdən" törəyən sirli ölüm təhdidinə baxmayaraq tədqiqatçı Ross Fellouz bildirirdi ki, fironun sərdabəsi yerləşən yeri ziyarət edib və ölümlərin arxasında bioloji səbəb görüb.
Əldə edilən sənədlərdən aydın olur ki, istintaq da alimin fikrini təsdiqləyib. İstintaqın araşdırması zamanı müəyyən edilib ki, baş verən bütün ölümlərin səbəbi təkdir: möhürlənmiş anbarlarda qəsdən yerləşdirilmiş uran, zəhərli tullantılardan ibarət təbii elementlərdən əmələ gələn radiasiya zəhərlənməsi.
Öldürücü maddələrə məruz qalmaq bəzi xərçəng xəstəliyi növlərinə də səbəb ola bilər. Buna misal kimi alimin başına gələnləri göstərmək olar. Bu dəhşətli hadisənin üstündən artıq yüz ildən də çox vaxt keçib, lakin elm aləmi indiyə qədər "Lənətli Firon" Tutanhamonun məzarına girmiş ilk arxeoloq Hovard Karterin acı taleyini və qəfil onun həyatına son qoyan xərçəng xəstəliyinin mistik mesajını unutmur.
Alimlər bu fikirdədir ki, irəli sürülən sadəcə, cəfəng ehtimal deyil, çox ciddi məntiqə söykənmiş nəzəriyyədir. Həmin nəzəriyyə müasir dövrdə effektiv şəkildə sübut edir ki, qəbrin həqiqətən də “lənətlənmiş” olduğunu - qəsdən də olsa, bioloji yolla - bəzi mistikaya qapılan qədim misirşünasların iddia etdiyi kimi, fövqəltəbii şəkildə deyil.
Hovard Karter 1939-cu ildə bədəninin immun sisteminə hücum edən, həmçinin ağır xərçənglə birləşən "Hodgkin lenfoması" xəstəliyi ilə uzun sürən mübarizədən sonra təkləndi və həmin xəstəliklər nəticəsində əsəbləri pozulduğundan infarktdan vəfat etdi. Lakin həkimlər səhhətində problemlər yaranmış Karterin orqanizmini çökdürən əsas xəstəliyin məhz xərçənglə nəticələnən başlıca amillə, yəni radiasiya zəhərlənməsi ilə əlaqələndirirdilər.
Fironun məzarının başqa bir kəşfiyyatçısı - Lord Karnarvon da Tutanhamonun əbədi iqamətgahını ziyarət edəndən beş ay sonra qan zəhərlənməsindən ölmüşdü.
Yeri gəlmişkən, bu məzarın açılışından az sonra elektrik enerjisində qısamüddətli fasilə yaranıb, bütün Qahirədə işıqlar sönüb. Karnarvonun oğlu isə bildirirdi ki, onun sevimli iti ulayıb və sağlam heyvan qəfildən ölüb.
Bu qazıntılarda könüllü iştirak edən, arxeoloqlara yardım göstərən digər insanlar da Tutanhamonun "qəzəbinə" düçar olublar. Orada iştirak edən hər kəs (hamısı 50 yaşında olub) asfiksiya və ya insult, eləcə də şəkərli diabet, həmçinin ağır formalı psixi pozuntu, ürək çatışmazlığı, pnevmoniya, radiasiya zəhərlənməsi, malyariya, rentgen şüaları xəstəliklərindən ölüb.
Britaniyalı məhşur misirşüna Artur Veyqall da öz dövründə fəxri qonaq kimi Tutanhamonun məzarının açılışında iştirak edib və buradakı çıxışında çox sərt danışaraq bəzilərini “Fironun lənəti”ni mifə çevirib ifrat dərəcədə çox qızışdırmaqda ittiham edib. Amma alim Veyqall da xilas ola bilməyib: o, Misir səfərindən dönəndən sonra - 54 yaşında xərçəng xəstəliyindən vəfat edib.
Misirdəki digər məzarlarda tapılan qədim yazılar onu deməyə əsas verir ki, yerlilər, tək elmli yox, sadə insanlar da qəbirlərin tərkibindəki radioaktiv elementlərdən və zəhərli maddələrdən xəbərdar olublar. Bu fikri təsdiq edən “Scientific Exploration” jurnalında dərc olunmuş geniş araşdırma müəllifləri tutarlı dəlillərə, inkaredilməz elmi sübutlara istinad edərək yazırdılar ki, "Köhnə Krallığın" qədim məzarlarının xarabalıqlarında, Gizadakı iki yerdə, həm də Saqqaradakı bir neçə yeraltı məzarda dəfələrlə yüksək səviyyəli şüalanmaların işartısı üzə çıxıb və indiyədək sözügedən ərazilərdə bir neçə dəfə radiasiya qeydə alınıb. Eyni vəziyyət Gizadakı Osirisin məzarında da aşkar edilib.
Ross Fellouz xüsusi olaraq qeyd edib ki, "güclü radioaktivlik iki daş sandıqla əlaqəli idi". Çox sonralar isə bu fikri daha bir alim də dəstəkləyib. Misirşünas-professor Robert Templ bu mövzu ilə bağlı deyilənlərlə tamamilə razılaşaraq söyləyib ki, qədim fironların sərdabələrindəki sandıqların bazaltdan hazırlandığına qətiyyən şübhə yoxdur və bunun da səbəbi var, çünki misirlilər çox böyük elmlərə sahib olublar, onların arasında dəqiq araşdırma aparanlar həmin maddənin "Nöqtəli şüalanma mənbəyi olduğunu" yaxşı biliblər.
Beləliklə, yenidən bu tədqiqatlarla bağlı işə başlayan elm adamları, arxeoloqlar və digər tədqiqatçılar Saqqaradakı müxtəlif məzarlıqlarda radon səviyyəsini ölçüblər. Məlum olub ki, eyni fiziki proseslər bu gün də davam edir.
Elmdən məlum olduğu kimi, radon qazı uranın ara parçalanma məhsuludur və yarımparçalanma müddəti 3,8 gündür.
Onu da qeyd edək ki, radonun ekoloji konsentrasiyası Saqqara xarabalıqlarında altı yerdə tapılıb: Cənub türbəsi, Dcoser piramidasının sərvətləri arasında, eləcə də Serapeum türbəsinin tunellərində.
1960-cı illərdə arxeoloqların qazıntıları zamanı pilləli piramidanın altında tapılan minlərlə qabda 200 tona qədər naməlum maddə tapılıb ki, bu fakt böyük təəccüb doğurub. Tapıntılar bir daha sübuta yetirir ki, toksinlərin mumiyalanmış firon cəsədləri ilə birlikdə basdırıldığı heç də təsadüfi deyil və həqiqətən də qədim misirlilər bunu bilərəkdən ediblər.
Ross Fellouz yazırdı:
“Mən bir daha əmin oldum ki, bu, bir elmdir. Məzar xarabalıqlarında güclü radiasiya (məsələn, radon qazı) haqqında məlumatlar ana qayadan aydın və təbii fonla geniş şəkildə izah olunur. Bununla belə, səviyyələr yenə qeyri-adi dərəcədə yüksəkdir və lokallaşdırılmışdır ki, bunun özü belə tamamilə əhəngdaşı süxurunun xüsusiyyətlərinə uyğun gəlmir, lakin çox güman, başqa bir qeyri-təbii mənbənin mövcudluğundan xəbər verir".
1922-ci il, noyabrın 4-də Karterin qrupu Tutanhamonun sirli məzarına aparan pilləkənləri tapıb və bir neçə ay ərzində ancaq ön kameranın kataloqu ilə məşğul olublar. Komanda dəfn kamerasını nəhayət ki, açıb. Növbəti ilin fevral ayında isə fironun sarkofaqı aşkarlanıb. Türbə tarixdə indiyədək aşkar edilmiş, müxtəlif qiymətli əşyalarla dolu ən dəbdəbəli, ən varlı məzarlardan biri hesab olunur. Firon Tutanhamonun qəbir mallarından ibarət dəfinəsində 5000 əşya, həmçinin bərk qızıl dəfn ayaqqabıları, heykəllər, oyuncaqlar və eləcə də qəribə heyvan fiqurları olub. Tutanhamonun dəfn otağının kiçik olması onun Misir tarixindəki mövqeyini nəzərə alaraq illərdir ki, mütəxəssisləri çaşdırıb.
Xəzinənin məzarını təmizləmək, qaydaya salmaq üçün Karterə və komandasına 10 il lazım olub. Onlar tələsmədən öz işlərini görüb, tarixi bir yenilik ediblər.
Bu gün daha çox inkişaf edən, daha müasirləşən elmin uğurları sayəsində indi əksəriyyət bilir ki, fironların nəslinə mənsub olan bir çox hökmdarlar və müxtəlif məqsədlərlə Misir fironlarının sərdabələrinə girənlərin ölüm səbəbi "Fironun lənəti" yox, sadəcə, uran mənşəli radiasiya, eləcə də radonun yüksək səviyyədə olmasıdır.
Oqtay QORÇU
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 04-05-2024 08:39 | Bölmə: Slayd
Fironların ölüm səbəbi və onların sərdabələrindəki "Firon lənəti"-nin sirri açılır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın "Moskovskeye Komsomolets" nəşri yazıb. Alimlərin ehtimalına görə, fironların ölümünə uran radiasiyası səbəb ola bilər.
Alimlər misirlilərin urandan çox istifadə etməsi faktını əsas gətirərək bu sirli, həm də mistik "Firon lənəti"-nin proseslərə böyük təsir göstərdiyini iddia edirlər.
Xatırladaq ki, tədqiqatçı alim, arxeoloji ekspedisiyanın rəhbəri Hovard Karter 1922-ci ildə Misirə səfəri zamanı Misir fironu Tutanhamonun məzarını açanda o, nəinki möhtəşəm bir xəzinə kəşf etmişdi, həmçinin qazıntı zamanı fironun mifik lənətindən qorxduğunu etiraf etmişdi.
Son araşdırmalar göstərir ki, bu vahiməli qorxu heç də əsassız deyil. Alimlərin məzarlarda yüksək miqdarda radiasiya, xüsusilə uran olduğunu, eyni zamanda bunun onları açanlar üçün də ölümcül nəticələrə səbəb ola biləcəyini deyirlər.
Firon Tutanhamon
Qədim Misirin daş mətnlərinə görə, bəzi qəbirlərin divarlarında “heç bir həkimin diaqnoz qoya bilməyəcəyi xəstəlik”-lə bağlı yazılar həkk olunub. Tədqiqatçıların fikrincə, bu, əvvəlcə həmin lənətin bir hissəsi kimi qəbul edilsə də, indi elm, fironların ölüm səbəblərində radiasiyadan zəhərlənmələrə istinad edirlər.
Amerikanın elmi nəşri “Journal of Scientific Exploration” jurnalında dərc olunan araşdırmalar göstərir ki, qədim misirlilər həmişə qəbir quldurlarına qarşı müdafiə məqsədilə bu radioaktiv maddədən, yəni urandan qəsdən istifadə ediblər. Əslində belə bir tutarlı fərziyyə Gizada və Saqqara kimi nekropollarda radiasiya səviyyəsinin təbii fondan əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olduğu aşkar edilən kəşflərlə alternativsiz dəlil olaraq dəstəklənir. Elm adamlarının Misir ərazisində, yəni fironların dəfn olunduğu yerlərdə böyük təhlükə mənbəyi sayılan uranın parçalanma məhsulu olan radon qazının yüksək konsentrasiyalarda aşkar etdikdə bir daha bu ehtimalı təsdiqləyiblər.
Həddindən yuxarı hesab olunan radiasiya mənbələri arasında xarici aləm ilə müqayisədə son dərəcədə yüksək, həm də ölümcül radiasiyanı ehtiva edən daş sandıqlar aşkar edilib ki, bu da radioaktiv materialların qəsdən içəri yerləşdirildiyini göstərir.
Bu müasir kəşflər həm də müasir Misirdə hematopoetik xərçənglərin yayılmasını izahına kömək edir. Bu fakt qazıntılar aparılan həmin arxeoloji ərazilərin yaxınlığında yaşayan populyasiyaların itkiyə məruz qalmadan uzunmüddətli uran radiasiyasına məruz qalmasının inkaredilməz sübutudur.
Son tədqiqatlar nəticə olaraq milyonlarla il ərzində məzmunu qorumaq məqsədi ilə hazırlanmış, nəinki qədim, hətta müasir Misirdə "Əbədiyyət evləri" adlandırılan məkanlara, XXI əsrdə dünya elminin araşdırdığı və şərhə ehtiyac duyduğu mastabalara - erkən Misir məzarlıqlarına, firon sərdabələrinə xüsusi diqqət yetirir. Qədim Misir mətnlərində bu mastabalar fironların axirət həyatı üçün əhəmiyyət kəsb edən, həmçinin lazım olan əşyaların qoyulduğu müqəddəs və təcrid olunmuş yerlər kimi təsvir edilir.
İndiyə qədər 20 nəfərin ölümünə səbəb olan uran tərkibli “Fironun lənəti”-nin bu gün sirrinin açıldığını və baş verən bütün faciələrin səbəbinin məhz güclü radiasiya olduğu ehtimalını, fərziyyələrini ilk dəfə irəli sürən alim, qədim Misirdə fironların hakimiyyəti dövrlərini araşdıran arxeoloq tədqiqatçı Ross Fellouz olub. Fellouz 1922-ci ildə Misirdə Firon Tutanhamonun məzarını aşkarladığına görə 20-dən çox insanın müəmmalarla dolu qəfil ölümünə səbəb olduğu güman edilən mifə çevrilən “Fironun lənəti”-nin səbəbini tam açdığını iddia edirdi, lakin onun fikirlərini alimlər qəbul etmək istəmirdi. Ancaq belə bir çətin işdə Fellouza qələbə qazandıran rəsmi istintaqın hesabatı olub.
Sənəddə deyildiyinə görə, aparılan istintaq ölüm işləri ilə bağlı araşdırmaları bitirib və müəyyən olunub ki, ölüm səbəblərinin mənbəyi radiasiya zəhərlənməsidir.
Qədim daş mətndə yazıldığı kimi, "Heç bir həkimin dəqiq diaqnoz qoya bilməyəcəyi xəstəlikdən" törəyən sirli ölüm təhdidinə baxmayaraq tədqiqatçı Ross Fellouz bildirirdi ki, fironun sərdabəsi yerləşən yeri ziyarət edib və ölümlərin arxasında bioloji səbəb görüb.
Əldə edilən sənədlərdən aydın olur ki, istintaq da alimin fikrini təsdiqləyib. İstintaqın araşdırması zamanı müəyyən edilib ki, baş verən bütün ölümlərin səbəbi təkdir: möhürlənmiş anbarlarda qəsdən yerləşdirilmiş uran, zəhərli tullantılardan ibarət təbii elementlərdən əmələ gələn radiasiya zəhərlənməsi.
Öldürücü maddələrə məruz qalmaq bəzi xərçəng xəstəliyi növlərinə də səbəb ola bilər. Buna misal kimi alimin başına gələnləri göstərmək olar. Bu dəhşətli hadisənin üstündən artıq yüz ildən də çox vaxt keçib, lakin elm aləmi indiyə qədər "Lənətli Firon" Tutanhamonun məzarına girmiş ilk arxeoloq Hovard Karterin acı taleyini və qəfil onun həyatına son qoyan xərçəng xəstəliyinin mistik mesajını unutmur.
Alimlər bu fikirdədir ki, irəli sürülən sadəcə, cəfəng ehtimal deyil, çox ciddi məntiqə söykənmiş nəzəriyyədir. Həmin nəzəriyyə müasir dövrdə effektiv şəkildə sübut edir ki, qəbrin həqiqətən də “lənətlənmiş” olduğunu - qəsdən də olsa, bioloji yolla - bəzi mistikaya qapılan qədim misirşünasların iddia etdiyi kimi, fövqəltəbii şəkildə deyil.
Hovard Karter 1939-cu ildə bədəninin immun sisteminə hücum edən, həmçinin ağır xərçənglə birləşən "Hodgkin lenfoması" xəstəliyi ilə uzun sürən mübarizədən sonra təkləndi və həmin xəstəliklər nəticəsində əsəbləri pozulduğundan infarktdan vəfat etdi. Lakin həkimlər səhhətində problemlər yaranmış Karterin orqanizmini çökdürən əsas xəstəliyin məhz xərçənglə nəticələnən başlıca amillə, yəni radiasiya zəhərlənməsi ilə əlaqələndirirdilər.
Fironun məzarının başqa bir kəşfiyyatçısı - Lord Karnarvon da Tutanhamonun əbədi iqamətgahını ziyarət edəndən beş ay sonra qan zəhərlənməsindən ölmüşdü.
Yeri gəlmişkən, bu məzarın açılışından az sonra elektrik enerjisində qısamüddətli fasilə yaranıb, bütün Qahirədə işıqlar sönüb. Karnarvonun oğlu isə bildirirdi ki, onun sevimli iti ulayıb və sağlam heyvan qəfildən ölüb.
Bu qazıntılarda könüllü iştirak edən, arxeoloqlara yardım göstərən digər insanlar da Tutanhamonun "qəzəbinə" düçar olublar. Orada iştirak edən hər kəs (hamısı 50 yaşında olub) asfiksiya və ya insult, eləcə də şəkərli diabet, həmçinin ağır formalı psixi pozuntu, ürək çatışmazlığı, pnevmoniya, radiasiya zəhərlənməsi, malyariya, rentgen şüaları xəstəliklərindən ölüb.
Britaniyalı məhşur misirşüna Artur Veyqall da öz dövründə fəxri qonaq kimi Tutanhamonun məzarının açılışında iştirak edib və buradakı çıxışında çox sərt danışaraq bəzilərini “Fironun lənəti”ni mifə çevirib ifrat dərəcədə çox qızışdırmaqda ittiham edib. Amma alim Veyqall da xilas ola bilməyib: o, Misir səfərindən dönəndən sonra - 54 yaşında xərçəng xəstəliyindən vəfat edib.
Misirdəki digər məzarlarda tapılan qədim yazılar onu deməyə əsas verir ki, yerlilər, tək elmli yox, sadə insanlar da qəbirlərin tərkibindəki radioaktiv elementlərdən və zəhərli maddələrdən xəbərdar olublar. Bu fikri təsdiq edən “Scientific Exploration” jurnalında dərc olunmuş geniş araşdırma müəllifləri tutarlı dəlillərə, inkaredilməz elmi sübutlara istinad edərək yazırdılar ki, "Köhnə Krallığın" qədim məzarlarının xarabalıqlarında, Gizadakı iki yerdə, həm də Saqqaradakı bir neçə yeraltı məzarda dəfələrlə yüksək səviyyəli şüalanmaların işartısı üzə çıxıb və indiyədək sözügedən ərazilərdə bir neçə dəfə radiasiya qeydə alınıb. Eyni vəziyyət Gizadakı Osirisin məzarında da aşkar edilib.
Ross Fellouz xüsusi olaraq qeyd edib ki, "güclü radioaktivlik iki daş sandıqla əlaqəli idi". Çox sonralar isə bu fikri daha bir alim də dəstəkləyib. Misirşünas-professor Robert Templ bu mövzu ilə bağlı deyilənlərlə tamamilə razılaşaraq söyləyib ki, qədim fironların sərdabələrindəki sandıqların bazaltdan hazırlandığına qətiyyən şübhə yoxdur və bunun da səbəbi var, çünki misirlilər çox böyük elmlərə sahib olublar, onların arasında dəqiq araşdırma aparanlar həmin maddənin "Nöqtəli şüalanma mənbəyi olduğunu" yaxşı biliblər.
Beləliklə, yenidən bu tədqiqatlarla bağlı işə başlayan elm adamları, arxeoloqlar və digər tədqiqatçılar Saqqaradakı müxtəlif məzarlıqlarda radon səviyyəsini ölçüblər. Məlum olub ki, eyni fiziki proseslər bu gün də davam edir.
Elmdən məlum olduğu kimi, radon qazı uranın ara parçalanma məhsuludur və yarımparçalanma müddəti 3,8 gündür.
Onu da qeyd edək ki, radonun ekoloji konsentrasiyası Saqqara xarabalıqlarında altı yerdə tapılıb: Cənub türbəsi, Dcoser piramidasının sərvətləri arasında, eləcə də Serapeum türbəsinin tunellərində.
1960-cı illərdə arxeoloqların qazıntıları zamanı pilləli piramidanın altında tapılan minlərlə qabda 200 tona qədər naməlum maddə tapılıb ki, bu fakt böyük təəccüb doğurub. Tapıntılar bir daha sübuta yetirir ki, toksinlərin mumiyalanmış firon cəsədləri ilə birlikdə basdırıldığı heç də təsadüfi deyil və həqiqətən də qədim misirlilər bunu bilərəkdən ediblər.
Ross Fellouz yazırdı:
“Mən bir daha əmin oldum ki, bu, bir elmdir. Məzar xarabalıqlarında güclü radiasiya (məsələn, radon qazı) haqqında məlumatlar ana qayadan aydın və təbii fonla geniş şəkildə izah olunur. Bununla belə, səviyyələr yenə qeyri-adi dərəcədə yüksəkdir və lokallaşdırılmışdır ki, bunun özü belə tamamilə əhəngdaşı süxurunun xüsusiyyətlərinə uyğun gəlmir, lakin çox güman, başqa bir qeyri-təbii mənbənin mövcudluğundan xəbər verir".
1922-ci il, noyabrın 4-də Karterin qrupu Tutanhamonun sirli məzarına aparan pilləkənləri tapıb və bir neçə ay ərzində ancaq ön kameranın kataloqu ilə məşğul olublar. Komanda dəfn kamerasını nəhayət ki, açıb. Növbəti ilin fevral ayında isə fironun sarkofaqı aşkarlanıb. Türbə tarixdə indiyədək aşkar edilmiş, müxtəlif qiymətli əşyalarla dolu ən dəbdəbəli, ən varlı məzarlardan biri hesab olunur. Firon Tutanhamonun qəbir mallarından ibarət dəfinəsində 5000 əşya, həmçinin bərk qızıl dəfn ayaqqabıları, heykəllər, oyuncaqlar və eləcə də qəribə heyvan fiqurları olub. Tutanhamonun dəfn otağının kiçik olması onun Misir tarixindəki mövqeyini nəzərə alaraq illərdir ki, mütəxəssisləri çaşdırıb.
Xəzinənin məzarını təmizləmək, qaydaya salmaq üçün Karterə və komandasına 10 il lazım olub. Onlar tələsmədən öz işlərini görüb, tarixi bir yenilik ediblər.
Bu gün daha çox inkişaf edən, daha müasirləşən elmin uğurları sayəsində indi əksəriyyət bilir ki, fironların nəslinə mənsub olan bir çox hökmdarlar və müxtəlif məqsədlərlə Misir fironlarının sərdabələrinə girənlərin ölüm səbəbi "Fironun lənəti" yox, sadəcə, uran mənşəli radiasiya, eləcə də radonun yüksək səviyyədə olmasıdır.
Oqtay QORÇU
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:50
İlham Əliyev Assambleya sədrini qəbul edib - Fotolar
Bu gün, 11:19
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
Bu gün, 08:11
Vaşinqton Tehranla danışıqlara tələsir
Bu gün, 07:02
Tramp sakinləri Tehranı təcili tərk etməyə çağırır
Dünən, 20:27
İran dövlət televiziyasının binası raketlə vurulub
Dünən, 11:06
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
Dünən, 08:47
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
Dünən, 00:13
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
15-06-2025, 12:59
Prezident yeni səfirlərin etimadnamələrini qəbul edib - Fotolar
14-06-2025, 08:07
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
13-06-2025, 17:43
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
13-06-2025, 16:44
Keçmiş səfir: Çin və Rusiyanın İranın yanında duracağına inanmıram
13-06-2025, 11:24
Azərbaycan İran və İsraili dialoqa çağırır
13-06-2025, 10:40
143 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə yenidən məhkəmə olub
13-06-2025, 09:57
İsrailin İrana zərbələri davam edəcək
13-06-2025, 09:27
Tramp İrana hücumdan əvvəlcədən məlumatlı olub
13-06-2025, 08:30
AZAL son hadisələrlə əlaqədar bəzi reysləri ləğv edib - Siyahı
13-06-2025, 07:23
İsrail İranı vurmağa başlayıb
12-06-2025, 17:51
Nə Bayden, nə də Tramp Rusiyanın çökməsini istəmir
12-06-2025, 17:09
Təqaüd və sosial müavinətlər artırılıb - Fərman
12-06-2025, 14:57
“Hörümçək toru” əməliyyatının son məqsədi nə idi?
12-06-2025, 13:07
İranı vurmağa hazırlaşırlar
11-06-2025, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
11-06-2025, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
11-06-2025, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
11-06-2025, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
