Türk dünyası inteqrasiyanı gücləndirir

Xəbər lenti

14:51 / 30-09-2025

Əli Əsədov Lukaşenko ilə görüşə qatılıb

14:20 / 30-09-2025

Ayxan Abbasov: "Millidə işləmək böyük şərəfdir"

13:50 / 30-09-2025

Rusiyaya qarşı sərt qərarlar qəbul olunub

13:35 / 30-09-2025

Deputat: "Bəhreyndə səfirlik çox vacibdir"

13:34 / 30-09-2025

Ermənistanda hərbi xidmətdən yayınanlar artır

13:28 / 30-09-2025

Nazir instituta prorektor təyin edib

13:26 / 30-09-2025

“Şeytan” ləqəbli general ölkəsindən qaçıb

13:14 / 30-09-2025

Milli Məclis saziş, memorandum və konvensiyaları ratifikasiya edib

13:03 / 30-09-2025

Rövşən Nəcəf Ayxan Abbasovla görüşüb

13:00 / 30-09-2025

Parlament ictimai səhiyyə sahəsində əməkdaşlığa aid sazişi təsdiqləyib

12:58 / 30-09-2025

General: Qərb Ukraynada “aktiv müdafiə”dən əl çəkməlidir

12:56 / 30-09-2025

Sabah yağış yağacaq - Proqnoz

12:43 / 30-09-2025

Türk dünyası inteqrasiyanı gücləndirir

12:34 / 30-09-2025

Parlamentin qanunvericilik işləri planı qəbul olunub

12:21 / 30-09-2025

"Qarabağ" azarkeşlərə müraciət edib

12:03 / 30-09-2025

Milli Məclis Anım Günü ilə bağlı bəyanat verib

11:57 / 30-09-2025

Şimali Koreya ABŞ-a raket zərbələri endirə bilər - Xəbərdarlıq

11:57 / 30-09-2025

Rəsmi Bakı "Qəzza Planı"nı dəstəkləyib

11:52 / 30-09-2025

Əliyar Ağayev "Brann"-"Utrext" matçının baş hakimi olacaq

11:49 / 30-09-2025

Bakı İqlim Fəaliyyəti Həftəsi çərçivəsində tədbir keçirilib - Foto

11:39 / 30-09-2025

Deputat: "Bizdə hələ də bu problemlər qalır"

11:24 / 30-09-2025

Spiker: "Prezidentin BMT-dəki çıxışı bir çox dövlətlər üçün son dərəcə əhəmiyyətli olacaq"

11:18 / 30-09-2025

Danimarka təcili əsgər toplayır

11:12 / 30-09-2025

Milli Məclisin payız sessiyasında ilk iclası başlayıb

11:05 / 30-09-2025

Ukrayna daha bir yaşayış məntəqəsini itirib - Foto

10:54 / 30-09-2025

Teleaparıcı vəzifəyə təyin olunub

10:51 / 30-09-2025

Ruslar Sumıda bir ailənin dörd üzvünü öldürüb - İkisi uşaqdır

10:49 / 30-09-2025

Bakıda II Azərbaycan-Özbəkistan Media Forumu başlayıb

10:26 / 30-09-2025

Cabir İmanovla vida mərasiminin yeri dəyişdirilib

10:20 / 30-09-2025

Dövlət sərhədimizi pozan əcnəbilər saxlanılıb - Fotolar

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

00:01 / 27-09-2025

Azərbaycanda Anım Günüdür

20:25 / 26-09-2025

Bakıda Ermənistan vətəndaşlarının məhkəməsi davam etdirilib - (Yenilənib)

13:55 / 26-09-2025

Əliyevin çıxışı dünya ictimaiyyətinin Azərbaycana rəğbətini daha da artıracaq - Deputat

09:43 / 27-09-2025

Anım Günü: Şəhidlər Xiyabanı ziyarət edilir - Fotolar

21:29 / 29-09-2025

Əməkdar artist Cabir İmanov vəfat edib - Yenilənib

22:30 / 25-09-2025

İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasında çıxış edib - Mətn (Video)

11:25 / 26-09-2025

Sülh prosesi: Paşinyan üçün risklər artır

23:29 / 27-09-2025

Daha üç ölkənin hava sərhəddi pozulub

00:23 / 27-09-2025

Prezidentdən Anım Günü ilə bağlı paylaşım - Foto

09:28 / 26-09-2025

Ərdoğan-Tramp görüşünün nəticələri yaxın vaxtlarda özünü göstərəcək

15:51 / 25-09-2025

Dövlət Xidmətinin hərbçiləri təltif edilib - Sərəncam

10:15 / 27-09-2025

Mafiya qaydaları dəyişib: cinayətkarların yeni üsulu daha gəlirlidir

Türk dünyası inteqrasiyanı gücləndirir
Tarix: 30-09-2025 12:43 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Oktyabrın 6-7-də Azərbaycanın Qəbələ şəhərində Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) 12-ci Zirvə Toplantısı keçiriləcək. Təşkilatın üzvü olan ölkələrin liderləri türk dünyasında sabitlik və əməkdaşlığın artan aktuallığını vurğulayaraq “Regional Sülh və Təhlükəsizlik” mövzusunu müzakirə edəcəklər.

Bu barədə sentyabrın 29-da OTS beyin mərkəzlərinin Bakıda keçirilən konfransında TDT baş katibinin müavini Ömər Kocaman məlumat verib. O, qlobal dəyişikliklər kontekstində türk dövlətləri arasında əməkdaşlığın və inteqrasiyanın xüsusi əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayıb.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Sentyabrın 29-da Bakıda TDT beyin mərkəzlərinin ənənəvi 11-ci “Türk Dövlətləri Təşkilatı Qlobal Qeyri-müəyyənlik Kontekstində Regional Aktor kimi” adlı konfrans keçirilib. Beyin həmləsi sessiyası, adətən, qarşıdan gələn təşkilatın sammiti ərəfəsində keçirilir.

Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin (BMTM) İdarə Heyətinin sədri Fərid Şəfiyev çıxışında vurğulayıb ki, son illər həm TDT üzvlərinin sayı, həm də onun regional və qlobal səviyyədə nüfuzu xeyli artıb:

"Bu gün biz əminliklə deyə bilərik ki, TDT həqiqətən də regionda sülh və əməkdaşlığa tam xidmət edir. Digər regional təşkilatlardan fərqli olaraq, TDT çərçivəsində əməkdaşlıq e-keyfiyyət prinsipinə əsaslanır".

Ömər Kocaman təşkilatın inkişafı üçün əsas vektorları açıqlayıb:

"Türk dünyasının geniş coğrafiyası, güclü hərbi potensialı, zəngin resursları, nəqliyyat dəhlizləri və gənc əhalisi var. Biz TDT-ni qlobal səhnədə nüfuzlu oyunçu və güc mərkəzinə çevirmək üçün səylərimizi birləşdirməliyik".

O, Azərbaycanın türk dünyasında, xüsusilə ticarət, nəqliyyat və logistika sahələrində körpü rolunu xüsusi vurğulayaraq, hazırkı müzakirələrin qarşıdan gələn sammitə hazırlıq işlərinə mühüm töhfə verəcəyinə əminliyini ifadə edib.

Macarıstan da öz növbəsində türk ölkələrinin Avropa və Avropa Birliyinə inteqrasiyası üçün körpü olmağa hazırdır. Bunu Macarıstan Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Lazlo Vasa deyib.

"Orta Dəhliz (Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi) həm Şərq-Qərb, həm də Şimal-Cənub regionları üçün körpü rolunu oynayacaq",- macar ekspert bildirib.

Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar İnstitutunun direktoru Jandos Şaymərdanov Orta Dəhlizi sadəcə nəqliyyat marşrutu kimi deyil, qlobal qeyri-müəyyənlik şəraitində sabitliyi gücləndirən “Türk diplomatiyasının və nəqliyyat əlaqəsinin simvolu” kimi görür.

O qeyd edib ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin ABŞ-da tarixi paraflanması türk dünyasının ortaq qələbəsidir, açıq sərhədlər və uyğunlaşdırılmış prosedurlar münaqişə potensialını azaldır və əməkdaşlığın faydalarını artırır.

Şaymərdanov, həmçinin Xəzər-Qara dəniz “ikili dəhlizi” yarada biləcək Qara dəniz üzərindən yaşıl dəhliz və Azərbaycan və Qazaxıstan arasında fiber-optik xətt kimi enerji və rəqəmsal layihələrin əhəmiyyətini vurğulayıb. “Birgə infrastruktur ortaq maraqlar yaradır, - deyə o, qeyd edib. - Qarşılıqlı asılılıq etimadı gücləndirir və zəifliyi azaldır”.

Açıq sərhədlər həm də Zəngəzur layihəsinin həyata keçirilməsinə imkan yaradır. Türkiyə artıq 224 kilometrlik Qars-Diluci dəmir yolu xəttinin tikintisinə başlayıb ki, bu da Türkiyənin dəmir yolu şəbəkəsini Ermənistan vasitəsilə Azərbaycanın Naxçıvan anklavı ilə birləşdirəcək.

Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun rusiyalı eksperti Aleksandr Karavayevin fikrincə, bu xətt Azərbaycan, Ermənistan və Türkiyə arasında subregional əməkdaşlığın mühüm elementinə çevriləcək, ticarət dövriyyəsinin artırılmasına, regionda mövcud və perspektiv sənaye zonaları arasında kommunikasiyaların sıxlığının artırılmasına şərait yaradacaq.

Dənizdə birgə bərə xidmətinin həyata keçirilməsi üzərində işlənilir. Özbəkistan prezidenti Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana son səfəri zamanı birgə bərə reyslərinin işə salınmasına dair memorandum imzalanıb. Türkiyənin də bu layihədə iştirakı nəzərdə tutulub. Türk Dövlətləri Təşkilatının baş katibinin müavini Mirvohid Əzimovun sözlərinə görə, bu üçtərəfli mexanizmin həyata keçirilməsi Xəzər dənizi ilə yük daşımalarını əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq və regionun infrastruktur əlaqələrini gücləndirəcək.

Mirvohid Əzimov Zəngəzur dəhlizini Mərkəzi Asiyanı Avropa ilə birləşdirən “əhəmiyyətinə görə Bosfor boğazı ilə müqayisə edilə bilən əsas nəqliyyat arteriyası” adlandırıb. Ermənistandan keçməklə Naxçıvan vasitəsilə Türkiyə ilə Azərbaycanı birləşdirən marşrut birbaşa şərq-qərb dəhlizi yaradır, logistika xərclərini azaldır və prosedurları sadələşdirir.

Əzimovun sözlərinə görə, dəhlizin açılması bütün türk dünyası üçün prinsipial əhəmiyyət kəsb edir və Azərbaycanı Avrasiyanın əsas tranzit mərkəzinə çevirəcək.

ABŞ da Zəngəzur marşrutuna göz dikib, orada qaz kəməri çəkməyi planlaşdırır. "Azərbaycanın zəngin enerji resursları var və mən hesab edirəm ki, Ermənistan və Azərbaycanı birləşdirə biləcək cənub sərhədindəki dəhliz ölkədən Avropaya daha çox təbii qaz nəql edə bilər. Bu, son dərəcə vacibdir. Azərbaycanın enerji resurslarının inkişaf etdirilməsi və onların Rusiyadan yan keçərək qlobal bazarlara, xüsusən də Avropa və Qərb bazarlarına çıxarılması ölkələrimiz arasında gələcək əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar yaradır",- bunu ABŞ-nın Energetika naziri Kris Rayt deyib.

Özbəkistanın Strateji və Regionlararası Araşdırmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Azizcon Kərimov bəyan edib ki, Özbəkistan Azərbaycanla yanaşı, Orta Dəhlizə əsas iqtisadi körpü kimi baxır.

"Bu, təkcə tranzit marşrutu olmamalıdır. Türk dünyası mövcud potensialdan istifadə etməklə əməkdaşlığı inkişaf etdirməli, birgə iqtisadi layihələr həyata keçirməlidir", - Kərimov vurğulayıb.

Özbəkistan üçün TDT Rusiya və Çindən sonra üçüncü ən böyük ticarət tərəfdaşıdır (illik dövriyyə təxminən 10 milyard dollardır). Sənayenin, yüngül sənayenin, yeyinti istehsalının inkişafına, yüksək əlavə dəyərli məhsulların istehsalına üstünlük verilir.

Kərimov həm də sənaye və xammal potensialını, eləcə də insan kapitalını birləşdirərək regionun iqtisadi məkanını gücləndirəcək müştərək türk brendinin yaradılmasında potensial görür.

Özbəkistan prezidenti yanında Strateji və Regional Araşdırmalar İnstitutunun direktor müavini Şəfoat Nurullayeva iqtisadi əməkdaşlığın intensivləşdirilməsi ilə bağlı təkliflərini təqdim edib. O, prezident Mirziyoyevin ticarət mübadiləsini genişləndirmək təşəbbüslərinin əhəmiyyətini vurğulayıb və TDT-ni Özbəkistanın coğrafi üstünlüklərindən istifadə etməyə çağırıb.

Nurullayeva həmçinin bəyan edib ki, Özbəkistan noyabr ayında Daşkənddə Özbəkistanın ərazi icmasına üzv ölkələrin beynəlxalq forumuna ev sahibliyi edəcək.

Y. QACAR

Ana səhifəyə dön