23:24 / 30-06-2025
Rus İcmasının Mədəniyyət Mərkəzi bağlanıb?
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
18:51 / 30-06-2025
İran liderinin müşavirini öldürmək istəyiblər
18:44 / 30-06-2025
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
18:38 / 30-06-2025
Tramp mütəffiqlərin təklifinə əhəmiyyət vermir
18:03 / 30-06-2025
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:51 / 30-06-2025
Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri XİN-ə çağırılıb
17:45 / 30-06-2025
Bəylər Eyyubov yeni vəzifəyə təyin olunub
17:34 / 30-06-2025
Şuşada biznes forum keçiriləcək
17:18 / 30-06-2025
Ukraynalı nazir slovakiyalı həmkarının təklifini qəbul etmir
17:11 / 30-06-2025
İşçi qrupun ştat və xidməti maşınlarının sayı artırılıb
17:03 / 30-06-2025
Beş ölkədən Azərbayacana quş əti idxalına məhdudiyyət qoyulub
16:51 / 30-06-2025
Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
16:46 / 30-06-2025
Ərdoğan Azərbaycana səfər edəcək
16:27 / 30-06-2025
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
16:10 / 30-06-2025
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
16:02 / 30-06-2025
Azərbaycan və Bolqarıstan XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
15:20 / 30-06-2025
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
14:52 / 30-06-2025
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
14:26 / 30-06-2025
Sabiq nazir təltif edilib
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:53 / 30-06-2025
Tramp İranın iddiaları ilə razılaşmır
13:45 / 30-06-2025
Qarabağa səfərlər müvəqqəti dayandırılıb
13:43 / 30-06-2025
Çin Azərbaycan vasitəsilə Avropaya yeni yük marşrutu istifadəyə verib
13:24 / 30-06-2025
"Azərbaycanfilm"dəki partlayışla bağlı cinayət işi açılıb
13:15 / 30-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:13 / 30-06-2025
Mirzoyan Lavrova xəbərdarlıq edib
13:01 / 30-06-2025
Xarici İşlər Nazirliyində yeni idarə yaradılıb
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
00:00 / 26-06-2025
Bu gün Silahlı Qüvvələri Günüdür
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
VPN istifadəçilərinə xəbərdarlıq: provayderlər təhlükəsizliyi risk altında qoyur
Tarix: 07-04-2021 13:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Hansısa sayta giriş məhdudlaşanda adamlar virtual xüsusi şəbəkələrdən (VPN-lər) istifadəyə ən operativ həll yolu kimi baxırlar. Bəs VPN-dən istifadə nə dərəcədə təhlükəsizdir? Bu xidməti təqdim edən provayderə etibar etmək olarmı? İstifadəçiyə aid məlumatlar VPN-də qorunurmu? Bizim internetdə qoyduğumuz izlər nədən ibarətdir? Problemin başqa həll yolu varmı? Almaniyanın “Deutsche Welle” kanalının internet səhifəsində yerləşdirilmiş məqalədə bu və digər suallara aydınlıq gətirilir. Reyting.az Novator.az-ın almancadan çevirdiyi məqaləni təqdim edir:
Getdikcə daha çox ölkə öz ərazisində xoşagəlməz saytları bloklamağa, yaxud internetdə müxalifətin və şikayətçi kütlənin paylaşdığı informasiyanı nəzarətdə saxlamağa başlayıb.
İnternetə dövlət nəzarəti artdıqca istifadəçilər problemlərlə qarşılaşır, məsələn, “Deutsche Welle” və digər özəl saytlardan istifadə edə bilmirlər. Müxalif fəalların qısa müddət əvvəl etiraz aksiyaları təşkil etmək üçün istifadə etdikləri sosial media platformaları birdən-birə oflayn rejimə keçir.
Operativ həll yolu: VPN
Hökumət çətin vəziyyətlərdə internetə senzura tətbiq etdikdə çarəsiz qalmış bir çox istifadəçi sadə həll yollarına üz tutur. Bu sadə həll yollarından ən birincisi virtual xüsusi şəbəkələrdir (VPN-lər).
VPN-lərin yaradılmasında əsas məqsəd müxtəlif yerlərdə fəaliyyət göstərən şirkətlərə internetdə şifrlənmiş kanallar vasitəsilə öz daxili şəbəkələrinə (intranetlərə) qoşulmaq imkanı yaratmaq idi. VPN-lər həmçinin eyni prinsipdən istifadə edərək şəxsi kompüteri hökumətin nəzarətində olan ödənişli şəbəkədən ödənişsiz internetdəki serverə qoşmaq üçün də istifadə oluna bilər.
Provayderlər böyük vədlər verirlər
Artıq VPN-lərdən hər kəs istifadə edə bilir. VPN-ə qoşulmaq üçün proqramlar pulsuz təqdim olunur. VPN üzrə tətbiqi proqramlar hətta bəzi reytinqlərdə üst pillələri tutur. Lakin istifadəçilər bir qayda olaraq bu vəziyyətdə mövcud riskləri nəzərə almırlar.
VPN üzrə tətbiqi proqramların sayı-hesabı yoxdur. Provayderlər isə çox böyük vədlər verirlər. Onlar iddia edirlər ki, əgər öz mobil telefonlarınızda onların proqram təminatını quraşdırsanız internetdən tam təhlükəsiz şəkildə istifadə edə biləcəksiniz. Bundan başqa, provayderlər sizin şəxsi məlumatlarınızın potensial təhlükəli qüvvələrin əlinə keçməyəcəyini vəd edirlər.
Biz VPN barədə onu bilirik ki, əgər VPN işləyirsə, digər ölkələrdən ötürülən xidmətlərdən istifadə edə, hökumət senzurasından keçə və bloklanmış saytlara daxil ola bilərik.
VPN-lər necə işləyir?
VPN sizin smartfonunuzdan və ya kompüterinizdən kənar VPN serverinə şifrlənmiş tunel yaradır. Siz bu son nöqtədən internetə ümumi çıxış imkanı əldə edə bilərsiniz. İnternetdən istifadə etdiyiniz zaman saytların operatorları sizin kompüterinizi VPN serveri kimi görür.
Məsələn, əgər siz öz kompüterinizdən, yaxud smartfonunuzdan Almaniyada istifadə edirsinizsə, lakin VPN serveriniz Yaponiyada yerləşirsə, daxil olmaq istədiyiniz saytların operatorları sizin Yaponiyada olduğunuzu düşünəcək. Çünki gizlənqaç oyununu xatırladan bu prosesdə siz internetə öz İP ünvanınızdan (internet şəbəkəsinə qoşulmuş hər bir kompüterin rəqəmlərdən ibarət elektron ünvanı) deyil, VPN serverinin İP ünvanından istifadə etməklə daxil olursunuz.
VPN-dən istifadə edərkən sizi tapa bilərlərmi?
Əslində, internet trafikini nəzarətdə saxlayan hökumətlər VPN-dən istifadə edən şəxsləri tapmaq imkanına malikdirlər. Lakin onlar VPN vasitəsilə hansı əməliyyatları apardığınızı öyrənə bilməzlər. Məsələn, VPN tuneli ilə hansı məlumatların daxil olduğunu və göndərildiyini aşkarlamaq mümkün deyil.
Məhz bu səbəbdən diktator rejiminin hökm sürdüyü bəzi ölkələr VPN-dən istifadəyə qadağa qoyub. Belə rejimlər həmçinin xaricdəki VPN serverlərinə çıxışı bloklayır, hətta çox nadir hallarda da olsa, ayrı-ayrı istifadəçiləri təqib edir. Xarici şirkətlərin əksəriyyəti şirkət daxilində əlaqə vasitəsi kimi VPN-lərdən istifadəyə üstünlük verdiklərinə görə hökumətlər bütün VPN serverlərinə qadağa qoya bilmirlər.
Hökumətlər öz şəbəkə mühafizə sistemlərində xarici VPN serverlərinin İP ünvanlarını siyahıya almayıblarsa və bloklamayıblarsa, o vaxtacan senzuradan yayınmaq üçün bu serverlərdən istifadə etmək mümkün olacaq.
Məlumatların təhlükəsizliyi VPN-də nə dərəcədə təmin olunur?
Məlumatların təhlükəsizliyi VPN-lərlə bağlı ikinci zəif məqamdır: sizin bütün məlumatlarınız VPN provayderinin əlinin altından keçir. Bəs siz bu provayderi tanıyırsınızmı? Onun hansı məqsədlə fəaliyyət göstərdiyini bilirsinizmi? Əslində, məlumatların məxfiliyini qorumaq üçün provayderinizə etibar etməli olacaqsınız.
Tuneli məhz provayder idarə etdiyinə görə o, hansı saytlara nə vaxt və hansı aralıqda daxil olduğunuzu görə bilir. Provayder həmçinin yazışmalarınızın şifrlənməmiş məzmununu, məsələn, adi elektron məktubları görmək imkanına malikdir.
Bu məlumatlar saxlanıla bilər. Xüsusilə də hansı internet resurslarından istifadə etdiyiniz barədə məlumatların marketinq məqsədilə satılması mümkündür. Məlumatların satılması VPN provayderləri üçün uğurlu biznes modeli ola bilər. Provayderlər VPN-dən istifadə qarşılığında müştəridən abunə haqqı alaraq pul qazanır. Eyni zamanda onlar internetdən istifadə barədə məlumatları reklam sənayesinə sataraq gəlir əldə edirlər.
Ən təhlükəli vəziyyət odur ki, provayderlər bu məlumatları hökumət orqanlarına sata, yaxud təqdim edə bilərlər. Provayderlər məlumatlarınızı satmayacaqlarına söz versələr də, məlumatların onlar tərəfindən saxlanılması təhlükəsizliyinizi risk altında qoyur. Hər gün həm təhlükəsizlik tədbirlərinin lazımi səviyyədə olmaması səbəbindən, həm də haker hücumları nəticəsində məlumatların məxfiliyinin pozulduğu barədə xəbərlər eşidirik.
Ən yaxşı həll yolu: “Tor” dizayn məxfiliyi
Ən yaxşısı odur ki, serverdə heç bir məlumat toplanmasın. Əgər VPN provayderi məlumatlarınızı toplamayacağını vəd edirsə, ona inanmaq olar. Lakin sizdən heç bir məlumat tələb etməyən sistem daha təhlükəsiz hesab olunur.
“Tor” məhz bunun üçün nəzərdə tutulub. “Tor” birbaşa “Tor” brauzerinin vasitəsilə üçqat tunel yaradır. “Tor”un əsas funksiyası tunellərlə deyil, şifrləmə qatları ilə əlaqəlidir. “Tor” sözü ingilis dilində “çoxqatlı marşrutlaşdırma” mənasını verən “The Onion Routing” ifadəsindən götürülüb.
“Tor”un müsbət cəhəti ondadır ki, onun şifrləmə qatlarının heç biri sizin kimliyiniz və istifadə etdiyiniz internet resursları barədə məlumat toplamır. Sizin baxdığınız internet səhifələri, bu səhifələrə nə vaxt və hansı ardıcıllıqla daxil olduğunuz barədə məlumatlar saxlanmır, çünki sistem bu cür məlumatları ümumiyyətlə toplamır. Ona görə də bütün bu funksiyalar “dizayn məxfiliyi” adlanır.
“Tor” könüllülər tərəfindən idarə olunan və maliyyələşdirilən qeyri-kommersiya layihəsidir. “Tor” istifadəçilərə tamamilə pulsuz təqdim olunur. Lakin bu layihədə çox kiçik bir çatışmazlıq var: internet bağlantısı bəzən kəsilə bilər. Təəssüf ki, təhlükəsizlik və məxfiliyi belə yüksək səviyyədə təmin edən bu sistem sürət və rahatlıq baxımından heç də əlverişli deyil.
Xarici İP ünvanından istifadə edərək brauzerinizlə internetə rahat şəkildə daxil olmaq istəyirsinizsə və məxfiliyin qorunmasına ehtiyac duymursunuzsa, ən çox etibar etdiyiniz VPN provayderindən istifadə edə bilərsiniz. Lakin bu zaman öz reytinq cədvəlində hər hansı VPN provayderini yüksək qiymətləndirən VPN müqayisə portallarına etibar etməmək tövsiyə olunur.
Çünki bir çox halda bu portalların reytinqi həqiqəti əks etdirmir və orada sponsorluq əsasında VPN provayderlərinə keçid təqdim olunur. Bunun əvəzinə, rəqəmsal təhlükəsizlik üzrə etibarlı mütəxəssislərin fikrini öyrənmək və ya nüfuzlu jurnallardan mövcud VPN-lər barədə rəyləri oxumaq daha yaxşıdır.
Bizim internetdə qoyduğumuz izlər
Bir kompüterdən digərinə internet vasitəsilə məlumat ötürülən zaman İP ünvanları həmişə mübadilə edilir. İP ünvanı yoxdursa, internetdən istifadə də mümkün deyil. Lakin bəzən İP ünvanı vasitəsilə şəxsin kimliyinin müəyyənləşdirilməsi məsələsi həddən artıq şişirdilir. İP ünvanları çox nadir hallarda konkret şəxslərlə əlaqəli olur.
Eyni vəziyyət kukilər (ingiliscə “cookies” sözündən götürülüb, “kiçik mətn faylları” deməkdir) üçün də keçərlidir. İstifadəçi kukiləri söndürə bilər. Kukilər, çoxdandır ki, “Facebook” və “Google” kimi internet nəhəngləri üçün öz əhəmiyyətini itirib. Bu fakt “Google” şirkətinin ən son bəyanatında da əksini tapıb. Bəyanatda “Google” şirkəti öz “Chrome” brauzerlərində 3-cü tərəflərin kukilərini saxlamaq istəmədiklərini qeyd edir.
Həmçinin internet istifadəçilərinin şəxsiyyəti artıq daktiloskopik proseslərin köməyilə daha dəqiq müəyyənləşdirilə bilər. Brauzerlər saat qurşağı, klaviaturanın sxemi, quraşdırılmış proqram modulları və qrafik elementlərin yaradılması haqqında məlumatları toplayır.
Barmaq izləri istifadəçilərin kimliyini yüz faizədək dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan verir. Böyük internet şirkətlərində bu metoddan geniş istifadə olunur. Məsələn, “Amazon” və ya “Google”da giriş üçün tələb olunan barmaq izi şəxsin həqiqi kimliyi ilə birbaşa əlaqələndirilir.
Bu barmaq izləri yalnız internet nəhənglərinin saytında deyil, həmçinin üçüncü tərəf saytlarda da qeydə alınır.
Məsələn, əgər siz üçüncü tərəf serverin təqdim etdiyi təsvirlər və ya “jаvascript” kimi elementlərin mövcud olduğu www.xyz.com saytına baş çəksəniz, həmin server sizin məlumatlarınızı www.xyz.com saytının gördüyü kimi görəcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-04-2021 13:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Hansısa sayta giriş məhdudlaşanda adamlar virtual xüsusi şəbəkələrdən (VPN-lər) istifadəyə ən operativ həll yolu kimi baxırlar. Bəs VPN-dən istifadə nə dərəcədə təhlükəsizdir? Bu xidməti təqdim edən provayderə etibar etmək olarmı? İstifadəçiyə aid məlumatlar VPN-də qorunurmu? Bizim internetdə qoyduğumuz izlər nədən ibarətdir? Problemin başqa həll yolu varmı? Almaniyanın “Deutsche Welle” kanalının internet səhifəsində yerləşdirilmiş məqalədə bu və digər suallara aydınlıq gətirilir. Reyting.az Novator.az-ın almancadan çevirdiyi məqaləni təqdim edir:
Getdikcə daha çox ölkə öz ərazisində xoşagəlməz saytları bloklamağa, yaxud internetdə müxalifətin və şikayətçi kütlənin paylaşdığı informasiyanı nəzarətdə saxlamağa başlayıb.
İnternetə dövlət nəzarəti artdıqca istifadəçilər problemlərlə qarşılaşır, məsələn, “Deutsche Welle” və digər özəl saytlardan istifadə edə bilmirlər. Müxalif fəalların qısa müddət əvvəl etiraz aksiyaları təşkil etmək üçün istifadə etdikləri sosial media platformaları birdən-birə oflayn rejimə keçir.
Operativ həll yolu: VPN
Hökumət çətin vəziyyətlərdə internetə senzura tətbiq etdikdə çarəsiz qalmış bir çox istifadəçi sadə həll yollarına üz tutur. Bu sadə həll yollarından ən birincisi virtual xüsusi şəbəkələrdir (VPN-lər).
VPN-lərin yaradılmasında əsas məqsəd müxtəlif yerlərdə fəaliyyət göstərən şirkətlərə internetdə şifrlənmiş kanallar vasitəsilə öz daxili şəbəkələrinə (intranetlərə) qoşulmaq imkanı yaratmaq idi. VPN-lər həmçinin eyni prinsipdən istifadə edərək şəxsi kompüteri hökumətin nəzarətində olan ödənişli şəbəkədən ödənişsiz internetdəki serverə qoşmaq üçün də istifadə oluna bilər.
Provayderlər böyük vədlər verirlər
Artıq VPN-lərdən hər kəs istifadə edə bilir. VPN-ə qoşulmaq üçün proqramlar pulsuz təqdim olunur. VPN üzrə tətbiqi proqramlar hətta bəzi reytinqlərdə üst pillələri tutur. Lakin istifadəçilər bir qayda olaraq bu vəziyyətdə mövcud riskləri nəzərə almırlar.
VPN üzrə tətbiqi proqramların sayı-hesabı yoxdur. Provayderlər isə çox böyük vədlər verirlər. Onlar iddia edirlər ki, əgər öz mobil telefonlarınızda onların proqram təminatını quraşdırsanız internetdən tam təhlükəsiz şəkildə istifadə edə biləcəksiniz. Bundan başqa, provayderlər sizin şəxsi məlumatlarınızın potensial təhlükəli qüvvələrin əlinə keçməyəcəyini vəd edirlər.
Biz VPN barədə onu bilirik ki, əgər VPN işləyirsə, digər ölkələrdən ötürülən xidmətlərdən istifadə edə, hökumət senzurasından keçə və bloklanmış saytlara daxil ola bilərik.
VPN-lər necə işləyir?
VPN sizin smartfonunuzdan və ya kompüterinizdən kənar VPN serverinə şifrlənmiş tunel yaradır. Siz bu son nöqtədən internetə ümumi çıxış imkanı əldə edə bilərsiniz. İnternetdən istifadə etdiyiniz zaman saytların operatorları sizin kompüterinizi VPN serveri kimi görür.
Məsələn, əgər siz öz kompüterinizdən, yaxud smartfonunuzdan Almaniyada istifadə edirsinizsə, lakin VPN serveriniz Yaponiyada yerləşirsə, daxil olmaq istədiyiniz saytların operatorları sizin Yaponiyada olduğunuzu düşünəcək. Çünki gizlənqaç oyununu xatırladan bu prosesdə siz internetə öz İP ünvanınızdan (internet şəbəkəsinə qoşulmuş hər bir kompüterin rəqəmlərdən ibarət elektron ünvanı) deyil, VPN serverinin İP ünvanından istifadə etməklə daxil olursunuz.
VPN-dən istifadə edərkən sizi tapa bilərlərmi?
Əslində, internet trafikini nəzarətdə saxlayan hökumətlər VPN-dən istifadə edən şəxsləri tapmaq imkanına malikdirlər. Lakin onlar VPN vasitəsilə hansı əməliyyatları apardığınızı öyrənə bilməzlər. Məsələn, VPN tuneli ilə hansı məlumatların daxil olduğunu və göndərildiyini aşkarlamaq mümkün deyil.
Məhz bu səbəbdən diktator rejiminin hökm sürdüyü bəzi ölkələr VPN-dən istifadəyə qadağa qoyub. Belə rejimlər həmçinin xaricdəki VPN serverlərinə çıxışı bloklayır, hətta çox nadir hallarda da olsa, ayrı-ayrı istifadəçiləri təqib edir. Xarici şirkətlərin əksəriyyəti şirkət daxilində əlaqə vasitəsi kimi VPN-lərdən istifadəyə üstünlük verdiklərinə görə hökumətlər bütün VPN serverlərinə qadağa qoya bilmirlər.
Hökumətlər öz şəbəkə mühafizə sistemlərində xarici VPN serverlərinin İP ünvanlarını siyahıya almayıblarsa və bloklamayıblarsa, o vaxtacan senzuradan yayınmaq üçün bu serverlərdən istifadə etmək mümkün olacaq.
Məlumatların təhlükəsizliyi VPN-də nə dərəcədə təmin olunur?
Məlumatların təhlükəsizliyi VPN-lərlə bağlı ikinci zəif məqamdır: sizin bütün məlumatlarınız VPN provayderinin əlinin altından keçir. Bəs siz bu provayderi tanıyırsınızmı? Onun hansı məqsədlə fəaliyyət göstərdiyini bilirsinizmi? Əslində, məlumatların məxfiliyini qorumaq üçün provayderinizə etibar etməli olacaqsınız.
Tuneli məhz provayder idarə etdiyinə görə o, hansı saytlara nə vaxt və hansı aralıqda daxil olduğunuzu görə bilir. Provayder həmçinin yazışmalarınızın şifrlənməmiş məzmununu, məsələn, adi elektron məktubları görmək imkanına malikdir.
Bu məlumatlar saxlanıla bilər. Xüsusilə də hansı internet resurslarından istifadə etdiyiniz barədə məlumatların marketinq məqsədilə satılması mümkündür. Məlumatların satılması VPN provayderləri üçün uğurlu biznes modeli ola bilər. Provayderlər VPN-dən istifadə qarşılığında müştəridən abunə haqqı alaraq pul qazanır. Eyni zamanda onlar internetdən istifadə barədə məlumatları reklam sənayesinə sataraq gəlir əldə edirlər.
Ən təhlükəli vəziyyət odur ki, provayderlər bu məlumatları hökumət orqanlarına sata, yaxud təqdim edə bilərlər. Provayderlər məlumatlarınızı satmayacaqlarına söz versələr də, məlumatların onlar tərəfindən saxlanılması təhlükəsizliyinizi risk altında qoyur. Hər gün həm təhlükəsizlik tədbirlərinin lazımi səviyyədə olmaması səbəbindən, həm də haker hücumları nəticəsində məlumatların məxfiliyinin pozulduğu barədə xəbərlər eşidirik.
Ən yaxşı həll yolu: “Tor” dizayn məxfiliyi
Ən yaxşısı odur ki, serverdə heç bir məlumat toplanmasın. Əgər VPN provayderi məlumatlarınızı toplamayacağını vəd edirsə, ona inanmaq olar. Lakin sizdən heç bir məlumat tələb etməyən sistem daha təhlükəsiz hesab olunur.
“Tor” məhz bunun üçün nəzərdə tutulub. “Tor” birbaşa “Tor” brauzerinin vasitəsilə üçqat tunel yaradır. “Tor”un əsas funksiyası tunellərlə deyil, şifrləmə qatları ilə əlaqəlidir. “Tor” sözü ingilis dilində “çoxqatlı marşrutlaşdırma” mənasını verən “The Onion Routing” ifadəsindən götürülüb.
“Tor”un müsbət cəhəti ondadır ki, onun şifrləmə qatlarının heç biri sizin kimliyiniz və istifadə etdiyiniz internet resursları barədə məlumat toplamır. Sizin baxdığınız internet səhifələri, bu səhifələrə nə vaxt və hansı ardıcıllıqla daxil olduğunuz barədə məlumatlar saxlanmır, çünki sistem bu cür məlumatları ümumiyyətlə toplamır. Ona görə də bütün bu funksiyalar “dizayn məxfiliyi” adlanır.
“Tor” könüllülər tərəfindən idarə olunan və maliyyələşdirilən qeyri-kommersiya layihəsidir. “Tor” istifadəçilərə tamamilə pulsuz təqdim olunur. Lakin bu layihədə çox kiçik bir çatışmazlıq var: internet bağlantısı bəzən kəsilə bilər. Təəssüf ki, təhlükəsizlik və məxfiliyi belə yüksək səviyyədə təmin edən bu sistem sürət və rahatlıq baxımından heç də əlverişli deyil.
Xarici İP ünvanından istifadə edərək brauzerinizlə internetə rahat şəkildə daxil olmaq istəyirsinizsə və məxfiliyin qorunmasına ehtiyac duymursunuzsa, ən çox etibar etdiyiniz VPN provayderindən istifadə edə bilərsiniz. Lakin bu zaman öz reytinq cədvəlində hər hansı VPN provayderini yüksək qiymətləndirən VPN müqayisə portallarına etibar etməmək tövsiyə olunur.
Çünki bir çox halda bu portalların reytinqi həqiqəti əks etdirmir və orada sponsorluq əsasında VPN provayderlərinə keçid təqdim olunur. Bunun əvəzinə, rəqəmsal təhlükəsizlik üzrə etibarlı mütəxəssislərin fikrini öyrənmək və ya nüfuzlu jurnallardan mövcud VPN-lər barədə rəyləri oxumaq daha yaxşıdır.
Bizim internetdə qoyduğumuz izlər
Bir kompüterdən digərinə internet vasitəsilə məlumat ötürülən zaman İP ünvanları həmişə mübadilə edilir. İP ünvanı yoxdursa, internetdən istifadə də mümkün deyil. Lakin bəzən İP ünvanı vasitəsilə şəxsin kimliyinin müəyyənləşdirilməsi məsələsi həddən artıq şişirdilir. İP ünvanları çox nadir hallarda konkret şəxslərlə əlaqəli olur.
Eyni vəziyyət kukilər (ingiliscə “cookies” sözündən götürülüb, “kiçik mətn faylları” deməkdir) üçün də keçərlidir. İstifadəçi kukiləri söndürə bilər. Kukilər, çoxdandır ki, “Facebook” və “Google” kimi internet nəhəngləri üçün öz əhəmiyyətini itirib. Bu fakt “Google” şirkətinin ən son bəyanatında da əksini tapıb. Bəyanatda “Google” şirkəti öz “Chrome” brauzerlərində 3-cü tərəflərin kukilərini saxlamaq istəmədiklərini qeyd edir.
Həmçinin internet istifadəçilərinin şəxsiyyəti artıq daktiloskopik proseslərin köməyilə daha dəqiq müəyyənləşdirilə bilər. Brauzerlər saat qurşağı, klaviaturanın sxemi, quraşdırılmış proqram modulları və qrafik elementlərin yaradılması haqqında məlumatları toplayır.
Barmaq izləri istifadəçilərin kimliyini yüz faizədək dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan verir. Böyük internet şirkətlərində bu metoddan geniş istifadə olunur. Məsələn, “Amazon” və ya “Google”da giriş üçün tələb olunan barmaq izi şəxsin həqiqi kimliyi ilə birbaşa əlaqələndirilir.
Bu barmaq izləri yalnız internet nəhənglərinin saytında deyil, həmçinin üçüncü tərəf saytlarda da qeydə alınır.
Məsələn, əgər siz üçüncü tərəf serverin təqdim etdiyi təsvirlər və ya “jаvascript” kimi elementlərin mövcud olduğu www.xyz.com saytına baş çəksəniz, həmin server sizin məlumatlarınızı www.xyz.com saytının gördüyü kimi görəcək.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:10
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 13:15
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 12:55
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi ilə bağlı qərar verib
Bu gün, 10:12
Dinozavr skleti 6 milyon dollara hərraca çıxarılacaq
Bu gün, 09:27
Hacıqabulda qəza: ölən və xəsarət alan var
Bu gün, 08:23
Yanğınsöndürənləri atəşə tutublar
28-06-2025, 08:32
Beş ay əvvəl Kürdə batan şəxsin meyiti tapılıb
27-06-2025, 12:57
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
27-06-2025, 00:25
"Azərbaycanfilm"in ərazisindəki yanğın söndürülüb - (Yenilənib)
27-06-2025, 00:02
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
26-06-2025, 18:04
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
26-06-2025, 16:30
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
26-06-2025, 13:15
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
25-06-2025, 22:36
MÜTDA: "7 müəllimin nəticəsi ləğv ediləcək"
25-06-2025, 18:00
Beynəlxalq axtarışa verilmiş şəxsi Rusiyaya təhvil verilib
25-06-2025, 17:44
“Azəriqaz”ın baş direktoruna müavin təyin olunub
25-06-2025, 16:45
Bakıda əməliyyat: saxlanılanlar var - Video
25-06-2025, 16:39
Toy karvanında "avtoş"luq edən sürücülər saxlanılıb
25-06-2025, 15:29
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
25-06-2025, 12:33
Bakıda minik maşını “KamAZ”la toqquşub - İki qadın xəsarət alıb
25-06-2025, 12:26
Qadınlara qarşı əxlaqsızlıq edən taksi sürücüsü saxlanılıb
25-06-2025, 12:03
İrandan daha 15 əcnəbi Azərbaycana təxliyə olunub
25-06-2025, 11:53
Vətəndaşları aldadan şəxs tutulub
25-06-2025, 11:50
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
25-06-2025, 11:05
İran generalların və nüvə alimlərinin dəfninə hazırlaşır
25-06-2025, 10:29
Qazilərə iki aydır dərmanlar verilmir
25-06-2025, 10:01
Məhkəmələrdə kargüzarlığın aparılması qaydası təsdiqlənib
25-06-2025, 08:27
Üç mindən çox avtomobili daşıyan gəmi üç həftə yandıqdan sonra batıb
25-06-2025, 07:46
ABŞ-da vəzifəli şəxslərə WhatsApp-dan istifadə qadağan edilib
24-06-2025, 18:01
Qadın sərnişinlərə əxlaqsızlıq edən taksi sürücüsü saxlanılıb
24-06-2025, 17:04
Jurnalistlərin həbs müddəti uzadılıb
24-06-2025, 16:02
Polis əməliyyatı: 175 kq narkotik vasitə dövriyyədən çıxarılıb
24-06-2025, 15:28
Xaricdən Azərbaycana köçürülmək istəyən tələbələrə əlavə şans verilib
24-06-2025, 12:39
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
24-06-2025, 11:36
“Neftçi” klubu daha bir futbolçu ilə vidalaşıb
24-06-2025, 11:30
Kart nömrəsini, PIN kodunu, CVV kodunu paylaşmaq olmaz
24-06-2025, 10:20
Bakıda nişan mərasimində dava: 3 nəfər tutulub - Video
24-06-2025, 09:57
Əhməd Orucun oğlunun ölümü ilə bağlı yeni məlumatlar yayılıb
24-06-2025, 09:45
Məktəb direktoru şagirdlərdən polisə şikayət edib
24-06-2025, 08:09
Şahzadə Uilyam tacdan imtina edə bilər
23-06-2025, 17:43
Bakıda narkotikə qarşı əməliyyat: saxlanılanlar var
23-06-2025, 16:03
Elariz Məmmədoğlunun qızı məhkəmədə ifadə verəcək
23-06-2025, 15:03
Anar Məmmədlinin cinayət işinə xitam verilməsi üçün vəsatət qaldırılıb
23-06-2025, 12:46
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
23-06-2025, 12:24
Qarabağ zonasında daha 1420.9 hektar ərazi minalardan təmizlənib
23-06-2025, 10:31
DİN: "Şəxsi bank kartı məlumatlarını baqşası ilə paylaşmaq olmaz"
23-06-2025, 08:46
Sevil Əliyevanın oğlu məşhur diktorun nəvəsi ilə ailə qurub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
