07:49 / 25-04-2024
Kuba prezidenti etiraz edir
Türkiyə Rusiyadan qaz tədarükünü kəskin şəkildə azaldıb
Tarix: 05-02-2020 18:06 | Bölmə: Slayd
Türkiyə Rusiyadan qaz tədarükünü kəskin şəkildə azaldıb

"Qazprom" 7 milyard dollara başa gələn "Türk Axını" boru kəmərini tamamlayarkən, Türkiyə Rusiya qazını almağı kəskin şəkildə azaldıb.

Reyting.az
“Interfax”-a istinadla xəbər verir ki, Rusiya Enerji Bazarı Tənzimləmə Şurasının (EPDK) 2019-cu ilin statistikasına əsasən, Türkiyə bazarına 14.4-14.8 milyard kubmetr qaz tədarük edilib.

2018-ci ilə nisbətən azalma təxminən 40 faiz təşkil edib. Nəticədə, Türkiyə 13 il ərzində ilk dəfə olaraq Rusiya qazının ilk 3 alıcısı siyahısını tərk edib. 2007-ci ildən bəri, Türkiyə bazarı “Qazprom” üçün Almaniyadan sonra ikinci ən böyük ixrac həcmi olub. Ancaq keçən il nəinki İtaliya, hətta iqtisadiyyatı Türkiyənin yarısı qədər olan Avstriya da önə keçib.

2003-cü ildən bəri Türkiyəyə qaz nəql edən “Mavi Axın” qaz kəməri üçdə birindən çox yüklənib: ildə 16 milyard kubmetr tutumu ilə 10.3-10.6 milyard kubmetrə düşüb. “Qazprom” Trans-Balkan dəhlizi ilə daha 4.35 milyard kubmetr qaz nəql edib.

Statistikaya görə, türkiyəli alıcılar Rusiya qazını Azərbaycanda alış-veriş və LNG tədarükü ilə əvəz ediblər.

Xəzər dənizindəki “Şahdəniz” yatağından Avropaya qaz nəql edən TAP boru kəmərinin istifadəyə verilməsindən sonra Türkiyə Azərbaycandan qaz idxalını 29 faiz artırıb. 11 ay ərzində 8,66 milyard kubmetr (1,9 milyard) təşkil edib.

11 ay ərzində mayeləşdirilmiş təbii qaz tədarükü 10,9 milyard kubmetrə və ilin sonuna qədər 12 milyard kubmetr səviyyəsinə çatıb. Bu, 2018-ci illə müqayisədə 7 faiz çoxdur.

Əlcəzair (5.068 milyard kubmetr) bazarın demək olar ki, 50 faiz payı olan ən böyük tədarükçü olub. İkinci yerdə Nigeriya (2,13 milyard), üçüncü yerdə Qətər (1,93 milyard) qərarlaşıb. Amerika şist qazı, istehsal rekordlarına və Şərqi Sahil limanlarında dörd yeni terminalın istifadəyə verilməsinə baxmayaraq, hələ də Türkiyə bazarını fəth edə bilməyib (ildə 980 milyon kubmetr).

Təsadüfi LNG daşımaları Ekvatorial Qvineya, Misir, Trinidad və Tobaqo, Norveç və hətta Fransadan gəlib. İrandan idxal dəyişməyib - 6,88 milyard kubmetr.

Göründüyü kimi, qiymətdəki fikir ayrılıqları Türkiyəni Rusiya qazının alışını seçici şəkildə kəsməyə məcbur edib.

Ötən ilin fevral ayında məhkəmə tərəfindən “Qazprom” ixracının 10,25 faiz endirimi ləğv edildiyi, 2015-ci ildən bu yana özəl türk qaz idxalçıları - Akfel Gaz Sanayi ve Ticaret A.S. və Enerco Enerji A.S.Ticarətçilər, ənənəvi olaraq, sıfır mənfəətdə və ya itki ilə işləyən Türkiyənin daxili bazarına qaz tədarük edə bilən milli təchizatçı “Botas”dan daha ucuz qaz alıblar. 2015-ci ildə şirkətlər 10,25 faiz endirim əldə ediblər ki, bu da 2016-cı ilə qədər qüvvədə idi. 2016-cı ildə "Qazprom" müqavilənin şərtlərinə əsasən “Botas”la məhkəmə çəkişmələri zamanı qiymətləri qaldırmağa çalışıb, lakin endirimin məhdudiyyətsiz olduğunu nəzərə alaraq müstəqil qaz şirkətləri razılaşmayıb.

2016-cı ilin yanvar ayı üçün artan fakturanı ödəməyib, buna cavab olaraq “Qazprom” tədarüklərini 10 faiz azaldıb. 2016-cı ilin aprelində tərəflər münaqişəni məhkəmə olmadan həll etsə də, “Qazprom məhkəmədə 2017-ci ilin qiymətinə etiraz edib.

Apreldə prezident Vladimir Putin və Rəcəb Teyyub Ərdoğan arasındakı danışıqlarda qiymət münaqişəsini həll etmək mümkün olmayıb. “Suallar var, problemlər var. Türk dostlarımız ticari səbəblərdən bəzi formullarda israr edirlər, “Qazprom” digər həll yollarını təklif edir".

O, Moskvanın Türkiyə bazarını və "Türk tərəfdaşları və dostları" ilə münasibətlərini qiymətləndirdiyi üçün bu problemin həllini axtaracağını sözlərinə əlavə edib.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}